Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
2 articles on this Page
----'.--., .'MR. SPURGEON…
MR. SPURGEON A'R RHYFEL. r' t-LYTHYR AT LOUIS NAPOLEON A'R BRENIN WILLIAM 0 PRWSIA. [Yn y Sword end Trowel, eyhoeidiai- misol J Parch. C. iI. Spurgeon, ymddangosodd y liythyr canlyuoV oddiwrth y gWt8 parchedig bwaw at Amherawdwr v Ffrancod a Brenin ?rwsi», ar bwnc y Rhyfel presenol. Ysgrif ena Mr. Spurgeon mewa arddull syml, dan Y. ffugenw John Ploughman." Gosodwn Sma rhydl gyfleith;ad o'i lythyr rhagorol.J Yr wyf yn anfon hyn atoch, gan obeithio tich bod yn well, o leiaf mewn gwell tymher J naill at y Hall, er fv mod yn ofni yn fawr, *?1 y mae yr hen air yn dweyd, y byddweh yn Salachcyn dvfod yn well. Dymunwyf cael Safon fy anerch rawyaf parchus atoch. Dywed .'Yr Ysgrythyr-" Parch i'r hwn y mae parch So ddyledus ond nid oes dim parch yn dyledus i'r brenin^e Id hyny a &nt i ryfel lebachos. Gan hyny, nid wyf finnau yn jfcufon i chwi fwy nag a ddaiiech rhwng bys a Hwyrach nad ydych eich dau cyn ^■dyfned vn y cRmwedd, ac nad oes ond tin ya nnig o honoch i'w feno am ddechreu yr Joxladdfa ofnadwy hoh ond nid wyf fi yn dean eich triciau a'ch ystrywiau dirgelaidd ehwi, oblegid y mae breninoedd mor gyfrwys llwynogod, a'r ffordd ddiogelaf ydyw ei Sosod arnoch eich dau, canys felly y mae yr sicr o'i derbyn hi. Byddai yn dda i&nyf roddi i chwi fisyn un o'n tlotai ni, a'ch gorfodi i weithio grGa'r crane, er mwyn tynu Uawr eich ysbry(bedd uchel i ryw raddau; tanyg yr wyf yu jwbl gredu mai y bydda^ Jdych yn ei fwynhau sydd wedi eich gwneyd ftior waeaiv(i. 1, Beth, yn enw pob rheswm, ydych yn ei ^eled mewn ymladd i fod mor ffyrnig am tJano P Gallai un dybied mai cwpl o geiliogod ymladdgar ydych, ac nad ydych nemawr *&Wy gwybodus chwaith. Pan y bydd dau gi JH ymladd, bydd un o honynt yn bur sicr o. dyfod adref wedi ei glwyfo, ac ni bydd yr un bodwrthi. mae un o honoch chwithau yn sicr o gael J^ffa dda; fy unig ddymuniad I a fyddai lddi ddisgyn ar eich ysgwyddau noethion eich hunain, ac nid areieh milwyr druain. a beth yr ydych yn ei gylch ? A oes genych y fath gyflitwnder o arian, fel y mae arnoch 'bllieu eu chw t-thii maitb mewn pylor? Os deuweh i lawr i Dorking, a gollyngwch WeworJss allan i foddhau y plant. Neu. a oes ormod o ddeiliaid, ac arnoch, o her- Jydd hyny, eisien eu cliwyriu ymaith drwy ^°ri eu gyddfau ? Paham' na vrnewch hyny dull taw el,ac nid gvTneyd Uofruddion ^ionynt yn gystal a'u llofruddio ? Nid wyf ^Baeddwl eich bod yn gwybod beth sydd eisieu arnoch ond, fel y plentyn wedi Q;8.el cyllell newyd,j, !had 1 ehWl gael tori a %lho rhyw beth. Y mae y gymmalvrst un o honoch, ac nid ydyw -hyny mefrn Qiodd yn tueddu at folysu tymher neb y y llaii yn ymfal