Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
3 articles on this Page
i I
i It GEXADIAETH-Ylt HOLL FYD. )™AE yn hyfrydwch o'r m wyaf genym Iael y framt o osod gerbron ein darllen- yr on arall o lythyrao gaUuog a dydd- orol ein hybarch dad o Amlwch :— OLYGYDD PARCHUS, — Caifl'y llythyr S gymwys ychydig ystyriaethau ar *w)ym?'diqaetkau Cristionogion i anfon yr Efengyl i'r holl fyd. Ewch i'r holl fyd. ijPhregethweh yr efengyl i bob creadur." Ylua orchymyn y Meisti- uiawr, a dvma ^Wvddair teyrnasiad y Nefoedd. Beth pynag sydd fawr, dytna'r mwyaf; dyiai. "O hyny. fod pob peth arall yn wasan- thgar i'r dyben uehaf. Ni to yr holl fyd yn faes i geuadon [JJwyH hyd ddyddiau yr efengvl. Ar .isyryniad Jehofa i gyfarfod & Mioses ar v'»ydd Sinai, efe a orchymynodd iddo, J11 ddywedyd, Gosod derfyn i'r bobl." telly, goruchwyliaeth derfynol fu gor- "chwyliaeth Sinai troid yn nghylch P"h<lwriaetli Israel, ac ni eid dros F,itbr yn marwolaeth ein Har SWydd toii Grist, rhwygwyd y lIèo. ^iwyd i lawr bob canoSfur gwahan- ^etbol—diiii cyleh mwy, ond cylch y yd yn awr, y maes yw y byd," ac j ^th jrristionogion y dywed Arglwydd n a llawr, Ewch i'r holl fyd," Ewcli a dysgwch yr holl genedloedd." byrna waith Cristionogion; nid rhan gwaith, ond en gwaith. Hyo a em Harglwydd pan y dywedai, M<'gys yr anfon odd y Tad fi i'r byd telly vr arifonais innao cbwithao i'r byd." v ddao anfoniad wedi eo bono er ^yflawno ,v dyben, a rhaid eu cael; nid |0r«iod, gari hyny, fyddai bod yr addaned Jjon yn nghyffes Ifydd pob Cristion, 3VEi a wnaf a allwyf i anfon yr efengyl I1, holl fyd." Pe unwaith y ceid Crist- i wneothor yr hyn a allerit vn v '•"fur santaidd hwn, nid rhyw flynyddau ^eithion iawn a ai heibio nes i'r got cuwy| bythol fendigedig gael ei gyflawnu. ■^c beb wneothor a allwn, mewn difrif, ,)' ba dir y diangwn heb fod yn euog o ^ed cannoedd o filiynau o'n brodyr %nol sydd yn marw heb neb yn gofalu ,itij u li'enei(liau Brodyr a ddywedas- tl? ie, brodyr o'r un gwaed cochcyfan. ddoe yr oeddem yn chwareu yn ddi- 1llwed ar aelwyd ein tad a'n mam cyfi- Niool. Adda ac Efa; heddyw yi- ydym 'terii ein gwasgarn ar hyd gyfandiroedti *|aig y ddaear gan yr Hwn a drefnodd amseroedd rhagosodedig, a therfvn&u "it¡ preswylfod. Nid yw yn bosibl i'r v Wilder ffordd a all fod rhyngom y naill ^'liwrth y llall efl'eithio dim ar ein per- ■tynas 1 brodyr; na, na, lie bynag y CYflirfyddwn A dyn, dylem agor iddo ein ^.vnwes, ac estyn dehealaw ato, gan ei Jyfarch Fy mrawd." Yn nihellach, ?yle«i gofio, mai nid er efp mwyn ein ^>nain yn unig i'n bendithiwyd ag QS.yl ei'1 hiachawdwriaeth, ond i drych hefyd am fod yn orterynau i'w ^?nfon i ereill o'r teulu. Bendithiwyd 51 gan Ddttw, a Thad ein Harglwydd *C8u Grist, ¥r holl feodithion ysbrydol f11 y nefolion leoedd yn Nghrist Iesa Oddlonrwydd ewyllys ein Tad fa trigo '0 bob cyilawnder yn yr ail ddyn, yr ^rglwydd o'r Nef, ar gyfer pob anghen f bmhyn i ddynoliaeth j a'i foddlon- .