Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
4 articles on this Page
"CYNGHORWCH EICH GILYDD."
"CYNGHORWCH EICH GILYDD." Y CYNGHORWE rhyfeddaf fu yn ein byd ni erioed, fel dyn, oedd yr Apostol Paul. Mae ei Epistolau yn llawn o gynghorion da, ac i bwr- pas. Rhybydiwch y rhai afreolus, dyddan- wch y gwan eu meddwl, byddwch ymarhous -wrth bawb dilynwch yr hyn sydd dda tuag at eich gilydd, a thuag at bawb." Ym- gedwch rhag pob rhith drygioni." Gwisg- wch am danoch holl arfogaeth Duw, fel y galloch wrth-sefyll, ac wedi gorphen pob peth, sefyll." Gweddiwch yn ddibaid." Gweddi- weh drosom." Prynwch yr amser." Ac yn y testun uchod, dywed wrthym am gynghori ein gilydd. Mae pob gradd a dosparth o ddynion yn galw am ryw gynghor neu gynghorion. Y cynghor hyn i hwn, ac arall i'r llall. Odid nad oes unrhyw gynghor nadoes rhyw un, neu rai, yn ei haeddu. Tra fyddo pechod yn y byd, cyhyd a hyny bydd cynghori. Nid oes neb yn rhy sanctaidd, yn rhy dda, yn rhy ddrwg, nac yn rhy aflan, i dderbyn gair o gynghor. Felly ynte," Cyng- horwch eich gilydd." Cynghorwn ein gilydd i adael pob drwg, a dilyn yr hyn sydd dda; i fyw bywyd sanctaidd, sobr, a duwiol, ac i fod yn ffyddlon gyda'i achos ef, yn y byd sydd yr awr hon. Cynghorwn ein gilydd, yn gyntaf, i fod yn ffydlawn. Yn ffyddlawn mewn dyfod mewn pryd i'r cyfarfodydd. Mae lie i ofni fod yr arferiad dirmygedig a rhagrithiol hwn yn cynnyddu y dyddiau yma. Y gwasanaeth boreuol y Sabboth yn dechreu am ddeg; y rhan fwyaf yn dyfod yn nghyd am hanner awr wedi, neu am un-ar-ddeg. Y canu, y darllen, a'r gweddio drosodd, sef y rhan bwysicaf o'r gwasanaeth heibio cyn bod y bobl yn nghyd! Y pregethwr yn aros ac aros i'r bobl ddyfod yn nghyd, nes y bydd amynedd y rhai sydd yno wedi darfod. Pa fodd y mae gwella peth fel hyn ? Fel hyn bydd y cyfarfod y Sabboth nesaf yn dechreu am un-ar-ddeg, yn lle am ddeg, fel y gallo pawb ddyfod yn brydlawn. Daeth y Sabboth i ddechfeu am un-ar-ddeg, y -bobl yn parhau yr un fath i ddyfod am hanner awr wedi hvny. Maent fel yn cellwair a thy a phobl Dduw. Maent yn gofalu bod gyda eu gorchwylion a'u galwedigaethau tymhorol yn brydlawn. Deuant a rhyw esgusodion gwaelyn barhaus. Y ffordd yn bell; y tywydd yn arw; yr iechyd yn wael, &c. Tra:gydftphethau y byd i hwn, nid oesaa ffordd yn rhy bell, tywydd yn rhy arw, na iechyd yn rhy wael, i'w rhwystro. 