Seren Cymru

-.A.i:lLJ "'RV YR TJN'DEB. YR ydym etto wedi derbyn llythvr oddi- "h Carwr Trefn. a dywedvn am dauo Pel y dywedasom am ei lvthyr blaenorel, ei fod vn 11.n galluog." Mae llythyr blaenorol. yr ysorrifeaydi hwn wedi aehosi llawer iawn o siai-ai, yr hyn svdd wedi cymmervd lie drwy fed ihwer, yn wirfoddol, neu mewn d\rga an- Yybodaeth, vn camsynied Carwr Trefn yn ei lythyr, ac yn carnsvnied ein dyben ninnau Pan ya rhoddi gwasanieth tuiaten cvntaf y at wasanasth ein gohebydd. Fe fydd ai hauner y profiad—Ye, y ddegfed ran ■^■acj ydym ni wedi ei gael gyda Gweithred- ^d capeli v Belvddwyr, yn llawn ddigon i ^gvhoeddi y rhan fwyaf o ddynion ystvriol chqredisr vn vr enwad, fod vr eqwyddo>- v dalleuir drosti gan Carwr Trefn, yn awr wedi 61 chorffoli vn naw ran o bob det o Drust Deeds yr enwad; ond oddifFyg geiriad eglur, kae rhai capeli vn myned o'n gafael fel Bed- ydlwyr i ddwylaw y dynion hyny ag ydynt, Jjj'wy en dysgeidiaeth a'u harferiad, am ein ?ifodi fel enwad crefyddol. Yna, mae y "todyr hyny sydd .nor barod i feio pawb a t^ob peth a fydd o duedd i symud vn mlaen chadarnhau dylanwad y Bedyddwyr, yn Nrad, tuchan, gwawdio, chwerthin, ensynio, ~eio, bygwth, ac yn ysgrifenn at eu giiydd o eu dwylaw. Maent yn y niwl ac yn y J^vllwch, ac'mewn llawer enghraifft vn rhy «diog i geisio dyfod o'r tywyllwch, ond gail- ryw hanner gwawdio y dynion sydd vn plith yn fwy gweithgar na hwy—dvnion ardrl wedi llwyr-ymroddi i ogoneddu OltW, *'p Hiai yr un pryd sydd am symud yn tnlaen, <jWarnhau ac helaethu dylanwad cyfenwad Bedyddwyr. Mawr y beio svdd wedi bod ?r Garwr Trefn, ond ni ddaeth y dynion J^iy i gyfarfod Llanwenarth, lie yr oedd :Ol'euol1 Bedyddwyr Cymru wedi vrngyfarfod ac i'r dyben arbenig o, Jfurfio Undeb Bed- Mdwyp Cymru. Yr oedd holl Gymmanfa- Cyrareig y Dywysogaeth yn cael eu J^Urychioli yno, ond un. Nid oedd cenadon •jJ^manfa Dyfed yno ond yr oedd eenym 15 anwy^ a da yno yn mherson Asa Johnes tis, Ysw. Na, mae yn hawddach grwg- a beio yn nghefnau dynion da-nid yw *teb i ddyfod i'r goleu, ac i wyneb dynion J? ydynt o ddifrif gvda gwaith eu Har- ft^ydd mawr. O na! yr oedd vr holl fai ar *Jvrr Trefn—dyn ofnadwy oedd hwn. Yr trwy lythyr yu SEBBIT CTMBU wedi ^tteyd yr holl Fedyddwyr yn Wesleyaid, j.1" "oil gapeli yn eiddo personol rhyw ddyn- oedd yn nayned i gwrdd vn Llanwen- Mor gloflf y mae y dynion hyn, ac ddall y mv'nant gredu fod ereill yn yr cyu y gallant ddysgwyl yn hir i ddar- te yllo dynion fod llythyr gohebydd o dan f?enw yn fwy o bwyaau na chyfarfod llawn w^vltirychiolwyr Cymmanfaoedd Bedydd- ^Cymru. Mae rhywbeth ag sydd mor fej r°l a llechwraidd yn y fath ymddygiad, ,^a^vrn na< dirmygu y weithred, a I V»4 0 wrth ei hawdwyr. Ond byddai yn I k '^no^' os yn crefyddol, i'r dyn- | L ^yn, os nad ydynt yn dewis gweithio eu t i adael llonydd i'r rhai sydd yn ol eu 3 W* ymdrechu dros egwyddorion y Bed- I yn Nghymru. Gallwn eu sicrhau I m'aen y mae pethau yn niyned. 