Y Goleuad

< IIODIADAU WfTHUOSOL. °r°lat ^VirD yn hekcth inewn rltfynau blaen- Y paratoadau at frwydr rlnvng y Bwrdd L^Vvdr YN Virion. Addysg yn I.Ur dain a Bwrdd Ad iysg Mei rioi>. Yr oedd y derbyniad a roddwyd i'r ddir- 'der prwyaeih gan Arglwydd Lon- Vja(jr^ yn dangos vn amlwg beth oedd J Llywodraeth ond sicrheir ni ar yr ^rry 0 Uvv'chaf na fuasai Arglwydd London- J"aro onibai am ymyriad Esgobion 0 'Wn?'r J^'y er mai brwy.lr ymddangosiadol HfJ yn Liundain a chynrychiolwyr wJ'r Mcirion ydyw, y ffaith syml ydyw Vt]/V^dr r^wng Eglwysyddiaeth ac Ymneill- ^ejr[ ^Vw yr un sydd i gael ei hymladd yn tSda^' ^l,asai )'n dda gan y swyddogion yn s&objUl 0s £ °i y gwrthdarawiad, ond teimla yr W(j °n mai dyma eu cyfle olaf, a mynant tr, jj^aen- Nid oedd yn syn, gan hyny fod Jones wedi derbyn y llythyr dilynol Nd -Bwrdd yn Liundain: Gofidiai y \\fn ^ad oes eglurhad boddhaol wedi ei roddl fyiw9, chadvvraeth yr Ysgolion Gwirfoddol. 1'ddyi adgofio yr awanrdod addysg lieol fod "add^]'aTn Sy^nod cyn Tachwedd iaf, 1904, .ac n w)rd g uiddynt hwy yn ystod cyfnod y Nd y odec% a Thachwedd iaf, 1904, nad eddf ^sS°li°n yn cytuno ag Adran 7 (1) (a) o ysg> 1902> ac na^ yw yn agored i'r Ni'r P?' rheswm dros beidio cadwyrysgol, 0 JWj .^1 nad oeddynt wedi cytuno a'r adran Vd(j °'r Ddeddf Addysg. Nid yw y yn gweled unrhyw reswm paham na Sliaucyttleryd camrau i ad-dalu i'r rheolwyr y felly yr aethant iddynt i gadw yr ysgolion." °1 y rhybudd yna, bydd y Swyddfa yn h '^00 allan o'r grant dyledus i'r sir, yn u dyled ion yr ysgolion Eglwysig, y ol adroddiad Arolygydd Ysgolion eu sydd yn hollol anghymwys. Gofyna rfVi k 1 nesaf ? Nid ydym yn tybio fod "rys. Bydd y rhan arall o'r grant yn ty'nj at gario ysgolion cyhoeddus ymlaen am fel y gellir yn hamddenol ystyried a threfnu P°b cwrs at y dyfodol jjlo^denol wedi ymgynghoriad llawn a'r rydH1 ^ymreig a chynrychiolwyr Eglwysi jeirjo'°n Lloegr. Mae safle Cyngor Sirol yn hollol glir a phendant. Gvvrthoda reoi*1 °,r trethi at gynal ysgolion nad ydynt vfod aeth y trethdalwyr. Nid yw wedi ceisio f^rwVs 1 °r anhawsder drwy gynlluniau 1(M g "Sail fel y gwneir raewn siroedd eraill, er Llanelwy wed* awgrymu y gallesid Neyv- hyny. Tarewir Cymru yn ei man cryfaf, \obi d y Llywodraeth.—neu yn hytrach yr Hi w°^>gychwyn y frwydr yn yr unig sir %v-t ymladd ^'n onest a gwyneb-agored. ^isari ad°dd Meirion bolisi sir Gaernarfon ar ^dy-nig y blaid Gymreig, ac yn awr amcenir h ach °d. at y polisi hwnw. Mae achos Meirion Gymru, ac achos Cymru yn achos i Help Uwyr y Deyrnas. Edrychir am arweiniad S<ie f avvr' a c^e^r Meirion yn unol a OJiaetherfynol i gario y frwydr ymlaen i fuddug- A chaiff yr Eglwyswyr weled hyny. Ol)1J ———.