Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
10 articles on this Page
. CYMMANFA YSGOLION COLWYN.I
CYMMANFA YSGOLION COLWYN. Cymmanfa i ddyfod oedd hon pan yr oeddem yn ysgrifenu o'r blaen ond erbyn heddyw mae hon, fel y rhai blaenorol, wedieu rhifo yn mblith y rhai fu, gan ein gadael ninnau i fyfyrio ao adfeddwl fteisweithrediadau. Yroeddenfyn meddwl ar J cyntif y buasai y Gymmanfa yn cael ei chynnal yn mis Mehefin, cyn iddi fyned yn brysur yn y trefydd ar lansiu'r m8r, megys Rhyl, &c, Ond, darfu i'r Rhyl, Llanefydd, a manau ereil, ymrydd. ban oddiwrth yr undeb, ac ar 01 hyn buwyd yn Ofni na chawsidyr urt Gymmanfa o gwbl. Yr Oedd y rhan fwyaf wedi digoni, ac wedi myned i hepian; ond er hyny, vr oedd peth bywyd ynaros, chaws m y pleseroweted yr yehydig hyny yn cynnyddu, a throi allan yn well n&'n dysgwyliad. Gan i ni frthu cynnal v Gymmanfa yn mis Me hefin, eynnaliwyd hi Gorph. 23, 1868. Yr oedd llawer o brvder yn ein medau cyn y diwrnod, rhag ofn i rvw fethiant ein cyfarfod ond pan wawriodd y.djv • ? gweled pethau yn dod yn mlaen mor Wylua, yr oedd em hofnau weJi eu g^ru ymaith baeth i, n rhan i fod yn bresenol yn y boreu, er RWnevd y trefniadau angenrheidiol, ae oddeutu 10 olr glo,i dechreuodd y cerbydau ddylifo i'r lie. Y Cyntaf oedd vsgol Llangernyw, oddentu 40; dilyn- Wyd hwy gan ysgol Bedwyn, oddeutu 15; ae ar ein ffordd adref, cyfarfuasona ag ysgol Codau, oddeutu 50; a phan gyrhaeddasow Llanelian, yr oedd y lie vn llawn bywyd giift barotoadiU er cychwvn i'r Gymmnnfa. Er mwyn cael pawb at eu gilvdd, eyfgi-funsom yn y capel am un o'r gloch, ac wedi cunu tôo, cychwynwyd yn orymdaith tua Cholwyn- (oddeutu 90 mewn nifer), yn cael eu blaenori gan ddau o'r hen athrawon. Dilynwyd hwy gan y merched, yna'r dynion, ac ar ol hyny y Plant. Yr oedd yr olvgfa yn ardderehog; yn gymmaint felly, nes oedd rhai o'r ardalwyr wedi dod at v capel i'n gweled yn cychwyn. Credwyf fod erolygfa fawreddog ar yr ysgolion ereill yn cychwyn, ond mae yn anhawdd i ni allu dywedyd, 8&n nad oeddfim yn bresenol yn eu gweled. Erbyn i ni gyrhnedd Cotwyn, yr oedd ysgol Fforiidlas Wedi cvrhaedd, a phawb wedi myned i'r capel; ac 6r ein syndod, yr oedd braidd wedi ei orlenwi; ond ytnwtnindd 'hai 0 hnnom. i fewn, ac ereill yn gorfod IIros wrth y drysau ailan. Yn ddioed wedi hyn, tlechreuwyd y cyfarfod trwy i un o ysgol Bedwyn adroftd psnnod, a gweddio gan Thomas Evans, ifford(ilas.. Etholwyd Mr. W. H. Owen (gynt o'r Rhyl) yn llywydd, a Lienor o'r Llwyni a Caerenydd yn feimiftid yr adroddiadau, y darllen, a'r areithio. Triefn y cyfarfod oedd fel y canlyn :—1. Ton gan y Cor. 2. Na thrysorwn i'n drysorau," gan J. J., Iilane!ian.„ 3. C,.fio'r Farn a fy(ld, gan P. Foulkes, Colwyn. 4. Cystadleuaeth adrodd, Beth yw Cristion (cyfyng.dig i rai dan 10 oed) 6 yn cys- tadlu; T. 0., Oolwyn, a H. D., Llanelian, yn Jgydfuddugol, a J. R., Fforddlas yn ail. 5. Ton Jgyfl'rons, Awn, awn i'r Ysgol Sul, gin gor Llinel- ian. 6 Anerchiad barddoaol»i'r Gymmanfa, gan )to Wiiiia.ns. Llanelian. 7. Cystadleuaeth darllen dernyn jhoddedig r y pryd; 4 yn cystadlu; r" goreu, D. Dayies, Pforddlas. 8. Ton, gan Hugh Roberts, Idangernyw. 9. Anerchiad gan Thomas Evans, FfonidliS. 10. leslu Grist ddoe, heddyw, ac yn dragywvdd," o'r Ardd Flodau, gan J. Jones, Pforddlas. 