Seren Cymru

PRISOEDD Y METELOEDD, &c. HAIARN .Cymreig.-Rails, 5p. 10s. Oc. i 5p. 15s. Oe. y dunnell yn y gweithian Common bars, 5p. 7s. 6c. i 5p. 10s.; Staffordshire, Op. Os. i Op. 0s. y dunnell. PLWM.—English Pig, 20p. 10c. Oc. i 23p. 0s. y dunnell. Spanish pig, 20p. 10s. i 20p. 10s. Plwm Coch, 22p. 0c. i 22p. Ot. Spanish pig, 20p. los. i 20p. 10s. Plwm Coch, 22p. Oc. i 22p. OL Plwm gwyn, 26p. 10s. i-27p. 10s, y dunnell.

AMERICA. GORCHFYGIAD Y GWRTHRYFELWYR. DLNASCEDD ALEXANDRIA, JACKSON, A VICKSBURG, WEDI EU CYMMEEYD GAN YR UNDEBWYE. Efrog Newydd, Mai. 19. Yn ol cyfrifon swyddol yr Undebwyr, ymddengys toai nifer y lladdedigion, y clwyfedigion, a'r colledigion yn mrwydrChancelloraville yw 13,500, a'r carcharorion 4,500. Maey Gwrthryfelwyr wedi codi gwrthgloddiau ar hyd y bryniau y tu ol a'r tu aswy i Fredericksburg. Dywedir y bydd i'r Cadfridog Hooker gael ei adgyf- nerthu o'r riiengau a fwnedid ddanfon i Washington a Baltimore. Mae y Milwriad Grierson, gyda mintai o wyr meirch 0 fyddin y Cadfridog Grant wedi gwneyd gwibgyrch annghyffredin, gan basio o Tennessee drwy ganol Miss- issippi, a chyrhaedd Baton Rouge, yn Louisiana, yn ddiogel. Dywedir ddarfod i Grierson deithio 800 o fill- diroedd mewn 17 o ddiwrnodau, gan ddinystrio gwerth pedair miliwn o bunnau o feddiannau pcrthynol i'r Gwrthryfelwyr, a rhanau o'r rheilffyrdd mwyaf pwysig. Cymmerodd 1000 o garcharorion, a 12,000 o geffylau, a gorchfygodd y gelyn mewn amryw fanau, y cwbl yn profi yn fanteisiol i symudiadau y Cadfridog Grant. ■Derbyniwyd y Milwriad Grierson yn Orleans Newydd Syda chroesawiad cyhoeddus. "Mae y Llyngesydd U ndebol Farragut wedi cyrhaedd Orleans Newydd, gan basio mewn gwnfad fechau drwy Yr Archipelago a'r Grand Lake. Dygodd y newydd ddarfod i'r Llyngesydd Porter gyda'i lynges ei hun a riiau o'i lynges ef (Farragut) gymmeryd meddiant o Alexandria, tri ugain a deg o filltiroedd i lan yr Afon Goch ar y 6fed o Fai. Cyrhaeddodd byddin y Cad- fridog Undebol Banks Alexandria yr un diwrriod, gan ffurfio cyfuniad a'r Llyngesydd Porter. Enciliodd y Gwrthryfelwyr i Schrewe Port, a chymm,erasant eu gwnfadau ytu uchaf i raiadrau yr Afon Gpch. Mae yn ymyru & diwalliadau y Gwrthryfelwyr o Texas ac Arkansas. Dywedir y bydd ir Llyngesydd Fsrragut vmosod yn. union, ar Port Hudson &*r llynges o'r tu isaf mewn cyssylltiad a lynges Porter o'r tu uchaf. Dywed rhai o'r myneg- iadau fod yr ymosodiad Wedi dechreu. Bernir gan y y bydd i symudiadau presenol Grant, Porter, a "arragut effeithio agoriad y Mississippi. Mae y Cadben Dwight wedi cael ei ladd gan y guer- ^iaid (math o wib-filwyr sydd yn ffurfio'r gadwyn *hwng milwr rheolaidd a lleidr penffbrdd) yn nghym- Opelouras, ac o herwydd hyny y mae y p^fridog 3> >v^U. ^orchymyn ar fod 100 o drigol- i°h yr arSal hyny i gael eu dal a'u cadw yn y carchar ya Orleans Newydd hyd nes y rhoddir y guerriliaid i fyny. Mae y Cadfridog Banks wedi gorchymyn ffurfiad deunaw catrawd o negroaid. Y maent i gael eu dysg- yblu gan swyddogion goreu y fyddin. Efrog Newydd, Mai 20. Cymmerwyd dinas Jackson, yn nhalaeth Mississippi, gan yr Undebwyr dan lywyddiaeth y Cadfridog Grant ^? y 14eg o Fai, a llosgwyd prifddinasy dalaeth. En- ciHodd y Gwrthryfelwyr tua Vicksburg. Nid oes dim newydd o'r Rappahannock. Y mae y dfrIdog Itooker,etto yn Falmouth. Newyddion o Port Royal a grybwyllant ddarfod i trwm gael ei glywed ar y 14eg o gymmydogaeth V^arleston, a thy bid mai y llongau haiarn-beisiog Un- aebol oedd yn ymosod ar fagnelfeydd Ynys Morris. f Jrysebion oddiwrth y Cadfridog Grant a grybwyllant i0<J y Gwrthryfelwyr wedi ffoi o Yicksburg, a bod eu J,°U rym yn symud i r gogleddbarth i adgyfnerthu y 9 11 a«fridog Bragg er.ymosod ar y Cadfridog Rosencranz. Teflid adgyfnerthion yn y blaen i rwysiro symud- a<lau y Gwrthryfelwyr ac i gryfhau Rosencranz. j ^Cae y Gwrthryfelwyr a tfoisant o Vicksburg dan OTddiaethy Cadfridog Joseph Johnston.! Yr oedd '.UOO o'r Gwrthryfelwyr a 14 o fagnelau wedicroesi yr i Cumberland, gan gychwyn. ar Richmond, Ken- s! y' gyda'r dyben o fiolenu Rosencranz, a pheru iddo 0y^d o'i sefyllfa ger Murfreesboro'. Dywedir fod28 j)|atrodau Gwrthryfelgar yn Morristown, Tennessee .^yreiniol, i'r un dyben. j>x"ae swm mawr o gotwm wedi dyfod i Orleans e*ydd O Louisiana Orllewinol, a dysgwylir rhagor. ^rwdir fod annghvtundeb yn ffynu yn Nghyfrin- (3^|h°r Lincoln. Tybir fod y Llywydd ei hunan a'r Caf j °g Halleck yn pleidio y Cadfridog Hooker. 0|n°dd y cynnyg i adsefydlu M'Clellan, meddir, gefn- Wtlx I Moistriaid Seward, Blair, ac Usher. Dy- nad yw yn beth annhebyg y bydd I Halleck g^feryd Uywodraeth y fyddin, ac y bydd i Butler a A\TTV Sy^meryd swyddi Stanton a Seward.

