Y Goleuad

Y DIWYGIAD YN TRECYNON. GA$Y PAKCII. J. MORGAN. \)ywcdàilJ yh y llith diweddaf; fed y tan yn ail gyheti. Darfu i bawb yhia osiod at en Ca'ou y djdai y gwahanol adranau arcs gartref, gan g JCS- y tan yn fyw yn 7 man y cyne.uwyd ef gyntaf hyd yn olaf; ac y mae'r effeithiau yn fendigedig. Yr oedd y gwres .6 ,oedfa i oedfa at.-a boiling, point, Nos Iau ddi- weddaf, yr oedd yr effeithiau yh i'hyfeddol yn y cyfar- fpdydd eglwysig wrth drin clwyfauj. cysuro, diddanu, a'r gorfoleddu, wrth groesawu y dychweledigion newydd. Dau fis yn ol yr. oedd yr boll eglwysi yn rhy wan a goddefol, i agor genau, ond yn gynil yn erbyn llanw llygredigaeth y cylch, ond erbyn heddyw, gwelir hi yn ngwjsgoedd ei gogoniant, sanct- aidd ddinas Jerusalem yw heddyw, a i henw, a'i llais, a'i grym, wedi taflu ofn i wersylloedd y gelynion. Mae arswyd Daw Israel a'i bob! yn eu cadw at a distance■ Dyma yr effaith yn wastad pan y mae Duw Seion yn agos. ¡; Mae dy arswyd trwy'r greadigaeth Pan y byddost di gerllaw." Y mae ofn codi bys ar y gelyn i wrthwynebu yn gy- hoeddus yn awr. Mae yr eglwys hitbau yn deall mai hon yw ei hawr hi, a gallu y goleuni, ac y mae yn cymeryd yr agrcfsirc i arwain a chyfeirio y byddinoedd. Er holl hyfdra annuwiolion ac annuw- ioldeb; er cryfed undebau y Bragwyr, a'r Tafarn- wyr, a'u dyfeisiau; a'u cyfranau, a'u cyfoeth, a'r ufudd-dod a gaent gan werin gwlad, mae eu nherth wedi myn'd yn ddim. Paham? y mae yma fyddin o rai y cyfarfyddodd Duw a'u calon-Ini-incibles y nef yn myn'd allan i'r prif ffyrdd a'r caeau, i fedd- ianu y dref i Grist. Nid am reswm Mohamet gynt, sef os na cldavi y bopl atom ni, awn ni at y bobl; oblegid hysbys yw i" bell ac agos fod pob capel o nos i nos yn llawn, ond y mae gweddill yn cyrchu i'r Tafarndai, ac aflonyddir ar eu heddwch yn y fan hono. Rhag. 3ydd, gorymdeithiwyd trWy dref Aberdar, a chafwyd amryw b gyfarfodydd stirring mewn amrywiol fanau. Nos Sadwrh diweddaf, gwnaed yn ddoethach mi gredaf, ar gynllun y gwir- ionedd. Charity begins at home.' Felly aed yn orymdaith heibio i nifer o dafarndai Trecynon, gan g"<-nal eyfarfod i weddio a chanu o flaert pob tafafn, i.o yr oedd yr evvyllysgaryddion yn lliosog, aent i fewn i bob tafarn yn y cylch, gan wasgatu traethod- au i'r yfwyr a'r teuiuoedd oddifewn a chyda'r eithr- iad o un, caed derbyniad cystal ag y gellid ddisgwyi. Parthed yr Un, Mae rhyw un o hyd, gyda phob peth. Taflwyd pob sarhad a dirmyg arnyntj a cheis- iwyd taflu dwfr ar rywrai; oild ni ddigwyddbdd niwed. Gyrwyd am swyddogion y gyfraitb. Daeth- ant hwythau, a gofynais yn foneddigaidd a oeddynt yn gwrthwynebu yr "hyn a wnaem, os felly y byddem yn trefnu i ymadael yn foneddigaidd a Christionogol. Yn hytrach rhoddent bob cefnogaeth i'n gwaith, ond gwasgant un peth, sef cadw y tuallan i'r 'pavine,' ac ond gwneyd hyny, y caem ganu a gweddio, nes newid carictor a hanes y