2. Peidio myned allan cyn; bod y cyfarfod drosodd. Mae hyfi. etto yr un mor warthus, os nad mwy. Cyn gynted ag y dywed y pregethwr, neu fyw un arall, Amen, bydd y rhan fwyaf yn ned allan ar garlam gwyllt, fel pe baent wedi cael insult o'r mwyaf yn y cyfarfod. Yn gyffredin, y rhai diwedd f yn dyfod i yVv y,rhai blaenaf i fyr^d allan. Anwyl Gymry, os had yw crefydd a moesoldeb yn ddigon i ddysgu hyn i ni, cymmerwn siampl oddiwrth y Saeson. Yn hyn o beth, sef dyfod mewn pryd, ae, aros y hyd y diwedd a mwy na hyny, aros ychydig wedi yr Amen. 3. Peidiwn a dysgwyl gormod oddiwrth y gweinidog. Cofiwn mai dyn ydyw; ac mai wrth ddynion y mae yn siarad. Mae llawer yn credu fod llwyddiant neu aflwyddiant crefydd yn ymddibynu yn hollol ar ein gweinidogion, heb ystyried fod undeb, cyd- weitlurediad, a gweddio unfrydol pob aelod, yn anhebgorol i'w llwyddiant. Fel y mae undeb aelodauy corff, felly y Mae, yn rhaid i undeb yr eglwys fod. "Fel y byddant oil yn un." Gofalu fod ein bucheddau yn gysson I'n proffes. Crefydd dda yn cynnyrchu gweithredoedd da. Crefydd i'w hactio yw crefydd; ac fel y byddwn ni yn actio, dyna fel y bydd ein crefydd. Wrth eu ffrwythau yr adnabyddwch hwynt." Blodau ein meddwl yw ein ymadroddion. 4. Ymddygiad addas yn y cyfarfodydd. Peidio plygu ein penau, neu edrych ar hwn a'r Hall; ac yn wir, y mae rhai yn ymddwyn mor warthus a chysgu. Cofiwn fod dylanwad mawr gan siampl yn hyn. Bydded ein dyben a'n amcan yn dda wrth fyned i'rcyfarfodydd. Nid myned yno o ran fashiwn, neu o herwydd fod ereill yn myned yno. Na, awn er mwyn gwrando, a gweddio am nerth i wrando, a nerth i lefaru; ac yna, bydd gobaith cryf am fendithion i waered. 5. Bod yn ffyddlon yn ein cyfraniadau at achosion crefydd, yn ol fel y mae Duw yn ein llwyddo. Llawer o rwgnach sydd gan rai am- y casglu. Yr hen gasglu yma o hyd o hyd, a byth a hefyd." Y rhai sydd yn rhoi y peth nesaf i ddim, ac, yn wir, y rhai na roddant o gwbl, yw y rhai sydd yn grwgnach fwyaf. Pe byddai ddim ond un casgliad yny flwyddyn, yr un faint fydd eu rhoddion a phe byddai bob mis, neu bob wythnos. Pan yn casglu bob Sabbath bydd yn 15 swllt; ond wrth gasglu dim ond unwaith yn y mis, ni fydd yn rhagor na 10 swllt. Wrth hyn, gweilwn nad yw ffyddlondeb y cyfryw o nemawr gwerth. Maent yn rhoi am fod ereill yn rhoi, ac yn peidio am yr un rheswm. Bydded i ni ystyried, gyfeillion anwyl, fod rheswm, ys- grythyr, cyfiawnder, a gonestrwydd, yn galw arnom, ac yn hawlio oddiwrthym fel y mae yr Arglwydd yn ein llwyddo. Derbyniasom yn rhad, rhoddwn yn rhad." 6. Peidiwn a meddwl yn rhy fach am danom ein hunain. Feallai fod llawer yn barod i feddwl nad oes un perygl i ddyn feddwl yn fach am dano ei hun; oblegid meddwl gormod y mae y rhan fwyaf o hil Adda. Nage, yn wir, nid felly. Y mae llawer o ddynion, ie, ein dynion goreu hefyd, yn meddwl yn rhy fach am danynt