Seren Cymru

Newydd ei gyhoeddi, pris Is., Rhif. IX,, o SEREN GOMER Gyhoeddiad Chwarterol, dan n^wdd Gvvein- idogion j'Belyddwyryn Nghymru. CYNNWYSIAD.-Y Bely,id Ci-irtioiiogol a'r Beirniad "—Y Bedyddwyr yn Nghymru en StJfyllfa a'o l^yledswyddau—Cyd- wybod-Pryddest ar Gerddoriacth—Cysayt)t!nd Cerddoriaeth i. Chrefydd, a'r Arddull goreti o Gerddoriaeth Eghvysin—Crybwyll- ion GwydJonol-Dyn a'i lieges ar y Ddaear—Y Pererin Colledig —Adolygiad Triinisol. Archebion i'w hanfon at y Cyhoeddwr,—W. Morgan Evanl' Caerfyrddin.

i' -+- MARK-LANE. LLUNDAIN. C yflenwad byehan o wenith oedd ar y fachnad lieddyw, ar priioedd yn iselach na'r wythnos fiaenorol. Gwerthaj gwenith tramor yo araf ar ychydig o godiad. Gwerthai haidd am brisoedd yr wythnos ddiweddaf. Pys a ffa heb ddim eyfnewidiad. Galwad helaeth am geirch da am bris- oedd yr wythnos fiaenorol, ond gwael oedd y siamplau oedd ar y farchnad, a gwerthai 6c. y chwarter yn is ua'r wythnos ddiweddaf Blawd 6c yn Îs. y chwarter y chwarte « 8 i a. Gwenith gwyn 40 i 53 Ffa, Mazagan 30 i 33 „ eoch. 40 51 Pigeon. 38 44 Haidd, at fragu. 29 38 Pys, gwynion 37, 39 „ atfalu 26 27 llwydion 35 36 Ceirch, Seisnig 18 22 Fflwr, sach o 280 pwys,goreu 40 47 „ Vsgotig 20 23 ail, olr wiad 30 36 Gwyidelig 16 22 Yd Indiaidd 30 33 Brag, goreu 60 68 Americanaidd, y baril.. 21 37 ail 5a 57 BARA.-Bara Gwenith, He. i 8c. y dorth 4 pwys teulaaidd etto, 5ich. i 7c. GWER.—Town Tallow, 46s. 6ch. y cant; Rough Fat, 2s. 3Jc, yr 8 pwys Russian candle, 47s. Oc. y cant; Melted Stuff, 34&.0. MARCHNAD ANIFEILIAID LLUNDAIN. Yr 8 pwys. 8. C. 8. C. 8. C. t. Cig Eidion gwael. 2 10 3 2 Cig Llo 3 8i4 6 Mawr goreu 3 8 3 10 Cig Moch 4 2 4 ft Gig dafad gwael 3 4 3 8 Mawr goreu 4 £ 4 4 6 PRISOEDD YMENYNA CHAWS. LLUNDAIN.—Dorset, o 96s. i 100s. y can pwys Carlow, 000s iOOOe.; Jersey, 80s. i 86s.; Friesland, 86s. l 88c. CORK.—lai, 88s.; 2:1, 85s.; 3ydd, 75s.; 4ydd, 58s.; Sed, 548. 6ed, 00s. MARCHNAD YD LL YNLLEIFIAD. s. c. s. c, Gwenith Seisonig gwyn 9 6i 10 3 y 100 pwys. '? coch 8 6 9 6 etto. Ceirch Seisonig 3 6 4 1 y 45 pwys. Haidd Gwyddelig, at talu 3 7 4 1 y 60 pwys. Seisonig, at lragu 40 0 42 0 y chwarter. Fit wr seiionig 37 0 39 Oy 280 pwys. MARCHNAD WLAN LL YNLLEIFIAD. S. C. S. S. Laid Highland Woel v 24 pwys 170i 18 0 White Highland 21 0 230 Laid Crossed ettaunwashed. 20 0 21 0 Etto washed. 