11. Trln, Cancuon Blodau'r Oes. 12. Cystadlu, Yr Hen Feibl Drylliedig; 2 yn cys tadlu; goreu, J. Jones, Hanelian, a rhoddodd y cadeiry<ld swilt i'r ymgeisydd arall..13. Yr Ysgol Sabbothol a Garaf, gan ddwy o Llangernyw. 14. Araeih grn Lienor o'r Llwyni. Canwyd "Dis- cission gan y cor, a therfynwyd trwy weddi gan R- Roberts, Llaniair. CYFARFOD 6 O'R GLOCH. Cynnaliwyd hwn yn nahapel yr Annibynwyr, Yr hwn a lenthvciwyd. am fod ein capel ni yn rhy fsch. Dechreuwyd trwy adrodd Esiah 40, gan J. J^iHixms, Liaiielian, a gvreddiodd D. Jones, pforddlas. Yna dechreuwyd y cyfarfod. 1. ^nerchiad gan y llywydd. 2. Trem ar Frwydr ^Ifarltt, man uii o ysgol Bedwyn. 3. Yr lesu a ^ylodd. giin H. Jones, Golwyn. 4. Ton, 'Rwy'n j»yn'd i'r N4 gan y cor. 5. Anerchiad ganD.Jones, golwyn. 6. Cyatadlu darllen Esaiah 55, 1. 2.; J. •"&v es, FfVirddlas, a W. Roberts, Llanelian, yn Sydtu ldugol, a H. Jones, Colwyn, yn ail. 7. Ton, ^ss onary, gari v or. 8. Uoli y plant lleiaf yn y •eg bennod o IL 1. John Simon. Atebodd y plant Yn udsi inwn. Yr holwr oedd R. Roberts, Llanfair, « hWI' a aeih trvy ei waith yn ogoneddus. Yr id wedi d.^sgu 9 o IIol. Dr. Prichard i'w holi p y prydnawn; ond yr oedd y capel yn rhy 9 \Vn, Itd y methwyda chael y plant at eu gilydd. 9, A')d,sg y Beibl, gan un o ysgol Bedwyn. 10. bywiog gan Caerenydd. 11. Yr Athraw .121 S un ° ysgol Plasmadog, ger Llansanan. vj. • 1 m. French, gan y cor. 13. Amser, gan J. dd°eS' Adroddwyd y dernyn hwn yn ,Ir a lawn; yn gymu aint felly, nes y cododd yr hen d o Fforodlas ar ei draed i ddywedyd am ddaioni yr Ysgol SuI, ac am y llwyddiant mawr sydd wedi bod ami er pan yr oedd ef a dau ereill vn dechreu cadw ysgol yn y Fforddlas, oddenta 50 mlynedd yn ol. Cafodd ei anerchiad ddylanwad mawr ar y gynntilieidfa. 14. Canu yr hen don, Ar hyd y Nos, ar y geiriau, Am yr ysgol rad Sabbothol," gan Oierenydd, a'r gynnulleidfa yn uno yn y gydgan. 15. Cystadlu ar yr Ysgol Sul,o'r Athraw, 3 yn cystadlu; storeu, Edwin Davies, Ltaoelian ail oreu, Jane Jones, o'r un lie. 16 Cystadla, Araeth Byrfyfyr; testun, "Addysg;" 3 yn cystadlu; goreu, R. Roberts, Llanfair. 17. Dadl, Dafydd a'i ewythr Rhys, gan J. D. a D. D., Fforddlas. 18. Anerchiad y cadeirydd; a therfynwyd trwy weddi gan yr un. Yn \stod y cyfarfod hwn, cyflwynwyd anrheg, sef traetbodau Lewis Edwards. D. D., Sala, i'r ysgrifenydd, am ei lafur a'i ymdrech o blaid y Gymmanfa. Anrheg- wyd yr holl blant & llyfr gan W. H. Owen ar er ymadawiad o'r undeb i Gaern-rfon. Yr oeddem yd teimlo yn ddwys o herwydd ei yoiadawiiid, trwy ein bod yncolli o'n plith weithiwr difefl gyda'r Ysgol Sabbothel ac yn wir efe oedd sjlfaenydd y Gymmanfa. a gweithiodd yn egniol o'i phlaid gartref ac oddicartref, er dwyn ei amcan yn mlaen. Rhwng y ddau gyfarfod, yr oedd gwledd de gan yr holl ysgolion. Yroedd hyn yn cael ei dd-^yn yn mlaenyn y stafell yr Ysgol Frytanaidd, ac mewn ystafell yn y Plough Inn. Cafwyd pob peth \n gysurus; yr oedd yr ardalwyr yn hynod o garedig. Diolch i bawb am eu cymmwynasg trweh. Yr oedd genym lawer ychwaneg i ddweyd aiai y cyf »rfod hwn, ond rhaid i ni derfynu, gan fod ein hysgrif wedi myned yn faith. CYFRIP ARIANOL Y GYMMANFA. DERBYNIADAU. S. c. Yn Haw y trysorydd er y flwyddyn o'r blaen 0 11 8 Rhodd gan W. H. Owen 0 5 6 Etto, gan Caerenydd 0 2 6 Cailgliad o. Lanelian 0 1 3i jtt-tt'f' .11 ei 0 Hi TAMADAU. £ s. c. Am lyfrau gwobrwyol 0 12 5t. Talwyd yn arian 0 5 6 Etto am wneyd y stage > 0 3 0 J61 0 114 .t. ,„ W. H. OVVEIT, Cadeirydd. W. WILLIAMS, Ysgrifenydd.