eu hunain. Y maent yn barod i feddwl am ddynion ereill yn well, ac yn fwy santaidd a duwiol, na. hwynthwy. Nid ymffrost ynom yw credu ein bod y peth ydym ac nid gostyngeiddrwydd yw credu am bawb ereill yn well na. ti ? Nid yw yn un niwed i ddyn feddwl yn fawr am dano ei hun ond meddwl ei fod yn fwy na neb arall sydd yn niweidiol. Credwn ein bod yn ddynion mawr, ond peidiwn a chredu ein bod yn ddigon mawr, ac nad oes modd dyfod yn fwy. Meddwl meddyliau priodoI ac addas am danom ein hunain; bod yn barod i gymmeryd ein dysgu derbyn csrydd neu gynghor mewn ysbryd aeddfwyn a chariad- lawn. Peidiwn a meddwl gormod am ereill: Cofiwn mai dynion ydynt. Dynion oedd ein tadau, dynion oedd ein prif wroniaid, a'n prif enwogion, a'n dysgedigion. Cofiwn hefyd mai nid ar unwaith y daethant i'r safle yn mha un yr oeddent yn sefyll, ond trwy ddiwydrwydd, dyfal-barhad, a phenderfyniad. Nid yn fardd nac yn athronydd, y ganed neb i'r byd." 7. Na fyddcd genym un ammheuaeth yn nghylch ein cymmeriadau gerbron Duw. Byddwn yn sicr. Fe ddywed rhai nas gallwn gyrhaedd y sicrwydd hwnw. Paham ? A oes genym ammheuaeth ? A ydym yn onest ? yn sobr ? yn ymddwyn fel y dylasem at bob dyn ? yn caru ein cymmydogion ? yn maddeu i'n diledwyr, &c. ? A oes ammheuaeth ynom gyda golwg ar ein bod yn credu yn lesu Grist, yn cadw ei orchymynion, ac yn gwneuthur hyd y mae ynom tuag ein gilydd, a thuag at Dduw ? Nac oes ? WeI, ynte, pa fodd yr ydym yn ammheu a ydym yn gymmeradwy neu nad ydym? "Mi a wn i bwy y credais, canys y mae yn ddiogel genyf, nas gall nac angeu, nac einioes, ein gwahanu ni oddiwrth gariad Duw." Bydded pob dyn yn sicr yn ei feddwl ei hun." 8. Peidiwn a chadw gormod o gyfarfodydd. Clywsom am un cyhoeddwr yn cyhoeddi deg o gyfarfodydd yr un Sabbath. Mae tri phryd America yn well na'n pedwar ni. Os ydym yn bwyta o hyd, ni fydd iddo gael amser i dreulio. Nid yr hyn yr ydym yn ei fwyta sydd yA gwneyd lies, ond yr hyn yr ydym yn di4reltfi0- Nid y quantity bob atkser, ond y quality. Y mae genym gymmaint parch ac fiwyda am gyrddau a neb pwy bynag ond nid ydym yn caru gormod o honynt. Peidied y clyn hwnw sydd yn dilyn pob. cyfarfod, a diystyru y dyn nad yw yn eu hatpendo. Mae ambell un yn y cyfarfod saith boreu Sul, nad yw yn yr ysgol am ddau, a rhai yn yr ysgol' am ddau nad ydynt yn y cyfarfod boreu Sul. Peidied y uaill ag edrych ynrug ar y Ilall. anwyl gyd-ieuenctyd, a gawn niymdrechu bod yn ffyddlon ? bod yn filwyr glew i lesu ar y maes ? Ymdrechu ymdrech deg ? Bod mewn undeb a'r gwirionedd, undeb a'r brodvr. undeb a'r eglwys, ac undeb a Christy Abertawy. B. B.
DWY CHWAER.