21 0 23 C Laid Cbeviot etto unwashed 22 0 24 0 PRISOEDD Y LLEDR. pwys pwys c. c. Crap Hides 28 i 40 12 i 151 „ 40 60 131 21 English Butts. 14 24 14 26 Foreign Butts. 16 28 12 "ff' 24 Dressing hides, ceitimoa 10: IS „ saddlers 13 17 ,t shared. 12 16 Harse Butts, English 11 16 Horse hides, English 11 14 Calf skins 2d 40 14 26 „ 40 66 15 26 „ GO 80 13 23 MARCHNADOEDD CYMREIG. AMLWCH.—Gwenith,SO a. i 53s. (y chwarter) haidd, 26s. Oc. i 33s. Oc.; ceirch, 20s. Oc. i 2ls. Oc. ymenyn ffres, 10c. i lie. y pwys; llestri, OOe. i 00c. y pwys; cig eidion, 6c. i 7c.; cig dafad,7e.i8e. BANGOR.—Gwenith, 42s. Oc. i 46s. Oc. y chwarter haidd,29s. Oc. i 36s. Oc.; ceirch, 2ls. 6ch. i 24s. Och.; ymenyo ffres, 12c. i 12c. CAERNARFON.—Gwenith, 41s. Oc. i 46s. Oc. y chwarter haidd, 32s. Oe. i 36s. Oe. y chwarter ceirch, 22s. 6c. i 26s. 0c. y chwarter; blawd ceirch, 33s. Oc. i 35s. Oc. y 240 pwys; ymenyn ffres, 14s. i 15c. y pwys llestri, lie. i 12c. y pwys. CAERFYRDDIN.—Gwenith, 5s. 6ch. i 6s. Och. 64 pwys haidd* 3s. 9c. i 4s. 3ch. y 54 pwys; ceirch, 2s. 6e. i 2s. 9ch. y 40 pwys; ymenyn llestri, 9c i 9Jc. y pwys caws, 20s. i 22s. v can pwys. DXNBYCH.—Gwenith, 13s. 6e. i 15s. 6c. yr hob; haidd, lis. 0c, i 13s. Oc. yr hob ceirch, 8s. Oe. i 8s 6 c. yr hob; blawd ceirch, 34s. Oc. i 358. Oc. y240 pwys ymenyn ffres, 12c. i 13c.; llestri, lie. i ll £ c. y pwys. HWLFFORDD.—Gwenith, 5s.3ch. i 6s. Oc. y bwysel; haidd, 3s. Och. i 4s. 2c. y bwysel; ceirch, 2s. 3c. i 2s. 4ch. y bwysel ymen- yn ffres, lOJc. y pwys; etto llestri, ge. LLANDILO.—Gwenith, 6s. Och. i 6s. 6e. y bwysel; haidd, 48. Oc. i 4s. 6ch.; ceirch, 2s. 3c. i 2s. 9ch.; ymenyn ffres, 10c. i lie* y pwys; etto llestri, 8c. i 9c.; cig eidion, 7ch. i 8c.; cig dafad* 7. i 81e. y pwys. LLANELLI.—Gwenith, 6s. 6c. i 6s. 9c. y bwysel; haidd, 4s. 6e. i 4s. 9c.; .eirch,2s. 6e. i 3s. 3ch.; ymenyn ffres, 13c. i 15Jc.; etto Ilestri, lljc. i 12c.; cig eidion, 7. i 8c.; cig dafad, 6|ch.|i 7ic y pwys; pore, 7ch. i 7|c. y pwys. PRISOEDD Y METELOEDD, &c. HAIARN .-Cymreig.-Rails, 5p. lOs. Oc. i 5p. 15s. Oc. y dunnell yn y gweithiau Common bars, 5p. 7s. 6c. i 5p. JOIL; Staffordshire, Op. Os. i Op. Os. y dunnell. PLWM.-English Pig, 20p. 10c. Oc. i 23p. Os. y dunnell. Spanish pig, 20p. 10s. i 20p. 10s. Plwm Coch, 22p. Oc. i 22p. 01. Plwm gwyn, 26p. 10s. i 27p. 10s, y dunnell.

