Seren Cymru

"FaD CYFUWE Y BEDYDDWYR YN NGHYMTiU YN GALW AM tJNDEB CYFFREDINOL." (pA.?YE A DDABTJI'J'EN' VYTD TN Y CWRDD UNDEB YN ABEBTAWE, GAN T. LEWIS.) PETH cyntaf a ddygwn i sylw fydd- trftvrr y Bedyddwyr yn y Dywysogaeth. cymharwn ni vr hvn ydym vn awr, a'r oeddym hanner canrif yn ol, ni a welwn tod gwaith raawr wedi ei wneyd, a bod ychwanegiad mawr wedi cymmeryd lie; ond er hyn oil, rhaid i ni addef nad yw Nghymru yr hyn ^ylai fod, a bod He tnawr o'n blaen yr y dylern vmdrechu ei feddiatiu. x "Wrth daflu golwg ar em henwad yn l^ghymru, yr ydyn yn gweled fod llawer <?n ™*fflwysi yn hynod o wanaidd a diytngeledd. %farfydda amryw o'r eglwysi hyn mewn fiddoldai gwael ac rmllghyfleus-nid yw yr a'r gwrandawyr ond ychydig— £ ir pob peth yn mlaen yn hynod 0 an- tlhrefnus a diegni-ac y mae y cyfryw ^lwysi yn gorfod byw ar weinidogaeth o'r tat4 wa&laf. Llenwir yr areithfa yn /fgyft'- ..Wirt gan ddynion ieuainc yn deehreu J^egptbu, neu gan ddynion sydd yn byw yr ardal, ac yn dilyn galwedigaethau %dol. Pell fyddo oddiwrtbym ni rhag dy- ^edyd dim yn erbyn y brodyr byn; ond hyn Bicr, na ddvlid cyfyngu eu gweinidog- aeth ieglwysi gweiniaid, ac na ellir dysgwyl cYDnulleidfaoedd lluosog lie na byddo neb ond y brodyr y cyfeiriwyd atynt yn pre- t'Bthii. Yr ydym ni yn barnu fod achosion elddilaidd yn galw am y doniau goreu, ac && ehyfodir y cyfryw o'u cyflwr presenol <teb ddiwygiad. buan. t ^N"i a welwn hefyd, mai ychydig yw nifer fyn heglwysi mewn rhai parthau o'r Dywys- tyaeth. Mewn llawer pi wyf, ac mewn "awer ardal boblogaidd, ni cheir cymraaint 8g Un eglwys yn perthyn i'r Bedyddwyr; Ie os edrychwn drwy siroedd cyfain, ni a \telwn fod y Bedvddwyr yn mhell iawn ar I ^••Nid yw cyflwr ein brodyr yn Lloegr "dim yn well, ond yn hytrach yn waeth, Cltnys ni cheir mewn siroedd mawrion ond ychydig iawn o Fedyddwyr. Pedair eglwys •tydd yn Cumberland, 27 sydd yn swydd "fterlleon, 15 sydd vn Cornwall, 16 sydd yn swydd Henffordd, 5 sydd yn Rutland- shire, a dwy sydd yn Westmoreland. Mae'n ^digon amlwg, gan hyny, fod gan y Bedydd- wyr gymqgydogaethau lawer i ymweled a h^y. a bod gwaith mawr i'w wneyd cyn y holl bobi ein gwlad glvwed yr efengyl yn ei Uawnder a'i symlrwydd. Refyd, wrth edrych ar gyflwr ein Henwad yRKghymru, yr ydym yn meddwl ein bod yn gweled rhyw betb ag sydd yn debyg i Qrmod o annibyniaeth yn yr eglwysi. Nid ^n vr eglwysi lluosog y eeir byn, ond yn yr bychain hefyd. Nid ydym ni yn Sweled fod gofal vn v naill eglwys am y *lall: fod y gref yn barod i gynnorthwyo y llalI: fod y gref yn barod i gynnorthwyoy S^an a bod yr egw:m yn awyddus am gyn- y. Rhyw fy w yn ormodol ar ein pen ein hunain yr vdym, fel pe na fyddai geiiym fwy i'w wneyd na chynnal yr achos y capel y dvgwydii i ni berthyn iddo. ^amddefnydd o annibyniaeth yw hyn, a ac aflwydd fydd y canlyniadau. •Ni a welwn hefyd, fod gormod o ddioqi a ,\faterwch yn ein heylicysi. Ni wna y tro 1 ni yn awr i weithio yn araf a thawel fel y gwnai amrvw 0'11 tadau 40 mlynedd ol. Oes y bywyu, a'r egni, a'r cyflym- ,ai a'r competition, yw'r oes hon. Y mae masnachwyr ar eu heithaf; ac y mae "abyddion ac Eglwys w; r wedi dihuno at eu Swaith. Mae eisieu i ninnaii ystyried hyn, ymgodi gydng e^ui i gyflawnu gwasan- eth ein