Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

2 articles on this Page

1JNDEB RHWNG YR ENWADAU YMNEILL.…

News
Cite
Share

1JNDEB RHWNG YR ENWADAU YMNEILL. DUEDIG. Y PARCH T. LEWIS A'R FANER." (Parkad olr Rhifyn diweddaf). ^ONEDDIGION, Trwy eich caniatad chwi, ymddangosodd llythyr ataf oddiwrth y Parch. H. Hughes (Tegai), yn y HNER yn ddiweddar. Y mae y llythyr yn un car- edig, a byddai yn anngharedig ynof ei adael yn ddi- Sylw. Yr hanes yn fyr yw hyn Cyhoeddoddd y Parch. E. o Ilughes, Penmain, yn ddiweddar, ddwy bregeth ar y Bedydd Cristionogol;" darfu i minnau ddwyn allan sylwadau ar y pregethau hyny; ac yn niwedd y llyfr, rhoddais yr Anerchiad caredig y cyfeiria :fegai ato. Y mae Tegai yn canfod cryn fai mewn un "awddeg o'n rAnerchiad ondgan nas gall darllenwyr Y Paner farnu fy Anerchiad wrth yr hyn y mae Mr. *Sgai yn ddyweyd, yr wyf yn dymuno arnoch chwi v golygwyr) i ganiatau i'm Anerchiad gael ymddan- gos gyda'r llytbyrau hwn yn y Faner nesaf. Nid yw yn ormod i mi geisp hyn ar eichllaw. Chwi a fy anerchiad ar ddiwedd fy llyfr, tud. 57—60. rld wyf am eich blino trwy unrhyw ddadl, neu nod- *a<W ar lythyr Tegai, er y buasai hyny yn ddigon hawdd. Yrhyn oil wyf yn ddymuno yw, ar i'm cais gael eich sylw yn eich argraffiad nesaf o'r Faner. ■■ydd i chwi a Mr. Tegai yn mhob daioni. Yr eiddoch yn gywir, Rhumni. THOMAS LEWIS. tYr ydym yn dyfynu y paragraff canlynol o tud. 57 a 58, yr hwn aydd yn nodi y seiliau ar ba y mae Mr. Lewis yn ceisio undeb. Wedi dywedyd y byddai uno yr enwadau yn fwy o ddaioni na'r hyn a wnaeth y Ddwy Fil, dywed- Ni allai dim fod yn fwy dymunol na chael undeb thwngygwabanolenwadau. A phaham nad allem ymuno ? Y mae angen am hyny y mae Pabyddiaeth .40 Eglwysyddiaeth am ein difetha; ac yr ydym Jmnau yn gwneyd niwed i'n gilydd, acyn treuIio berth, i raddau, yn ofer, ag y dylid gwneyd defnydd S^ell o hono. Pabam nad allem ymuno ? Yr ydym J1 addoli yr un Duw—yn credu yn yr un Iesu—yn Gerbyn yr Un Bei.bl—gan gymhell pawb ag sydd yn enw Crist i ymwrthod a phob pechod. (a) f^fydd i'r undeb mewn golwg dori fyny y cynnull- a<W presenol; bydd i bob enwad lynu wrth ei hen enw, a chadw at ei addoldai yn mhob lie, os yn ew- A ° hyDy- Nl *ydd i>r undeb ymyr&eth dim 8 Athrofeydd, Cenadaethau, a sefydliadau yr en- 2a«au; ond bydd yn cynnwys pethau fel y rhai %lynolliMB od y gwahanol enwadau yn ymwrthod a bed- babanod, ac yn cymmeryd bedydd y crediniol yn f lIe, gaD gladdu gyda Christ yn y bedydd yr hwn a fod yn ganlynwr i Fab Duw. >j ?• Fod heddweh a chydweithrediad yn ein plith— JL eglwys yn cynnortbwyo y llall—yr holl frodyryn U .eu gilydd—y gweinidogion yn newid pwlpudau tfet* iydd—a Phawb y° edrych ar bob capel gyda e»tnlad anwyiaidd, fel pe buasent hwv eu hunain cael eu magu a'u meithrin yno." y rh;in arall o'r tudalenau a nodwyd, mae yn dangos dy- yd, undeó. Yn hyn yr ydym oIl yn cytuno, ond yr ydym yn meiddio prophwydo na wel Mr. Lewis yr undeb y e V" ei geisio—sef undeb ar egwyddorion y Bedyddwyr. ny": y.