DWY CHWAER. Dwy chwaer anwyl ydoedd "Mair a'i chwaer Martha" gynt, o dref Bethania; a dwy chwaer ragorol ydoedd Mair a'i chwaer Jannet, .o Ystradyfodwg. "Hoff," medd loan, oedd gan lesu Martha a'i chwaer" Mair; ac nid rhyfedd, canys hwy a'i der- bynient Ef i'w fty." Credwn mai hoff iawn pedd gan y Nefoedd y ddwy chwaer o'r Ystrad hefyd; canys hwythau a dderbyn- ient yr Iesu a'i achos i'w tai hefyd." Yr oedd rhinweddau lawer yn perthyn i'r ddwy chwaer o'r ddau le. Mrs. Jannett Morgans, orMaendy, a Mrs. Mary Phillips, o'r Primrose-hill (gynt o'r Eg- lwys), Ystradyfodwg, oeddent ddwy chwaer o ran y cnawd, a dwy chwaer yn Nghrist: dwy a fuont gariadus ac anwyl yn eu bywyd" ae yn eu marwolaeth o'r braidd y gwahanwyd hwynt." Mrs. Morgans fu farw gyntaf, ond Mrs. Phillips gafodd y cystudd hiraf. Bu yr olaf yn glaf iawn-yn gwanhau vn ddycldiol- yn marw beunydd, am dros y flwyddyn olaf o'i bywyd; pan na fu Mrs. Morgana yn ym- drechu ac yn ymladd ag angeu ond am ychydig wythnosau. Bu farw braidd o dan ein dwylaw, heb neb yn dysgwyl nac yn meddwl amhyny. Ni fwynhaodd Mrs. Mor- gans, y mae'n wir, fawr iechyd erioed. Gwanaidd iawn o gorff ydoedd yn y man goreu; ond bywiol neillduol oysbryd. Nid oedd diogi na seguryd yn cael anadlu yn agos i'w phreswylfod hi: na, cadwent yn digon pell bob amser o'i thy hi. Ni Wyddai Mrs. Phil- lips drachefn beth oedd cystudd hyd y flwydd- yn ddiweddaf o'i hoes; ond pan afaelodd dolur ac angeu yn ei chyfansoddiad, ni oll- Saeasant eu gafael nes ei ddattod a'i dynu yn wyr i lawr. Bedyddiwyd Mrs. Phillips pan tu 16 oed, tua'r fl. 1810, gan y Parch. David Griffiths (o Seion, Merthyr), yr hwn, ar hyny o bryd, oedd weinidog Ystradyfodwg, ac a fu y gweinidog yma o'r fl. 1808 hyd 1813; ac yn y fl. 1819, ymfudodd i America, a bu yn gweinidogaethu yn Stenben yn mhlith y Saeson am ryw clair blynedda hanner. Yn y fl. 1822, ymfudodd: i blwyf Frankport, swydd Herkimer, tua milltir a hanner i'r j dwyrain o Utica, lie y treuliodd weddill ei oes. Bu farw yno Rhag. 27, 1840, yn 67 ml. oed. Bu Mrs. Phillips farw Awst 15, 1865, yn 71 ml. oed. Claddwyd hi yn mynwent eg- lwys y plwyf, am mai yno y mai claddfa y teulu. Ni aHodd ein chwaer hon ddod i foddion gras drwy ystod ei holl gystudd; etto, ni rwgnachai, ac ni osodai ddim yn ynfyd yn erbyn Duw. Edrychai ar ei chystudd er ei daioni, a dywedai yn ami fodei chrefydd yn gweini mwy o gysur a hyfrydwch iddi yn ei hafiechyd a'i gwendid nag erioed o'r blaen. Ni welsom nemawr un erioed yn mwynhau darllen a gweddio" yn fwy na- hi. Y mae y golled ar ei hoi yn fawr i'r eglwys. Ei Duw n hi fyddo yn Dduw i'w phlant. Mrs. Morgans a fedyddiwyd pan tua 50 ml. oed, sef yn y fl. 1841, gan yr Hybarch Dafydd Naunton, yr hwn a wcinidogaethodd yma o'r fl. 1821-blwyddyn ei urddiad, hyd 1849-hlwyddyn ei farwolaeth. Bu Mrs. Morgans farw Sul, Gorph. 