Seren Cymru

CYMDEITHAS GYFIEITHIADOL Y BEIBL. AT YSGRIFENYDD UNDEB LERPWL A'R CYFFINIATT. Barchedig Syr,—A oes genych reswm neu res ymau dros beidio nodi enw y casglwr at y Gym- deithas uchod yn y blynyddau diweddaf wrth ysgrifenu hanes y cyfarfodydd i'r SEREN, &o., tra yr ydych yn nodi swyddogion cymdeithasau ieuengach a llai pwysig, a thra y mae hyny mewn rhai amgylehiadau yn dyblu traul y Gymdeithas a nodwyd. Yr eiddoch, &c., CRISTION.

YSTADEGAU CYMMANFA D. FF. M. AT YMHOLYDD DIEKTW. Mr Gol.Caniatewch i mi hysbysu y Dienw a'r Diberthynasau a ymhola am yr ystadegau yn y SEREN fod gan yr eglwysi sydd heb anfon cyf- rifon i fewn y llynedd yn ddiau eu rhesymau* Gwell genyf goelio hyny na thybio fod eglwysi ein cymmanfa yn ddireswm. Gosodais yr oil ddaeth i law i fewn yn y Llythyr, ac ni chyfrgoll- wyd un o honynt. Ni pherthyn i Ysgrifenydd y Gymmanfa i nodi rhesymau ysgrifenyddion yr eglwysi, oblegid gallant hwy amddiffyn eu hunain. Y mddengys nad yw cyfrif na pheidio eyfrif yn ei foddloni. Diolch nad yw yn perthyn i neb o'r 50,000 sydd yn y dref hon. Y mae yn anhawdd gwybod pwy ydyw, gan iddo ofni rhoddi ei enw a'i gyfeiriad. Y mae yn debyg iawn i 1 Ddyn y Drain,' er ei fod ef yn ceisio gwadu, a dichon v llwyddir i'w ddal heb fod yn hir bellach. Yr eiddoch, &c., YR YSGRIFENYDD. O.Y.Ni fyddai yn ddoeth i'r Ysgrifenydd ymddwyn yn wahanol at ei eglwys ei hun i eglwysi eraill.

FY NHAITH GASGLU. Mr Gol., —Llawer yw yr ysgrifenu sydd wedi I bod yn ddiweddar ar y Myfyrwyr a'u teithiau casglu;" a diau genyf fod yr hyn a ymddangosodd wedi ac yn gwneyd lies er deffroi yr eglwysi i fwy o ystyriaeth uwchben y mater. Hyd yn hyn y daith gasglu sydd wedi bod o dan sylw, ac yn athrawiaethol' (megys) y mae y pwnc wedi cael ei drafod*; ond gan mai yn yr oes ymarferol' yr ydym yn byw, pan y mae yr agwedd ymarferol' ar bobpeth yn cael y flaenoriaeth, moddyliasom symud gam yn mlaen a dyfod yn nes adref, trwy sylwi ar y daith yn brofiadol' ac nid yn athron- yddol, ac felly yn He "Y daith gasglu," eawn sylwi arni odanypenawd "Fy nhaith gasglu." Oddiwrth don rhai o'r ysgrifau a ymddangosodd ar y mater hwn, gellid meddwl nad oedd ac nad yw y daith gasglu ond dau fis o'r penyd-wasan- aeth mwyaf echryslawn a ellid freuddwydio am dano, pryd nad oes dim i'w ddysgwyl ond diystyr- wch yn mhobman, angharedigrwydd ar bob gwedd, clo ar bob drws, a phob dyferyn o ddwfr yn ffrydio o Mara. Darllen un arall a'n harweinia i dynu y casgliad fod y fath bleser i'w gael ar y daith ag i beru i ni edrych arni fel un o'r amryw brofion fod y mil blynyddoedd yn ymyl, a chodi chwant ynom i wneyd aralleiriad o gan y bardd, a gwaeddi o galon 0 na byddai'n daith gasglu o hyd." Perygl mawr wrth draethu ar fater fel hyn ydyw myned i ormod 6 eithafion y naill ffordd a'r Hall; a chredwn mai y traethydd goreu ar y daith gasglu ydyw y daith ei hunan-y hi, fel pawb