^HCHIAD Y CADFRIDOG HOOKER I'W FYDDIN. Pencadlys byddin y Potomac, Mai 12- Ca.ri/!3,yr archiad canlynol wedi ei roddi allan gan y $hdog Hooker cyflw6 • Cadlywydd sydd yn arwain y fyddin yn gyg iddi ei longyfarchiadau am y gorchestion a ^nodd y saith diwrndd diweddaf. ,?a wuaeth yr oil a ddysgwylid, mae y rhesymau b0(j £ £ n.hysbys i'r fyddin. Digon yw dywedyd eu Vj no(iwedd ag na ellid eu rhagwelea: gan ^c{ir ^ynol nac adnoddau. Wrth fyned yn ol o'r gyfiVe^- eu?^ i'r Rappahannock, cyn rhoddi brwydr linol i'n gwrthwynebwyr, mae y fyddin wedi rhoddi prawf adnewyddol o'i hyder ynddi ei hun, a'i ffyddlondeb i'r egwyddorion y mae yn eu cynnrychioli. Wrth ymladd dan anfantais, buasem ynanffyddlpn i'n hymddiried, i ni ein hunain, ac i'n gwlad. Yn ddwys- fryd ffyddlon ac yn ymwybyddus o'i nerth, bydd i fyddin y Potomac roddi neu wrthod rhoddi brwydr bryd bynag y bydd ei lies neu ei hanrhydedd yn galw am hyny. Bydd hefyd yn warcheidwad i'w hanes ei hun ac i'w harf ei hun. Trwy gyflymder a dirgeledd ein symudiad, yr oedd ein mynediad yn mlaen a phasio yr afon yn ddiwrthwynebiad, a phan y daethom yn ol ni throes y gwrthryfelwyr i'n canlyn. Gall dygwydd iadau yr wythnos ddiweddaf chwyddo gan falchder fynwes pob swyddog a milwr o'r fyddin hon. Yr ydym wedi ychwanegu llawryf newyddion at ei henw- ogrwydd blaenorol. Gwnaethom deithiau hirion, croesasom afonydd, daethom ar y gelyniorfyn anhysbys iddynt yn eu gwarchgloddiau, a pha le bynag yr ym- laddasom rhoddasom drymach ergydion na'r rhai a dderbyniasom. Cymmerasom oddiar y gelynion 7,000 o garcharorion, a phumtheg o lumanau; cymmerasom a dygasom ymaith saith o gyflegrau, ac analluogasom 18,000 o'u milwyr dewisedig. Dinystriasom ei orsaf- oedd llawnion gyda symiau mawrioho ymborth, niw- eidiasom ei dramwyfeydd, cymmerasom garcharorion o fewn amddiffynfeydd ei brif ddinas, a llanwasom ei wlad gyda dychryn ac arswyd. Nid oes arnom ofid ond yr un a achosir gan y golled am ein cymdeithion dewrion. Ac yr ydym yn cael ein cysuro yn hyn trwy yr argyhoeddiad eu bod wedi syrthio yn yr achos santeiddiaf a roddwyd erioed i gael ei benderfynu gan ymladdfa. Ar archiad y Maj. Gen. HOOKEB. S. WILLIAMS, A. A. G.