1 •yeu8°ai waethaf y dosparth hwn pan yn ^yn y Drysorfa, ond yn mlaen v mae ac erbyn hyn, o gywilydd, y yn 068 cym- a diolch yn ddyledus iddynt am hyn— ^aiaU eu g0r^0(^'1 olj y pechod mawr a gyflawnwyd genym ^len Sosod llythyr Carwr Trefn ar wyneb ^YTK Syntaf y SBREN, a dywedvd mai i p, galluog'' oedd, ac yna tynid y ar a°waith fod dylanwad y SEBBN f V, °'^?"vyr gyda Carwr Trefn ond, attol- .thrd!aliam gvdt Carwr Trefn yn fwy na Ph°b gohebydd arall ? Fr ydym ni |yda ^bysa lawer gwaith—ac wedi dechreu %le!i c^ychw>niad ein Golygiaeth-fod ta- ^sa^yntaf SERIN CRMR0 vn agored ac at T Unrh.y w frawd yn yr enwad—neu e^r ? i*aii hyny, gan fod ysgrifau oddiwrth VVlorydd wedi bod yma—i ddatgan ei M !■- .;4: >. ,1 s t.fil CJPi. farn ar unrhyw fater" a farno "yn bwysig i'r cytenwad yn Nghvmru, naill ai dan ei enw prioiol, neu ffugenw, neu heb enw o gwbl, ond i ni gael rhoddi awgrym mai nid y Golyg- wyr oedd bia. yr ysg;rif hono. Felly, bob amser, pan fyddo gohebydd yn cael y tudalen flaenaf, mae awgrvm yn cael ei roddi i'r perwyl hyny a phob ysarnf sydd heb ryw awgrym o'r fath, sydd yn dyfod o law y Go- lygwvr, ac y maent yn gyfrifol am syniad ac athrawiaeth v cyfryw. Ond nid ydvnt yn dal eu hunain vn gyfrifol am syniadau eu gohe >wvr; ond fel rhai vn dal y fantol yn gyfiawn, vr ydym am i'n dynion da i ddatgan eu barn am svmudiadau yr enwad heb erfyn na. dysgwyl i'r farn hono bob amser i fod yn gyfochrog ag eiddo y Golygwvr. A dyma dalcen a phen ein pechod gyda -olwg ar vsgrif flaenorol Carwr Trefn. Dywedasom ei bad yn allaog." a dywedasorn y gwir—yr oedd felly ond ni ddywedasom ein bod ni vn cydolygu a'r ysgnfenydd na'r vsgrif. Nid ydym wMi dvwedvd hyny etto, ac nid ydvm yn myned i ddvwedydhvny yn awr. Diaron i ni yn awr yw, fod vr Undeb wedi ei sefvdlu —yr vdvm ynmoliannll Duw v Nefoedd am yr hyn sydd wedi ei sicrhau. Dyma lythvr etto oddiwrthCarwr Trefn, ac mae htu hefyd yn un galluog-mae yn al.luog iawn—ac vn teilyngu sylw ein dynion da ni. Mae yr vsgrifenvdd yn ddyn rIa. yn ofni Du v, ac yn gyfaill calon i enwad y Bed yddwvr yn ISTghvmru. Nid yn ami y bydd yn Uefaru, ac nid un amser y llefara yr hvn nad yw vn werth ein sylw :—. UNDEB BEDYDDWYR CYMRU. At Ohjgydd SEREN CVMRU. AN'WYL OiiYGrYDt).—Ni bu farnwr erioed ar faine ag na chvhuddid ef weithiau gan y rhai a brofid ganddo o bleidgarwch, ac ni bu Golygydd erioed yn y gadllir olygyddol a allai foddloni pawb. Syr. yr wyf yn cydvmdeimlo a chwi, ac na fvdded dyeithr genych am y profiad tanllyd sydd ynoch (aruoeh), gan wybod fod yr un dyoadefiadau yn cael eu cyflawnu yn eich brodyr golygyddol. Yr wyf yn gweled fod pobl wedi cym- meryd yn eu penau yn ddiweddar i feio'r wasaf yn mhob cwrdd bron, pan yn fynych y rhai a feiant fwvaf ynt yr ysgrifenwyr mwyaf pigog; ac oa arfera y Golygydd ei wellaif ar eu pigau, hwv tvd,iant u veliaf eu cri yn con- demnio v Golygydd am annhegwch, &c. Yn ddiau fod eisieu gofal mawr, barn gywir, ac anmhartiaeth drylw.yr at y swydd bwysig o olygu y wasg gyhoeddua a diau fod He i wella yn mhob peth dynol. Am hyny, ym- estyned gohebwyr a golygwyr at wella, ac ymestvned y bHrniaid sendrol at ddyoddef- garweh a chariad. Mi ymdrechaf