ty. Erbyn hyn, dywedir fod pen y teulu yn dweyd y bydd yn barod i daflu y Long Room yn agored i gynal cyfarfod y tro nesaf. Yna aed i Ebenezer Hall am 10 p.m. i gynal cyfarfod, a pharhaodd hyd 1.30 foreu Sabbath. Yr oedd y cyfarfod o don dda, ac ysbryd teilwng o filwyr y groes. Gofynaf i'r sawl a fyn ateb, Beth ond dylan- wad yr Ysbryd Glan, yn fedydd grymus, fedrai dynu y lluoedd ynghyd am dros fis o amser heb un ymgais at ddifyru y bobl, nac unrhyw ymgais i gael nac araeth na phregeth, i ad-dynu a chyffroi y bobl, nac unrhyw un yn '.issumio'r I cyfrifoldeb i arwain, na theiinlo'i gyfrifoldeb ynglyn a llwyddiant unrhyw gyfarfod; ac eto, codant i'r fath dir uchel o ysbryd- olrwydd ac angerddolrwydd, fel y teimla pawb fod Ysbryd yr Arglwydd fel arweinydd anweledig yn diogelu yr oil. A cheir rhywrai, o ncs i nos, yr rhcddi eu hunain i fyny fel pechacluriaid i Waredwr. Deallaf fod y Sabbath diweddaf wedi bod yn eithr- iadol yn yr holl eglwysi. Yr oedd y cyfarfod 9 o'r gloch y boreu yn Brynseion yri dra lliosog, a'r dylan- wad ysbrydol yn gryf ac ucbel iawn. Yna pregeth- odd y Parch. Wm. Davies, Cefn, ar y testyn, Cyf- amod tragywyddol a wnaeth efe a mi, wedi ei lun- iaethu yn hollol ac yn sicr," &c. a'r nos Na ddi- ffoddvvch yr Ysbryd." Erys y Sabbath yn fyw yn nghof y bcbl tra yr ochr hyn i'r bedd. Am 8 o'r gloch, cyfarfod unol yn Heolyfelm, a barhaodd hyd 12 y nos. Dywedir fod hwnw drachefn ar dir uchel iawn. Nos Lun, yn Brynseion, dechreuwyd am 7 o'r gloch, a gorphenwyd am 11 o'r gloch; a gallwn ddweyd am yr odfa, dyma fedydd y bedyddiadau i gyd,—yr irder, y dagrau a'r dwysder, ynghyda goleuni a gwres yr odfa o'r cychwy-n bron yn r.j.ne 'gii.risdwy^ Naw o'r gloch r.rofwvd y ty er gweled ■< c.eAO rb vwrai yn barod i blygu a chyffesu Crist, a gwelwyd fod yno wr a gwraig,—dyn annuwiol iawn wedi bod, ac yn fab i un o hen flaenoriaid yr eglwys, ac un adv^aenai pawb yn dda,—a pbawb wrth eu bead wrth wel'd eu dagrau fel dwy ffynon yn llifo, ac aeth ton o orfoledd a llawenydd dros yr boil Ie. Yna myneg;wyd fod yno gymeriad hynod a adwaenid yn yr ardal ar hyd „ y blynyddoedd ar ei ben ei hun mewn aniiuwioldeb. Yr oedd iddo hanes ynglyn a'n cyfarfodydd oddiar nos Fercher diweddaf. Yr cedd iddo angyles o eneth. Cyfarfyddodd a thafarnwr o'r He. a gofynodd iddi, pa Ie yr oedd ei thad, nad cedd wedi ei weled er's dyddiaiij a oedd yri sal, iieu dddi cartref? -"Na," meddaij hid yw oddibartlef hac yn sal; ond y mae yn iaeh a chysurus ar ei aelwyd gartref: Ac hid yw yh debyg y gwelvvch ef mwyach yn eich ty chwi." O," meddai. u y mae yn rllaid i hii ei gael, nis gallaf fforddio i'w golli. Pa beth sydd arnoch ? A ydyw yr hen silliness yma sydd yn yr ardal wedi ei fQ(Iti- ianup" III silliness? Y diwygiad? Vdyw;" ebe'r eneth, 'yr wyf yn ei ganol, ac y mae fy. nhad ar ei lai( Yna ihbddbdd y tafarnwr het (chdlleftfje) i't eneth y mynai