2, 1865, yn 74 ml. oed, a chladdwyd hi yn mynwent Nebo, 5ed o'r un mis. Ni ddygwyd ei chorff i'r capel, ond yn ol dymuniad ei phriod hawddgar a'i theulu hoff, daearwyd ef yn gyntaf, yna awd i'r capel, a phregethwyd ar yr achlysur gan yr ysgrifenydd. Mrs. Morgans oedd y gyntaf a gladdwyd yma heb ddwyn ei chorff i'r addol- dy; ond gobeithiwn mai nid hi fydd y diwedd- af. Dyma golled oedd colli y chwaer hon. Yr oedd yn aelod da a flyddlawn. Os byddai ei lie hi yn dygwydd bod yn wag, gwelid ei heisiau, ymholid yn ei chylch, a gofyn- id a oedd yn glaf; gwyddid nad oedd braidd ddim arall a'i cadwai o'r addoliad. A phan yn yr addoliad, byddai hi yno yn gyflawn-ei meddwl, ei theimlad, a'i chalon yno. Y mae hyn yn ddweyd mawr, ond nid gormod am Y wraig o'r Maendy." Ferched a Gwragedd, gofalwch am y gwasanaeth crefyddol; a phan yn y gwasanaeth, byddwch yno—yno yn gyf- lawn, yn sylwi, gwrando, ac mewn gweddi ac ymbil gerbron Duw. Yna pan gollwn chwi yn yr angeu, ni a gawn golled, a welwn y golled, ac a deimlwn y golled. Nyni a gredwn ae a dystiolaethwn fod ein colled ni yn fawr, ond eich ennill chwi yn fwy-ein colled amserol ni yn ennill tragwyddol i chwi. Oh! am fyw y fath fywyd, fel y teimlo byd ac eglwys golled ar ein hoi wedi ein marw. Yr oedd yn aelod gweithgar ac haelionus. Nid oedd raid areithio wrthi hi, a'i chymhell a'i llusgo er ei chael i wneyd rhywbethg yda chrefydd, a chyfranu at achos Mab Duw. Na, yr oedd hi yn y gwaith yn barod—ei chaJon a'i hysbryd yn y gwaith, ac yn barod i gyfranu erbyn y byddai eisieu, ac yn barod i, ae yn addaw gwneyd fynychaf cyn ein bod ni yn cael cyfle i ofyn ganddi. Pa ryfedd ein bod yn i telmlo colled ar ol un ag oedd yn teimlo gyda golwg ar achos Mab Duw, mai achos iddi hi oedd-yn cyfranu tuag ato, nid fel un yn rhoi cardod i dlawd, ond fel un yn rhoi benthyg yn ol i Dduw-fel un yn rhoi at achos lesu am ei bod yn caru yr lesu ei hunan. Torai y blwch enaint ar draed ei Cheidwad, o herwydd ei serch ato, a'i pharch mawr iddo. Pleser a hyfrydwch ganddi hi oedd ymddyddan am grefydd, a byw crefydd. Yr oedd ei thy yn agored bob amser i arch Duw, a gweinidogion Crist. Ami i gwrdd da, a gwlithog, a llawn bendith a gawd yn y Maendy a chredwn y byddai gweddio taer wedi bod yno cyn y cynnelid y cwrdd; ac felly pa ryfedd ein bod bob amser yn cael cyfarfodydd da yno. Llawer i ddyn Duw, a gweinidog da i Iesu. Grist, i lawr drwy y blynyddau, gafodd dder- byniad croesawus, a Retty, eysurus gan deulu'r Maendy. Pwy all ddweyd faint o angylion Duw ddarfuiddynt lettya felly yn ddiarwybod iddynt eu hunain. Cof am Abram a Lot. Y maemwy mewn llettya dyn Duw nag yr ydym yn feddwl yn ami. Meddai un dyn da, brawd pwyllog, a gweinidog sobr, wrthyf unwaith am deulu yn y Cwm yma ag sydd yn enwog er gyfrif en caredigrwydd i achos crefydd a 1 gweision Duw- Y mae pobl y hwn yn kaeddu gweddio o honom drostynt." Felly y maent, a phawb o'r un cymmeriad a hwynt; a phwy all ddweyd faint o les y mae gweddiau dynion da wedi wneyd, neu bod yn achos o hono, i deuluoedd caredig lletty gar fel ymaP Cof am Abram, Moses, Elias, Eliseus, aPhaul, yn ymdrechu a. Duw dros ereill. Dywedai y chwaer hon wrthym ddydd Gwener cyn ei marw, Dewch chwi; mi fyddaf yn iach yr wythnos nesaf." Gwir, felly y bu ond nid yn yr ystyry meddyliai hi, ond mewn