ABERDAR.
ABERDAR. Pwnc mawr y dydd yma yn awr ydyw yr ethol. iad, sef pwy fydd yn llwyddiannus, a phwy na fydd; ond yr liyn sydd yn fy lIadd I ydyw, fod dynion mor fyrbwyll a diystyr. Yr oeddwn yr wvthnos ddiweddaf mewn cyfa"fodydd yn y Tem- perance Hall; un gan Mr. Fothergill. ac un arall gan Mr. Bruce. Cawsom areithiau da yn y ddau, gystal ag oedd achns, yn ol fy marn fach I ond yr hyn oeddwn am hvshvsu oedd hyn,—yr oeddwn yn dygwydd eistedd yn nghyfeiilacb yr un personau y ddau dro; ond pan wedi eu cyffroi yn y cyfarfod cyntaf, yr oeddent yn barod i rega y naill, a moli y llall. Y cyfarfod nesaf etto, yr un personau yn rhegu y llall ac yn eiftmol y naill. Yr oedd y personau crybwylledig yn ddynion adna- byddus, a thra uchel mewn ystyriap.th yn y lie. Dt chwi, fobl, cofiwch fod yr hyn syd,1 yncael ei wneyd 1yn awr yn beth o bwys, ac yn gofyn meddwl dwys a sobr. Gadewch i ni ddangos fod ynom ryw gym- hwysder i feddwl drosom ein hunain ar ainbell i gyfleusdra fel yma. Nid ydyw ein cylleusderau yn ami; gan hyny, byddwn ddoeth yn ein ceaedl- aetb. ,C PERKBIN GWYLLT.
.,\" —-♦ EISTEDDFOD CAERFYRDDIN,…
—-♦ EISTEDDFOD CAERFYRDDIN, 1868. Edrychir yn mlaen gyda phleser gan drigolion y lie ucbod at ddy,ld Mawrth, y laf o'r mis nesaf, pryd y cynnelir Eisteddfod fawreddog mewn man eyfleus yn marchnadle y dref. Dysgwylir nifer mawro ddyeithriaid yma hefyd o wahanol fanau ar y dydd crybwylledig, gan y bydd cerbydresi rhnd vn rhedeg ar yr nmrywiol reiltfvrdd. Y mae yr ysgrifenydd (Mr. D. D. Evans, 24, Blue St., Car- marthen) eisioes wedi derbyn hysbysrwydd oddiwrth amryw gorau ac unigolion ag ydynt yn bwriadu ymgvstadlu; a thebygol yw y btddyma gvstadl euaeth frwd iawn. Y'mae y Beirniaid liefvd yn ddynion o safle, ac yn rhai y gellir cwbl ymddi- bynu arnynt am farn onest a chywir. Hyderwn y gwna y pwyljgar bob ymdrech er cario y gweithrediadau yn mlaen yn drefnus; ac yna, os caniata y tvwydd, gallwn ddysgwyl ywledd ddy. munol ac adeiladol. IW DALXER SYLW.—Y mae yr holl gyfan- soddiadau, ac enwau pawb a fwriadant ymgystadlu yn yr Eisteddfod uchod, i fod mewn haw dydd Sadwrn nesaf, sef y 15fed cyfisol.
