Y Goleuad

JParch. J. E. Hughes, M.A. Ar orchymyn specialist mae y Parch. J. E. Hughes, M.A., Caernarfon, yn gorfod gorphwys am y gauaf, a bwriada fyned i hinsawdd gynhesach. I ba le bynag yr aiff, dllynir ef gan ddymuniadau goreu cylch eang o gyfeillion, sy'n disgwyl ei weled yn ol yn fuan ac yn iach., .+-

Mr. W. D. Hill. Da genyf glywed am Iwyddiant William David Hill, Fardrc, yn pasio yr Inter. B.A. London, a'r Inter. B.A. Welsh University, ac yn gorphen ei Greek yn y Welsh Matric.— y cyfan yn yr arholiad'au diweddaf. Mae ef yn aelod gyda ni yn y Eardre, ac yn fab i'r diweddar Mr. J. Lloyd Hill, Fardre House, un o'n blaenoriaid. Nidi yw ond 18 oed eto. Mae ei yrfa yn N gholeg Aberystwyth, er nad yw wedi bod' yno am un flwyddyn, wedi bod yn eithriadol o lwyddianus. -+--+--+-

Llinell y Cambrian, Yn nghyfarfod diweddaf cwmni llinell reil- ffordd y Cambrian, dywedwyd fod y sefyllfa arianol yn well nag y bu erioed, a bod y rhag- olygon yn ffafriol. Eto nid yw y cwmni o lawer yn abl i dalu llogau ar y cyfranddaliad- au, ac nid oes rhagolwg y gellir cario ymlaen y gwaith o ddyblu y llinell. Adnewyddir y son fod y Ilinell i'w gwerthu, a dadleuai amryw gyfranddalwyr dros hyny. Ond nid oedd y cyfarwyddwyr yn dan go s llawer o duedd at werthu. •»-

Marwolacth Mr. Tracy. Hysbysir am farwolaeth yr Anrhydeddus T. S. A. Hanbury Tracy, a fu am flynyddoedd yn cynrycbioli Bwrdeisdrefi Trefaldwyn yn y Senedd. Yr oedd yn Rhyddfrydwr selog, a threchwyd ef yn etholiad 1885 gan Syr Pryce Jones. Fodd bynag, ail etholwyd ef ychydig iisoedd yn ddiweddarach, ond trechwyd ef drachefn yn 1892. Yr oedd hyn yn anffodus iawn iddo ef, oherwydd bernid yn gyffredinol y buasai yn cael swydd yn y Llywodraeth. Ni chymerodd ond yChydig- ran mewn gwleid- yddiaeth ar 01 hyny. -+-+-

Miss Gladys Davies, B.A. Ar lechres ddisglaer Graddedigion Prif- ysgol Cymru, da genyf ocdd gweled enw Miss Gladys Davies, B.A., merch hynaf y Parch. John Davies, F.S.A., Pandy, Abergavenny. Nid yw ond prin ugain oed, ac ni bu tymor ei hefrydiaeth ond tair blynedd-fellygraddiodd ar ei hunion—gan gymeryd Honours mewn 1 Llenyddiaeth Saesneg a Hanesyddiaeth. Da genyf d'deall fod ei hefrydiau yn rhedeg ar yr un llinellau ag eiddo ei thad, ac amlwg yw ei bod wedi etffeddu i raddau go helaeth ei athrylith hynafiaethol. Yn Ngholeg Caer- dydd y cwblhaodd ei chwrs, ac y mae bellach yn llenwi cylch pwysig fel athrawes ei hun yn Ysgol Ganolraddol-y Fenni--IIe y eych wyn- odd ei gyrfa ychydig flynyddoedd yn ol. Y mae iddi ddymuniadau goreu ei chyfeillion oil. -+-+-

