Seren Cymru

CYFARFOD BLYNYDDOL Y DRYSORFA. FEL yr addawsom yn ein Rhifyn diweddaf, wele Gyfansoddiad y Gymdeithas fel y cafodd ei fabwysiadu gan y cyfarfod yn Nghaerdydd, Awst 18fed, 1863. & J CYFANSODDIAD Y GYMDEITHAS. Cynnygiwyd gan y Parch. T. Thomas, Bassaleg, ac eiliwyd gan y Parch. J. Lewis, Blaenau, I. Fod y Gymdeithas hon i gael ei henwi TKYSOBFA ADBILADU BEDYDDWYR CYMBU." Cynnygiwyd gan y Parch. J. Rowlands, Cwmafon, ac eiliwyd gan y Parch. R. Johns, Llanwenarth, "II. Mai dyfcen y Drysorfa hon ydyw, cyanorthwyo trwy roddi benthyg symiau heb log, tuag at.adeiladu, helaetlm, neu adgy. wemo tai addoliad yn perthyn i enwad y BEDYDDWYB NEILLDUOL neu ^ALFXNAIDD yn Nghymru a swydd Fynwy." Cynnygiwyd gan y Parch. J. Williams, Casnewydd, ac eiliwyd gan y Parch. G. Thomas, o r un lie, IIL Fod rhoddwyr o £ 5 ac uebod, a gweinidogion neu gynnrychiolwyr ereill eg- Iwysi a gyfranont ddim Ilai na 95, i fodyn aelodau o'r Gymdeithas." ■ ^Cynnygiwyd gan y Parch. W. Jenkins Treherbert, ae eiliwyd gan y Parch. B. Lewis', Ysw., iNantyglo, n ^rafodaeth y Drysorfa gael ei llywodraethu gan Bwyllgor wedi ei wneyd i fyny o Drysorydd, Ysgrifenydd, Cyfeithiwr, > mewn Cyfarfod Jjiynyddol o'r aelodau. Cynnygiwyd gan y Parch. D. Davies Srtawe 6lllWyd S&U J' Thomas> Yswt Abertawe, Fo<* y Cyfarfod Blynyddol i gael ei gynnal yn mis Awst yn y cyfryw le ag a ben- nodo y Pwyllgor, pan y bydd i Fynegiad o weithrediadau y Pwyllgor am y flwyddyn derfynol gael ei osod gerbron, ac y bydd i'r Swyddogion ac aelodau ereill y Pwyllgor, vn Cynnygiwyd gan J. H. S. Evans, Ysw., Dinbych, ac eiliwydgan y Parch. Joshua Roberts, Rhydfelen, VI. Fod pump o Ymddiriedolwyr i gael eu penodi, yn enwau y rhai y bydd i bob arian gael eu gosod allan, a rhwymedigaethau i gael eu cymmeryd." 8 Cynnygiwyd gan D. Oliver, Ysw., Mer- Dowlais yd gany Parch- W- Lewis, YII. Y bydd i roddwyr o £ 50 ac uchod gael y rhagorframt o enwi am unwaith yr eg- lwys a gaiff fenthyg swm or dau cymmaint; a'r cyfryw rodd, ond fod i'r cyfryw fod vn ddarostyngedig i reolau y Drysorfa." Cynnygiwyd gan Dr. Emlyn Jones, Caer- Hengoed6 y 7 Parcil' E' Williams» ^ni- Fod eglwysi a gyfranont £ 100 ac uchod i gael hawl i enwi am unwaith yr eg- lwys a fyddo i dderbyn y cyfryw rodd, gan fod yn ddarostyngedig i reolau y Drysorfa. Fod benthygion i gael eu rhoddi i eglwysi Gogledd Cymru (sef siroedd Dinbych, Faint. Meirionydd, Caernarfon, a Mon), yn gyfartal gyfranedig ganddynt i'r Drysorfa Gyuredinol, os gofynir am danynt yn ol Rheolau y Gymdeithas." Cynnygiwyd gan y Parch. R. A. Jones, Abertawe, ac eiliwyd gan y Parch. W. Jones, Caerdydd, JX. Y canlynol a gant fod yn drefniaduu i gyfarwyddo y Pwyllgor o berthynas i geis- iadau am fenthygion i'r dyben o dalu dyled- ion addoldai: 1. Fod yn rheidiol i'r Pwyllgor fod yn foddlonol— Fod yr adeilad, y gwelliant, neu yr hel- aethiad yn angenrheidiol. Fod y bobl eu hunain wedi cyfranu yn ol eu gallu. Fod arwyddion rhesymol y bydd gwein- idogaeth gyfaddas o'r gair i gael ei chadw yn yr adeilad. Fod y meddiant wedi ei osod yn gyf- reithlon mewn ymddiriedolwyr at waa- anaeth parhaol enwad y Bedyddwyr Calfinaidd, a bod dewisiad ymddiried- wyr newydd i fod yn meddiant rhydd yr eglwys. Fod y gais yn cael ei chymmeradwyo o leiaf gan ddau weinidog cymmydog.. aethol. 6 2. Bydd i'r swm fenthygiedig gael ei had- dalu mewn ugain o ran-daliadau hanner- blynyddol, sef Gwyl Fair a Gwyl Mi- hangel; a bod yr ad-daliad yn cael ei ddiogelu gan vsgrifen-nod unol a gwa- han-nodol pedwar a bersonau cyfrifol.