bio ei fod wedi rboddi i'w gyuimydog a thuag at ollwng I^aith yr ager, riiaid i chwi eich dau gael 1bechreu rhyfel fawr sMiofrudiiiog. Yr ydych Or ynfyd ag v pf-liwch byth fod, os ydych x^tybied y gall dim Uiiorii ddeilliaw o hyny. li:8 ydych yn dys^wyl y cewch rybanau a ^erau drwy ymladd, byddai yn dlawer i chwi netl at y drapers eich hun in rynu deuar.t yn llawer rhatach, ac ni «?dd unrhyw ystaetiiau gwaed arnynt, ond ^pCttel felly. Os ydvc'u yn ddau fab at) mawr Bodwedd yua, dylech ddyfod i'n ffair ni, ^Phrynu i chwi eich hvmain gyflawnder o W'j* ^ardysau, a rhy bantu gleision, a byddai dda gan y gwtithwyr eich gwasanaethu. Fl thnid i chwi giel ym! .dd, pahaHl nad ddlad fel wisgweli. it myned ati eich hunain, X gwnaeth Tom Kowdv s Ben Fawr y y mae yn beth hollol lwfr SataL 'an'011 nif«r o bob! ereiil i gael eu ru o'ch ple^id chwi. ivid wyf fi o gwrbl ymladd—y mae yn beth rhy isel bjv? 5 on(l yn wii, os byddai i hyny achub raili)11111* byddai genyf un "^ynebiad i gvinaiec, d uofal eich dillad (^e°b chwi e ch d iu boh un i ddyr- Uajj ? ei wrthwynehwr mor galed byth ag y Gallaf anturio dyweyd, pe deuech Surrey, y byddai i'r heudgeidwaid »Jl0ll u rhy w lwybr i beidio a dyfod yno i arnoch, agauael i chwi gael eithaf te^r i'w hytuiadd hi allan bc aUan y gwneyd hyny a boneddwyr ereill, 'Bilafyn gicr y byddai yn dda ganddynt Wneyd yr un gymmwynas i chwithau. Gallai- y spwyiid eich crysau goreu gin eich gwaed, a diau na byddech chwithau yn barod i dynu hyd at hyny; ond y mac dig-on o aradwyr a deimlent yn falch o'r cyfleusdra i roddi benthyg eu smockf/ocks i chwi am awr ncu ddwy, yn enwedig os rhoddech chwi eich gair, ar eich anrhydedd, i beidio a dianc x ffwrdi gyda hwynt. A gadewch i minnau gael gwybod yr adc r, or inwyn darparu digon o sticking plaster, ystenaid o ddwfr, ac ys. bwng, ac hwyrach y caniattti ein Llywod- raethwyr i Madame Rachel gael dvfod allan o'r carchar i amlywio eich llvgiid, pe dyg- wyddai iddynt gael eu duo. Yr wyf newydd gael meddylddrych gogoneddus, a dyna ydyw; pe byddai i chwi anfoti gair at geidwad y Neuadd Amaethyddol, He y cynnelir ymrys- onfeydd codymu, byddent yn sicr u adael i chwi gael y lie am ddiwrnod, a rhoddi i chwi hanner y derbyniadau, ac ymrwymaf finnau y bydd. yd yrfa yn un dra lluosog, heb ofni methu. Felly, chwi welwch, geUwch gael clod ac arian parod hefyd, ac ni leidid neh. Yr wyf yn hoffi y meddvlddrych, oblegid drwy hyny, caf ymryddhau oddiwrth fy nghynnygiad cyntaf, a golchi fy nwylaw oddivsrthych, a gallaf ddwevd hefyd yn ddi- floesgni mai goreu pa leiaf genyf weled y fath ddau greadur chwerylgar ag ydych chwi. Gwnaeth fy hen daid duwiol fi, pan oeddwn yn fachgen, yn elyn calon i'r Boni. partiaid, ond yr