--UNDEB BEDYDDWYR CYMRU,
UNDEB BEDYDDWYR CYMRU, A'n Cenadiaethfel Bedyddwyr ar yr adeg bresenol. At Olygydd SEREN CnIRu. GAREDIG SYR, — Trwy eich caniatad, dymunaf ollwng cronfa fy meddwl ar bivne sydd wedi bod yn hir yn fy myfyrdodau. Yr wyf yn falch ar lawer cyfrif fy mod yn grefyddwr Bedyddi dig. Gwelaf yn egwyddorion y Bedyddwyr, egwyddorion Mab Duw a'i Apostolion. Ond nid gogoniant a 'gwreiddioldeb yr egwyddorion ag y mae y Bedyddwyr yn eu dal, sydd yn peru fy malchder yn gwbl, ond helaetha fv ilawenydd yn fawr gan y cynnydd, y nerth, a'f iechyd sydd wedi nodweddu mor hynod ein gweithrediadau yn y dywysogaeth, yn y blynyddoedd diweddaf hyn. O'r amrywiol am'ygiadau iiyn, goddefwch j mi enwi sefydHad Athrofa y Gogl dd y Drysorfa Adeiladu ac yn ddiweddaf Undeb Bedyddwyr Cymru. Wrtb edrych ar hanes sefydisad y sefydliadau uchod, gallwn ddiolch i Dduw, a chymmeryd cysur. Y byd mawr anweledig yn unig a ddengys eu gwerth. Nid yw ein gwaith fel enwad, ond megys dechreti. Yr ydym trwy yr ymdrechion a enwyd wedi d^nges ein bod yn allu yn y wlad ac fel y dywed y Beibl, Ac i bwy bynag y rhoddwyd 11awer, 11a .ver a of, nir ganddo." Gyda y "Ilawer" sydd genym o tanteision a rhyddid, fe ofyna ein Duw "Jawer" oddiar ein dwylaw. O! na chelai hyn fwy o ystvriaeth pob Bedyddiwr trwy y byd! Y mae y dyfodol yn llawn o gysur a chetnogaeth i eglwys Uduw. Y perygl yw iddi fod ynrhy foddlawn. Gallwn gael 11awer iawn o wersi oddiwrth elynion ein hegwyudorion, yn gym- deithasol a ehref, ddol, pa fodd i weithredu. Y Mae pawb wedi deall, erbyn hyn, mai trwy nerth undeb y mae pob mudiad o bwys i' w dd wyn «ddiamgylch. Ac oddiar yr egwyddor hon, y ffurfia "Crefftwyr" eu "Hundeb;" yr Eglwyswyr eu Defence Atsociatien;" y gormeswyr eu Eyre Defence Fund ;"y dyngarwyr ell" Peace Society cyfeillion rhyddid eu Jamaica Committee:" a'r unmodd y I- Liberation Society," gan gyfeillion crefydd ysbrydol. Amcan y naill a'r llall o'r cymdeithasau hyn. yw cario i weithrediad Iwriadllu eu noddwyr. Er lod gweithrediadau rhai o'r rhestr uchod yn milwrio yn erbyn deddfau mwyaf anwyl a chyssegredig dyn a chymdeithas, etto yr ydym yn cael y wers noeth ac an wrth wvnebol, eu bod vn allu yn y cyteiriad y maent yn myned. Felly secret mawr pob mudiad y w egni ac unoliaeth. Yn awr, pan y mae yr Arghvydd wedi ein llwyddo mor rvfedd fel xnwad, ac wedi rhoddi y fath gadfrid- ogion yn ein rhengau mewn talent a duwioldeb, y peth a ddylai gael sylw penderfynol yr enwad yn y dyddiau hyn yw, A vdym yn cyflawr.u ein cenadaeth yn deilvvng o'rymddiriedaetli ymae yr Arglwydd wedi ei roddi i i ? Ofnwyf yn wir nad ellir ateb yr ymot- yniad uchod yn foddhaol. Y mae genym faes helaeth o gyfeiliornadau i'w diw.reiddio, ac i hau yn eu lie yr hadau anfarwol o bersonoll wydd crefydd, ac ysbrydol- rwydd yr eglwys Gristionogol. Rhaid i ni, yn nerth ein L)-gwydd'rionj ladd, trwy arfau ein milwriaeth, y daenell ddiles, a chwalu chwyn "hâd Abraham." Y mae yr arwyddion yn cynnyddu, fod awr y fuddugol- laeth yn nesau. Y mwtolwn Ymarfogwn I Lledwn ein banerau 1 Ymddengvs i mi fod gan ein Duw law neillduol i ddwyn oddiamgvlch y gymdeithas weith- fawr, sef 41 Undeb Bedyddwyr Cymru," er symud llinedau ein gwersvlloedd, i oresgyn a meddiannu etifeddiaeth Mab Duw. Drwy tod cynnrychiolwyr o bob parth o Gymru yn dyfod i Bwdheli, oni fyddai yn ddoeth i ystyried y priodoldeb i ni, fel Bedyddwyr, i gymmeryd at ddull In wy difloesgni, ac chyfla WIlO gdlOeddi ein syniadau gwahaniaethol trwy Gymru? Fe ellir gwneyd llawer iawn trw, y traethodau sydd yn cael eu cyhoeddi