arall, a wyr oreu ei hanes ei hunan; ac y mae gwrando arni yn adrodd ei helynt wrthym yn dangos yn eglur fod yn perthyn iddi ei melus- der a'i chwerwder, fod y mel a'r wermod i'w fwyta ynddi, fod tywydd teg a thywydd tym- heatlog yn ei goddiweddyd, fod iddi ei haf a'i gauaf, ei gwenau a'i gwg, a'i chymmeriad drwyddi yn profi mai yr hen ddaear yma yw ei chartref, ac mai taith gasglu ydyw mewn gwirionedd. A cban ein bod wedi cael y. fraint a'r anffawd o wybod beth yw bod ar daith gasglu tuag at yr Athrofa i cyn hyn, a chan ein bod wedi cadw cofnodion o'r cyfryw bererindodau, trwy eich caniatad, Mr Gol., rhoddwn ger bron eich darllenwyr ychydig ebion o'n taith ddiweddaf, nid am ei bod yn hynotach na'r cyn-deithiau, ond am yr unig reswm mai hi yw y ddiweddaf, gan gredu nad annyddorol ei hanes i ddarllenwyr y SEREN. Nid ydym yn credu mewn ysgrifenu dan ffug- enw ond mewn amgylchiadau neillduol, a chredwn y bydd gwneyd hyny yn y mater hwn yn creu mwy c ddyddordeb. Am yr un rheswm ymatal- iwn rhag nodi y daith na'r athrofa yn mha un yr oeddym ar y pryd, ond gofalwn ar yr un pryd na ysgrifenwn ond yr hyn a ddygwyddodd, a bydd pob nodiad a roddwn yn ffeithiau a gymmerasant Ie. A pha eglwys bynag (neu berson) a deimla ei hunan yn deilwng o rywfaint o glod a roddir, neu yn euog o unrhyw ymddugiad angharedig, der- bynied y naill fy niolchgarwch o galon ddidwyll, a'r llall y cerydd gan un sydd wedi hen faddeu iddo, a gresynu ganwaith drosto o herwydd ei dipyn bunanoldeb neu ddideimladrwydd. Cychwynaaom yn brydlawn dydd Sadwrn, a chyrhaeddasom fangre ein cardota cyn bod lleni'r nos wedi gorphen gorcbuddio y bryniau oddiam gylch. Adnabyddwyd ni fel y casglwr, a chawsom dderbyniad cynes. Yr oeddym yn pregethu y Sul mewn eglwys ag iddi weitiidog, ond gan fod myfyriwr' yno yr oedd ef i ffwrdd; ond cofiodd ein bod yno, cafwyd casgliad da, a dywedasom yn ein calon y gallasai ddechreu yn waeth. Cawsom wythnos dda yn mhob ystyr ond y tywydd. Mewn un lie nid oedd' yn gyfleus i ni bregethu, ond cawsom ganiatad i wneyd ein goreu gyda chasglu tanysgrifiadau, ac er i ni lwyddo drwy y ffordd hon i gasglu mwy o swru nag ydoedd y casgliad a'r tanysgrifiadau y flwyddyn flaenorol, bu yr eglwys mor hynaws a gwneyd casgliad sylweddol un nos Sabboth dilynol a'i anfon ar fy ol. Yr ail Sabboch yr oeddym yn pregethu a cbasglu uaqwn tri lie—eglwysi heb weinidogion, ac yr oeddynt wedi trefnu i fod heb bregethwr hefyd, ond cof- iasant yn anrhydeddus am y casglwr, ac y mae genyf ddiolch iddynt am eu dangosiad o synwvr cyffredin, heb son am ddim mwy. Cafwyd wyth- nos ddirwystr hollol, a phob peth yn ddymunol. Y trydydd Sabboth mewn maes lie yr oedd gweinidog, ond oddicartref, a minnau yn cael fy nghydnabod fel pe buasent wedi anfon am danaf; felly nid yw pawb wedi anghofio eu Beibl. Mewn un amgylchiad yr wythnoj. hon ni chafwyd pregethu na chasglu. Mae" gormod 