Y Goleuad

"GWLAD Y MENYG GWYNION." Clywais fod boneddwr Oi. dref Caerfyrddsin, sydd yn awr yn Llundiain, yn rhoi par o fenyg gwynion i holl aelod'au Seneddol Cymry. "Da iawn." Tcgr galw Cymru, "Gwlad y Gan," A "Gwladi y Menygf Gwynion glan, Caiff hi y gair gan wled!ydd byd,—• Ei bod yn lan—yn gan i gf d. A chlywais fod boneddiwr mad Yn penderfynu rhdi yn rhadl, I holl Seneddlwyr "Gwlad y Gan/' Heirddl fenyg drudion gwynion glan. Fy hoff ddiymuniad inau'n wir Ar ran Seneddwyr pob rhyw sir, Ar iddynt gael calonau gIân- I fyw arwyddair Gwlad y Gan. Llanstephan. J COEDFRYN DAVIES, -+--+--+- Clywais fod rai o gyfeillion ffwdanus y Brifdldinas yn methu cytuno pwy gaiff dref- tlU y ciniaw i'r aelodau C'ymreig! lb, +--+--+- Bu Mr. J. Herbert Lewis, A.S., ami for- daith fer er mwyn bod! mewn iechydi dla i afael yn rigwaith ei swydd newydd. Yr oedd Mr. William, Jones gydag ef. .+-+- Disgwylir Dr. John Roberts, y cenhadwr, a'i briodl ar ymweliad a Chymru yn ystod: y flwyddyn hon. Maent i gychwyn o Calcut- ta ar y 5fed' o Ebrill.. Cyn hir disgwylir y Parchn. Gerlan Williams ac. Edwin Rowland's. -+-+--+ Y Parch. J. Puleston Jones, M.A., oedd y pregethwr ynglyn a Chenhadaeth y Central Hall, Manchester, yr wythnos. o'r blaen. Gwneir gwaith, ardderchog" ynglyn a'r gen- hadaeth hon. --+-+- Disgwylir Mr. a Mrs. Lloyd George i gy- meryd rhan yn agoriad! ysgol Dr. Williams, Dolgellau, a.r gwblhad y darn newydd' sydd bron a'i gwblhau. Mae Mrs. Lloyd! George yn un o hen ddisgyblion. yr ysgol. -+--+-+- Cydymdeimlir yn fawr a'r Parch. John Elias Hughes-, M.A., yn ei brofedigaeth chwerw yn marwolaeth ei a,nwyl briod. Dy- munwn iddb ef a'r plant bob dydHanwch a nerth yn nydd eu trallod. -+--+--+- Clywais 0'1' blaen am, lyfr Dr. Cynddylan Jones yn bwnc mewn seiat a chyfarfodi dar- lIen. Yr wythncs hon clywais ei fod yn diestyn pregeth,-nidi yn Nghymru, ond1 yn nghapel Moriah, Utica. Y Parch. D. M. Richards oedd y pregethwr. -+--+--+- Nid oes yn perthyn i ysgol g-anolradd Aberg-ele neb sydd yn med'ru dysgu Cym- raeg i'r plant. Cofier nad eithriad yw Aber- gele. Mae llawer iawn o leoedd tehyg. Yr ydlym ar 01 yr oes yn Nghymru, er yr holl riri ynghykh y Gymraeg. -+--+--+- Yn y rhifyn nesaf o'r LLADMERYDD ym- ddengys y gyntaf 0' gyfres oi ysgrifau ar yr Apostol Pedr, gan y Parch. R. Morris, M.A., B.D., Dolgellau. Bydd! yr ysgrifau c werth dirfawr i efryd!wyr y Maes Llafur Cyfundebol. -+--+--+- Pan bu Mr. Lloyd1 George yn Birmingham if tra diweddaf yn urddwisg y Swyddfa Gar- :refol, fel heddwas v diangoddi a'i wynt yn ei idwrn. Y tro nesaf aiff yno fel Ilywydd yr Young