oeddwn I yn meddwl eich bod chwi, Lewis, yn ddyn tipyn tawelach na ch ewythr pa fodd by nag, daw yr hyn a fegir yn yr esgyrn allan yn y cnawd, ac yn 01 addysg yr hen geiiiog, y can y ceiliogod ieuainc. Páham y mae arnoch chwi, brenin y Germaniaid, eisieu myned i fusnes y cig- yddion, nid wyf fi yn gwybod ond os mai chwi sydd wrth wraidd hvn, y mae yn dangoa eich bod yn ddyn o dueddiadau hynod ddryg- ionus, onid 6 buasai arnoch gywilydd lladd chwi cydgreaduriaid. Pan y dechreua rhyfel egyr uffern, a swydd wael i'r un o honoch ydywbod yn agorwr y pyrth i'r diafol; etto, dyna ydyw un o honoch, os nad eich dau. A ddarfu i un o honoch orioed feddwl beth y mae rhyfel yn ei gynnwys? A welodd un ohonoch erioed ben dyn yn cael ei chwilfriwio, neu ei ylnyagaroedd yn cael eu hagor ? Os ydych wedi eich cyfansoddi o gig a gwaed, gwnai yr olwg ar un dyn anffodus wedi ei glwyfo, a'r gwaed yn araf redeg o hono, eich calon yn sal. JSTid allaf fi oddpf boddi hyd ynoed cath nis gallaf edryCh ar lygoden yn marw, nae ar un anifail mown poenau. Ond dyn pa le y mae eich calonau os gell. wch feddwl am goesau toredig, esgyrn dryll. iedig, penau wedi eu cTiwilfrio, ymenyddion wedi eu gwasgaru i bob cyfeiriad, ymysgar- oedd wedi eu rhwygo, calonau yn gwaedu, ffosydd llawnion o waed, a dynion yn ben- tyrau y naiil ar y Hal!? Aewch chwi i ddweyd fod fy iaith yn atgaa ? Pa faint mwy atgas raid fod v pethau eu hunain ? A chwi yn eu gwneyd! Pa fodd y leiciech chwi i ddyn ddyfod i ardd eich palas, a rhedog cyllell lem i mewn i'w goluddion, neu dori ei wddf ? Pe gwnaeuh hyny, haeddech gaei eich crogi; ond ni byddai hyny banner cyn waethed a I Iladd degau ofiloedd a gwyddoeh o'r goreu mai dyna y peth ydych chwi yn myned i'w wneyd. A ydych yn dychymmygu fod eich tabyrddau a'ch udgyrn, eich plu a'ch addurn., iadau, a'ch rhwysg, yn gwneyd y fath lof- ruddiaeth aruthrol un mymryn yn llai ffiaidd acatgas yn nghyfrif Duw? Na thwyllwcheich hun, nid ydych yn ddira gwell na'r gwddf- dorwyr a gondemnir gan eich eyfrelthiau chwi eich hun gwell, na, gwaeth, oblegid yr ydych chwi ynllo £ ruddio cynnifer, Meddyl- iwch, yr wyf yn attolwg arnoch, am eich deiliaid druain, y rhai y bydd ra;d iddynt wneyd pa un bynag a wneweh eh, 1 ai peidio. A oes cyn lleied o eisieu yn v byd, fel y bydd raid i chwi anfon eich meireh i sathru meus- ydd yd yn wynion i'r cynhauai dan draed ? A oes cyn lleied o alar yn y byd, fel y bydd raid i chwi wneyd gwragedd vn weddwon wrthy m loedd ? A ydyw angeu wedi maied mor wan gan heaaint fel y bydd yn rhaid i chwi chwilioaih ysglyf'aeth i.i<io, fel jackah i lewod? A ydych yn dychjuamyfod Duw wedi creu dynion i chwi v\ ne, d mlwyr o honynfc? A fwriadwyd hwy n unig i tod yn deganau