^ellir dJ'Sgwyl undeb, dylai rhywbeth fod mewn cyn- Crox, 1 Sydd y" dwyn y cwestiynau mewn dadli dir canol.— •^EfcniGlON, cbv*;r ^v^°Mhyd yn cred" na fuasai yn ormod peth i ^atier '•'m ■dn.erc?' "Hdangos yn llawn yn y VIQ a5,ni{^ rtoi rhy ^ddeg neu ddwy allan o Sykidd nad 0es dlu' yn beryg,us a gwrth-efen- gadw v/" I? A™erchiad\ ar ba dir yr ydych yn ei "ham na chawsai ymddangos in Yr ydych chwi yn meiddio prophwydo na chaf fi weled yr undeb wyf yn ei geisio-" sef undeb ar .egwyddorion y Bedyddwyr." A welwch chwi fod yn dda i hysbysu, pa bethau ydych chwi yn olygu wrth egwyddorion y Bedyddwyr ? Dichon nad oes genych ddeall da a chywir mewn perthynas iddynt; a dichon, pe yr ystyrieqh hwynt, y byddai yr undeb yn beth mwy dymunol a dichonadwy yn eich golwg. A yw "egwyddorion y Bedyddwyr" yn groes i'r Testament Newydd ? Os ydynt, dangosweh hyny, a ni a yniwrthodwn a hwynt. Os nad ydynt, ai rhesvmol meddwl na ddaw Cristionogion rywhryd i undeb arnynt ? Onid y Testament Newydd yw Llyfr yr holl wir Gristionogion ? Onid yw Crist am gael ei holl bobl yn un yn ol y Llyfr ? Onid rhesymol yw credu y daw yr undeb hwn i bem ? Ac oni ddylem ninnau ymdrechu at y cyfryw beth ? Dichon nad ydych yn prophwydo yn iawn wedi'r cyfan. Yr ydych yn dyweyd, Fod yn rhaid cynnyg rhyw- beth ag a fyddo yn dwyn y cwestiynau mewn dadl i dir canol, er mwyn cael undeb. Wel, myfi a garwn i chwi roddimap o'r tir canol hwnw, ar yr hwn y gall yr enwadau gydymgyfarfod. Os bydd i chwi lwyddo, gellir rhesu eich enwau yn mhlith benefactors penaf yr oesau. Y mae Tegai a minnau wedi dweyd ein barn ar y ffordd i gael undeb; bydded i chwithau wneyd yr un peth; ac os byddwch yn fwy llwydd- iannus, i chwi y bydd y gogoniant penaf. Cofiwch yr hyn ddywedais yn fy Anerchiad, sef—"Ac os oes rhyw bethau ynom ni, y Bedyddwyr, o Ie, bydd i ninnau, er mwyn undeb, i'w taflu heibio am byth." Byddaf yn ddiolchgar i chwiarnadael i'r llythyr hwn 15 y ymddangos yn y Faner nesaf. Yr eiddoch yn gywir, Rhumni. THOS. LEWIS. [Yr achos na chyhoeddasom eich Anerchiad yn llawn oedd ein bod yn methu gweled fod dim ynddo ar undeb nad oedd yn cael ei g-ynnwys yn dêg yn y dyfyniad a roddasom. Os oes, dangosweh hyny, a ni a'i cyhoeddwn gyda phleser, Ni chyffyrddasom a'r ddadIar Fedydd ac egwyddorion y Bed- yddwyr o gwbl, mwy nag ar un o'r pynciau ereill y mae gwahaniaeth barn arnyot rhwng yr Ymneillduwyr yn Ngbymru. Yr ydym o herwydd hyn wedi gadael allan ran o'ch llythyr sydd yn agor dadl ar y pwnc hwn. Ond am egwyddorion y Bedyddwyr, yr ydym yn tybio ein bod yn eu deall, ac wedi fiurfio barn bwyllog arnynt wedi Hawer iawn o ymchwiliad ac ys^ rieth. Am yr undeb y cyfeiria Mr. Lewis ato, yr ydym yn tybied na byddai yn anhawdd syrthio