0 ddyled" yn rheswm am hyny weithiau, a phwy a wyr nad yw ambell eglwys yn gweled "dirn digon o ddyled yn rheswm hefyd. Y pedwerydd Sabboth mewn eglwys ag iddi weinidog, yr hwn oedd gar- tref, ond meddai ar ddigon o ddynoliaeth i ganfod fy mod inau yno hefyd, a chofiodd fi yn sylwedd- ol, am yr hyn y mae genyf ddiolch calon iddo. Mewn dau achos yr wytbuos hon yr oeddynt wedi anghofio cyhoeddi, er mae'n ddiameu pe buaswn i fod ynG yn eu hanrhegu na bus sent wedi anghofio. Credwn mewn un o'r achosicn mai anghof aeth y cyhoeddiad, ond yn yr acbcs arall yr hen arfer yw anghofio, a chynghorwn y cyfryw rai, os nad ydynt wedi diwygio, i anfon mor fuan ag y der- byniant y circular wybodaeth o'u bwriad i ang- hofio (?), fel y gall y myfyrwyr hefyd gael amser i anghofio myned yno a threfnu i fod yn rhywle arall. Y pummeci Sul mewn eglwys heb weinidog a heb supply, a chydnabyddwyd ni yn sylweddol am ein llafur. Mewn un achos yr wythnos hon nid oedd yn gyfleus i gael cedfa ni wyddem hyny hyd nes cyrhaedd yno. Yr oedd y gwlaw yn disgyn yn drwm, a chan ein bod ninnau wedi cerdded o gryn bellder yr oeddym wedi gwlychu, ond cawsom dderbyniad croesawgar, llety cysurus, a charedigrwydd mawr anghofiwyd yr ystorm, a threuliwyd nos hapus. Addawyd casgliad ar ein hoi. Y chweched Sul mewn eglwys a'r gweinidog oddicartref, ond hyny yn ennill i ni trwy ei ddar- bodaeth ef, am yr hyn.y mae iddo barch genym. Yr wythnos hon yr oeddym i fod mewn lie neill- duol, ond cawsom air prydlon oddiwrth y gwein- idog yn dweyd nad oedd yn gyfleus iddynt ein derbyn i bregethu y noson hono am fod ganddynt gwrdd neillducl arall; felly arosais yn y lie yr oeddwn ddwy noswaith. Y dydd canlynol gal- wasom yno ar ein ffordd i'n cyhoeddiad er cael gwybodaeth yn nghvlch y casgliad. Yr oedd y gweinidog yn hysbylt o'n bwriad i alw, ond nid oedd yn dygwydd bod i mewn ar y pryd. Yr oeddym wedi cerdded saith milldir, ac yn teimlo braidd yn flinedig, ac nid yn rhy ddigonol. Daeth y wraig i'r drws, a chawsom y fraint o ddweyd pwy oeddym a'n neges wrtbi, a bu mor garedig a dweyd wrthym y ffordd i dre.lle yr adwaenem y gweinidog, ac nad oedd y pellder ond tair milltir! Yn sicr i chwi, yr oeddynt yn edrych yn gym. maint a chwech, ond cyrhaeddwyd yn y man, ac anghofiwyd y cyfan mewn cwpanaid o de nas anghofiaf ei bias yn fuan gan mor dda oedd genyf ei chael. Y seithfed Sabboth pregethu mewn eglwys lie yr oedd y gweinidog oddicartref, ac er ei fod wedi bod yn fyfyriwr ei hunan, yr oedd dros dair blynedd er hyny, ac felly gallasai fod wedi anghofio! Pob peth yr wythnos hon yn dweyd fy mod yn tynu at ben fy nhaith; cafwyd wythnos dda, llawn o garedigrwydd, ond yn teimlo yn bur flinedig, a daeth yr yrfa i ben y Sabboth dilynol mewn lie y cafwyd casgliadau rhagorol, a lie yr aberthodd y gweinidog parchus y dydd dilynol mewn dyfod gyda mi at y tan- ysgrifwyr. Fel hyn dechreuodd fy nhaith yn dda, a diweddodd yn dda, ond aethpwyd trwy rai am- gylchiadau yn ei hystod na charwn i'r uo1 myfyriwr fyned trwyddynt etto. Bendith ar y teithiau casglu, llwyddiant, i'r myfyrwyr, ac arweiniad Dwyfol i'r eglwysi ben- derfynu tynged ein hathrofeydd, medd. HEN GA^GLWR. --0--

