Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

2 articles on this Page

--Y MAES CENADOL. --

News
Cite
Share

Y MAES CENADOL. CAJf Y PARCH. C. GRIFFITHS, CTlfDEEFOB-D. JAPAN. NID yw yn beth newydd i Gymru fod efengyl Crist, fel y dywed Paul, yn allu Duw er iachawdwriaeth i bob un sydd yn credu. Mae yna filoedd lawer yn brofiadol ei dylanwad, a mwy mwy yn cael eu dwyn i deimlo ei dytanwad yn feunyddiol. Clod i Ysbryd y gr&s mai felly y mae. Ond nid Cymru a LlGegr yn unig sydd yn ymwy- Ijodol o'r gwirionedd hwn. Teimla parthan pellenig y byd nertholdeb efengyl gras 4orbyn heddyw. Er egluro y gwirionedd anelus hwn yn ei berthynas 4 Japan, nodwn am enghraifft neiliduol a ddaeth dan ein aylw yn ddiweddar. Anfonwyd chwech o ferehed Japan i America i gael eu dysgu. Cymmerodd un o honynt y sefyllfa o lyw- yddes (governess) mewn teululle y darllen- odd y Beibl Seisnig. Ysgrifenodd at ei fchad o dan ddwys argyhoeddiad, gan ei gymhell ef i brynu copi o'r Beibl a'i ddar- Hen ef. Yntau, yn meddwl mai rhyw whim o eiddo ei fetch oedd, a ollyngodd y peth o'i feddwl,ac a ddystrywiodd y llythyr. Cymroerodd hyn le ddeng mlynedd yn ol. liyw saith mlynedd ar ol hyny, aeth fel dir- prwywr dros Japan i Arddangosfa Awstria. Yno gwelodd y Bible stand, a tharawwyd ef a syndcd fod eymmaint yn cael ei wueyd o un llyfr, a'i fed yn caei ei ystyriedyn werth i gael ei gyfieithu i gynnifer o ieithoedd. Prynodd gopi yn y Cbinaeg er ei ddarllen p gywreinrwydd. Aeth y cywreinrwydd yn iddyddordeb yn fuan, a chyn hir daeth yn hollol argj hoeddedig fod yr oil a ddywedai ya wirionedd. Yn ei daith trwy Ewrop aylwodd yn fanwl ar dri dull gwahanol Cristionogaeth fel ei phroneaid, sef y scredoau lthufeinaidd, Groegaidd, a'r Pro- testanaidd. Boddlonid ef mai y diweddaf si ddeuai agosaf at ddyi-geidiaeth ac ysbryd y llyfr ei hun. Areiddychweliadi Yeddo, appeliodd at y cenadon Americanaidd f am fedydd. Wedi clywed am y cam oedd wedi gyrcmeryd, ysgrifenodd ei ferch ato o America i awgrymu gan fod ganddo ddigon o fodd at ei law, y dylasai brynu temi bagaraidd er sefydlu ynddo addoliad Crist- ionogol. Efe a gydsyniodd A'r awgrym, ac yn y deuil a bryuodd y mae y cenadon Crietionogcj yn awr yn cyfarfod i addoli. Dyma weithred ragorol a tbeilwng o efel. ycbiad, ac nid oes un ddadl na chaift ei iefelychu gan lawer yn y man. Troir y temiau paganaidd yn 4ai cyrddau Cristion. ogo) yn liuoedd cyn hir. Duw pob gras brysuro'r adeg., eWAITit MR. HAEGERT YN MHLITH Y SON THALI All). German ydyw Mr. Haegert o enedigaeth. Aeth allan 1 India rai blyuyddoedd yn ol fel 811turiaethwr ieuanc yn yr ymchwiliad am elw bydot; ac er na lwyddodd i wneyd fortune neiliduol, etto ni bu yn aflwydd- ianrius yn ystod ei yrta tydol. Ei union- deb trylwyr, ei foesau boddhaol, a'iarferion ieilwiig jb mhob modd a ennillent iddo ^ymmeradwyaeth ei gyflogwyr, fel yr oedd wedi codi ei hun i setyiita o ymddiried o I dan y Liy wodraeth, cyn iddo deimlo ei bod yn ddyledewydd arito i roddi fyny y cwbl mwyn yr