ar ryw ammodau llawer tebycach o sicrhau undeb na'r hyn a gynnygir gariddo cf. Nis gellir gwadu nad allasai yr Arglwydd sicrhau perffaith undeb mewn barn ar bob achos yn mysg ei bobl, pe gwelsai hyny yn oreu ond nid ydyw wedi gwneuthnr hyny ar lawer o bethau heblaw bedydd. Y mae mor sicr etto fodyn mysg pob enwad o Annghydffurfwyr yn y Dywysogaeth, yn gys- I tal a'r Eglwys Sefydledig, nifer fawr—a goreu pa mwyaf, meddwn ni o galon-o wir ddysgyblion i Grist; a llawer o "honynt yn ddynion bynod o ddysgedig a chydwybodol, ac wedi seilio eu syniadau ar y Beibl fel eu gilydd-etto yn pwahaniaethu mewn barn. Pa beth gan hyny sydd i'w wneyd a'r gwahaniaethau hyn ? Y maent yn bod, ac wedi bod, ac wedi bod pan oedd eglwysi Cymru dan yinweliadau cryfion oddiuchod ac yn ot pob argoelion hvry a barhant —ac a barhant felly trwy oddeflad Pen yr eglwys. Ond pa beth sydd i'w wneyd a hwy ? Ai galw ar y Methodistisid, yr Annibynwyr, y Bedyddwyr, yr Eglwyswyr, a'r Wesley- aid, i ddyweyd wtth eu gilydd mai hivy sydd yn iawn, gan geisio undeb ar sail eu syniadau neillduol hwy eu hunain. Nid oes un tebygrwydd y daw hyny i ben-na bod y naill yn ochri at syniadau y lleill, nac yn debyg o addef nad ydynt mor gydwybodol a'u gilydd yn eu hymlyniad wrth eu syniadau. Beth sydd i'w wneyd gan hyny ? Dim, ond goddef eu gilydd mewn cariad." Ystyried pob enwad yr enwadau ereill mor gydwybodol a hwythau—ystyriedy Bed- yddwyr bob enwad arall •" lly, a hwythau y Bedyddwyr—a dangosed y naill y gallant Urcbu "crefydd eu gilydd, ery gwahaniaethau mewn barn sydd rhyngddynt. Y mae dyn- ion goleuedig a chrefyUuui bob amser yn ffieiddio y culni hwnw sydd i'w ganfod yn ngwaith rhai yn ddidrugaredd yn condemnio Cristiondgion ereill. Un cam tuag at undeb- undeb ysbryd o leiaf-fyddai ysgubo ymaith yr anffaeledig- rwydd trahausfalch yma sydd i'w ganfod yn rhy ami yn ein mysg. Ymgeisied pawb i'w gael allan, acystyrier y troseddwr, o ba enwad bynag, yn ddyn cul, rhagfarnllyd, ac amddifad o foesau da. Dylai pob dyn, er kyn i gyd, "fod yn sicr yu ei feddwl ei hun." Fe welir nad ydymyn ysgrit'enu hyn dan un teimlad sectol—sylwadau ydynt ^'u cyfeiriad at bob plaid grefyddol :-ond y mae yn ymddangos i ni mai dyma yr undeb sydd i'w ddysgwyl yn amgylchiadau presenol eglwys Crist. Os felly, amcaned pawb ato.—GOL.] Y frawddeg a adawwyd allan sydd fel hyn :— "Onid yw bedvdd y crediniol yo ennill tir yn gyflym yn Lloegr ac America? Ac onid yw prif ysgolheigion yr Almaen yn dyfod i benderfyniad pwysig ar y mater yma ? Dylid cofio hyn bob amser, mai pa beth bynag sydd wirionedd, y mae yn sicr o Iwyddo, canys y mae yr Orsedd Dragwyddol o'i blaid ond dymchwelir yr hyn sydd yn gyfeiliornus, pe byddai holl orseddau y ddaear yn bleidiol iddo." Dyna'r holl ohebiaeth yn gryno gerbron darllen- wyr y SEREN ffurfied pob un ei farn ar yr ym- driniaeth.

! YR HUGUENOT.