Harglwydd. "Dyl«aa fod yn ddiwyd dynion i wra;ido i'u gwahanol add- y." ddiwyd gyda'r Ysgol Sul—ac yn ^awn daenu egwyddorion'teyrnns Ofo? f mhlitu y vverin- Yr ydym yn j ? llawer o'n eglwysi yn dra diofal am yddorion gwaaaaiacthol y Bedyddwyr. Nid ydynt yn dal bedydd y crediniol yn ddigon amlwg, ac nid ydvnt un amser yn taenu traethodau bedyddiadol yn mhlith y bobl. Y mae hvn yn fai mawr, ac y mae yn arafu Uwyddiant y deyrnas y mae Mab Dnw yn Frenin iddi. U nwaith etto. Wrth edrych ar gyflwr ein henwad, ni a welwn ein bod yn rhy barod i wrthwynebu ein gilydd. Ni a addef- wn yn rhwydd fod rhyw gymmaint o wrth- wynebiad yn beth manteisiol a iachus; ond yr ydym yn ofni fod gormod o hono yn ein plith, er ys rhai blynyddoedd. Wedi edrych yn fyr ar ein cyflwr yn Nghymru, mae'n ddigon amlwg fod ein sef- yllfa yn galw am rvw beth mawr a phwysig. Mae'n galw yn neillduol am ymostyngiad, a gweddi gerbron Duw—mae'n galw am ystyriaeth ddwys,a diwygiad buan—a chyda hyn, y mae yn galw am undeb cyffredinol. Fe ddylai yr holl aelodau, a'r holl eglwysi, fod mewn nlwy o undeb a'u gilydd. Y canlyniad o hyn fyddai nerth, cysur, gwrol- deb, a llwyddiant. Undeb cyffredinol, a wnai yr eglwvsi gweiniaid yn gryfach ac undeb cyffredinol a barai i'r eglwysi mawr- ion fod yn fwy gofalus am eu chwiorydd ieuainc eiddilaidd. Yr ydym yn barnu, pe telia mwy o sylw i'r fath undeb, y byddai mwy o Grist yn ein plith, a mwy o ogoniant Cristionogaeth^ yn ymddysgleirio. Dylem gofio hefyd, fod gwaith mawr idd ei wneyd dros Grist, ac na wna neb ef ond y Bedyddwyr. Nidoesneb a ddysga, ac a arfera y bedvdd iawn, a'r deiliaid priodol, ond nyni. Nis gall neb vchwaith ddyfod allan, fel nyni, yn erbyn ofergoeledd a defod- aeth yr oes. Tra yr ydym yn mawr lawen- bau yn y daioni a wneir gan y gwahanol enwadau, yn ein gwlad, a'n teyrnas, a'rbyd, etto, yr ydym yn rhwym o dystio nad ydynt, neb o honynt, yn cyflwyno trefn yr efengyl fel ag y mae yn y Testament Newydd, i sylw y bobl v llafuriant yn eu plith. Dyma waith ag sydd yn aros hyd heddyw heb ei gyflawnu yn ot symlrwydd yr efengyl dyma waith ag y mae yn rhaid i'r Bedyddwyr ymosod arno o ddifrif; ac y mae y fath faes a llafiir vn galw ar i ni fod mewn undeb a chydweithrediad gan hyny, bydded i ni fyned alla.n i bob cyfeiriad, a chyhoeddi yn uwch nag erioed, Y neb a gredo, ac a fedyddier, a fydd cadwedig; eithr y neb ni chredo a gondemnir." Yn ngwyneb y pethau a nodwyd, ym- ddengys yn amlwg, mai nid undeb eiddil- aidd, a lleol, a wna y tro i ni rhaid iddo fod yn undeb grymus a chyffredinol. Mae'n wir fod genym lawer o fan unSebau, megys y cyfarfodydd misol a ch warterol, yn nghyd a'r gwahanol gymmanfaoedd; ond ym- ddengys i ni y byddai yn dda cael undeb ag a fyddai yn cynnwys yr holl enwad o Fed- yddwyr yn Nghymru. Y mae safle neill- duol, a chymmeriad gwahaniaethol y Bed. yddwyr, yn hawlio eu sylw at yr undeb hwn. Nis gall y Bedyddwyr edrych at unrhyw enwad o grefyddwvr am nemawr o gynnortbwy. Mae'n wir fod llawer o ddynion rhyddfrvdig a goleue lig yn mhlith gwahanol enwadau, fg sydd yn edmygu y Bedyddwyr; ondfei rheol, nis gall y Bed- yddwyrgyfrify cant faw." Iselp o law gwa- hapol enwadau crefyddol ein gwdad a'n teyrnas. Tuedd gyifrtMin sydd i'n dir. mygu a'n bychaou a deog-ys ereill gryn awydd atn ein llyncu a'n difodi oddiar y ddaear. Tra y mae Mabanfod) ddwyr yn anwylo eu gilydd, ac Eglwyswyr a Phabydd- ion yn ymfynwesu,—gwthir y Bedyddwyr o'r neilldu, a chant fyw neu farw fel y mvn- ont. Yn ngwyneb hyn, v mae yn eithaf eglur nad oes genym neb i':i cynnorthwyo, n In I I ond undeb a brawdi?