Y Goleuad

GOHEBIAETHAU. Nid ydym yn ystyried ein hunain yn gyfrifol am syniadau yr ysgrifenwyr.

HEN DDYDDIADUR. AT OLYGYDD Y GOLEUAD. Sir,-I should be much pleased if Mr. Gwilym Lewis, Ficardy, Llangurig, would kindly publish in Y GOLEUAD some extracts from the Diary of John Thomas, to which he referred in the issue, of the ioth March. I fear that the material for a history of the Meth- odist movement after the Secesion of Howel Harris and until the end of the i8th century, is both scanty and scattered, and historians cannot afford to dis- regard such finds as Mr. Lewis refers to. Perhaps Mr. Lewis would go so far as to publish the Diary in its entirely if the contents justify such a course. Methodistia. B., >

CHWAREUON DRAMAYDDOL. AT OLYGYDD Y GOLEUAD. Anwyl Syr,—Y cyntaf ymysg eich Nodion Cymreig yn y GOLEUAD Mawrth y 3ydd, 1909, yw hwn:— Ar ba dir y condemnir mynychu y Theatrtk arpe- oedd eraill? Heddyw y mae Chwareuon Dramaydd- ol a pherfformiadau yn dod yn bethau cyffredin yn ein capeli a'n colegau. Hwyrach mai hyn sydd iawn, ac mai dyma un o'r ffyrdd i buro a dyrchafu a chysegru chwareu." Tybiais y byddai y cyfieithiad a ganlyn o lythyr a welais mewn cyhoeddiad wythnosol Saesonaeg ychydig wythnosau yn ol yn help at dynu iawn gasgliadau gyda golwg ar yr arferion a nodwch sydd yn dod yn bethau cyffredin ar hyd a lied ein gwlad. Ceir gweled wrth darllen y llythyr pa effeithiau sydd yn eu natur i'w cynhyrchu yn y lleoedd hyny nad oes dim ond chwareuon felly yn cael eu hactio ac ymborthi arnynt ddydd ar ol dydd. Pa fath gyiner- iadau cymdeithasol sydd yn eu mynychu, ac yn eu profi yn gwbl gydnaws a'u chwaeth Beth bynag yw eu heffeithiau pan yn eu hamlder a phan ar eu heithaf, gellir casglu mai yr un yw natur eu dylan- wad pan yn achlysurol ac yn llai celfyddus. Peth arall ddylid gymeryd i'r cyfrif gyda golwg ar ein gwlad ni yn arbenig yw, A ydynt yn peidio llygad-dynu ein hieuenctyd hoff i golli bias ar y gwirioneddau a'r cyflawniadau y bu rhieni a chyf- eillion crefyddol eraill yn ddiwyd o'u cychwyn i'w gosod yn eu gafael. Mae yn gwbl sicr i'r Arglwydd godi ein hen wlad oddiwrth ei hofergoelion a'i die dduwiaeth trwy weindogaeth y cymod a'r glanhau, a'r Ysgol Sabbothol, a'r cyfarfodydd gweddiau, a'r seiadau, a'r canu ysbrydol. A ydyw ffugion a gau ymddangosiadau ac ysbryd y byd a'i ddifyrion yn peidio cyfrif am y lleihad gyda'r amrywiol freintiau y mae yr Arglwydd hyd yn hyn yn eu gadael yn ein cyraedd ? Pan y mae yr Apostol yn dwyn ei lythyr at ei bwynt terfynol, fel hyn y mae yn dymuno gadael yr Eglwys yn Philippi,—"Yn ddiweddaf, frodyr, pa bethau bynag sydd wir, pa bethau bynag sydd onest, pa bethau bynag sydd gyfiawn, pa bethau bynag sydd bur meddyliwch am y pethau hyn." Fel liya. y mae yn gosod y Corinthiaid ar eu gocheliad, Ond y mae arnaf ofn rhag mewn modd yn y byd, megis y twyllodd y sarph Efa trwy ei chyfrwysdra, felly bod eich meddyliau chwi wedi eu llygru oddi- wrth y symlrwydd a'r purdeb svdd tuag at Grist (2 Cor. xi. 3, C.D.), Os aiff arferion y theatre a'r gynydd yn ein mysg bydd ein hen wlad wedi ei gyru yn ol at y gwyl mabsantau, a'r gwrol-gampau mewn neidio a rhedeg, a phapyr («s nad llyfr) v chwareuon yn cael ei ddar. Ilen ar y Sabbath, a'r bel droed, a'r ddau ryw yn cofleidio eu gilydd mewn dawnsiau. Gobeithio bod yr hen wlad mewn golwg eto gan yr addewid,—" A mi a ddychwelaf fy llaw arnat, ac a lan buraf dy sothach, ac a dynaf ymaith dy holl alcam (dy hoU gymysgedd). Eich gwir ewyllysiwr da, Towyn. J. H. SYMOND,