i ch^i drylho. Ol frenmoeild, y mae aradwr syml yn dyweyd wrthyeh. fod •u heineidiau hwy mor werthtawr yn nghyfrif Duw a'r eiddoch chwithau, teunlant gym- maint o boeu oddiwrth y fwled yn eu cnawd ag a aUech chwithau byth wneyd; y mae ganddynt gartrefi, a naamau a chwiorydd, a galerid cymmaint yn lierwydd eu marwolaeth hwy «g a wneid yn herwydd yr eiddoeh chwithau j hwyrach iwy. Pa f(?ddy gellwch chwi eistedd i lawr i fwyta, a chwithau we 1 i achosi rhyfel P Onid yw eich gw?.ed yn codi yn eich gwddfwrth feddwl am y galanastra a achosir genvch P Neu, aydych c-hwi yn ddim ond diafliaid a ehoronau am eu penau ? Creaduriaid na fuonfc erioed yn sugao broaau mam, ac 0 ganlyniad, vn arn ldifal o deim- ladau dynoi ? Byd 1 yn galed arnoch i gofio y gwaed a dywalltasoch ar eich gwely angeu, ac yn galetach fyth i ddyoddef dwrny Duwdod pan y bydd efe yn tafla v llnfj'uld- ion i uffern. Pa ua bynag o honoch ydyw yr achos drygionus o'r rhyfel, vr wyf yn dweyd am danoch eich dau, eich bod yn arogli gan waed dyiech gael eich casau yn fwy na'r crogWr cyffredin ac yn lie cael e'en galw Eich Mawrhydi," dylid eich hwtio fel cythraul. Yr ydych wedi bod yn gwneyd areithiau bombastaidd, gan daflu yrboll fai oddiar eich ysgwyddau eich hunain; ond yr aehos gwaethaf yu ami sydd yn cael y ddadleuaeth oreu drosto, oblegid y mae dynion nad allant gerdded yn marchogaeth ond gi*'yr y byd yn eithaf da na wna ymgecrwyr bythaddef mai hwy sydd yn y bai, ac nidderbynir eich geiriau chwithau ond am yr hyn ydynt o werth, yr hyn nid ydyw yn llawei: Amher- awdwr a Brenin, pwy ydych ? Er fod pen- defigion fa gwenieithio i chwi, nid ydych yn amgen na dynion. Cymmerwch dosturi ar eich cyd-ddynion. Na ddr)lU.vch hwy a'r cleddyf, eii.rhwygo a bidogau, eu chsvythu yn ddarnau a magnelau, a'u gosod yn n6d Veh arylliau. Pa faatais a fyddai hyny i chwi ? Pa beth a wnaeth y dynion anffodus hyn i haeddu hyn oddiar eich Haw ? Yr ydych yn ymladd am ogoniant, onid ydych P Peidiwch a bod yn gymmaint o ynfydion P Dyn yn arfer siarad yn blaen wyf fi, dy- wedaf wrthych mai y ffordd i ddamnedigaeth ydyw y gogoniant hwn, a dvna fydd eich rhan chwithau, 0 1. frcninoedd, os ewch yn mlaen i ddarnio a dryllio eich cyd-ddynion. Attaliwch y rhyfel hon os gellwch, ar un. waitb, a throwch at ryw orchwyl gwell DA Uadd dynion. Cyfodwch gigfeydd, a liedd- wch fustych i'ch deiliaid yna gellwch fwyta yr hyn a leddweh, a bydd rhyw fainto rcswoi yn yr hyn a wnewch. Cyn i felldithion dwfn gweddwon ac amddifaid syrthio arnoch o orsedd Duw, rhoddweh eich cyllill cigyddion, a'chUaddwyr dynion, o'r neilldu, ac edifar- hewch. Oddiwrth un nad ydvw yn was i chwi, ond yn ymladdwr dros heddwch. JOHN Plouohman.
GOHEBIAETH 0 AMERICA.