*rweh, yn nghyd a phresenoldeb yr Sfwn sydd wedi addawbod gyda'i ganlyawyr bob auisei" hyd ddiwedd y byd. Y mae eisieu i ni gofio hefyd, fod i ni !vlawer o wrthwynebiadau. Pobl aj y dy- wedir yn eu her byn, yw v Bedv ddwyr wedi bod, ac yn bod ac nid "dweyd yn ein herbyn yn unig sydd, ond givnrir llawer i attal ilwyddiatit ein hegsvydvlorion. Taenir lluoedd o bamphledau i auiddiffyn taenellu ar fabanod, a gwneir ymdrechion mawrion i dynu y bobl oddiwrthym, a throi yr ieuenctyd i gynnulleidtaoedd ereill. Y mae y pethau yna, a'r cyffelyb, yn galw arnom i 'fod mewn undeb a'n gilydd i amddiffyn Crist a'r holl wirionedd. Gan ein bod yn dra awyddus i gael undeb cyffredinol yn mhlith y Bedyddwyr yn Nghymru, yr ydym yn dymuno hysbysu, y gwnawn ni bob peth a fedrom tuag at gyr- haedd yr amcan hwnw. Ac yr ydym o'r farn mai peth dymunol fyddai danfon cais o'r cyfarfod hwn at y brodyr sydd yn gwrth- wynebu yr Undeb, ar iddynt fod mor garedig ag ysgrifenu at Ysgrifenydd yr Undeb, a rhoddi eu rhesymau dros eu hym- ddygiad; ac ar ol hyny y bydd i ni wneyd ein goreu i symud pob rhwystrau allan o'r ffordd i gael undeb cyffredinol. Os gwneir hyn mewn ysbryd brawdol a diragfarn, yr ydym yn dra hyderus y gwelir holl Fedydd- wyr Cymru, drwy en cenadon, yn cydgwrdd mewn cyfarfodydd blynyddol-y bydd yr annghydweliadau wedi peidio-y bydd ein cysur yn fawr-t-a'n llwyddiant yn y Dy wys- ogaeth yn fwy nag y bu erioed o'r blaen. Ein gweddi, gan hyny, yw, ar i ni oil fwrw ymaith oddiwrthym bob peth ag sydd yn peru tramgwydd, a sefydlu ein llygaid ar les eneidiau, a llwyddiant y deyrnas sydd i fod yn ben ar yr holl ddaear. Byddai y fath Undeb oles mawr-rhoddai gyfle i ni weled a chlywed brodyr o bob lie —dygid yn nghyd ddoethineb a phrofiad yr holl enwad, ryw unwaith neu ddwy yn mhob blwyddyn-rhoddai hyn gyfle i nii addysgu ein gilydd-a rhoddai i ni lawer o gefnog- aeth a nerth i fyned rhagom yn ngwaith ein Harglwydd. A phaham nad allem gael Undeb cyffred- inol ? Onid ydym yn un yn ein syniadau crefyddol? Vr ydym yn un, gyda gMwg ar Swper yr Arglwydd, a'r rhai ddylai gyd- gyfranogi o honi. Gwahaniaetha llawer o'r brodyr Seisnig yn hyn, ac etto y maent yn aelodau o'r Baptist Union. Nid ydym ni yn gallu dirnad am un rhwystr cyfreithlawn fel nad aller cyssvlltu holl Fedyddwyr Cymru mewn un Undeb cyffredinol. Nid ydym yn gweled y gallai un niwed fod ynddo ac yr ydym yn sicr y deilliai ben- "dithion lawer o hono. Undeb crefyddol, ae i amcanion crefyddol, yw Undeb Bedyddwyr Gym.ru gan hyny, os nad yw yn dda a buddiol, nis gall unrhyw undeb crefyddol arall, megys ein cymmanfaoedd, fod yn dda a buddiol. Pwy bynag a wrthwynebo yr Undeb hwn, dylai, i'r dyben i fod yn gyson, wrthwynebu pob Undeb crefyddol arall. 0 na welem yr adeg, pryd y byddai holl Fed- yddwgr y Dywyso2;aeth yn un corff byw a grymus yn cydweithio i ennill y byd at Fab Duw!