beidio dweyd gair nac awgrym ag a fyddo yn tueddu i ddolurio y teimlad tyneraf, nac i gyffroi y meddyliau pnraf. na llygru dim ar yr undeb a'r brawd- garwch nefolaidd a brofwyd yn nghyfarfod cyntaf Undeb Bedyddwyr Cymru yn Llan- wenarth. Llawenha fv nghalon wrth ddar- lien hanes y cwrdd llwyddiannus hwn. Yn ddiau fod cam mawr wedi ei roi yn yr iawn gyfeiriad. ac yr wyf finnau, ar fy ngwir, yn dywedyd fy mod mor selog droa undeb ac an- rhydedd v Bedyddwyr a neb a berthyn iddynt. Nid fy amcan yw condemnio dim a wnaed yno; ond yr wyfiyn metha a gweled nad allid myned gam yn mhellach heb dro- seddu un i mnder, na gormesu ar un hawl d^g—heb newid vr un egwyddor ag sydd yn awr mewn gweithrediad, ond yn unig cyf- leatd o honi ychydig bach yn wahanol. Cyffyrddodd yr hybarch John Evans, Abercanaid, ag enaid y pwnc yn ei araeth gall yn Llanwenarth, pan ddy wedai" Ond nid diogelu v meddiant i'r Undeb fel y cyfryw yw yr amcan, ond fod pob gweithrediad ym- ddiriedol yn diogelu y meddiant, neu'r addoldy, i'r eglwys Fedyddiedig fyddo yn ymgynnull ynddo, fel na allo neb arall ei gymmervd oddiwrthi, na kithau ei gamddef- nyrtdio. Yn awr, ai nid camidefnyddiad o'r addoldy yw fod y gynnulleidfa fyddo ynddo yn gwyro m'wn barn neu arferion, neu ddysgyblaeth odJiwrth farn ae arferion y cyfenwad, ac yn defnyddio y capel at gario yn mlaen y g^yrad hyny P Pan fyddo eglwys yn cael ei diaelodi o'r Gymmanfa am ryw gamal refa, onid camddefnyddiad o'r addoldy vw ei bod yn c-qcil carlw v capel at y fath gamarfer con- deninierJig gan y Gymmanfa? Mae r!<eolau eithaf da gan ein Cvmrnanfaoedd yn gyflfredin -bron yn gydredol a rheolau yr Undeb ond edrycher pa rym sydd vnddvnt pan ddelont i brawf. Os ymyra y Gymmanfa a dysgybl- aeth fewnol yr eglwys, fel y gwneir yn fynvch, yna ymadawa vr egl wys a'i gweinidog a'r Gymmanfa, a chadwant yr atldoldy i gario vn mlaen eu hafreoleiddiwch. Er enghraifft, dyna Canton vn awr. Dyna'r Gymmanfa wedi ymyraeth a'i dvsgyblaeth fewnol, ac wedi diaelodi vr eglwvs o'r Undeb. Oai ddvlai hefyd fod yn alluog i attal yr addoldy oddiwrth y troseddwvr esgyrnmunedig tra y parhaont yn eu trosedd ? Onid oes engh- reifftiau Thy luoso<; o hyn o lawer yn mhob Cvmmanfa vn Nghymru ? Cofler am v Tabernacl, Merthyr, gynt; Neeyn er ys blynvddau vn ol; Llanfair yn Muallt yn ddi- weddar a Honevborough, yn Nyfed, yn awr, &c.—oil yn esgvmmunedig o'r enwad, acetto yn dal meddiant o eiddo y cyfenwad. A ydyw yn fwy o ymhoniad awdurdodol i reoleiddio addoldy materol na'r ddysgyblaeth eglwysigp Onid yw eglwys ag a fyddo yn annghydffurfio a gwrthwynebu yr enwad, mewn gwirionedd yn yimdael ag efp A pha reswm sydd i eglwys a fyddo yn ymadael felly a'r cvfenwad i gael dal meddiant yn eiddo y cyfenwad, mwy nag sydd i drysor- ydd eglwvs wedi ei ddiaelodi ddal gafael yn nhrvsor yr eglwys ? Dyma yr oil a ddadleuir drosto wrth gynnyg hyn i Undeb y Bedydd- wyr. sef diogelu meddiant yr enwad bob dydd o'i forlolat>th at rtmcanion yr enwad. Onid vw vr eywjddor hon yn barod mewn gweithrediad yn ein mysg ? Gosodir y capel yn