afael yn ei Thad cyh pen yt wythnoS. "Wei," ebe'r eneth drachefn, "mi fydd yn ffwydr ofnadwy rhwng lesu Grist a Satan, a chollodd fy Ngwaredwr i yr un frwydr erioed, nac un milwr o ran hyriy." Cododd un o'n gwragedd nos Fercher, Rhag. 8; i adfodd yr uchod; yna ccdodd yr angel blentyn, a rhoddpdd yr holl banes, a phan yr oedd ei lidll natar fel 'pent force' ar rwygo, (iwir ddy- weclodd y tafarhwir| rncddaij llwj'ddodd i gael fy nhad i'w gi:afangau,' a claetli :adfef yh feddw," ac apeliai a ydych chwi yh foddlon i Satan a'r tafarn- wr i gael fy nhad. Ai ni ddylai lesu Grist a'r eglwys ei gael. Yr wyf am i chwi weddio yma yn awr am i Dduw achub fy nhad ar unwaith." Yna offrymodd ei hun un o'r gweddiau rhyfeddaf esgynodd o galon plentyn erioed. Gweddiodd yr holl dorf yn ddistaw. Am haner awr wedi unarddeg y nos, aeth tri o'r odfa i'w dy ac offrymodd pob un weddi o'r fath ddwysai am ei acbubiaeth ef, a chanwyd "Drosoch chwi 'rwyf yn weddio," yn deimladwy iawn. Offrymodd priod ei fynwes weddi daer drachefn. M chafwyd gair o'i enau y noson hono, na boreu dnsnoeth. Nos Wener, gofynodd i'w eneth ddarllen penod iddo, gwnaed felly, ac aeth i orphwys. Nos Sadwrn yr oedd yn yr orymdaith. Y Sabbath bu yn gwrando yr efengyl yn Brynseion. A neitluwr paiioud ei nerth i bechu, a dyna oedd ei iaith. Trowch fi allan o'r fyddin, canys fe a'm clvvyfwyd." Pan v/elvvvd ef wedi plygu i Grist, darfu i'r cyfarfod golli pob hunan lywodraetb. Yr oedd ugeiniau lawer yn gwaeddi, yn wylo, ac aeth yr holl gynulleidfa yn goeicexth. Ac felly y parhaodd y cyfariod am awr a deugain mynud, I fel yr oedd natur pawb wedi tori i lawr gan y llawen. ydd a gorfoledd o fod Duw wedi ateb gweddiau ei I bobl. Adnabyddid y cymeriad uchod fel canwr mas- i wedd diail, ac yn un o'r rhai doniolaf mewn cwmni, ac yn ganclbwynt o atdyniad cryf lie bynag y cyrchai. Nid rhyfedd felly fod y tafarnwr yn dweyd nas "gallai fforddio i fod hebddo." Am yr yfed," meddai wrthyf y Llun, "nid oes arnaf ofn y bydd I yn fagl i mi byth, ond y mae arnaf ofn fy iaith, yr wyf wedi arfer tyngu a rhegi, ac y mae yr arferiad wedi cynieryd gafael gref arnaf, ond yr wyf bron a'i gorchfygu." Nodai niai ei brofedigaeth fawr fu i'r past engine fynèd yn thydd chwech o weithiau yn olynol, ac iddo wrthsefyll y demtasiwn o regi, er hyny, a chyfrifir y demtasiwn gati weithwyr yn un o't rhai llyhiaf i gadw tymet at iaith dda. A-dyma ei ofn mawr yn awr, rhag iddo at awt tymherus ddefnyddio iaith anheilwng o dy a theulu Duw. Y mae yr engraifft hon o achubiaeth wedi c'ryfhau ffydd yr eglwysi yn achubiaeth y cymeriadau gwaethaf. Pan yr oedd yr odfa at fan uchaf ei gorfoledd, dyna un o ddynion ieuanc galludcaf y lie, at un a achub- wyd fis yn ol, yh dyfod yinlaeh i'r sedd fawr, ac yn ngbanol gwasgfa'i galon, yn gwaeddi, (iweddiwch ar Dduw i achub mam. Achub fy mam! fy mam! fy anwyl fam! Y iuae yn