efengyl, a chyssegru ei fywyd i'r gwaith cenadol yn mhlitb y paganiaid. ei galen yu fawr at y Sonthal- iaid, a daeth yn gynnyddol awyddus i roddi fyny ei swyd'iogaeth, a rhoi fyny ei fywyd 1 lafsrio iel cenadwr yn uihlith v bobl ilehod. Psi, y llwyr werthtawrogai Mr, Evanf, ein I triwy* genadwr (sef y Paich. T. Evans, Monghyr), ei amcau, ac y dwfn gydymdeimlai a'i ddymuniad, ni ddariu iudo ei getnogi yn ei fwriad i ddyfod yn genadwr, a hyny o berwydd ei fod dan y dybiaeth y buasai y diffyg llefariad rhwydd o dan ba un y Uafuriai yn rhwystr anorch- fygadwy iddo byth i allu seiuio iaith an- hawdd y Sonthaliaid. Ni chwenyehai ar y cyntaf j ddweyd wrtho yn eglur nas gall- asai byth bregethu i'r bobl fel ag i fod yn ddealladwy iddynt. Felly efe a awgry in- odd wrtho fod y iaith yn un anhawdd iawn, ac felly na buasai yn alluog i'w meistroli. Meddyliai ef, pa fodd bynag, os oedd Duw yn ei anion ef at y Sonthaliaid y gallasai hefyd ei alluogi i ddweyd wrthynt am Grist. STna gosododd Mr. Evans o'i flaen ei ragolygon tymhorol o dan y Llywod- raeth, a'r gwabaniaeth mawr a fyddai rhwng ei gyllid efyn awr a'r gyflog fechan a gelaifel cenadwr i'r Sonthaliaid, i'r hyn yr atebodd, Nid yw arian o fawr gwerth yn fy ngolwg I. Nid yw arian yn werth i fyw er eu mwyn ond y mae gwasanaethu Crist ac achub eneidiau yn wrthddrych teilwng o fywyd. Gyda golwg ar fy nghynnaliaeth, bwvd yw yr oil wyf yn ym- ofyn, ac y mae genyf ddigon o arian fy hunan i'm dywallu am flynyddau 4 bwyd; a phan y derfydd yr hyn sydd genyf fi, nid oes un dadl na ofala Duw am danaf." Yn awr dywedodd Mr. Evans yn eglur "fyrtho beth oedd yn ofni gyda golwg ar ei barabl- iad eglur; a dywedodd wrtho mai ei gred ef oedd na buasai byth yn aiiuog i orch- fygu y diffyg organaidd hyn fel ag i fed yn alluog i bregethu yn ddealladwy i'r Sonth- aliaid. Canfyddodd i'r ddadl hon ddylan- wadu yn fawr arno. Yinddangosai yn llwfra weddylgar, ac ni driywedodd ond ychydig wrth Mr. Evans y pryd hwnw a ehafodd ar ddeall wedi hyny fod ei galop ef yn rhy lawn i lefaru wrth ddyn, ond aeth adref, a threiglodd ei faieh ar yr Argiwydd. Rai wythnosau wedi hyn, gofynodd Mr. Evans iddo i lywyddu cyfarfod gweddi mewntt annedd drosto ef, gan ei fod ef yn rhwym i bregethu mown man arall y noson hono. Boreu dranoeth galwodd ar Mr. Evans, ac ymddangosodd yn anarferol o ddedwydd. Wedi peth ymofyuiad am y cwrdd gweddi, efe a ddywedodd gyda gwên, Ni a gawsom gyfarfod hynod o dda o leiaf yr. oedd yn dda i fi. G-wydd- och i chwi ddweyd wrthyf fod fy llefariad aninherfFaith yn rhwystr i mi ddyfod yn I bregethwr i'r Sonthaliaid. Mae hyn wedi bod yn faich tfvroi ar fy nghalen I; ac yr wyf amryw weithiau yn ddiweddar wedi gweddi o ar Dduw idd ei symud, ond yn aflwyddiannus. Neithiwr, pa fodd bynag, unodd y Ira v. doliaeth k mi mown gweddi neillduol ar Dduw yn y mater, ac yr wyf' yn teiuolo fod fy nhafod wedi ei osod yn rhydd, ae fy mod yn awr yn alluog i lefaru yn fwy eglur nag eeddwn yn arferol o wneyd. A ydych ehwi ddim yn meddwl