British Liberal Federation, a dillad Llywydd y Bwrdd Masnach am dano. Cafodd person Rad'icalaidd Bangor, y Parch. T. Edwin Jones, M.A., ei godi yn Seer Caergybi. Awdurdlodau C'oleg yr Iesu wnaeth y penodiadi, ondl yr Wyf yn siwr fod personiaid1, canoniaid, a dean ac esgob Ban- gor yn barodi i ddiweyd Amen. Chafodd Bangor ddim -mwy o waredigaeth er's can- rifoeddL Ond bydd y Radical eto o fewn cyraedd! Rhaid i'r Eglwys fod ar ei gwyl- ladwriaeth1. Synodd rhyw'un gymaint fel y clywoddi y papyrau newydd oherwydd fod boneddwr ocdd yn M.A., yn derbyn swydd gwerth £ 10^5 y flwycidyn. Gwn ami arnryw radidedigion fuasent yn falcli o le a llawer llai o gyflog ynglyn ag o. Mae'n bryd deall erbyn hyn mai am y dlyn ac nidi y lyth'renOid y telir. Penderfynodd! eglwys Bethesda, yr Wydd- grug, osod organ newydid; i fyny yn y capel. Mae'r gwaith o'i chodi wedi ei roi i Mri. Wadsworthi a'i Frawdl, 01 Fanceinion. Tyb- ioddi rhywrai fod yr organ yn un 0'1'1 pethau .a fuasai y Diwygiad yn eu danfon i gerdded; ond fel arall y bu. Fe geidw canu da ei Ie. -+--+--+- Mae y Parch. R. Ernest Jones wedi derbyn yr alwad unfrydbl a roedi iddo gan eglwys Saesneg Brikenhead. Chwith iawn gan lu o gyfeiIlion yn ngodre Cadlair Idris, ac yn Ngorllewin Meirionydd:, fydd ei golli. Ond byddant. oil yn dlymuno iddo lwydidiant yn ei gylch newydd pwysig. -+--+--+- Y Parchn. T. J. Wheldcn, B.A., a: Dr. Gorner Lewis sydd i bregethu yn y City Temple nos cyn Gwyl Dewi, ac Esgob Llan- daf yn St. Paul. Ynglyn a'r amgylchiadi y z, y mae gohehydd Llundleinig adnabyddus wedi rhoddi y gradd o Dd'octor i Mr. Wheldon. Mae'n diebyg fod hon yn urdd newydd sydd wedli ei ffurfio gall, Y Finserit. -+-+--+- Bu Mr. Robert Davies, Bodlondeb, farw yn ddiewyllys ebai y papyrau. Prin y mae'r gair yna yn gywir. Yr oedd: Mr. Davies wedi rhanu ei gyfoeth yn ei fy-wyd. Gad- awodd! weddill o £ 420-,0001 heb eu gwario i'w neiaint i ofalu am danynt. Mi glywais, hefydl, ragor na: hynyna,—fod ewyllys wedi ei pharotoi ar yr oil, ond! na arwyddwyd hi. -+-+--+- Mae eglwys yr Annibynwyr1 yn Aberyst- wyth wedi dewis Proffeswr Anwyl yn ddia- coin. Mae gan Aberystwyth felly 0 leiaf dd'au sydd! yn bregethwyr ac yn flaenoriaidl Y cwestiwn yr lioffwn gael ateb iddo yw hyn, Paham na byddai blaenor fyddo1 yn pre- gethu barhau yn flaenor yn gystal ag y mae pregethwr yn dal yn bregethwr serch iddo fod yn ddiacon ? -+--+--+- Nos Lun a nos Fawrth diweddaf, bu y cen- hado-n dros y C.M. yn cymeryd. llais eglwysi y Fron a'r Brookhouse ar ddew.isiad eu bugail cyntaf. Hyfryd, i'w cronicloi eu bod wedi diewis'yn unfrydol y Parch. J. Tudboi