yn bresenol ond a ydyw hyn yn myned yn ddigon pell ? Paham nad ellir cael de t deputations dros Undeb Bedyddwyr Cymru i ym- weled a'r gwahanol siroedd i draetha ar, ac ealuro p"thau y Testament Newydd ? Y mae y Liberation Society yn gwneyd hyn, a phaham nad ellir cael Cym- deithas i liberatio pethau Rhufain oddiwrth bethau lOBu? Paham nad ellir aefydlu fund at hyn, a bod y cwb) o dan arolygiaeth yr Unueb ? Mae digen o aduoddau i gael hyn yn ein mysg, ond i rywun ddechreu ypeth. Bellach, yr wyf yn tynu i'r terfyn. Gadawaf yr awgrymiiidau uchod o flaen yr enwad. Os oes eg- wyddor a gwir onedd yn ein syniadau, gellir, i ryw fesur, labwysiadau cynllun ond os mai felarall y tybia y genedl hon, yr wyf yn foddlawn, ar ol gwneyd hyn o idyledswydd. DLACON O DDYFRIF.
:,,;: ,'¡t,;. LLANRWST..'-.
,'¡t, LLANRWST.. Plcserddith. Y n blygeiniol Gorphenaf yr ail ar hugain, pan oedd hanner trigolion y dref hon yn tawel huno yu mreichiau cwsg, yr oedd Ysgol 3abbothol y Bedyddwyr, yn nghyd ag ereill, yn llawen rodio tua gorsa; y Rheilffvirdd, gan gyflawn fwriadu talu ymweliad &'u cyfeillion, ac ereill, ac yn eu plith Mr. Mor, yn un o'r Ileoedd hyfrytaf, ar yr adeg yma o'r flwyddyn, yn Ngogiedd Cymru, sef Llandudno. Yr oedd y pleser-deithwyri o dan arotygiaeth ein cyd-drefwr parcbus, Mr. R. Robe: ts, Chemist, a drwg iawn ganddlJ ef ac ereill urn na fuasai mwy o docynau wedi cael eu parotoi, gan fod yr ymotyiiiadau ara danynt yn amlach na'r aysgwyliaa; ond yn sicr ddigon, nid o fwriad y bu hyny ac ,os cafodd rhyw frawd neu chwaer eu si»mi am docyn, maddened y cyrryw yr amryfus. edd hwn, gaa itit thyoiwyd ar y dechreu y buasai y nifer yn llawer mwy na rhif aelodau y capel. 1: f.ned yn miaen gyda'r hanes; dyma. ni yn y station, a rhyw frawd yn gwaeddi an h.)11 egni, Hake your seats, please." Wel i chwi, dyma y cerbydau wedi eu iletiwj; a ninnau mor dyn a phenwaig YII)f hillen, ond pawb yn edrych yn sniol i'w ryfeddu, ac wedi II.Lapio'ii traed rneva hugan lwyd, Fel pawb oeda yn y treti; Ac ysgwyd llaw ag Woadre Llwyd, A cuanu'niach i Jaae," Oil J canodd y gloch, a ffwrdd a ni. Bobl bach, Mae bi'n myn'd folmllgl Mae ryw Sdis yn bur sosi, Yn ei phen ol—ffwrdd a hi." Cyrhaeddasom y junction yn fuan iawn, a dyma waeddu .c Change here," lawer gwaith drosodd, a bu raid disgyn i newid y coroydau, a chael ceffyl tires. Eroyn ein bod yn Llandudno, yr oedd amryw o wjnebau siriol yn ein croesawi ar y satie. Yr oeddys wedi darpiru digon o fwyd ar gyfer y plaiit, a buasii yn dreat i ainbell hen lane gael gweled mar awchus yr oedd y pethau bach yn ei adiia aL ol bod yn chwareu tua godruu gwisg Dafydd Jones. Cymmerddd yr arlwyaeth le yn y Vestry Room peithynol i'r. brodyr careJia: yn ijtmtdudno. Cawsom ddiwrnod cyfan ar ei hyd gyV i rotJiana ya ae oddiamgyleh ydrefgyn- uyddol hon, yn nghyd a'r hyfrydwch o ymdroctn n y mor mawr llydan. Oytnmerein ormod o le yn eich cyhoeddiad llacbur i adrodd am bob peth a welsolu ) n y lie h) tryd hvvn digon yw dweydi oawb gael Uomiid eu lesiri ohyfrydwch ac o bleser diuiwaid, ac o sirioldeo gan drigolion y dref. Cyr- liaeddasom adref eroyn oddeutu naw or gloch yn yr hwyr, a piiawb yn iach, heb fod yn nghwmni Syr John Heiuden. Dyma un peth a ddylai fod yn nodwlwdu pleserdeithwyr, a phawb a elont oddi- eattref, sef peidio a meddwl mai yn y ddiod y mae gwir bleser yu trigo. Gobeitniaf pa bryd oynag y bydd excursion yn myned o'r dref hon etto, y bydd ludynt gymmeryd hyn at eu hyst/r- laetli, ac ymddwjin yn deilwng o honynt euhunain, ac o'r dref euwóg y maent yn byw ynddi. TEITHIWR.