hyny beryd i" Wedi iddo alw sylw Mr. Evans at ei ddull o lefaru, meddyliai yn hollol fod gwelliant diammheuol yn ei lef- ariad, ac nis gallasai gyfrif am hyny mewn unrhyw fodd ond y tiordd a ddywedai ef wrtho-canlyniad gweddi unol a ftyddiog; a chaa fod yr hyn a ymddangosai iddo ef yn rhwystr anfertbol ar ei ffordd i gyflaw au y Jgwaith cenadol yn awr wedi ei symud mewn atebiad i weddi, uis gallasai yn mheliach ddigaloni ei gyfaill ieuanc yn ai ddymuniad angherddol i ddyfod yn bregeth- wr i'r paganiaid. Darfu i'r brodyr yn "Ebenezer" laweo dderbyn ei wasanaetn cynnygiedig, ac wedi gwneyd y trefoiadau angenrheidiol, efe a gychwynodd i'w waith newydd gyda chalon lawen, a bu yn alluog yn ngwfs yehydig fisoedd i adechreu 11ef-1 aru am gariad Crist wrth y Sonthaliaid yn eu tafodiaith dciyeitlir ae anhawdd eu hunain. Wedi dwy fiynedd o waith mewn cyssylltiad a'r brodyr yn Ebenezer, cytun. wyd i Mr. Haegert i adael y rhan houo u'r wlad, a ilafuno yn mhlitli y Sonthaliaid mewn parth araii ar ei draul ei hun, heb fod yn mhellnch mewn uncleb a'r Indian Home Miesion." c'an ei fod yn awyddus i sicrhau maes annibjnol iddo ei hunan, ac yn awr yn meddu gwybodaeth lied dda o'r iaith, ae ychydig arian o'i eiddo ei hunan, l wneyd cychwyniad ar dir newydd, aeth i chwilio am ardal gyfatebol, yn yr hon y gallasai ddechreu gweithio. Cafodd fod cvmmydpgaeth Dhoodiana, lie y bu Mr. Cornelius yn [llafurio am dymhor dan yr "Indian Home Mission," fel y lie mwyaf ffafriol i'r gwaith cenadol yn mhlith y I Sonthaliaici, ac yr oedd yn mhell oddiwrth unrhyw genadaeth arall, ac heiyd yn ganol- barth ardal lawn o bentrefydd Sonthalaidd. Gan nad oedd gan ein cyfaill ieuanc un lie i fyw ynddo, efe a drigodd am dymhor yn y bwthyn mwd ag oedd wedi ei adael gan Mr. Cornelius pan adawodd efe y lie i fyned i Jamtara; ond yn bur fuan efe a sicrhaodd ddarn o dir mewn He mwy cyfatebol o'r tu allan i bentref Keirabone; ac yno ere a adeiladodd ar ei draul ei hun dybychan iddo ei hun, gydag ystafell i gynnal gwas- anaeth dwyfol, ac i'r bon y gallaigasglu yr ieuenctyd i dderbyn addysg. Am beth amser cafodd ymdrechu yn galed yn erbyn rhagfarn a drwgdybiaeth y bobl; ond wedi bod yn alluog i wella rhai cleifion mewn modd neilldaol, dechrepak;ai,t edrych ar yr estrou hwn ag oedd wedi dyfod i aros i'w plith mor ddirgelaidd, fel cyfaill, fel y darfu iddynt yn fuan roddi groesawiad iddo i'w pentrefydd ac i'w tai, ac elent ato yn- fynych i ymofyn meddyginiaeth a chya- northwy yn eu trallod. Yrhai a ddelent o bellder ac yn glaf a dderbymai i'w dy nes y delent yn we! a rhoddai iddynt, nid yn uoig feddyginiaeth, oud bwyd nefyd, ac uwchlaw y ewbl efe a'i cyfeiriai ato Ef, yr hwn wella'r enaid oddiwrth afiecnyd pechod. Am dymhor nis gallasent oud rhyfeddu pwy anasaiydyngwynhwn fod, a "phahaln yr oedd inor garedig i'r tlawd a'r trallodus. Ond pan gawsant allan nad oedd ond dya- gybl i'r Hwn ag oedd wedi rhoddi ei fywyd yn aberth droa bechaduriaid, dechreuasant jofyn mwy am y Meistr nag am y