Cysondeb y Ffydd. Gwelir mewn colofn arall fod y gyfrol gyntaf o Cysondeb y Ffydd' wedi cyraedd trydydd argrafnad, yr hwn fydd yn barod yn Mcdi ar gyfer dosbarthiadau Beiblaidd y gauaf. Bwriada Dr. Cynddiylan Jones gael yr ail gyfrol, sef yr un ar Berson Crist" yn barod y flwyddyn nesaf. Diamcu na fu er's llawer o flynyddoedd, os erioed, y fath alwad am lyfr duwinyddoh Tybiai llawcr fod y duedd at dduwinyddiaeth wedi darfod o'r tir, ond mae'n ddigon amlwg erbyn hyn mai awdwyr ac nid d'arllenwyr sy'n brin. Mae'r hysbysiad y daw'r ail gyfrol allan y flwyddyn nesaf, hefyd, yn profi fod rhyw ddynion prin o humour wedi cymeryd y Nrwgwd fach a god'odd fy hen gyfaill o Rydymain yn llawer rhy ddifrifol. Mae y ddau yn adnabod: eu gilydd yn dda, ac y mae hyny yn ddigon i wylxxl na bvdd lie i dcimlad' d'rwg yn hir.

Clerigwyr Rhyddfrydol. A oes rhai felly yn Nghymru? Os oes, yn re awr yw eu dydd. Dylent ddangos eu cred lythyrau, a d'vveyd a fuont hwy, yn cadiw Ir i dnvs yn agored yn y nos. Clywais fod amryw yn awr yn Rhyddfrydwyr fuont ar hyd yr hir- nos yn cuddio eu canwyll dan lestr. Pe bu- asai rhai o'r esgobion Cymreig yn gwybod y deuai cadair Caergaint yn wag yn ystod dyddi.au'r' Rhydrdfrydwyr, hwy edifarhaent mewn sach lian a lludw, ac a ymgymodent a'r Rhyddfrydwyr. Nid dychymyg mo hwn Z-1 sylwer, ond ffaith ddiamheuol, oblegidl mi glywais y benod a'r adnod. lVfae uchelgais rhai o'r esgobion Cymreig yn ddiarhebol, yn Z!l enwedig tua Llanelwy a Thy Dckwi. ♦ + ■»

Coleg Normalaidd Bangor. Daeth. i'm Haw yr wythnos hon gopi o ad- roddiad cyntaf Coleg" Normalaidd Bangor, a argraffwycl: yn J863. Cynh'wysa restr o'r cyf- raniadau a gasglwyd at yr adeilad drwy lafur y Parch. J. Phillips. Ar dcrfyn yr adroddiad, yn llawysgrifen gwr adnabyddus sydd" er's blynyddoedd wedi huno, ccir yr hyn a ganlyn Cyfraniadau yn ol yr adroddiad hwn — "Y Methodistiaid Calfinaidd £ 10,786 6 3 Rhodd y Llywodraeth 2,000 o o "Aelodau Eghvys Loegr 612 5 o Annibynwyr 89 4 9I Bedyddwyr • 30 16 8 Wresleyaid „ 210 "Cyfanswm X13,520 13 8| -+--+--+-

Victoria Hall, Gwrecsam. Ar y 26 a'r 27ain o Fedi cynhelir Sale of Works ynglyn a changen y Forward Move- ment yn y Victoria Hall, Gwrecsam, i'r amcan o geisio lleihau y ddyled fawr o £ 3,750 sydd ar yr ad'eilad. Gwyr llawer o'ch darllenwyr hanes y gangen hon,-ei phrofedigaethau a'i hanhawsderau. 0 dan ofal y Parch. J. C. Rowlands, mae pethau wedi newid eu gwedd yno. Mae y gwaith yn dechreu cydio1, a theimlad yn cryfhau fod lie o'r natur hwn yn angenrhaid yn v dref. A wna cyfeillion roddi help i Mr. Rowlands a'r cyfeillion yn Ngwrecsam drwy gofio am y Sale? Gellir anfon arian neu nwyddau i ofal y Parch. J. C. Rowlands, 76, Erddig Terrace, Wrexham. Mae hwn yn un o'r achosion mwyaf teilwng o gydymdcimlad. -+--+--+-