AMERICA. Efrog Newydd, Mai 26, Boreu. Ar ol rhes o ymladdfeydd y tucefn i Vicksburg, darfu i'r Cadfridog Grant amgau ar y ddinas ar y 18fed o Fai. Dywed y mynegiadau i lawr hyd y 22ain fod y Cad- fridog Grant mewn meddiant Uawn o du ol y ddinas, a bod gwnfadau y Llyngesydd Porter yn tanio ar y lie o'r tu blaen. Oddiar pan oedd y Cadfridog Grant wedi goresgyn y lie, yr oedd wedi ennill rrlattteision mawr, ac yr oedd rhai o'i filwyr o fewn i filltir a hanner o'r llys. Yr oeddys yn credu y cymmerid y ddinas dranoeth er fod y fyddin amddiffynol, yr hon sydd oddeutu 15,000 -o wyr, yn gwneyd ei goreu i gadw y lie. Yr oedd y Cadfridog Grant wedi cymmeryd 6,000 o garcharorion •a 74 o fagnelau. Tybid fodlluoedd Gwrthryfelgar y tu ol i fyddin Grant, dan lywyddiaeth Johnson a Laring, eithr yn ol brysebion o Washington nid oeddynt yn ddigon lluosog i wneyd nemawr o niwed. Hhydd y cylch-lvthyrau swyddol v cyfrif canlynol o'r bcwydfau a ymleddid eyn cyrhaedd hyd at Vicksburg :—Glanioddy Cadfridog Grant yn Breelensburg ar v 22ain o Ebrill, ac ary laf o Fai gorchfygodd fyddin y Cadfridog Bowen yn Port Gibson, ganysglafaethu 1,500 o garcharorion a 5 o fagnelau. Ar y 12fod gorchfygodd Grant y gelyn yn Raimond, a chollodd y Gwrthryfelwyr yn y frwydr hono 800. Ar y 14eg gorchfygodd Grant fyddin y Cadfridog Johnson yn Jackson, pryd y collodd y Gwrtbryfelwyr 400 o wyr, ystorfeydd, a 17 o fagnelau. Ar yr 16eg, ymladdwyd brwydr waedlyd a phenderfynol yn Baker's 'Creek, pryd y gorchfygodd Grant holl fyddin Vicks- turg dan lywyddiaeth y Cadfridog Pemberton, y Gwrth- ryfelwyr yn colli 29 o fagnelau a 4,000 o wyr. Ar y 17eg gorchfygwyd yr un fyddin ger Black River Bridge, pryd y collodd y Gwrthryfelwyr 2,600 o wyr a 17 o fag- nelau. Ar y 18fed goresgynodd Grant Vicksburg, ac ar y 19eg cymmerodd y Cadfridog Steale ffosydd y man arfau y tu gogleddol i'r ddinas. Collodd yr Undebwyr 2,500 o wyr yn Baker's Creek, a 500 oddiar goresgyniad .Vicksburg. Rhoddir y mvnegiadau canlynol o symudiadau y Llyngesydd Porter:— Cyrhaeddodd y Llyngesydd Porter yr afon Yazoo ar y I5fed er cydweithredu a Grant. Gan ddeall ar y- 19eg fod Grant yn dynesu at Vicksburg, agorodd dramwyfa ato drwy yr afon Yazoo, ac yna danfonodd chwech gwnfad i Harries Bluff, yr hwn le oedd yn cael ei waghau gan y Gwrthryfelwyr, pa rai pan welsant y gwnfadau a garlament oddiyno gan adael y magnelau, yr amddiffynfeydd a'r pebyll, ar eu hoi, pa rai a gymmerwyd gan Porter. Yr oedd yr amddiffynfeydd a ffosydd y man arfau ynfilltir a cbwarter o hyd. Dinystriwyd y gweithfeydd i gyd gan Porter, ac yna-gwthiodd yn y blaen i fyny y Mis- sissippi. ac agordtft! dan ar Vicksburg. Ar y l9eg vr oedd wedi gosod y cwbl mewn trefn, gan orchymyn tanio yn ddiarbed nos a dydd mor gyflyrn ag y gellid. Dan- fonodd nifer o wnfadau hefyd i ddinystrio dinas Yazoo. Mae y newyddiaduron Gwrthryfelgar } n cyfaddef y gorchfygiadau yn Bake's Creek, ac yn nghymmydogaeth y Black River Bridge, a dywedant fod Vicksburg wedi ei hamgau ami yn dyn o bob tu. Efrog Newydd, Mai 26, Hwyr. Dywedir fod y