OEg{fugzx!I. Y CENADWR GARTREF. MAB darllenwyr SEBEN CYHRU lawer gwaith wedi teimio dyddordeb mawr wrth ddarllen Uythyrau talentog ac adeiladol ein hanwyl fiawd, y Parch. Thomas Evans, o India. Nid annghofiwnei ddesgrifiad o'r gwrfchryfel, ei lythyrau o Amddiffynfa Agra pan oedd ef In garcharor yno, ei ddesgrifiad, wedi hyny, o agwedd grefyddol pethau yn Delhi, a gvryddom ni hefyd am rai pethau nad oedd yd om ni hef yn dewis eu cyhoeddi, rhag digaloni ein cyf- eillion. Yr oeddem yn gwybod am y teith- iau i'r mynyddoedd, yr ymladd yn erbyn toymyn India, yr ymdrechfa galed rhwng dyledswyddy cenadwr a'r dyn, ei fawr tffrydd i drechu y clefyd a'r gwendid, er Uanw y cylch pwysig ag oedd yn troi ynddo; g^yddem hefyd ei fod yn y diwedd wedi gorfod ildio y maes, a dyfod i'r periderfyniad 0 wneuthur un o ddau beth—naill, ai dyfod feosodd i anadlu awyr ei hen triad, neu gael ei gladdu yn anamserol yn ngogledd India. Brwydr ofoadwy fu rhwng ei awydd ef i aros yno, er lies y brodorion, a'i ddyledswydd i 8fbed y bywyd, er lies mwy iddynt yn ol *W. Darfu i ni uno ein llais &g eiddo y Pwyllgor yn Llundain, i ddarbwyllo em brawd anwyl i wneyd ar unwaith yr unig beth a allasai wneyd, sef dyfod trosoddyn ddioed 1 dreulio naw neu ddeuddeg mis yn y wlad ion, fel yr unig foddion i gadw y bywyd. Rhyw bum mis yn ol, yr oedd yn dda tenym gael llythyr o Galcutta, yn ein hys- ysu fod ein brawd wedi dyfod o ogledd Mdia, a'i fod yn ninas Calcutta, yn aros am long i ddyfod trosodd i Brydain. Yn ddi- l^^eddar, yr oeddem wedi myned i deimlo yn iawn yn nghylch Mr. Evans a'i ^eulu baeh, rhag ofn fod rhywbeth wedi dyg- *ydd ar y daith o 15,000 o filltiroedd o ddwfr, PJ^Wng Calcutta a Llynlleifiad. Ond fe'n fWwyd yn fawr< gan nodyn oddiwrth Gy- Neddwr SEREN CYMEIT, yn ein hysbysu fod j^r., Mrs., a Miss Evans wedi glanto, a'u ?od wedi galw yn Nghaerfyrddin, mewn i^chyd lied dda, ac ystyried. Diolchem i ■"duw am y newydd cysurlawn hwn. Pan ddarparu ein sypyn cyntaf i'r Rhifyn hwn ^SEBEN, daeth L'n llaw y llythyr canlynol: j"By ATSTWVTI DDS. PEIOE, — Gl-an ei bod yn ^ebjrg £ 0(j amryw yn Nghymru a deimlai yn dda S^ddynt glywed fy mod wedi cyrhaedd yxna yn atwgel ° India' a chan nas §aUaf ysgrifenu yn un ac un, a fydd i chwi fod mor garedig cjS^neyd y ffaith hon yn hysbys trwy gyfrwng CYMRU. Yr wyf yn dra diolchgar fy mod wedi tirio yn w hen wlad' yn llawer gwell o ran fy iechyd. t ae y fordaith hir o bedwar mis a hanner wedi v o les mawr i mi; ae mi obeithiaf na fydd i'm gyfaill (?) Indiaidd—y dwymyn—feiddio ym- 6*ed 4 mi rhwng bryniau iaclius Gwyllt Walia. Ijl yn dda gan fy nghyfeillion yn STghymru fy mod yn gobeithio, os Duw a'i myn, C ymweled a'r rhan fwyaf o eglwysi Cymru ar w\.y (Jenadaeth. Pan y bydd fy nghynlluniau Sin1 aeddfedu, bydd i mi etto eu hysbysu trwy y ar y pwnc