T Parch. J. Williams, B.A. Gofidus gan gylch eang o gyfeillion a chyd- nabod fydd clywed fod y Parch. J. Williams, B.A., Gwrecsam, yn gorfod; cymeryd1 seibiant am rai wythnosau. Mae Mr. Williams yn adnabyddus fel un o'r gweithwyr caletaf a nnvyaf cydwybodol, ac nid oes amheuaeth nad yw ei lafur fel Ysgrifenydd Cenhadaeth Gartrefol y Gogledd a Chymdeithas yr Achos- ion Saesneg wedi effeithici ar sefyllfa ei iechyd. Ond y mac pob sicrwydd fod y meddygon wedi gorchymyn mewn pryd iddo. orphwys, ac y bydd i ryddhad oddiwrth bob gwaith a chyfrifoldeb ddwyn adferiad llwyr a hollol. Dyna yw d'ymuniad cywir ei gyfeillion ymhob man drwy'r wlad; ac os yw gweithio diarbed am flynyddoedd iawer yn rhoddi hawl i rywun gael seibiant, yn sicr mae'r hawl hono- gan Mr. Williams. -+--+--+-

Boneddigeiddrwydd Iilandrindod. Yn yr odfa Gymraeg yn Llandrindod boreu Sabbath diweddaf, svhvai y pregethwr, ei fod vn ei theimlo yn fraint cael anerch y fath dbrf o oreuon Cymru. Ond barnu oddiwrth an- mhrydlondeb lliaws mawr 0 honynt, a'r trystio poenus yn ystod y rhan ddechreuol o'r gwasanaeth,, y mae yn amlwg os ydoedd yno liaws o Bereaid boneddigaidd, fod hefyd nifer fawr, o Thessaloniaid heb ddeall egwydd- orion cyntaf y ddoethineb sydd oddiuchod. Corfu i'r gweinidog anwyl ydoedd; yn dechreu yr odfa apelio yn daer am lonyddMch a dis- tawrwydd pan ar ganol darllen y Gair. A bu raid i'r pregethwr ar y diwedd, erfyn am i'r drysau gael eu cau er rhoddi terfyn ar y rhuthro allan anweddus cyn canu. Onid da fyddai i'r cyfeillion yn Llandrindod sydd yn gofalu am y trefniadau, roddi gwers i oreuon Cymru,' mewn boneddiigeiddrwydd ac iawn ymddygiad: yn moddion gras, drwy roddi mewn gweithrediad awgrymiadau y Gym- deithasfa, a chau y drysau yn ystodl darlleniad y Gair a'r weddi.

Ynys y Diamwiit. gjjgr Dydd Sadwrn hwyliodd y Xema f dydd i chwilio am ynys y diam^nt riiywle ar ororau Affrica. Mae ty|« turiaeth yn darllen fel penod o! ha0^ yi) wyth teg. Pan oedd Cap ten- K- •'? j Cap1' hwylio ei long i gario> glo o Gaerdyo pjc^ Town, danghosodd un o'r d'wyl^ gjif' Powell wrth ei enw, lonaid llaw" o J odd1 ar ynys gyferbyn a glanau mhlith y ceryg yr oedd amryw £ apj> diamwnd1. Bu Powell farw, a rhoddo^ Jones ei long i fyny, a chymerodd k- |ielf i chwilio am ynys y diamwnt. T\jr un o anturiaethwyr mwyaf y byd, ))C, Griffith, Porthdinorwig, wedi hyny °.1 1 wyth. Glaniodd Jones yn ol, a werlh o ddeg i bymtheng mil o. 0 _.l'aCb f Yna bu Jones farw, a daeth holl^y"1 I anturiaeth i ddwylaw Mr. (iriffitli- c\i1,!l1 gweddill o r yslori yn syml iawn? gyda chyfalai" o £ 25,000 a llong i ar unwaith i feddianu ynvs V Dyna'r dryd'edd benod yn y rhari^a0 gwyliwn bellach am y bedwarcdd1. .+--+