Wil- liams, B.A., ac y mae yntau yn ol pob tebyg yn sicr o roddi atebiad cadlarnhaol i'r alwad. Dymunwn lwyddiiant mawr i'r uniad hapus hwn. -+--+--+- Y mae y Parch. Griffith Ellis, M.A., wedi bod yn treulio amryw ddyddiau yn Ninbych gyda Mr. Davies ,Plas Castell; a da genym ddeall ei fod yn parhau i wella o ran ei iechyd. Deallwn ei fod wedi g'orphen Cofiant y Parch. Edward Morgan, y Dyffryn; a'i fod! ar fin dechreu ysgrifenu Cofiant y Parch. Thomas Gee. Hyderwn y caiff iechydi a nerth i ddwyn y gwaith dyddbrol i derfyniad. Da genyf gael gair oddiiwrth y Parch. Thomas Miles, Wymore Nebraska, un o ddarllenwyr cyson y GOLEUAD yn y G or lie- win. Yr oeddwn wedi gweled yn y Drych am ei waeledd, a da genyf glywed ei fod yn awr yn gwella yn gyfiyrn, ac yn medlru siarad1 yn gyhoeddus. Bwriada efe a Mrs. Miles ddyfod1 drosoddi i Gymru yr haf nesaf. Mae yn ei lythyr yn cofio yn garedig iawn at gy- feillion Dolgellau,—y Parch. Evan Roberts, Mr. a Mrs. J. Meyrick Joines, a Mr. Edward Griffith. -+--+--+- Mae'r Eglwyswyr yn Nghymru yn ceisio tynu gwersi oddiwrth yr Etholiad ,a dyma dair gwers a nodir allan gan offeiriad1—-1. Cyfodiiad1 y dosbarth gweithiol; 2. Rhoddi gwaith i'r lleygwyr; 3. Sefydlu cyfarfodydd gweddi a chyfarfodydd cymunwyr; 4. Rhaid dysgu ein lleygwyr i gymcrydl dyddordeb yn yr Eglwys. Pa brydl, tybed, y diaw Esg"ob- ion Cym,ru i weledl pethau fel y maent? Hwyrach y dlysgant. rai gwersi newyddion pwysig' yn ystod yr ychydig flynyddoedd nesaf. I Mae y Parch. B. Powell Morris wedi ei sefydlu yn fugail ar eglwysi Penybont a Cornlull. RhoddvJydi idclb groesawiad cynes i'r cylch newydd, ac una. phawb i gydym* d'eimloi ag ef ar un Haw, oherwydd y pryd'ef a'r pocn a ddiicdidiefodd1, ac; i wi longyfarch ar y-llaw arall oherwydd idcio Iwyddo mewn Ilys agoredi i osod ei gymeriadl uwchlaw' anf t, y heuaeth. Sylwydi yn y cyfarfod! sefydlu fad, rhagflaenor Mr. Powell Morris wedi bod yno am 34 mlynedidl. Mae hyny yn profi mat pobl garedig, hawdd byw gyda hwy syddyl1 Mhenybont. -+--+--+ Yn y rhestr o aelodau Ty y Cyffredin sy llwyrymwrthodwyr, ceir enwau y rhai ymai: Mri. David Davies, Llandinam; Timothy Davies, Fulham; Frank Edwards, Maesy fed; J. Keir Hardie, Merthyr; Leif Jones, Westmorland William Jones, Arfon J. Her* bert Lewis, D. Lloyd George Syr George Newnes, a'i fab, Mr. Frank Newnes; Mri- Tom Richards, Mynwy.; J. Herbert Roberts, Syr Alfred! Thomas, Mri. D. A. Thomas, A- Osmond Williams, W. L. Williams. Mae'f rhestr yn debyg 01 synu rhai. Mae yna rai 1 mewn na fuasidr yn eu disgwyl,-aUaw'C'r', llawer, allan o'r rhai y buasid yn