GOHEBIAETH 0 AMERICA. MR. GOL-¡- Yr wyf yn credu y byddai ychydig o'n helynfc ni, sof rnelbion a morched G wall a yn ngwlad mac-hlud haul, ya cael ei ddarllen gad.i hyfrydwch gan lawer o ddar- Uenwyr eich Seben lachar. EISTEDDFOD BEVIER, MISSOURI. Y bedwerydd o Ohphenaf ydyw dydd mawr y wlad hon, ac y m-ie llawer o'r Yankees mor selog dros y dydd hwn a'r Sab- both ei hun. Dyben ei gadvrraeth y«v cadw mewn cof y divrnoi v cyhoeddwyd annibyn- iaeth y wlad hon ar Brydain Fawr. Y modd y mae yr Yankees yu gyflredin yn eu dreulio yw myned allan i'r goedwig, a phob math o fwydydd a all dyn feddwl am dano, a threulio diwrnod yno o wiedd, a chanu ac areithio ar wahanol bvneiau. Ond treuliasorc ni y 4ydd o Orphenhf mewn ymarfenadau yr hen Frythoniaid, sef mown cystadlu mown llenyddiaeth, a chawsora wledd ragorol, Llywydd yr wyi oedd y ffraethbert li. Evans, y Boss. Beirmad y traethodau oedd y Parch.O. Griffiths, New Cambria; y gerdd- oriaeth, J. F, Evans, a Bennet o Macon City. Dechreuwyd yr wyl am diau. 1. Anerchiad gan y llywydd. 2. Anerch- iad gan y beirdd. 3. Bei niadaeth Mrs. Francis ar yr ysnodyn. Khanwvd y wobr rhwng Mrs. Williams-a Mrs. Jones. 4. Beiraiadaeth ar y traethawd ar y Wraig Rinweddpi. Tri i tuefu; goreu, J. W. Thomas. 5. Canu ABO. Un cwpwl, a theilwng o'r wobr. 6. Araeth byrfyfyr. Saithynyr ymdiechfa; goreu J. Michael. Y tèstun oedd y Monitor. 7. C6r y p ant. Dau gor, sef cor J. J. Jones, a chor D. Roberts. Aeth y cyntuf ilr wobr. 8 Beirn- ladaeth y gan i'r Slope. Dim oad ua cyfan- soddiad, sef e-ldclg J. W. Tlioui is, a clutfodd y wobr. 9. Canu -S .alivdie, o Lyfr leuan Gwyllt. Cor.yr Anriiuyiiwyr, dan arweiu- iad J. J. Jones, a-cbor y Bedyddwyr, dan arweiniad D. J. Jones. Rhanwyd y wobr rhyngddynt. I ddiweddu v cwrdd dau, canwyd Hen Wlad fy Nhadau gan;F. Francis,. a'r dorf yn canu y gydgan. Cwrdd chwech.—I. Araeth gan y llywydd- 2. Tri o'r beirdd yn ein hanerch. 3. Canu unrhyw gan. Wyth yn ymdrechu. Aeth Mrs. Maria Joues a'r wobr. 4. Adrodd y Cadno a'r Fran. Pedwar yn tynu. Rhan- wyd y wobr rhwng J. Davies a D. Williams. 5. Solo, y Train. Pedwar yn ymdrechu. Goreu, D. Roberts. 7. Boirniadaeth yr englynion i'r Chwibanogl. Cawd difyrweh nid bychan gan Mr. Griffiths yr adeg hon, wrth wneyd sylwadau ar gyfansoddiad Murphy, sef UriO blant yr Ynys Werdd. Yroedd ei gyfansoddiad of mor dda, fel a^ y tueddodd y beirniaid i wneyd cadair o gloron iddo; ond nid oedd Pat yn foddlon cym- meryd ei 1irddoya ol braint a defod Ynys Prydain; felly ni chawsom y fraint o gadeiro Murphy. Yr oedd dau ereill o'i frodyr wedi cyfansoddi, ond nid oeJdent mor ddoniol ag ef. Y goreu ar y testun hwn oedd J. W. Thomas. 8. Trio, Yna'r Gwyntoeld gyda brys. Dim ond D. J. Jones a'i gyf., a theil- wng o'r wobr. 9. Beirniadaeth y don gyn- nulleidfaol. Pedwar i mewn. Goreu, D. < J- Jones. 