YsgoI Wrth Raid. IfOOI Y mae yr Ysgol wrth Raid yn ei hadeilad yn Gellilydan, Maentwf°^^|f £ hyn o bryd! adeilad 'dros dymor' mwyn cael lie i'r plant ymgynull ar 0 yr haf. Ond bydd! yn adeilad cyflelJs' j Y mae y Cyngor Sirol eisoes wedi rhybudd eu bod: yn cychwyn jiifl j Reolaidd yno—y rhybudd yn rhe<e» ySr mis. Da genyf ddweyd er nad hon law n blwydd oed—ac wedi go1*'? j 01^ ei chwrs dan amgylchiadau anfFai1*!0^ ,j adeilad cyfyng, sef ysgoldy v Cap'e L ei bod wedi cael gyrfa lwyddianus u sefvdliad wedi llwyr gyfiawnhau ei !?yjili#| ysgolfeistr ydyw Mr. E. Morgan B.A. Llwyddodd i gael un o'i y5^ 5$°^ enill ysgoloriaeth i fyned i'r Cou0^ Blacnau Ffestiniog, er nad oedd and i w, goloriaeth yn agored i'r cylch tijal'a 0' tiniog. A phasiodd yr Ysgol Nos Mr. Williams yn anrhyd'eddus; e° y 'grant' uchaf o holl Ysgolion^ -V,T°oi1y^ J barth. A oes engraifft o Ysgolio'H methu llwyddo' mewn unrhyw fan digon o wroldeb i'w cychwyn? ^1 gwybod am un! -+--+-+-

Y Diwygiad yn y De. Diau y bydd yn dda gan liaws <> wyr glywed mai parhau i gryfhau a mewn grym, y mae tan y ^iwy^^all rhanau o r Deheudir. Teimlir Pe, v)1. fedd iawn yn Abertawe y dyddiaU ystod mis Awst cynhelir cyfarfody.; a,ii iadol yn y 'Great Gospel lent Efengylwyr Seth Joshua, George phedwar o fyfyrwyr o'r Bala, Syrnudiad: Ymosodol," ac y mae ,l amlwg fed yr Arglwydd yn S'oddlo^i^fti1^ drechion. Y mae yr eneiniad o a Sanctaidd luvnw i'w deimlo ar yr h L aeth, ac ychydig o gyfarfodydd <.j myned heibio heb fod1 i-]iy\\un -vn ol vn am le yn Scion." Y mae y111'1 iad cyffredinol yn ein piith am ,^af, grym us eto. Nos Sadwrn diwtf r yrddodd yr Arglwydd a chalo-n dyn a yfii'1' us yn y dref ('Theatrical Advertisi'V y i er'). I ddechreu tueddai i j'r <1V(Y er'). I ddechreu tueddai i Wd\ I' j'r <1V(Y oedd wedi myned i gynal cyfario agored, ond daeth gyda hwy X J 'Tent,' ac yr oedd arwyddion a w Duw yn wir yn y lie hwn." y cy far fod', cododd y brawd al". e.eth/' f dywedodd, Dyma fy ngalwedi^^oAVe; J estyn hand-bill' i'r Efengylydo' wyf wedi cael dygiad i fyny crej; ^vy^ ^11" sethrais deimladau tad a <,xe,fr bod yn bobpeth sydd ddrwg, ond \fi 0 yn nes i'r deyrnas nac y bum er!v]1ocf' ,AY ac yr wyf yn gwnevd proflcs Iesu Christ, ac yn tori pob cysylHi'1 j,<J j enol fy myvvyd (" rhoddodd ei n boreu Llun'), ac ychwanegai, j ^.ont 0 been physically a coward, and 0f moral coward." Gallem n I- eu"Cj, angreifftiau o ddynion sydd wed1 pydew erchyll, allan o'r pr'd 0^ f wedi gosod eu traedl ar y gralC> y ymatal gan erfyn am weddia Arglwydd ar ein rhan.