hwn. Duw a baro fod fy ym- ^en yn foddion i greu teimlad *et}f ^wfn ar ran y trwy y Dywysog- 'c C ,^ymmeraf fantais ar y cyfle hwn, i gydnabod 0f -jj^lchgar dderbyniad The Illustrated History a anfonwyd i India gan blant anwyl y j> 8gol Sul yn Swydd Gaerfyrddin, trwy law Lewis Evans, Demi, Casnewydd-ar- §wyb°d a theimlo fod cyfeillion gartref dyddordeb persono) ynwyf tra y bydd- gi^f/nha,uyr 'had da' yn anialwch India, yn flaej, e^„a chysur i'm henaid cystuddiedig; a cban Wpi am barhad o weddiau Cristionogion gov, ar ran y gwaith cenadol yn gyffredinol, y wysaf, anwyl frawd, Yr eiddoch yn serohus, "THOMAS EVANS." ^Wdraeth, Awst 26ain, 1863." Yn awr, yr vdym ni yil diolch yn fawr am yr awgrym yn llythyr Mr. Evans, o'i fwriad ef i ymweled &'r rhan fwyaf o'r eglwysi Bedyddiedig trwy Grymru. Da iawn, Mr. Evans. Mae hyny yn rhagorol inor bell agy mae eich dymuniad chwi yn myned; ond mae yn, rhaid i ni gofio y bydd Mr. Evans yn llaw Pwyllgor' y Genadaeth yn Llundain; ac olid, odid fawr nafydd i Mr. Evans gael ei ddanfon ganddynt i wahanol fahau yn Lloegr, yr Ysgotland, a Berwick- upon-Tweed,—ond nid i Gymru, os gallant. Ond os bydd i geisiadau fyned at y Pwyllgor mewn pryd, did ion y bydd iddynt fyned o'r ffordd, a cbamatau yn rasol i Mr. Evans gael dyfod i'r Casnewydd, Caerdydd, Abertawy, a Hwlffordd, er ymweled &'r Saeson, er siarad ychydig yn yr iaith bono. Pel yna y mae yn debyg o fod, os ha fydd i ni, fel Cymry, hawlio 4 ein mab ein hunain.' Cymro yw Thomas Evans, a dylai y Cymry gael y frainfc o dderbyn y Oymro i'w capeli, i wrandaw arno, a chymmeryd eu toddi gan ei hyawdl- edd Cymreig. Ychydig amser yn ol, bu Cymro arall yma o India-r-Thomas Morgan, o Howra, ac aeth yn ol hefyd heb fod v Cymry yn gVybod y mymryn lleiaf am dano. Nid ydym ni yn dywedyd na fu y brawd M organ yn y Casnewydd, a'r ddwy neu dair tref arall sydd yn route red tape y Pwyllgor; ond yr ydym ni am gael ein hanwyl Evans trwy Abergwaen, Llangloffan, a'r cvlch pwysig yna-y Felinganol, Hwlffordd, &c.; ac nid yn unig y ffordd yna, ond Aberteifi, Caerfyrddin, Llanelli, Abertawy Gymreig, Castellnedd, Aberafon, Cwmafon, Maesteg, Grlyn Nedd, Dyffryn Aberdar, Pontypridd, Ystradyfodwg, Merthyr, Dowlais, Rhunini, Sirhowy, Tredegar, Glyn Ebwy, Brynmawr, Kantyglo, Blaenau a Blaenau Gwent, Llan- elli a Llanwenarth, Blaenafon, Pontypwl, Aberhonddu, Maesyberllan, a pharthau ereill o Frycheiniog, yn nghyd a gwahanol gym- mydogaethau pwysig y IIeoedd uchod. Ac yn sicr i chwi, dylai Gogledd Cymru gael rhanowasanaeth Mr. Evans. Nid ydym ni am ladd Mr. Evans a gormod gwaith, ond yr ydym yn nodi y lleoedd hyn fel rhai digon pwysig i gael sylw y Pwyllgor yn Llundain, ac i ddangos y priodoldeb o adael i'r Cymry am unwaith gael clywed Cenadwr yn adrodd helyntion y maes pellenig. Mae yn dda genym