POLAND. Newyddion o Lemberg, Mai 22, a grybwyllant fod chwech mintai o'r Gwladgarwyr yn awr dan arfau yn nwyreinbarth Padolia. Dywed y Gonice fod wyth deg a phedwar o ddosparthiadau mewn gwrthryfel yn Rwsia Orllewinol. Yr oedd mintai o Wladgarwyr wedi gwneyd eu hymddangosiad ar lanau y Baltic, ger Po- fonoa. Hysbysir o Podolia fod yr arweinydd Gwlad- garol Nachnowka wedi ennill buddugoliaeth ar y Rwsiaid. Newyddion o Cracow, dyddiedig Mai 28, a'n hys- bysant ddarfod i fintai o'r Gwladgarwyr dan lywydd- iaeth Oxinski ennill buddugoliaeth bwysig ar y Rws- iaid ger Koniecpol, ar y Pilicain, yn nhalaeth Kalisch, ar y 25ain. Ymosodwyd ar Oxinski gan chwech cwm- peini o filwyr Rwsiaidd, cant a haij^er o ba rai a ladd- wyd, a gyrwyd y lleill ar ffo. Yr oedd nifer o wyr meirch Gwladgarol wedi cymmeryd meddiant o Modr- zepow a Dombrowa, gan ymaflyd yn y trysorfeydd. Dygwyddodd brwydr hefyd ar y 23ain rhwng Twick a Uniejow, yn yr hon hefyd y gorchfygwyd y Rwsiaid. Trieste, Mai 30. Llythyron o Gaercystenyn a haerant fod y rhyfel yn y Caucasus yn ymhelaethu beunydd, a bod y Gwlad- garwyr Pwylaidd wedi dynesu yn agos at Odessa, a chymmeryd 300 o garcharorion. Y mae nifer o swyddogion Rwsiaidd yn mhlith y Gwladgarwyr. Lemberg, Mai 30. Mae 16,000 o Rwsiaid yn Volhymia, ac y mae 14,000 11 11 yn Podolia, nifer fechan i dalaeth mor fawr. Darfu i ychydig o wyr meirch y Gwladgarwyr gymmeryd trysorgist y LlYwodraeth yn Modregon, ar gyffin Silesia.

CYNNYGION LLOEGR A FFRA.INC I RWSIA. Y mae yn debyg fod Lloegr a Ffrainc wedi cynnyg y telerau canlynol i Rwsia, fel moddioa. i adferu heddwch rhyngddi- a Pholand 1. Cadoediad am un tlsvyudyn. 2. Amddifiynfeydd Poland i aros yn meddiant milwyr Rwsia. 3. Ffurfiad gweinyddiaeth Bwylaidd yn ddioed. 4. Na byddo i neb a gymmerodd ran yn y gwrthryfel gael ei ddal nai gyhuddo. Hysbysir hefyd fod Awstria wedi gwneyd y cynnygion can. lynol i Gyfringynghor St. Petersburg :— 1. Llawn faddeuant. 2. Cynnrychioliad cenedlaetliol ar yr un gyfundrefn ag yn senedd Talaeth Galicia. 3. Gweinyddiaeth Bwylaidd. • 4. Cyflawn ryddid crefyddol. 5. Fod i'r iaith Bwylaidd gael ei dadgan yn swyddol at ddybenion addysgawl a gweinyddol. Y mae Awstria, fel y gwelir, ynymuno a'r ddau allu arall yn mhob peth ond yn yr aiwad am gadoediad, yr hyn sydd yn debyg o fod yn lied anhawdd ei gael gat: y naill oclir m'r Hall. Os ria Iwydda y cynnygion hyn i fkiwyn Rwsia i ymddwyn yn fwy dynol at Poland, rhaili i'r Tri Gallu uchod wneyd defnydd ofesurau mwy llym, neu edrych ar arthy Gogledd yn pawnu y Pwyliaid druain i farwolaeth.