^ychi hufyd fu i Urofnu yn ei ewyllys *8o| |()(j Cristionogion yn fath o ym- ^ii iedolwyr (trustees) dros Dduw i'w °»1 iV.>dyr dynol, ac mai arnynt hwy, a ;T;; hwy yn unig, y gorwedd v ddyledswydd o hysbyso, neu fynegu, y newyddion da o hwenyJd mawr am Geidwad wedi ei eni i golledig--o fod anchwiliadwy olud Crist yn dyfod yn etifeddiaeth gyffred- inol i bawb a gredo ynddo, yn mhob gwlad, llwyth, iaith, a chenedl dros wyneb yr boll ddaear. Wrth feddwl am y fath ymddiriedaeth a orwedd arnotn, O pwy na chryna ? Gwir yw, nad ydym heb weitlii-edu i fyny i rvw raddan i'r ymddiriedaeth bwysIg hon, ond mor wir a hyny hefyd yw, fod ein symudiadau gyda'r acbos cenadol yn debycach i chwareu plant nag i ymdrech dynion yn gweithio o dan ddylanwad cariad at y G-waredwr, a gwewyr enaid yn acbos iachawdwriaeth y byd Dy- wedwn unwailh ello-nid i'n poeni, na'n cyw'ilyddio, ond os gellir rywfodd ein eyffrol-mewn ditrif, A ydyw fod holl Fedyddwyr Cyrnrn yn gwneutbur ar gyfartaleddond rhyw dair ffyrling y mis at actios penaf yr oes yn rhyw brawf ein bod o dditrif gyda'r gwaith? Nae ydyw, nac ydyw. Os sonir am weithio, yn wir, ein brodyr y Moraviaid sydd yn dyfod i fyny fwyaf o hawb a'r egwyddor o weithio yn yr yrndreclifa santaidd hon.. Dechreuasant hwy Gen- adiaeth i'r byd paganaidd pin nad oedd ynt oil ond rhyw cbwe chant o nifer-- ie, yn awr nid yw ei cyfundeb dros holl Ewrop yn rhifo rhagor nag ychvdig iii. n 13 oedd etto, hwy a gynnaliant fwy o genadon yn mhlith y paganiaid nag a gynne;ir gan gyfenwadau cre-fyddol ereill sydd ddau canwaith loosocach, a mil- waith cyfoetbocach na. hwv; a'r uni reswm a ellir roddi am hyn yw, eu hod yn amddiffyn yr egwyddor inai prif (idy ledswydd Cristionogion yw anfon yr efengyl i'r holl fyd. Vn awr, goddefer i ni ot'yn am y tro, A allwn ni goleddu yr un egwyddor? Os gallwn, yn wir y mae'n rhaid fod yr annghyfartaledd sydd rhwng yr hyri a gredwn, a'r hyn a gyf- ranwn, yn ddirgelwch mawr yr oes. Ar y llaw arall, os yw ein crefydd yn gyn- nwysedig yn unig, neu yn lienaf, yn y syniad o'n hapnsrwydd personol ein hun- ain-ttiytied i'r nefoedd yn ol inarw, &c. —os felly, Ow ow nid yw ein beg- wyddor Krefyddol nemawr uwch na'r eiddo y Mahometaniaid, a'r eilun-addol- wyr. Gwnant hwy unrhyw beth, a phob peth, er mwyn hunan-ddedwydd- wch, presenol a dyfodol. 