d'tgwyl iddynt fod i mewn! Dyna fel y mae gyda phobpeth o ran hyny. -+--+--+ Cwestiwn a ofynir yn fynych, ond a atebie yn anaml, ydyw hwn, I ba Ie y mae aelodaU Seneddol Cymru yn myned! ar y Sabbath* pan yn LIundaIn ? Buaswn yn hoffi clywed1 y gwir ar hyn, oblegidl lledaenir llawer math 0 chwedleuon yn y wlad. Er engraifft, fe crdy- wedir fod! rhai yn Ymneillduw'yr pan yl1 Nghymru, ac yn Eglwyswyr pan allan o gyr' haedd eu hetholwyr. A ydlyW hyny yn wir* Nid am; fod dim Örwg i ddyn fod yn Eg' lwyswr, ond y mae bodi yn rhagrithiwr yn bechod. Buasai ysgrif ar hyn gan rai 0 boys sy'n gwybod pobpeth yn dderbyni^ iawn. Mae pethau gwaeth na Thoriaeth gwynebagored, ac un o'r rhai hyny ydiyW humbugs o Ryddfrydlwyr. +-++ Ddydd Mercher div/eddaf cynhaliwyd cyfar- fod i gysegru capel newydld y Wesleyaidl yIlI Nhywyn, Deganwy. Traddodwydi anerchiad' au gan y Parch. Hugh Jones, D.D., ac erai"' Yn arwydd' o'r teimlad da a'r cydweithredia^ sydd rhwng y Methodistiaid! Wesleyaidd Methodistiaid: Calfinaidd yn y gymydbgaety' penodasidi Mrs. Selwyn Jones i osod un 0^ 'memorial stones.' Gan nad oedd hi yOI dtligon iach i fod yn bresenol, g\veithredood ei merch fach bed!air oed!, Sarah Dilys JoneSJj drosti i osod y maen yn ei le, ac anrheg'^y^ hi gan y Parch. Gwynfryn Jones ar ran 1 ymddiriedblwyr a chopi hardd! o'r Lly* Hymnau Wesleyaldd. Un o fuddugoliaethau rhyfeddaf yr eth°L iad, fel y crybwyllaso'm eisoes, oedd giValT y Milwriadi Ifor Herbert yn trechu aer larll Tredegar, ac felly yn cau allan y MO, Z, or, ganiaid o'r Senedd. Gweithiwyd yn rhagof. ol tuag at hynyma gan Fethodistiaidi Ll3¿ ofer a Mozerah, ac ni bu'r chwioryd; chwaith, yn fudi. Yr oedd1 y rhan fwyaf. 0 dylwyth y Milwriad! yn ei erbyn hefyd. DY wedir mai un 01'1' crolvafeyddl mwyaf üfnadw1 welid yn unman adeg yr etholiadau oedd cy1 dlda.redd y dorf Doriaidd yn Chep,stow P gyhoeddwyd y fuddugoliaeth. Diau y bar^ ai'r milwr enwog fodi y gelynion a wyneba ai yn y Soudan a'r Transvaal yn foneddig"1^ wrth ei gyd-Fynwyaidi sioanedig. yw Morganiaeth Tori aid Mynwy, a rhyfea fel y buont yn udo'. Ond, bid! sicr, trety5^ o herwydd eu zel dros Brotestaniaeth 3.' oeddent! :+--+ -+- Cyfaill a ysgrifena ataf fel y canly11 Bum yn District Meeting yr Achos^; Seisnig yn Princes St., Rhyl, dydd IaU weddaf, chwef. 8fed. Boneddwr o Fon °c,0\ yn y gadair, a ehafwyd anerchiad ymada^ g'an y Parch. J. Verrier Jones, wrth no y gad'air i'w olynydd. Ychydig y t, oedd yn bresenol yn nghyfarfod y' boreU> y nid! oedd y presenoldleb yn nghyfarfod prydnawn yn deilwng o'r cyfarfod!. ^u$ llenwyd papyr dyddlorol g'an y Parch. J°