10. Araeth ar y 4ydd o Orphenaf. Chwech yn brwydro. Goreu, J. Hughes- ll. Y Pedrawd. Dau barti. Goreu, D. 8. Jones a'i gy £ 12. Beirniadaeth ar y gan &r y Llong yn y Storom. Un ddaeth i law, a rholdwyd y wobr iddo, sef H. Hughes, New Cambria. 13. Y ganig, Y Gwanwyh, o'r Cerddor Cymreig. Dau g6r etto, sef cor J. J. Jones, a chor D. J. Jones. Yr olaf aeth a'r dorch. Yaa gorphenwyd y wledd ardderchog gan Gymry Missouri, a dygwyd pethau yn mlaen yn lied dda. YR fiftf TX BOBTH. Achwynir ar y sychder yn fawr eleni gan amaethwyr y cymmydogaethau hyn. Y mae yr baul yo llosgi man bethau y gerddi, fel nad oeg dim i gael oddiwrthynt, mo nid oea fawr gobaith am y cloron; ae y mae y ceirch a'r gwenith yn rhyfedd denau; oad y mae y corn yn dod yn mlaen yn ardder. chog. STOROH OFNADWT. Ar y Sed^ o'r mis hvrjj (Gorphenaf), dieth storom gref trwy y lie hwn, ac nid oes dim braidd yn y cynunydogaethau hyn nad yw hi wedi gadael ei hol arno. Yr oedd y goed- wig yn cael ei darnio, a'r tai yn cael eu symud, a thô ambell i -dt yn hofran yn 11 wybren ac yr oedd y fath gesair gatiddi, fe ag yr oedd yn dryllio y ffenestri yn ddarnauj a churo y corn nes y mae ei ddail yn rhyb- anau, ac yntau yn gorwedd ar y llawr; ond ni chlywsom fod un bad dynol weJi ei niweidio. Y Q-WHITHIATT. Y mae rhai gweithiau yn agor yma yn bresenol; ond y maent yn rhyfedJol o farwaidd-nid yw yr ennill wedi bod, a gosod pob mis gyda'u gilydd oddiar Nadolig, ond rhyw £ 8 y mis. Etto yr wyf yn credu ei bod yn bosibl i ddyn gael cartref cysurus yn y lie hwn, os gall gael ychydig o dir, o herwydd y mae y gweithiau yn farwaidd yn yr hat; felly ni fydd eisieu iddo golli ei Waith i drin ychydig erwau; ac yn y gauaf, pan nad oes dim yn cael ei wneyd yma i dir, y mae digon o waith i gael yn y pyllau, a'r ennill o ddeg punt i bedair punt ar ddeg y mis. MOESOLDEB Y LLE. Nid wyf yn credu fod Bevier yn ol yn mhlith trefi Missouri yn ei moesoldeb na, gellir ei rhestri yn y rhes fiaenaf. Y mae yma dair eglwys Gymreig, a tnair eglwys Seisaig; dair eg 11 ac y mae y mwyafrif or trigolion yn myned i'r naill neu'r Hall o'r ad ioldai a dirmygir yn fawr y ihai hyny sydd yn dilyn y fafarnd ai; ac nid oes neb a berchir yma ond y diwyd a'r rhmweddol. FEL LLE I YMFUDO IDDO. Y mae ilawer o fanau yn well na, hwn i lowyr yn y wlad hon megys Ohio a Penn- sylvania; ond os am (lir, y « tir yn Hod rad o gyleh y Ue hwn. Y mae tir iff gael o gylch miltir i'r dref hon am £ 5 \r erw, ae y mae hwnw yn dir bras. Ouu 08 eir aj);m yn mhellach o'r dref, y (Baa t-c u gust rug o hyd; a gallai dyn ag yohyui^ n e: iogieh gael digon o dir heb tyned a mheil o'r dref I godi ei deulu arno, aby w yu ann.b. noi nru) ei hun. Y mae'n bwysi i duyu i geis;o dean ansawdd y lie y t)O yn )C rnae liawer yu cablu y iie iier,VY,-Iii eu bod wedi cael eu ua-uar.\aut.fiwcii,- y rnae yma weithio caleli cyu cael .Imef- or Green BQcks. Yr eiddoch, &c., lOA. GtAK TysoG, (SofJoba W. Thomas.) B«rier, Mo.