——— Yr ddyfarniad siomedig y Llys Apel ar Os trwvddedol o Birkenhead, gwelir DD^DOL. *]_. fod y Ddeddf drwyddedol yn deilvvng o'r Llywodraeth a'i creodd, yn.ei hamwysedd a'i difTyg- cefnogaeth i sobrwydd a j laed • Cyfiawnheir pob gwrthwynebiad rf^d I W P^asio gan y Rhyddfrydwyr yn nad- cgr achos hwn yn unig. Mae yn awr yn cynvvys chwech o farawyr wedi 0 ^Onmewn birn ar y cweryl rhwng V^af, v r^enhead a'r tafarnwyr. Y"n y llys v 0ed(^ y tri barnwr yn unfryd o blaid v atn credent fod un adran o'r ddeddf ^yr hollol os na olygid i'r ynadon feddu ^01 a °d i rwymo y tafarnwyr i delerau rhes- el e& cyn adnewyddu eu trwyddedau. S\vT j^Pdwyd yr W) thnos dJivveddaf, y tri h'B* yn °eddyi)t, Yr Arglwydd Brif Farnwr, r a Kennedy. Yn Llys yr Apel o cae(i un o'r barnwyr—y Barnwr r y /j1 8ryf o blaid yr ynadon ond yma yr j r^y f a^. farnwr arall yn gwahaniaethu, a ? r^Q'sant dflyfamiad ymhlaid y a ^JWna y dyfarniad hwn adian o'r tt adra^Wyddus h°n yn waeth na diwerth, y'r ran ag y mae hanes iddi yn ei gyrfa y* Gwrthwynebodd y Llywodraeth welbantau Mr. Herbert Roberts ac aelodau eraill, a thxnwyd yr adran lion allan gan Syr Edward Carson fel gwelliant ag yr oedd y Llywodraeth j 11 ei gynyg yn lie eu cynygiad gwreiddiol. Ac fel hyn y dywedai un o'r barnwyr oedd yn awr yn penderfyr.u ymh!ai 1 y tàfarn\vyr, Rhaid fod y gwe!li;mt hwn wedi ei dynu allan gan rai cwbl anwybodus o'r gyfraith ar y pryd,' Os na cheir gan Dy'r Arglwyddi ddadwneyd y dyfarniad hwn, bydd adran 9 yn hawlio sylw arbenig yn niwyg- iad y Llyvvodaeth Ryddfrydol nesaf o'r Ddeddf. -+- YN Nghymdeithasfa Brymbo, a gynhelir yr wythnos nesaf, cyflwynir adrodd- UNIAD YR ATHROFEYDD. iad y Pwyllgor a benodwyd i ys- tyriedycwestiwno Uniad yr Athrofeydd. Mae yr adroddiad eisoes yn nwylaw aelodau y Gymdeithasfa, ac y mae y dyddordeb cyfFredinol a gymerir yn y mater yn ddigon o reswm dros gyfeirio ato cyn i'r Gymdeithasfa gyfarfod. Cyflwynodd y pwyll- gor nifer o gwestiynau cyfreithiol i Mr. Robyns- Owen, ac wedi derbyn ei atebion, pasiodd y pwyllgor ei fod o'r farn nad oes unrhyw rwystrau cyfreithiol ar y ffordd i uno yr Athrofeydd, pe byddai y Cyfundeb gyda mesur da o unfrydedd yn dymuno hyny, ond ei fod yn barnu mai gwell fyddai i'r Gymdeithasfa ar hyn o bryd ohirio ystyriaeth bellach o'r cwestiwn. Anmhriodol, ar hyn o bryd, fyddai gwneyd unrhyw sylwadau ar yr adroddiad, ond gallwn ddatgan ein cred ei fod y datgan barn aeddfed y rhai sydd wedi rhoddi ystyriaeth ddwysaf i'r cwestiwn. -+- Nos Fawrth, cafwyd y drydedd olygfa yn y chwarawd gwrthun y mae Mr. Balfour wedi ei Y Senedd. ddwyn