0 pa hyd y bydd Cristionogion hub anadlu mwy yn awyrgylch uchel crefydd eu Meistr mawr, yr hwn. a ddy.wedai wrthynt, Chwi yw goleuni y.byd," H Cbwi yw halen y ddaear." Gwyddis na threfn- wyd y goleuni, na'r halen, i wasanaetliu eu hunain, ond i wasanaethu ereill; a pha beth a wnaem mewn natur heb eu gwasanaeth ? Felly hefyd, tra mae y Gwaredwr dwyfol oil yn oil yn iachaw dwriaeth y Cristionogion, ac yn sierhau bywyd tragywyddol i bob ua sydd yn crelluyn Nghrist, ni ddyleut, gan hyfvy, ammhen na phetruso yn nghylch eu mater personol eu hiinain mae bwnw yn ddiogel yn Haw eu Ceidwad— eu gwaith hwy ydyw gwneyd eu gorea i gipio'r byd—yr holl fyd-fel pentewvn alian o'r t&n. Un sylw etto, a diwedidir "y llythyr htfn, Y mae agweddiad meddwi pre- senol lluaws mawr o breswylwyr y dwyreinfyd yn tueddn i roddi cvmhelliad cryfi Gristionogion i ymdrechu mwyi anfon yr efengyl i'r holl fyd. Gwir yw. fod gao goelgrefydd afael cryf ar feddwl y lluaws, yn e!dl.g.:t.rL,.flta;t. -Yom 0 '"Hi wybodus; ond fel y mat; gwybodaeth ac addysg yn enniU tir, y mae y bobl yn agoryd eu llygaid-yn edrych i mewn i t betbau; ac wrth ganfod twyll coel grefydd, y mae'r argraffiad yn myned yn ddyfnach i'w meddyliau nad yw eilunod ond gwagedd, ac fod yu rhaid edrych yn mlaen am rywbeth swell. Pan y mae ein cenadon yn galln cymmeryd teilhiau lied bellenig i'r wlad, nid anfynych y gwelir y brodorion yn prolfesu llawer o brydf-r meddwi yn ngbyicli y grefydd a dderbyniasant oddiwrtb eu tad au; yna, yn ol i'n brodyr ymdrechu dangos iddynt ffordd fwy ragorol 12-nior dor- y n calonus fydd cefnu arnynt, heb obaith, hwyrach, eii gweled byth mwy, tra y bydd cri y trueiniaid yn llenwi eu clustiau, gan ddywedyd mewn eff'aith, 0 deuwch drosodd, a cbyn norl hwywch n i." Y mae un o'n cenadon yn India yn nodi yn ddiweddar am dro hynod o'r natur sydd o dan sylw. Dywed ef iddo ddeall fod rhagor n& 500 yn uiniJs fawr Delhi o ddyn on ieuaino o ddvsg a eh waeth uwch na chy sired in wedi pell- derfvnu cwrdd yn ami h'ij gilydd, i'r perwyl o chwdio i mewn i holl gelioedd crefydd eu tadau, a'u cymharu yn deg A chrefydd y Cristionogion. Y mae pethau o'r natur yma yn profi vn ddiyin- wad fod y surdoes yn y blawd. Y mae coelgrefydd weitliian -1 yn hen ac yn oedranus" yn amherodraethau eang India fras; ac ond cael Cristionogion i weithio o ddifrif, gollir ychwaúegu, a dywedyd, Y mae hi yn agos i ddi- flanu." ° Yr eiddoch yn ffyddlon, H. WILLIAMS. Amlwch, Medi 12, 1866.
CYHOEDDLAD TttLMtSOL.