ystyr r gwell o lawer. Y mae erbyn heddyw yn gwbl iach-yn iach, byth mwy i ddweyd Claf- ydwyf. Cafodd-ddechreu dau Sabbath yr un pryd-y Sabbath yma ar y llawr, a'r Sabbath fry na welir, diwedd arno; Sabbath heb urL dydd Llun i'w ganlyn ef. Y mae yn deilwng o sylw, fod ei phriod hawddgar wedi penderfynu, os ywef wedi cael colled fawr, a mawr iawn, drwy ei cholli hi, na fydd i ni fel eglwys gael colled mewn' un ystyr beth bynag—y gwna efe gadwyn mlaen ei chyfraniadau at achos crefydd yr un modd ag y gwnai hi cyn ei marw. Taled yr Ar- flwydd iddo am ei garedigrwydd mawr. lydded nawdd Duw a'i dangnef arno ef, ei deulu, a'r Eglwys. Ystradyfodwg. ,1: fSi- EUFITS.
LLYNLLEIFIAD, YNYS MANAW,…
LLYNLLEIFIAD, YNYS MANAW, A GOGLEDD CYMRU. MR. GOL.Pan yn treulio yr ychydig seib- iant a ganiatawyd i mi rhyw fis yn ol oddiwrth fy ngorchwyl dyddiol, teimlais awydd amweled y llefydd uchod. Wedi gwneyd yn hysbys I rai o'm cyfeillion y newydd hwn, gwirfoddodd dau o honynt, sef Mri. Joseph Rees, o Gas- llychwr, a W. Jones, o Frynaman, i fod yn gymdeithion i mi-dau o gyfeillion a chym- deithion o'r iawn ryw. Gwnaethom ychydig nodiadau ar ein taith, y rhai yr wyf yn awr yo ddanfon i chwi at wasanaeth y SEREN, 09 tybiwch y byddant yn dderbyniol gan ei dar- llenwyr amrywiol a lluosog. Boreu dydd Sadwrn, y 26ain o'r mis diw- eddaf, codasom dri excursion ticket i fyned o Heol y Gwynt, Abertawe, i Ynys Manaw, gwerth pa rai oedd tri swllt ar ddeg. a chwe • cheiniog yr un. Wrth godi y tocynau hyn, yr, oedd genym fantais, os dewisem, i ddychwelyd ar unrhyw ddiwrnod o fewn pythefoos. Onid yw yn syndod mor rhwydd a rhad y gellir tramwy yn y dyddiau presenol ? Am ychydig fynydau wedi wyth o'r gloch, rhoddwyd f signal i gychwyn. Ar ein cychwyniad, gofyf" odd un o'm cyfeillion i'r llall, B'le bellaf aItf. y train hwn a ni ?" Atebodd yntau, gyda gweo, 'Does dim ods gen' I tae e'n myn'd a. 131-I yr oehr draw i'r IICLIad mae geni'n ni return tickets." Mewn ychydig fynydau, yr oeddeiB wedi colli golwg ar gulfor Abertawe, wedi ymadael a'i awyr ddirywiol, ac yn anadla fwy rhydd tua gorsaf Castellnedd. Yno, yn amryw fanau ereill ar y Yale of Neath, edmygem y chwaeth a ddangoswyd wrth adeil" adu y gorsafoedd, a'r gofal a gymmerir i'^ cadw yn lan. Wedi ymadael a Chastellaeddj- cawsom ride bur hyfryd trwy Gwm Nedd. Llydan ydyw y cwm hwn; ond y mae yn v" ddangos yn lied brydfertharyrochrorUewmol. Ar hyd ei waelod yr ymdroella y Nedd, gafl "sisial gain" ar ei gyrfa dawel y gan gyffredin, "Mor, mor, i mi." Mae y golygfeydd Ya newid yn mhen y Cwm. O'r blaen, yr oedde yn cael ambell i drem ddvmunol—carpe gwyrddlas yn gorchuddio glanan yr afon? 8 choedydd mewn lifrau tlysion yn atndoi yj" gwyddau y bryniau, ac yn talu eu gwaroga^ i'r awelon yn awr, nid oes dim yn cyfodi flaen ein llygaid aao filltiroedd ond myny^$*■ oedd noethion, llwydaidd, ac mewn ymddang0 iad, diwerth i ddyn ac anifail, etto, yn bil pa rai y mae secret llwyddiant y pentrety sydd yn eu britho yn mhob cyfeiriad. Pan dyfod i olwg Aberdar, synwyd ni fel mae y
Y CYMMUNDEB EGLWYSIG.