ymlaen i weithrediadau Ty'r Cyffredin. Y noswaith hon, cvnygiai Syr Toseph Leese ei gynygiad yn condemnio y Gynhadledd Drefedig- aethol os y gelwid hi i ystyried y cwestiwn o dolli ymborth. Yn y ddwy bleidlais flaenorol, yr oedd Mr. Chamberlain a Mr. Balfour wedi eu condemnio, y naill ar ol y Hall, a chyfunai y pen- derfyniad nos Fawrth bolisi y naill a'r llall. Yr oedd y meinciau Toriaidd bron yn weigion, ac ni chynrychiolid y Llywodraeth yn y Ty ond gan un neu ddau o aelodau dibwys. Cymerodd Mr. W. Ciooks, Syr Henry Fowler ac Arglwydd Hugh Cecil ran yn y ddadl, ac yn y diwedd pas- iwyd y cynygiad yn ddiwrthwynebiad. Trwy gymeryd y cwrs hwn, cymer y Prifweinidog arno ei hun i geisio darostwng y Ty yn is rag y gwnaed gan unrhyw Brifweinidog erioed. Tybia fod y cwrs yn un hapus i'w dynu o'i anhawsder- au, ond yn y pen draw, rhyfedd os na ar- weinir ef trwyddo i anhawsderau llawer mwy Fel y dengys y 'Spectator,' cyll ei urddas per- sonol i raddau peryglus trwy y ffolineb hwn o'i eiddo, a phan wna gwr o'i safle ef ei hun yn wrthun, gellir yn hawdd broffwydo ei dynged. Mae'r wasg Doriaidd, sydd wedi ymwerthu i bolisi Mr. Chamberlain wedi dechreu bloeddio am apel at y wlad, ac nid anhebyg y gwthir Mr. Balfour i ymddiswyddo o hyn i ddechreu haf. <> AR hyd yr wythnos ddiweddaf, gallesid tybio fod y rhagolygon am heddwch yn bur obeithiol, I Y RHYFEL. ac erbyn diwedd yr wythnos, yr oeddynt yn cymeryd ffurf fwy swyddogol a phendant. Ond ofnai yr ystyriol roddi dim coel ar y sibrydion, ac erbyn hyn gwedir yr holl adroddiadau o Rwsia, a sicrheir na fyn y glymblaid ymerodrol yn St. Petersburg son am ddwyn y rhyfel i derfyn yn ystad bresenol pethau. Ffolineb balchdcr yn unig a gyfrif am yr ystyfnigrwydd hwn, a gwell gan lywodraethwyr Rwsia wynebu cyfnod eto o enciliad na chydnabod eu gorch- fygiad a derbyn telerau heddwch gan Japan. Yr unig gynliun tebyg o fod mewn unrhyw wedd yn llwyddiant yw iddynt dynu eu byddinoedd yn ol yn ddigon pell i wneyd yn anmhosibl i'r Japaniaid eu dilyn, ac aros felly am rai blyn- yddoedd i greu eu byddinoedd o'r newydd. Gallent ddisgwyl feliy ddihysbydduigallu Japan ac edrych ymlaen am ddial ac adfeddiant yn y dyfodol Ond rhaid cymeryd y sefyllfa gartrefi'r cwestiwn, a gall y chwyldroad wneyd brad cynllun o'r fath yn fwy effeithiol na hyd yn nod y gelyn yn y Dwyrain pell. Yn ol hyny o newyddion ddaw o faes y rhyfel, parheir i wthio'r Rwsiaid i'r Gogledd, ond nid oes wybodaeth eto am gynllun y Japaniaid. Tybir eu bod yn cymeryd cwrs eang, ac yn gwneyd trefniadau i amgylchu y OY fyddin sydd ar encil, ac hefyd i ddwyn oddi- amgylch pwymp Vladivostock.