rhy feddw i symud oddiar y gadair! Gweddiodd gyda thaerni ei bun, ac aeth yr holl gynulleidfa i weddio yn ddistaw am ei chad- wedigaeth. Ymwelwyd a'i chalon gan yr Ysbryd y noson hono, y nos ddilynol daeth i'r cyfarfod heb wybod o gwbl fod gweddio arbenig wedi bod drosti. Aeth y saeth i'w chalon, ac yno yr oedd yn un o saith yn ei chlwyfau, yn gwaeddi am dihangfa yn nghlwyfau Mab Duw y gwelai ei noddfa. Daeth yr ateb i'r gweddiau ar frys. A bydd, cyn galw o honynt, i mi ateb; ac a hwy eto yn llefaru, mi a'i gwrandawaf." Er hyn, y mae yma eraill yn dal yn gyndyn, ond y mae y nifer yn myn'd yn llai o ddydd i'ddydd. Eto, os parha angerddoldeb y cyfarfodydd am bythefnos arall, a'u hangerd(Mrwydd fel y byth- efnos diweddaf, nid yw yn Jmapangos yn debyg y bydd genym lawer o wr&ftaa1|yr yn aros heb eu hachub. ?r ■' 0 bosibl y dylaswn dd'wfeyd fod gweinidog y capel y cynhelir y cyfarfod o nos i nos, yn rhoddi rhyw fath o gyfeiriad iddynt, yna ychydig a wneir, yr ieuainc, y ddau ryw, a'r dychweledigion, sydd yn cymeryd y blaen ynddynt. Y mae yr hen hefyd wedi eu tanio, ond nid pawb. Gellir nodi Mr. Rogers, Llwydcoed, fel un o lawer sydd wedi ei drwytho drwyddo ac y mae llawer o ffraethineb a naturiol- deb plentynaidd yn dyfod i'r golwg yn eu hymad- roddion, y rhai na oddefid ond yn ngwres y diwyg- iad. Collant lawer o'r pethau hyn wrth fyned yn y blaen, a phrawf eu bod yn myned rhagddynt fydd hyny. Wele ychydig engreifftiau :—" Galwyd fi yn lunatic neithiwr," medd un, ac mae yn yr Asylum y dylwn fod ond diolch i Ti am mai yn y nefoedd y mae yr Asylum yn diweddu." Tyn Di nhw," inedd arall, 'rwyt Ti yn gryfach na myfi. Gafael di yn ei goler. a phlyg." Cymer eu dymumadau eu ffurf oddTwrth y dull y cawsant hwy eu huna.m eu dwyn at W^redvvr. Arwain fi," medd geneth ieuanc iawn. "i'r ffordd gul, a gad i Satan i fyned wrth ei hun ar y ffcrdd lydan. Ri n: wedi diflasu ar ei pwmni ac ar ei waith." Un arall yn dweyd, "Truern fod un yn solitto teulu. Tyn ni i gyd i'r un capel. Arafa gerbyd vr achub," medd arall, fydd e' o un gwahaniaeth pe" collai un o'r olwynion, rhag iddo fyned yn rhy gyffym, fel y delont i mewn 1 gyd. Mae yma un brawd ieuanc heb fou yn hollol yn ei iawn bwyll, ond y mae y diwygiad yn ei drm ef. People make fool of me, but Jesus Christ is will- ing to take and He has taken my heart." "Pe byddent yhfydioii, ni thrahigwyddaih." Ac araii yfl dweyd, Ohid yw adar y diwygiad yn eanu yn hyfryd ? Gwelaf, Mr. Gol., fod fy Pith hon eto yn myhid yn faith. Dioichaf o galon i chwi am fynegu fod fy llithiau blaenorol yn dderbyniol, ac yn rboddi bodd- ibhrwydd cyKiCidinol; Yr wyf wedi cael llythyrau lawfe'r i'r un pefwyl, a gair gwir gefnogol gan gorff fy N ghyfarfod Miaol. (iwelaf erbyn hyn fod yr ad- roddhtdau dyddiol ar gynllun fy llithiau 1, ac addaw- af felly ijafbau i anfoii ar eich cais caredig chwi, (T'w barhau);