cyhoeddedig am yr amgylchiad a ddywed, adleuid yn gryf, gan fod y brodyr hyn yn ddynion teilwng a phrofedig, na ddy- lasid eu diaelodi am eu gwrthwynebiad i'r arferiad newydd yma fel peth anysgry- thyrol, ac mewn atebiad dywedid nad ydoedd yr eglwys yn eu diaelodi, ondeu bod wedi diaelodi eu hunain, drwy ymab- senoli o Swper yr Arglwydd.' "1 Gallasem nodi llawer o ffeithiau, greill cyffelyb, ond eredir fod hyp y ddigon i bron mai tuedd uniongyrchol Rhydd-gym- gym- mundeb yw difodi yr enwad o Fedyddwyr oddiar wyneb y ddaear. Ond wrth weled y gelyn wedi dyfod i mewn i'n gwersyll fel afon-wrth.ganfod- yr *fiafog y mae yn ei wneuthur yn ein heglwysi—-ac wrth ganfod yr ymdrechion a wneir gan gyfeillion proffesedig i frad- ychu ein hegwyddorion a'n henwad i ddi- nystr a difodiant, a gawn ni lwfrhau a di- galoni ? Na! y mae gwirionedd yn an- a rwol, ac y mae yn rhaid iddo orchfygu —y mae ein hegwyddorion yn ddwyfol, ac Mae yn rhaid iddynt lwyddo-y mae ein Brenin yn fyw, ac y mae yn rhaid iddo feddiannu yr holl ddaear. Er i'r Cenedl- oedd derfysgu, er i'r bobloedd fyfyrio, er i freninoedd y ddaear ymosod, ac er i'r penaethiaid ymgynghori yn erbyn. yr Arglwydd, ac yn erbyn ei Grist ef, gan ddywedyd, Drylliwn eu rhwymau hwy, a thaflwn eu rheffynau oddiwrthym; yr Hwn sydd yn preswylio yn y nefoedd a chwardd, yr Arglwydd a'u gwatwar hwynt." A phe byddai holl Daenellwyr a Rhydd-gymmunwyr y ddaear yn ym- dreehu yn gan gwaith mwy egniol nag y maent i ddifodi Bedydd y Testament Newydd, etto i gyd, y mae Mor hawdd diddymu gwaed y groes, A marwol loes fy Nuw, Ag yw diddymu bedydd dwr, ■A- Tra byddo'r Awdwr byw. IR un peth yw gwadu dydd a nos, Sy'n dangos mawredd Duw', Ag ydyw gwadui bedydd dwr, Tra byddo'r Awdwr byw. it Cyn y diddymir trefn y Nef, A marwol lef Mab Mair, Ac y diddymir bedydd, clyw, DiddyirfpvDuw a'i Air." Byddwn wrol, ^an hyny, oblegid y mae mwy o'n tu nag a all fod yn ein herbyn. Daliwn gyffes ein gobaith yn ddisigl hyd y diwedd. Ac yna, mor hyfryd i bob un fydd yr anerchiad, Da was, da a ffydd- lawn, dos i mewn i lawenydd dy Ar- glwydd." T DIWEDD. 1 See Appendix to Dr. Curtis on Communion.