Ymddengys oddiwrth y newyddion diweddaf o Ddeheubarth America, fod y forladrones Alabama wedi cymmeryd amryw longau ger Pernambuco. Yr oedd y Florida hefyd yn y dos. parth hwnw, ac yr oedd wedi dinystrio dwy long. Ymddengys oddiwrth ymchwiliad a wnaed yn Liverpopl fod dros 44,000 o feddiannwyr, allan o 67,000, yn Liverpool yn ffafriol i gau y tafarndsi ar y Sabbathau. Mae 3,330 yu erbyn eu cau, a'r gweddill yn anmhleidiol. Da genym ddeall fod y caledi yn Sir Lancaster yn lleihau mor sefydlug a chyflym, fel os pery i wellhau i'r un graddau am ychydig wythnosau, na bydd y tlodi yn rhyw lawer mwy nag mewn tymhor o Iwyddiant cymmedrol. Dywed Ilythyr o Annapolis, Maryland, yn-y Sun Baltimore, "fudoddeutu dau gant o gaethion wedi rhedeg ymaith oddi- wrth amryw berchenogion yn preswylio yn swydd Anne Arundel, ac, fel y tybir, wedi cyfeirio eu llwybrau tua Wash- ington."

Newydd ei gyhoeddi, pris lB., Rhif. IX., o QEREN GOMER Cyhoeddiad Chwarterol, dan nawdd Gwein- U idogion y Bedyddwyr yn Nghyoiru. CYNN\VY8IAD.—Y Bedydd Cristionogol a'r "Beirniad Y, Bedyddwyr yn Nghymrn en Sefyllfa a')) Dyledswyddau—Cyd- wybod—Pryddest ar Gerddoriiu;th—Cyssylltiad Cerddoriaeth a Chrefydd, a'r Arddull goreu o Gerddoriaeth Eglwvsig—-Crybwyll- ion Gwyddonol—Dyn a'i neges ar y Ddaear- YPererin Colledig -Adolygiad Trimisol. Archebion i'w hanfon at y Cyhoeddwr,—W. Morgan Evans*, Caerfyrddin.

XARCHNADOEDD CYMRIIG. AMLwcH.-@wenith,M s. i 53s. (y chwarter) haidd, 35s. Oc. i 33s. Oc.; ceirch, 20s. Oc. i 2Is. 6c.; ymenyn ffres, 10c. i lie. y pwys; llestri,'00«. i 00c. y pwys; cig eidion, 60. i 7c.; eig daB^N?oR.-Gwenith, 40s. 0c. i 46s. 0c. y chwarter haidd,30s. Oc. i 35s. Oc.; eeirch, 33s. Och. i 34s. O.h.; ymenya ffres, 13c. i lip t CAERNAKFON—Gwenith, 39s. 0c. i 46s. 0c. y chwarter haidd 32s. 0c. i 36s. 0e. y chwarter ceirch, Sis. 6c. l 25s. Oe. y chwarter blawd ceirch, 33s. Oc. i 35s. Oc. y 240 pwys ymenyn ffres, 14s. i 16c. y pwys llestn, 10c. l 10c. y pwys. CAERFYKDDIN.—Gwenith, 6s. Och. i 6s. 9ch.;y 64 pwys haidd, 4s 0c i 4s 3ch. y 54 pwys ceirch, 2s. 6c i 2s. 9ch. y 40 pwys; yiueayn llestri, lOo i I0|c. y pwys ;caws,20s..¡ 22s. y can pwys. DINBYCH.—Gwenith, 13s. 6c. i 15s. 6c. yr ob; haidd, lis. Oco i 13s. Oc yr hob ceirch, 8s. 0c. i 8s 6 c. yr hob; blawd ceirchi 34s. Oc. i 35s. Oc. y240 pwys ymenyn ffres, 12c. i 13c.; llestru t lie. i ll^c. y pwys. 2 t HWLFFORDD.—Gwenith, 5s. 6ch. i 68. 9c. y bwysel; haidd, 3s. m 6ch. i 4s. Oc. y bwysel; ceirch, 2s. 3c. i 2s. 4ch. ybwysel; ymen- M yn ffres, Is. Oc. y pwys; etto Ilestrij 10lez: 1 LLA.NmLo.—Gwenith, 6s. Och. i 6s. 6c. y bwysel; haidd, 4s. 3c. i 4s. 9ch.; ceirch, 2s. 6c. i 3s. Och.; ymenyn ffres, 10c. i lie* y pwys ette llestri, 8c. i 9c.; cig eidion, 7ch. l 8^c.; cig dafed» ) f. i Sic. y pwys. 2 LLANELLI.—Gwenith, 6s. 6c. i 6s. 9c. y bwysel; haidd, 4s. i 4s. 9c.; seirch, 2s. 6c. i 3s. 3ch.; ymenya fires, 13c. i 154c.; etto llestri, 1 ljc. i 12c.; cig eidion, 7. i 8c.; cigdafad, 6 £ ch.ii 7*c y pwys; pore, 7ch. i 7^c. y pwys. yr