BRIWSION 0 SIR BENFRO.
BRIWSION 0 SIR BENFRO. Ymwelwyr a Ulan y .Mor.-Y mtfe Dinbych-y- Pys^ou, S .undersioot, Amruth, Earwear.&c., yn eowog lavsn gyda going ar eu hymwelwyr y tymhor hwn o'r flwyddyn. Diuoych am y,gents, Saunders- foot aID y second class, ac Amroth am bob un o'r classes. I'r lie y m" y inde dylifidul pooloedd lawer. Dy ma lie m.ie ximaethwyr ein gwlad yn myned, a'u plant, eu gweision, a'u morwymon, er cael ychydig o adf^wiad rhwng y ddau gynauaf. Dyma lie mae y Narberth shoemakers; ac yn wir, pan y bydd y mai hyn yh0, mae yno daigon-nld oes eis eu neb arall yno. Dyina He y mae y Lan Mill weavers hetyd yn treulio eu diwrnodau o bleser; una o'r oil, dyma'r penaf, sef y bobi sydd yn myned yno ar y Sabboth. Treulia llawer y dydd Sabboth i ymblesetu mewn lie o'r fath, if, rhusyud^n protfesu pethau gwell hefyd. Mar tlhagluniacth Uwr wedi rhudúl chwech o ddiwr- nodau i ni i weithio drosom ein huuaiu, ac y mae weai gotyn, àtJ wedi goichytu n i ni.gadw'n s nt aidd y dydd Sabboth; etto i gyd, mae'n rhaid i lawer ei dreulio ar liii y mor Diwygier, di- wygier. y Parch. H. G. Crttiiiness.—Y mae y gwr enwog hwn yn y Sir yma er ys diwrncdau. Y mae wedi pregethu amryw droion mewn amryw fanau yn y Sir megys Dinbych, Hwlffordd, Penfro, Narberth &c. Y mae Mrs. Guillness hefvd \n pregethu yn v Hefydd uchod. Beth ddywed 1. G. Taf am hyna, wys? ■ i Pwy gawn yn A.S. /—Mor bell ag yr wyf yn I?WYBOI<, nid oes rhyw IlIwer iawn o gyffro yn y Sir yma gyda'r fusnes Etholiadol. Y mae hefyd rhyw gyffro megys yn y niwl. Y mae'n dehyg lod J. R. Bowen, Ysw., Llwyngwair, yn rhodti ei sedd i fyny, a darfu i Arglwydd Einlyn (mab Tarll Cawdor) anfon anerchiad allan. gan hysbysu mai efe yw y dyn iawn i lanw y swydd o fod yn A.S dros y Sir ond y mae w "di newid ei feddwl, ac wedi tynu yn of, fel y dywedwn, gan nad ydyw yn iach. Ymddengys fod J. [I. Scourfield, yr uelod dros y bwrdeisdrefi, ytt mvned i roddi ei sedd i fyny, ac yn bwriadu cynnyg ei hun dros y Sir. Y mae rhyw Samuel Pitman yn cynnyg ei hun fel un fit i lanw lie Mr. Scourfield, yr hwn sydd gystal Tori a Mr. S. am ei ddannedd oucl y mae yn rlda uenyf liysbysu, nad yw y Rhyddfrydwyr yn hollol lonydd yn y mater. Gwela.s hysbysiad fod y Rhyddfrydwyr yn bwriadu dyfod allan yn mherson y Gwir Anrhydeddus W. Edwards, mal) i'r di- weddar Arglwydd Kensington, i wrthlvynefJu y Pitman yma. Y mae Mr. Ed.vards yn ddvn a ddylai gael y gelnogaeth fwyaf a all y Rhyddfryd- wyr ei rhoddi id lo a gobeithio y caiffei ddych/ welyd yn anrhydeddus, fel aelud dros y bwrdeis" drefi. Gobeithiwyf hetyd y daw rhyw un allan etto i scfyll fel Rhyddfrydwr drus y Sir. Mae egwydd- ion Mr. Gladstone a Bright yn rhai a ddvlent gael eu cetnogi gan bob Rhyddfrydwr trwy y devr/ias- gan hyny, dywedwn, ai megys yr oedd yn y tfechrpu y mae i fod o hyd yn Sir Uenfro ? Nao-e • 0nd by-ded pobl Sir Benfro gyfodi yn un llaw, L dy- wedyd. "Pwv a'n gwared ni oddiwrth gorff w wedyd. "PIVY a'n gwared ni oddiwrth gorff w farwoh>eth hon ? Onid trueni ydyw i Di fod VII segur, pan y mae ereill yn gwe tnio." Ymys"-wd wn o'r llwch. Deifrown yn gyfiawn, ae na pheeh- wn. Yr hwn a fedr wneuthur ddaioni, ac ^nid yw yn ei wneuthur, pechoa ydyw iddo. Gofal- wn mui yn awr yw yr amser i fod yn effro • canvs y mae y Toriaid wrthi o ddifrif, 1 GWILYM DYFED.