Gwrthryfelwyr yn parotoi i oresgyn Kentucky yn Mehefin. Mae y Gwrthryfelwyr wedi cymmeryd Richmond a Plat Buff, yn Missouri. Mae y New York Herald yn gwthio Mr. Lincoln yn Bolaen fel ymgeisydd amail etholiad i'r Llywyddiaeth. Efrog Newydd, Mai 28, Hwyr. Mae'r newyddion o Vicksburg i lawr hyd y Sul di- weddaf, ar ba bryd yr oedd y Gwrthryfelwyr yn parhau I ddal allan. Ymddengys fod y brwydro yn boeth. Cilgwthiwyd yr Undebwyr mewn amrvw ymosodiadau dychrynllyd gyda chryn golled, eithr yr oedd y Cadfridog Grant yn eithaf sicr olivy.ldo, a dywedir ei fod wedi cael ei adgyfneftlxu gan y Cadfridog Banks o'r Afon Goch. Dywed y Richmond Whig fod meirw yr Undebwyr yn ;toi y tir o flaen y Gweithfeydd yn Vicksburg, a bod coll- odion yr Undebwyr yno yn 10,000. O'r tu arall, dywed y newyddion o du y Gogledd fod y Gwrthryfelwyr wedi cael eu gyru drwy nerth braich ac ysgwydd i linell olaf eu ffosgloddiau, a hod y magnel- o feydd y tu uchaf a'r tu isaf i'r ddinas wedi-cael eu cym- fiaeryd gan yr Undebwyr. Mae yr Undebwyr wedi dinystrio Jackson, ac y mae lluoedd wedi cychwyn oddiyno i adgyfnerthu y Cad- fridog Grant. Yr oedd mynegiad wedi cyrhaedd Mobile, ond ni ef, fod yr Undebwyr wedi cymmeryd dinas Yazoo, ac wedi llosgi y llyngesfa. Efrog Newydd, Mai 29, Prydnawn. Nid oes dim newydd diweddarach na dydd Sul di- ^eddaf wedi dyfod i Vicksburg. Dywedid ddarfod i'r Undebwyr gael eu cilgwthio ar hyd eu holl linell dydd diweddaf; cyfrifid eu colledion y dydd hwnw 0 4,000 i 5,000 rhwng lladdedigion a chlwyfedigion. Y ttiae y brwydro yn parhau yn ffyrnig. 0 ^ae y Cadfridog Gwrthryfelgar Johnson yn crynhoi ei luoedd yn nghyd y tu ol i fyddin Graut, a dywedir fod 7 Cadfridog Banks yn dyfod i fyny y Mississippi i ad- gyfnerthu Grant. M y Gwrthryfelwyr yn croesi y Rappahannock, y Cadfridog Gwrthryfelgar Lee wedi hysbysu ei yddin eu bod ar gyrchu ar gychwy niadau maith a buan h nad oedd rheilffyrdd, ac yn eu rahgry- ^aro';o' ar gyfer caledi. "ba c°lofnau mawrion yn symud yn qghyfeiriad Cul- l^pper, ond pa un ai er symud gwibgyrch i Maryland myned rhwng byddin Hooker a Washington, ni Efrog Newydd, Mai 30, Boreu. Mae'r newyddion oddiwrth y Cadfridog Grant i lawr hyd y 25ain. Mae Grant yn hysbysu fod y gwarchae yn myned yn mlaen yn foddhaol, ac yn ychwanegu ei fod yn llwyr alluog i gario y gwaith yn mlaen a ehil- gwthio pob ymosodiad a wneir arno o'r tu ol. Newyddion oddiwrth y Gwrthryfelwyr a hysbysant y ^ichon amddiffynwyr Vicksburg ddal y lie er gwaethaf yr Undebwyr; ychwanegant fod chwech ymosodiad wedi cael eu gwneyd a'u cilgwthio, ac hyderir y bydd y Cadfridog Pemberton yn alluog i ddal allan hyd nes y caiff ei adgyfnerthu. Dywedir fod y Gwrthryfelwyr mewn meddiant o'r Afon Ddu Fawr. Dywedir hefyd fod y Cadfridog Gwrthryfelgar Johnson wedi hysbysu, os gallai Vicks- burg ddal allan am bedwar diwrnod ar ddeg, y buasai ef yn alluog i ddanfon adgyfnerthion o 100,000 o wyr yno, ac y gwnelai ef hyny hyd y nod pe byddai raid iddo ef golli pob man arall. Mae 4,500 o garcharorion, a gymmerwyd gan yr Un- debwyr, wedi cyrhaedd Memphis.