feddwl fod eleni ddau Gymro ar y Pwyllgor, a gobeithio y bydd iddynt hwy hysbysu ein cyfeillion Seisnig o'r teimlad a ymdrechir ei ddatgan genym. Yr ydym ni yn credu yn hollol pe gallem gael pleidlais y 65,000 Bedyddwyr Cymreig sydd ar gael, y byddai 64,999 yn sicr o bleidleisio dros i Mr. Evans i gael treulio yr oil o'r amser fvdd ganddo yn mhlith ei frodyr Cymreig. Mae cyfiawnaer a ni, y Cymry, yn gofyn am hyn, ac y mae cyfiawnder a'r Genadaeth yn hawlio hyn. Yr ydym ni o'r farn y byddai ymweliadau Mr. Evans o les mawr, er deffroi yr eglwysi at eu gwaith, ac yn y pen draw i gynnyddu y drysorfa yn fawr iawn. Mae yr eglwysi Cymreig, yn awr, yn cael ou gadael yn hollol heb unrhyw gynnorthwy o'r fath ag a geir yn Lloegr, mewn ffordd o ddeputations, ac ymweliadau ereill. Nid yw o un lies yn y byd i ni gael deputations Seisnig-maent yn waeth na bod yn ddiles; ond, yn awr, dyma Gymro—dyma un o'n plant-un a all siarad iaith ein mam, a iaith ein heglwysi—un a fedd deimlad Cymroaidd, ac un nad yw vn perthyn i deulu Die Shon Dafydd. Dyma un, ynte, a all wneyd lies i ni y Cymry. A gawn ni y fraint o wrandaw Mr. Evans P Dim, heb i lawer iawn o ddylanwad i gael ei ddwyn i weithredu ar y Pwyllgor yn Llundain; o ganlyniad, bydded i'n brodyr da anfon llinell i fyny mewn pryd. Y ffaith yw, mae yn syndod genym fod yr eglwysi Cymreig yn gwneyd cymmaint o dan yr amgylchiadau; ond gwnant lai lai o hyd, os na chymmerwn rhyw fesurau, yn awr ac eilwaith, i alw sylw neillduol yr eglwysi at y mater. Wel, dyma gyfte anwy 1 cymmerwn afaelynddo, gwnawn yn. lawr o hono, a Duw a fendithio ymweliad em brawd i fod yn. foddion i'n deffroi at ein gwaith. Mae yn dda genym allu dywedyd fod ein brawd Evang a, i holl galon yn y gwaith-*—' dylem fod yn ddiolchgar i'r Arglwydd am. hyny, ac am godi gwas mor ddiwyd, a thrwy raa.mor llwyddiannus ar y maes cenadol. Nid gormod dywedyd fod y Parch. Thomas Evans yn un o'r Cehadoh goreu a fu ar y maes erioed. Mae yn meddu, ymddiried ei frodyr oil, ac y mae ei glod wedi myned allan trwy yr holl eglwysi. Mae yn achos o lawenydd i ni, hefyd, mai Cenadwry Ðe<;lyddw-yr. a hwnw yn Gymro, yn inhet'Son ein brawd Evans, a gafodd ym- ddiriedaefch y Lly wddraeth yn India i ranu y symiau mawrlon o arian a gasglwyd yn amser y newyn a ddilynodd y gwrchryfel; etto, toae hyn yn ffaith, fod pob hatling o filoedd ar filoedd o rupees wedi myned trwy law Thomas Evans. Dyma brawf o ymddiried yr awdurdodau uchaf yn y Cymro a dyw- edwyd am dano ar ddiwedd ei ymddiriedaeth, fel am Daniel, 0 herwydd ffyddlon oedd efe, fel na cheid ynddo nac amryfusedd na b^i." Dyma y brawd sydd yn awr ar ymweliad at ni—derbyniwn ef a'i briod, a'u hanwyl blenfcyn, i'n tai a'n mynwesau, fel y byddo+lw hiechyd gael ei adferyd, a'u' calonau gael eu Horn yn mhlith palonau cynhes y Cymry. I"