SIR FaN. ,.
SIR FaN. Agorwyd brawdlys sir IY)ii, yn. Beaumaris gerbron yr Ynad BoviU, ar y 3ydd or mis hwn Cyhuddwyd W. Johnson o dori i dy Mareare Owen, yn Beaumaris, a lledmta. 3s. lie eddiyno •; Cafwyd ef yn euog; dedfryd, dau fi o garchtu- AI chaledwaith. Ni chafwyd true bill yn erbyn- Elizabeth Jones, Susan Jones, a Margaret Raw- linson, a gyhuddid o ledraU. Terfynodd hvn weitdrediadau y liys. J '■ ;3
SIR FYNWY. ,'
SIR FYNWY. Agorwyd brawdlys y sir hon yn Nghasnewydd ar. W vsg dydd Mercher, Awst 5ed, get-brun y Barnwyr Pigott a Byles, a phrotwyd y carcharor- ion canlynol :-Albert Saunder, a gyhuddid o df- doriad, a gafwyd yn euog Gohiriwyd y d ied-, fryd. John Howard, dyn du, am frathu ac anafa" George Watk ns, yn Nghasnewydd gyda'r amcan. o lofruddio, 8 mis olafur caled. Henry Morgan' am amlffreigiaeth-inis o garchar. Isaac Ball, a aafwyd yn euog o ledrata oriawr a chadwen, a zE9 10s. mewn aur, oddiar berson Richard Luker yn Mathern, ar yr 21ai. o Orphenaf. Cafwyd vr oriawr a r gadwen ar ei berson yr ail ddiwrnod" ond nid yr arian. Cafwyd ef yn euog; ond gohiriodd y barnwr y ddedfryd, gan gynghori v carcharor i ddweyd pa le yr oedd yr arian. Thomas M'Oarthy, Margaret M'Carthy, Johii M'Carthy, a gyhnddid o dori i dy Mr. P. Birkley, a lledrata 42 o orio au arian odaiyo, 3 oriawr aur 17 o gadwyni aur, 15 o gadwyni arian, 18 par o glust-dlyaau, ac amryw bethau ereill. Cafwyd y fenyw yn ddieuog, a'r meibiori yn euog o dderbyn y Iledrad. Gohiriwyd y ddedfryd. Leah Williams, a gyfaddefodd ei bod yn euog o ledrata pSr o esgidiau. Mis o garchar. Patrick Vaughaa a gafwyd yn euog o ledrata oriawr yn Mynwy. Cafodd yr achos ei ohirio hyd y brawdys nesaf! Thomas Jenkins a gyhuddid o ledrata 30 o wyn eiddo Mr. John Phillips, ffermwr, Mynyddis- Iwyn, ar yr ail o Orphenaf. Ymddengys, yn ol y dystioheth, i'r carcharor gytuno i dalu lis.y pen am yr wyn, ac iddo dalu 10s. i'r perchenog ar eu cyfrif. Dywedodd y birnwr, os felly yr oedd, fod y cwyn ar ben; a chyfarwyddodd y rheithwyr 4 ryddhau y carcharor. Ar ei fynediad allan, fodd bynag, cymoierwyd ef i fyny ar gyhuddiad arall Willi im Lovell, am ledrata 3 s ifety lamps—Jg mis o lafur caled. James Pyott, am dy doriad a lledrad,—3 mis o garchar. William Westcoty. am drosedd cyffelyb,-12 mis o garc ar a chaled- waith. Y cyhuddiad yn erbyn y Parch. W. Jenkins, Risca. Y mae yr amgylchiadau cyssylltiedig S'r cy- huddiad hwn yn wybodus, yn ddiau, i'r rhan amlaf o ddarllenwyr SE^EN CVMRTJ. Er ya rhai misoedd bellach, yr oedd yn amlwg i gytedlion Mr. Jenkins, fodei feddwl wedi dyrysu, a gwnawd ymgais i'w osod mewn gwallgofdy; ond gwrthod- odd y meddyg ei dderbyn fel un allan o'i syn. wyrau. Yn