CYHOEDDLAD TttLMtSOL. YR ydym am gael sylw ein dynion da at y llythyr pwysig canlynol, oddiwrtb ein brawd anwyl, a'r hwn Sydd wir bwysig. A fydd i iVIr. Jones, a brodyr ereill, dynu i fyny gynifun credwn y cant gydweithrediad. BWLCH YN ENWAD Y BEDYDD- WYR CVMREIG. I MR. GOL.Mae yn fFaith eglur i bawb vn j awi, ac yn fFaith y dylem ddiolch i Dduw a dynion am dani, fod y Bedyddwyr yn ddi- weddar wedi cvflawnu dau waith gwir gan- moladwy, sef sefydlu Trysorfa i'r dyben o ad dalu dyled eu haddolilai, ac Undeb, i'r dyben o feithrin mwy ogariad, brawdg rwch, a chydymdeimlad, yn mhob ystyr, yn mhlith yr enwad. Os bvdd i'r ddau sefydliad uchod gael eu dwyn yn mlaen gyda doethineb, ac mewn brawdgarwch eynhes, fel y maent h\ d yn hyn, byddant yn sicr o wneyd daioni an. nhraetho] i r enwad. Cawn, cyn hir, yn lie ocheneidiau gofidus, a Ilefau poenus casglyddr ion yn herwydd y beichiau trymion o dd) led a wasgent uaor drwm ar ein heglwysi, swn caniadau o ddiolchgarwch i Uduw am roddi yn nghalonau ei bobl i gyfodi y filth drysorfa helaeth i amcan mor ddaionus. Mewn gair, bydd i anadt yr enwad yn y man gerdded yn fwy rhyddac ysgafn, yn herwydd cael gwared- igaeth o'r ddyled bwysfawr ag oedd yn arfer ei boeni. A gallwn, o hyn allan, yn He y dyeithrwch a'r oerfelgarwch a arferai fodoli i fesur helaeth yn ein plith, ddysgwyl i undeb, brawdarwch, a gwir gydymdeitnlad, rfynu yn em rAysg. Mae yn ymddangos fod yr enwad wedi ei feddiaunu i raddau helaeth iawn yn ddiw- eddar a chalon i weithio. Ond er fod ein henwad fel hyn mewn ysbrvd ac aw, dd i weithio, y mae yn ymddangos i ni, Mr. Gol., fod y Bedvddwyr fel en wad y a amddifad eito o un cyfrwng pwysig i wneyd daioni, sef, Cyhoeddiad Trimiaol. Mae yn wir fod yr iaith Saesaeg yn ennill tir yn barhaus yn ,^l50yPI'u;» o»4. j mae ya ffaith hefyd fod 4 ;.uf&t_ i • i cannoedd ar gannoedd o ddynion yn ein heglwysi a'n Hysgol-ion Sabbothol Bad ydynt hydyn hyn yn alluog i ddeall a gvrerthfawr- ogi ysgrifau o bwys yn yr iaith bono ae 0 herwydd hyny, y mae cannoedd lawer o ddynion ieuainc gobeithiol—ie, dynion ieu- ainc ag. sydd yn awyddus i ddarllen, acyn svchedu am wyhodaeth-nad ydynt vn caely fraint byth o ddarllen ysgrif wedi ei hysgrif- enu ar unrhyw bwnc o bwys gan neb o weinidogion y Bedyddwyr. Tra yr ydym ni yn pawr lasvenhau yn herwydd yr ysbryd boneJdiiraidd, a'r gwell- iannau helaeth, In tyb ni, sydd vn ganfydd- adwy yn daiwedclar yn SEREN CYMRU, a'n cyhoeddiadau misol, ettc, ni all y rhai hyn byth lanw lie cyhoeddiad trimisol, o'r fath ag oedd Seren Gomer. Mae lie i ofni, Mr. Gol., ocldieithr i'n dynion ieuainc gael rhvw gvfryngan tnwbadaeth I grefyddol nag sydil yn eu meddiant yn awr; y bydd ein cynnulleidfaoedd yn mhen deng mlynedd etto yn llai eu gwybodaeth, ae yn is eu harchwaeth grefyddol, nag ydynt yn bresenol. Y mae yn wir fod gan y Methodist'aid a'r Independiaid eu