EICH GELYN GWAE"fHAF YW GE WYNWS T. YN AFIACH AM. 20 ML,YNEDD. Mr William Dean, 6, Barleyfteld Row, Walsall, a ddywed :Bu'm yn glaf gan y gewynwst braidd yn barhaus am ugaiix lnlynedd. Am ugain mis yr oeddwn yn analhiog i weitbio; treiais wahanol glafdai, llawer o feddygon, ac amryw fathau o feddyginiaethau, heb fod ddim yn well: methwn gael gorphwysfa ddydd na nos hyd nes i mi ddefnyddio Olew St. Jacob. Fel canlyniad i ddefnyddio yr Olew rhyfeddol hwn, cysgaf yn awryn dawel, ac af at fy n^waith bob dydd ya rhydd oddiwrth boen ac wedi llwyr wella. OLEW ST. JACOB Ai gwellodd fel ag y mae wedi gwella cannoedd 0 o achosion gwaeth. Yr hyn a wnaeth unwaith a wna etto. GGRCHFYGA BOEN. PRIS Is. l|c., a 2s. 6c. a

galw sylw at y moddau canlynol, drwy ba rai y gall cyfeillion roddi eu cefnogaeth. Llwgbr y Plant.-Ar eu cyfer hwy y mae digon- edd o gardiau casglu destlus a chyfleus wedi eu darparu; a pha blentyn bynag a gasglo burn swllt o hyn i ddiwedd y flwyddyn hon, caiff ddarlun godidog o'r deg myfyriwr sydd yn y Sefydliad yn bresenol. Gwnelai fawr ddaioni i r rhai bychain eu hunain, heb son am werth eu hymdrech i blant duon Affrica, pe byddai i rieni ac arolygwyr anfon am y cardiau ar unwaith at y Parch W: Hughes, Congo House, Colwyn Bay. Llwybr Pobl leuo,lnc.—Gallant hwy gael llyfrau at gasglu, yn cynnwys darluniau o'r myfyrwyr presenol, &o.; a phwy ddyn neu ddynes ieuanc bynag a gasglo y swm mwyaf o hyn i Rhagfyr 31ain, caitf darlun o hono ef, neu o honi hi, ym- ddangos yn Mynegiad y Sefydliad am ddwy flyn- edd yn olynol. Ymddengys darlun o'r casglwr goreu o dan bymtheg oed, a darlun o'r casglwr goreu uwchlaw pymtheg oed. Cryn anrhydedd fydd cael y darlun yn y Mynegiad, ond mwy y pleser wrth roddi amser ac ymdrech yn mhlaid y fath amcan gogoneddus. Llwybr Rhieni.-Derbyn i mewn i'w tai flychau casglu y Sefydliad, a rhoddi ynddynt symiau yn gyfnodol eu hunain, yn ogystal a'u dangos i'r rhai a ymwelant a hwy. Gellir cael unrhyw nifer o gardiau, llyfrau, a blychau, ond anfon at Mr Hughes. Y mae gorchestion ardderchog Pontypridd a'r Rhondda yn ysprydoliaeth i Gymru oil. Ar- dderchog y De! Ni ddeuwn ninnau ryw ddiwrnod ar eich ol yn y Gogledd. Pe dygwyddai fod rhyw eglwys a garai gael eglurhad ar hanes ac egwydd- orion y Sefydliad mewh rhyw barth o Gymru cyn gwneyd casgliad neu geisio tanysgrifiadau, peidier a bod yn rhy yswil i ofyn am hyny. Os nad all Ysgrifenydd y Sefydliad dalu ymweliad, bydd yn bleser gan ryw aelod neu aelodau o'r Pwyllgor drqulio noson gyda hi i'r amean hwnw. Yr eiddoch yn gywir, Rhos. 0. WALDO JAMES.