CRISTIONOGION YN EU PERTHYNAS A'R' THEATRE. AT OLYGYDD Y LIFE OF FAITH,' Anwyl Syr,-Dymunwn ofyn i chwi sydd yn -ini. ddiffyn ac yn arfogi y chwareufa (stage) fel ysgol fawr moes-wersi."— i. Pa fodd y digwydd-ac nid yw hyn yn amgen na ffaith yn ol hanes-iddi gael ei chondemnio fel yn bendant o duedd anfoesol gan y dynion doethaf a goreu pob oes, gan gynwys paganiaid eu hunain? 2. Pa fodd nad yw cynifer o'r athrawo.i fydd yn proffe3u addysgu moesoldeb ar y chwareufa byth yn dysgu ymarfer eu gwersi eu hunain? 3. Paham nad yw y rhai a enwir yn athrawon moesoldeb ar y chwareufa bron byth i'w cael yn cymeryd rban mewn ymdrechion eraill sydd yn fwy eglur at hyrwyddo moesoldeb pan heb fod ar y chwareufa? 4. Paham y mae gan y theatre atdyniad mor gryf i'r dosbarthiadau gwaethaf yn y wladwriaeth, a pha. fodd y digwydd fod yr haenau iselaf a mwyaf drvg. ionus mewn cymdeithas yn cael yno awyrgylch holl. ol gydnaws a'u chwaeth? 5. Pa fodd y try allan fod y dynion wnaeth helaethaf ac a aberthasant fwyaf er codi eraill i fyny wedi condemnio bob amser y theatre, a dynion drwj* heb erioed hyd yn hyn gael gair i'w ddweyd yn et herbyn. Diau pe yn ysgol moes-wersi hyd sicrwydd, y buasai dynion anfoesol yn ei chashau fel y mae yn gas ganddynt y Beibl a'r Eglwys, ac y buasent yn ymarfogi yn erbyn ei dysgeidiaeth. Sut na wnaethant hyn erioed, ond yn hytrach bob amser i'r gwrthwyneb? 6. Paham y mae cymaint wedi dyddio eu dadfeil* iad moesol ac ysbrydol o'r diwrnod cyntaf yr aeth. ant i'r ysgol hon o foes-wefsi?" 7. Beth sydd yn cyfrif am fod rhai o'r condemn*, iadau mwyaf pendant a chroew yn erbyn y theatre wedi dyfod oddiwrth bersonau oedd eu hunain mewflf cysylltiad a hi? Pa fodd y daeth yr actiwr hynod,' Macready i fedru dweyd,—" Ni chaiff yr un o'm, mhlant i byth fyned i mewn i theatre gyda fy nghyd. syniad? neu fod Dumas, yr hwn ei hun oedd yn ysgrifenu ar gyfer y chwareufa, wedi medru dweyd. wrth gyfaill iddo,—" Nid ydych byth yn cymeryd. eich merch i weled fy ngwaith yn cael ei chwareii; Yr ydych yn iawn. Goddefwch i mi ddweyd ar un. waith, rhaid i chwi beido cymeryd yr un plentyn o'r eiddoch i'w tywys byth oddi fewn i'r muriau hyn." Neu sut fu i farnwr Saesonig uchelradd fentro dweyd oddiar orseddfa barn,—'• Mas un. theatre yn distrywio mwy o eneidiau nag y gall cant o eglwysi waredu?" 8. Paham yr addefodd trefnwyr chwaryddol drachefn a thrachefn, pe y rheolid eu theatre yn y fath fodd ag i fod yn gyfiawn ddiogel i foesoldeb, na cheid monynt i dalu, ac y byddent hwythau ym. hen mis yn fethdalwyr? 9. Onid yw Cristionogion i gyd dan y rhwymedig. aethau mwyaf cysegredig, "beth bynag a wnelont, i wneyd pobpeth er gogoniant i Dduw." Pa fodd wrth hyny, tra yn gwybod beth yw effaith gyffredin. ol ac addefedig y theatre ar fywyd moesol ac ys; brydol y wladwriaeth, y gallant ei chefnogi na rhoddi grym eu hiesampl yn fenthyg iddi? A allant hwy ofyn am fendith yr Arglwydd i orphwys arni fel un o'r moddion i gydweithio at y cyflawniad o'r weddit —Daled Dy deyrnas?" A ydyw eu mynediad hwy i mewn iddi er mwyn hunan fwyniant tros amser yn gyson a'i ufudd-dod i'r gorchymyn,—" Na bo i neb roddi tramgwydd i'w frawd, neu rwystr?" A odewisai un Cristion y theatre yn iie i farw o'i mewn? neu a fynai i'w Arglwydd, pe yn dyfod yn ddisymwth gael hyd iddo yno? A oes gan unrhyw Gristion hawl i foddhau ei chwaeth ei hun os bydd moddion y mwyniant hwnw yn gweithio distryw i filoedd wrth ei ystlys? Nid yw y cwestiynau hyn yn achwyngar nac afres- ymol. Yr wyf yn eu cyflwyno i bwy bynag sydd mewn petrusder ynghylch llwybr-dyledswydd yn v mater hwn. 'Dichon y gwna ateb cywir iddynt beri i rai sylweddoli yn fwy clir yr angen am sefvll allan yn fwy eofn ac amlwg o ochr Crist a'i gyfiawnder Ef, ac o fod eu hunain yn agosach i'r hyn oedd Efe yn y byd, nid yn unig yn bersonol ddihalog," ond hefyd "yn ddidoledig oddiwrth bechaduriaid." Yr eiddoch yn gywir, G.H.K.