gwas a phan glywent y fath gyfaill-oedd. lesu i'r tlawdarrcolIedig, daethant yn awyddus i wybod a fuaeai yn tosturio wrthynt hwythau hefyd, a'u cadw rhag y drwg. Yr oedd gan ein brawd yn awr agoriad liafriol i efengyl y tangnefedd, ac efe a aeth oddi- amgyich o bentref i bentref gyda meddyg- iniaeth i Wella yr afiach, a chenadwri iach-' awdwriaeth i achub y colledig. Yn nechreu Ebrill, 1875, y dechreuodd Mr. Haegert weithio yn Kierabone, ac ar y 15ted o Fai rhoddodd Duw iddo yr ernes gyntaf o lwyddiant, pryd yr ysgrifenodd Mr. Evans fel y canlyn Mae genyf newydd bendigedig. Mae Mahajun, o'r enw Bolai, wedi ffeindio tangnefedd yn Nghrist. Mae wedi bod yn darllen Beibl a gafodd gan Cornelius am flynyddau, ac y mae yn wir gyfarwydd ag el. Ddwyflyneddyn ol efe a wrthododu daiu y dreth arferol i eilun y pentref, ar gyfrif yr hyn beth eifywyd ef a fygythid, a dywedai y bobl y buasent yn llosgi ei dy i lav r. Gorfu iddo appelio at y dirprwywr am amdduFyiiiad, ac yn raddol terfynodd yr erledigaeth. Oddeutu pedwar diwrnod ar ddeg yn ol derbyniodd oleuni a iachawdwriaeth; A dydd Sul diweddaf gwerthais yn ei dy ef un-ar-bumtheg o efengylau i bobla ddaethentfm gweled I. Mewn llai ha saith diwrnod gwerthais yn y cwbl oddeutu deugain o efengylau. Hefyd, darfu i bedwar ereill o'r Sonthaliaid roddi eu calonau i'r Iesu-tri. o Telia, ac un o bentref Simla. Y ddoe cefais ymddyddan hir a hwy, ac wrth otyn i un o honynt os oedd yn meddwi fod ei becbodau wedi eu maddeu, efea waeddodd allan, Mae fy meehodau wedi eu maddeu. Yr wyf mor ddedwydd ddydd a nos fel fias gallaf fyneeu i chwi. Ar y 12fed o Orphebaf Tsgrli- enai:—" Dydd, Sadwrn diweddaf anfonais babell fechaa i Telia, a boreu dydd Sul aethum yno l fedyddio yr.ymofynwyr, y rhai oeddent wedi rb<Mtdi—-prawf o ftydd yn Nghrist. Pan gyrhaeddais y ne; cefsM fod un o honynt wedi ei rwymo a'i gymmeryd yrpaith gan y prif gwyddog i bor^:cf arall, er ei gadw xLag caelei fodyddio; 1 ?1pta;. urn I yno, a chefais ef yn rhydd, ac aethom oil i Telia, lie y ca-dwaaom gyfarfod. Wedi hyny darfu i chwech o wyrrywod a phump o fenvwod broffeau eu ffydd yn Nghrisfc trwy fedydd. Bvdded i Dduw eit eadw er mwyn ei enw, a'u gwneyd yn ftrwythlawn! Hwy yw y cyntaf Svdd wedi beiddio gwneyd yn iawn. Mae au trallodion wedi dechreu eisoes. Y mae un wedi colli fei gae rice, yn yr hwn y mae wedt llafurio er ys deng mlynedd. Mae gwraig un arati wedi ei a!ael; ac y tri'1e gwraig y trydydd yn myned i'w adael'; ond y mae Duw gyda hwynt, a bydd pob peth yn iawn." Ac felly y mae wedi profi. Mae amryw ¡o'r rhai a droisant yn ol wedi dyfod yn mlaen etto, ac wedi cyrbaedd heddwchtrwy gredu. Y mae gwrthwynebiad ar raddfa helaeth yn rhoddi ffordd, y mae Mr. Haegert yn cael ei galonogi drwy 'ychwanegiad ar ol ychwanegiad at y praidd ag y mae y Bugail Da yn gasglu mewdo blith y Sonthaliaid yn yr ardal hir-esgetilosedig hon, a gaHwn yn fuan ddysgwyl gweled pentrefydd cyfain yn cael eu dyehwelyd i'r ffydd Gristionogol.

SUT I GAEL PEEGETHU GWAEL.