I' I POLAND. Cracow, Mehefin 6. Cymmerodd brwydr le ar y 19eg yn Grochoury, yn yr hon y gorchfygwyd y Rvvsiaid gan y Gwladgarwyr. Dychwelodd y Rwsiaid dranoeth ac adnewyddwyd yr ym- osodiad, pryd y gorchfygwyd hvyyedwaith. Cyrotnerodd brwydr le ar y 3 lain o Fai yn Brudzewo, pryd y danfon- wyd amryw o wageni yn llawn o Rwsiaid dros y cyffin i diriogaeth Prwsiaidd, lie y derbyniwyd hwy gan yr aw- durdodau yn Pleszewo. Lemberg, Mehefin 6. Mae Czachomski a'i luoedd wedi uno ag eiddo Kon- owitz, ac y maent wedi gorchfygu y Rwsiaid ger Pilicia. Cracow, Mehefin 8. Y mae y blaenor Pwylaidd, Konowicz, wedi ei ddal drwy dwyll, ac yr oedd ar gael ei saethu. Y mae ei fyddin yn parhau heb ei gwasgaru. Y mae pum mil o'r gwarchodlu Amherodrol wedi eu hanfon o St. Petersburg i Lithuania. Cymmerodd dyg- wyddiad galarus le i'r rheilffordd a gariai ran o'r catrodau, a achoswyd drwy i gyfran o'r tir roddi ffordd. Lladdwyd 300 o'r milwyr.

PRWSIA. Dywedir y bydd i'r Brenin yn ystod ei arosiad yn Carlsbad, lie y mae wedi myned er mwyn ei iechyd, gael ei gynnrycMoli gan Raglaw.. Gwrthododd Tyw- ys6g y G-oron gymmeryd y swydd; gan hyny, eym- merir hi, fel y dywedir, gan y Tywysog Carl, brawd y brenin.

GROEG. Mae pob rhwystr bellach gyda golwg ar esgyniad y Tywysog William o Dennsarc i orsedd Groeg wedi eu symud, ac yntau wedi derbyn y goron freninol, dan y teitl o Sior I. o Groeg. Hyderwn y bydd ei deyrnasiad yn un llwyddiannus, ac o hir barhad.

FFRAINC. Yr hyn sydd yn tynu fwyaf o sylw yn Ffrainc y dyddiau hyn yw yr etholiadau. Dywed y Moniteur fod y canlyniadau eisoes yn wybodus. Y mae etholiadau wedi eymmeryd lie mewn 268 o leoedd, ac o'r rhai hyn y mae 252 o aelodau ffafriol i'r Llywodraeth wedi eu dewia: Fodd bynag, y mae pethau yn gwisgo agweddau gwahanol yn Paris. Yno, y mae hoff-ddynion y Llyw- odraeth wedi eu gorchfygu, yr hyn sydd yn siomedig- aeth fawr i'r Amnerawdwr. Nis gall ei lwyddiant yn y taleithiau pellenig wneyd i fyny aw.y gwrthwyneb- iad a, ddangosir gartref. Dydd Sabboth, Mai 31ain, cynnaliwyd rhedegfa geffylau yn Longcamps, Ffrainc, ae ni welwyd y fath gynnulliad boneddigaidd yno erioed o'r blaen, fel y dywed y newyddiaduron. Yr oedd yr Amherawdwr a'r Amnerodres yn wyddfodol yno. Dyma y modd y treulir y Sabboth yn Ffrainc a drwg genym ddeall fod amryw o Saeson wedi myned drosodd o Lundain i'r rhedegfa ansantaidd hon.

ITALI. Dywed newyddiaduron Turin fod yr ymchwiliad di- weddar a wnaed yn nhy y Trafnoddwr Awstriaidd yn Vallona, yn Albania, wedi krwain i attafaeliad swm o bylor, 455 o ddrylliau, 200 o bistolion, a 780 o wnfidogau, oil wedi eu bwriadu i ryfelgyrch oedd ar gychwyn i daleithiau deheuol Itali. Dywed yr Optniane yn ben- dant fod y rhyfelgyrch hwn wedi ei ffurfio yn Rhufain rhwng y Cadfridog Roseo a dau Albaniad, un o ba rai a ddaliwyd yn Messina. Yr oedd yrolaf wedi ymrwymo i gvflogi 500 o ddynion, ac i'w harwain hwynt i diriog- aeth Naples.