ganlynul, ar y 26ain o Pehefin di- wedctaf, pan yn el ystafell-wely, saethodd drwy y ffenestr at ferch ieuanc, o'r enw Sarah Smith, yr hon oedd yn rhodio yn ngardd ei meistr. D, ell- rynwyd y ferch, a dygodd gyhuddiad yn ei erbyn. Uwrthodwyd gan y meddyg unwaith etto ei t.asio fel un allan o'i synwyrau, a chafodd ei ddedfrydu i sefyll ei brawf In mrawdlys y sir. Ar y prawf fodd bJ nag. daeth nifer lluosog o dystion yn mlaen, y rhai abrofasant ei fod allan o bwyll; a digodd y rheithwyr ef i mewn.1 n ddieuog, ar gyfrif ei wallgofrwydd, a gorchymynodd y barnwr ei fod i gael ei gadw mewn gwallgofdy eyhyd ag y barnai ei Mawrhydi yn addas.
[No title]
Y FRENINES VICTORIA-—Y mae ei Mawr- hydi yn bresenol ar ymweliad a'r Cyfandir. Ar ei mvnediad drwy Paris, lleyr arosodd am ncswaitb, talwyd ymweliad a hi gan yr Atn- herodres Y mae vn b esenolyn Switzerland. Cynghorwyd ei Mawrhydi i fynqd ar daith drw, y Cyfandlr, er mwyn ei hiechyd, gan Dr. Jenner Arglwvdd Stanley yw y gwein- idoga^ydymdeitbiaa hi. Y mae Due Edin- burgh hefyd ar y CyfandirA ( tyuxiiiiistz .a.
ATHROFA Y BEDYDDWYR YN « HWLFFORDD.
Yr oedd tystiolaethau yr'arholwyr yn llawn o Switnoliaeth; canmoliaeth seiliedig, gan mwyaf, ar rhif y nodau a gyrhaeddid gan aelodau y gWahanol ddosbeirth. Cymmerid cant yn safon. ^jrhaetfldwyd tri ugain a phedwar fel canolrif yn y Testament Gvoez, pedwar ugain a phedwar yn y Clasuron a'r Ellmynaeg, ac, yny pynciau ereill, Ilodau cyffelyb. •Viae y mynegiad yn adgofio cyfeillion yr Athrofa y gellir yn awr dderbyn rhyw nifer o ddynion ieuainc o gymmeriad da, fod yn bregethwyr, i'r gwahanol dd^speirth. ■Uerbyniwyd cyfraniadau haelionus fel arfer oddi- *rth yr eglwysi trwy y dywysogaeth, ond y mae aa« neu dri o achosion wedi peru fod y treulion Iredi myned tu hwnt i'r cyllid. Yn gyntaf, mae y drefn bresenol, o gwrs, vn fwy costus na'r hen; mae, o lawer, yn rliagorach yn mhob ystyr. oes arisen manylu. Yn 2il. Mae y flwyddyn ■^throfaol yn fwy o fis nag yr arferai fod. Yn °kf. ac yn benaf,—Mae y llog a arferid ei dderbyn Oddiwrth arian sylfaenol yr Athrofa yn awr yn Cael ei lyncu yn v ddyled sydd ar y Colegcty. Tennlai bawb yn ddedwydd i glywed fod mil a o bunnau wedi eu haddaw tuag at symud y jWyled. Gobeithir y eeir c?dweithrediad trwy j*yjnru i gael y meddiant yn rhydd cyn diwedd Wwyddyn arall. Yr oedd y cyfarfodydd gyda'r mwyaf dyddorol yma eHoed. Ymgynnullodd lluaws o frodvr da, gweinidogion, a brodyr heb fod yn y Ireinid,),,aeiii pawb yn ddedwydd, a'u calon o Maid y sefydliad. Cymmeradwywyd pump o'r ymjseiswyr. Bydd y drws yn agored iddynt ddechreu y flwyddyn ddyfodol. Duw yn ei dir- l0ndeb a fendithir etto yn helaeth yr athrawon 4 r