awr yn llaw ymddiriedolwyr i'w ddal yn ddiogel er jrwasanaeth y gynnulleidfa fyddo yn addoli ynddo, tra y parhao hi mewn cyd- ymfFurfiad a tholerau y weithred. Gall ei barn newid am athrawiaeth neu ordmhadau ond os ymedy a thelerau y Weithred Ym- ddiriedol, amddifedir hi o wasanaeth yr addoldy. Yr ydym oil yn goddef hyna yn dawel. Ond am gynnyg fod Ymddiriedolwyr yr Undeb i fod vn Ymddiriedolwyr y Capeli, ac i gario allan vr un egwyddor, gwaeddir ein bod yn ymosod ar ryddid yr eglwysi, ac am osod Haw gormes ar eiddo cvssegredig yr eglwysi. Nid yw hyn ddim amgen na chodi braw-gri i ddychrynu. y werinos. Yn mhellach, onid yw ein Gweithredoedd presenol ell yn darparu, os bydd dwv flynedd heb addoliad mewn capel, ei fod yn myned drosodd i feddiant Undeb y Bedyddwyr yn Llundain. Oni fyddai yn fwy naturiol fod capeli Bedyddwyr Cymru, mewn amgylchiad o doriadi fyny v gynnulleidfa, yn dyfod yn eiddo Undeb Bedyddwyr Cymru, yn lie Undeb Lfoegr P .1 Mae trysor y Drysorfa Adeiladol wedi ei ymddiried i Ymddiriedolwyr appwyntiedig gan y Pwyllgor, ac mae cyflead y Drysorfa i fed yn ol barn y Pwyllgor, er fod eglwysi Cymru wedi cyfranu ati. Acetto, 'does neb yn achwyn fod yPwyllgor hyny yn ymyr- aeth & meddiant yr eglwysi. Yr un peth mfewa egwyddor y dadleuir am dano gyda golwg ar Ymddiriedolaeth yr Addoldai-un ymddiriedolaeth fawr, ac nid cannoedd, fel vn bresenol, a'r rhai hyny o bob math, a llawer ymddiriedaeth yn rhedeg allan cyn cael ei hadnewyddn. Etto, onid oes tri boneddwr parchus, ag y mae eu clod drwy yr,holl eglwysi, wedi cael eu pennodi yn Ymddiriedolwyr yr Undeb newydd; a pha beth yw dyben eu swydd, os nad ymddiriedir dim iddynt ? Yr oil yr ymddadleuir drosto yw, nid gor- me^ti pa gorfaelu dim ar hawliau a rhyddid yr eglwysi tra y parhaont mewn undeb, yn fwy nag yn awr. ond yn unig trosi yr awdur- dod terfvnol (ultimate power) o ddwylaw dyeithriaid lawer i ddwylaw yr Undeb. Ymddengys i mi fod Screw vn loose yn y peiriant hardd, a cheisir ei sicrhau. Nid w\ f yn gweled fod rheol a threfn yn un rhwystr i gariad fodoli rhwng brodyr ac eglwysi all gllydd; ond yn hytrach, ym- ddengys i mi ma) trwy y pethau hyn y par- heir brawdyarweh. Wrth gael y sanctions hyn, yindilengvs I mi y. buasai yr Undeb yn crynhoi iddo ei hun holl adnoddau y Bedydd- wyr Gymreig, yn foesol, rhifyddol, a medd- R s d I, .1 ■; t '■ iannol, yn un cortf cyfluniaidd, hardd, a chrvf, a dorau aflerwch, anrjghydfod, ac ym- raniadau wedi eu cauad. Barnwyf o hyd nad yw pwysigrwdd y pwnc hwn yn ymddangos yn ei iawn oleuni i'm brodyr parchus a galluog, fel yr mdden- gys i mi, a hvnv, feddyliwyf, am nad ydynt wedi edrvch i mewn yn svlwgar a manwl iddo. Crefaf eich sylw manylaf etto. frodyr a thadau parchus, ac ymegniwch i ddwyn eich hargyhoeddiadau i weithrediad—eich barn i fuddugoliaeth. Gyda diolchgarwch i Dduw am roddi y pethau hyn yn mrvd meddyliau calon ei bobl, a chyda brawdgarweh diragrith a ll.iwenvdd calon am a wnaed, y gorphwysaf y tro hwn etto yn ewyllysiwr da i Undeb Bedyddwyt Cvmru, &c. Medi 12, 1866. CARwp. TREFN.