cyhoeddiadau trimisol. ond nid oes ona nifer fechan o blith cynnulleidfa- oedd y Bedyddwyr yn darllen v rhai hyny i a phe (iarlleneiit hwynt, ni chaent byth olwg dêg ar y pynciau hynv a'n gwahaniaethant ni fel enwad oddiwrth bob enwad arall. Fod mawr eisieu cyhoe idiad chwarteroi arnom fel enwad, svdd hollol eglur, on i y cwestiwa yw, pa fodd i'w gael ? Mae vn wybodus fod digon o yagrifenwvr galluog yn ein plith, pa rai, yn ddlan, a roddent eu hySsfrifau am-ddim, yn hytrach na, bod vr enwad hebun cyhoedd- iad chwarterol. Y cwes-tiwn y w, A ydvw yn bosibl cael nifer digonol o dderbynwvr i wneyd i gyhoeddsad trimisol gwir ddll daltt am ei argraffiwd ? A fydd i rai o'n scheming and business-like rnengymmer d y pvVTlC dan eu hvstvriaeta ? Er fod gin yr enwad yn Nghymru dri choleg, Trysorfa i dalu dyled addoldai, Undeb, cyhoeddiadau misol, ac un wythnosol, etto, nid \'w yn vmddangos i ni y bydd mewn llawn equipment nes y byddo ganddo gvhoeddiad trimisol gwir deilwng. Pentyreh. ED WAN D JONES.
Y WILLIAMS IAID.
Y WILLIAMS IAID. YR oedd y Parch. T, Williams yn Ustus, ac yn gwasanaethu yn Swydd Forganwg. Nid oedd yn un o'r rhai parotaf i roddi gwarant, oblegid cael gwarant wedi ea harwyddo ganddo oedd hyd at sicrwydd braidd o fuddugoliaeth. Byddii ambell i ferch a fyddai wedi llithro oddiar lwybr di- weirdeb yn dyfod ato, ac un o'r pethau cyntai a fiiasai yn ofyn iddi oedd, pa faint o amser oedd oddiar y dechreuasant garu ac os mat rhyw amser hvr fyddai, megys deg mis, neu flwyddyn, nid hawdd, fuas'ai i hono gael gvrarant, oblegid fod tebygolrwvdd mai merch ddrwg oedd, a bod perygl i wneyd cam a'r bachgen, ac ma:'r Poor-bouse oedd y lie cymhwysaf iddi. Ond pe buasai rhyw ferch yn dweyd eu bod wedi bod yn caru am ryw bedair neu bum mlynedd, yr oedd gwarant i hono heb holi nemawr ychwaneg. Rhoddat enghraifft o hono unwaith yn proft un troseddwr, r hvn a ga wasanaethu fel enghraifft o'j ddnll arferol. Yr oedd ef, fel y rhan luosocaf o'r boneddigion drwy'r deyrnas; cyffwrdd a chauwyll ei lygad oedd erlid game' chwaethach eu lladd; ond rhyw noswaith, daliwyd Twm, gvyas Nabal, yn dal yggv farnog mewn magi, a chymmerwyd hi a'r fagl am ei gwddf i fyny at Mr. Williams. Ercymmaint ymbiliodd Twm ain. faddeuant, daeth cenad boreu dranoeth i gyrchu Twir. i'r lan i Ty'r- cwm at Mr. Williams. Ni ymgynghorodd & neb, ond ffwrdd ag ef tua'r pal as, gan ben- derfynu cyfaddef a chrefu maddeuant. CurodH y drws, a chafodd agoriad, ac arwein- iwyd ef i fewm at ei farnwr, yr hwn oedd yn edryeh yn dra therfysglyd a chyffrous ei deimladau. Wei, Twm, fe'th ddaliwyd o'r divredd," ebe Mr. Williams; "yr oeddwn wedi clywed dy fod yn poachan." » Beth yw hyny, syr?" ebe Twm. "A wyddost ti ddim beth yw hyny A" Na wn I, syr." Dal ysgyfarnogod, cwningod, a gi elit coed; a ti. grogaist di ysgyfarnog neithiwr. Dor syr, ond ni wyddwn I ei fod yn nit