Seren Cymru

Y GWRTHRYFELWYR YN POLAND. Mae y gwrthryfel yn Poland wedi chwyddo i faint- ioli anferth yn ystod y pythefnos diweddaf. Yr oedd pawb yn barnu y pryd hyny mai un o'r pethau bychain sydd yn fynych wedi cymmeiyd lie yn y wlad anned- wydd hono ydoedd, ac âpha rai y mae pob darllenwr newyddiadur yn hysbys. Yr aedd y newyddion cyntaf yn arwain i'r gred mai gwrthryfel rhyw ych- li y ydig o ddynion ieuainc heb na chynllun nac arfau ydoedd, y rhai. oedd yn chwennych yn hytrach i achlesu gwlad eu tadau &*u gwaed nâ dyoddefgormes Czar Rwsia yn mhellach. Erbyn hyn y mae mwy na thair wythnos wedi myned heibio, ac ynlIe fod y gwrthryfelwyr wedi eu llethu, y maent yn cynnyddu oeunydd, ac yn cryfhau yn mhob talaeth. Nid yw yn awr yn gyfyngedig i un dref, neu un ddinas, neu Un dalaeth-y mae yn gyffredinol, ac y mae pob dosparth, gwreng a bonedd, tlawd a chyfoethog, yn cymmeryd rhan yn y gwaith. Er fod y newyddiaduron Rwsiaidd yn dweyd fod y gwrthryfel yn gyfyngedig i bobt y trefi, a bod y tirfeddiannwyr a'r bobl rnvrvaf cyfrifol nid yn unig ddim yn cymmeryd rhan ynddo, ond yn ochro gyda'r gormeswyr yn erbyn y bobl gyffredin, y mae'r hanesion a geir drwy gyfryngau mwy credadwy yn profi yn ddiamheuol fod pob dos- parth yn y wlad yn cydymdrechu i daflu ymaith iau ormesol Amherawdwr Rwsia. Y mae llinell y gwrthryfel yn ymestyn o'r Baltic hyd at gyffiniau Bessarabia, ac y mae talaeth Bessarabia yn awr yn cael ei goresgyn gan Boliaid Moldavia. Y mae cyff- iniau Prwsia ac Awstria wedi gweled brwydrau gwaedlyd yn mha rai y gorfodwyd i filwyr Rwsia roddi eu harfau i fyny, ac i ffoi o flaen egni a gwrol- deb dynion yn ymladd am ryddid ac am eu haelwydau a'u gwlad. Y mae y brodorion wedi cael buddugol- iaethau gogoneddus hefyd ar y Rwsiaid yn nhaleithiau Lithuania, Volhynia, Minsk, a Phodolia, gan yru y Cossacks ar ffo, Y maey rhan hyny o Poland sydd dan JywyddiaethPrwsia hefyd mewn cyffro mawr, ac y mae William 1. brenin Prwsia, yr hwn sydd yn gyru ei bobl ei hun i wrthryfel mor egniol ag y tndr, yn danfon ei n!w r wrth y miloedd i'r tir- logaethau hyny. Y mae G-allicia, talaeth Awstriaidd, rn.ewn cyflwr o gyffro mor enbyd a hyny, ac er holl ymdrechion y catrodau Awstriaidd i ddarostwng a jlethu cydymdeimlad y bobl a'r symudiad, y mae "Qoedd o weithwvr yn gwthio eu ffordd trwy rwys- trau mawrion i mewn i Poland i gymmeryd rhan yn y gwrthryfel. Mae trefn yn teyrnasu yn Warsaw," medd y newyddiaduron Rwsiaidd, ond y mae yn *eyrnasu yno drwy rym llu milwrol anorchfygol. Mae'r ddinas vn llawn milwyr, ac etto y mac lluaws yn cael eu danfon yn ychwanegol yno bob dydd. Mae ttd i'w weled pa un a fydd y Pwyliaid yn llwydd- 'annus yn yr ymdrech o daflu ymaith iau Rwsia.' Er °^ y wlad yn codi megys un gwr, etto, y mae byddin- Rwsia yn lluosog ac yn ddewr, ac heb help dir- awr nid oes braidd lie i obeithio y llwyddir yn yr awiean clodwiw. Yr achos o'r gwrthryfel presenol Yvv, fod Rwsia yn gorfodi pob un rhwng dwy ar 1 C5 i a ar huSain oe<^ uno ^'r fyddin Rws- P 1 j effaith y trosedd anferth o raniad am- ^wn y mae Ewrop yn gyfrifol. Pan droqdRsia i rhan hi o'r yspail, addunedodd yn vdl,nJ sicrhau i'r Pwyliaid wasg rydd, sef- C, mdau cynnrychiolawl, a phob hawl ag a berthyn We^rfaS mae yr banner can mlynedd di- WeH t I" Pro^ f°d yraddygiad ltwsia at Poland 1 bod y duaf ar ddalenau hanesyddiaeth, a'i bod wedi bod yn euog o droseddau sydd wedi peru) ddynoliaeth wridio. Y mae'n llawn bryd bellach i bol llywodraeth tufewn i derfynau cred i roddi llai; i'r syniad eyffredinol yn er-byn y fath ormes, ac t ddefnyddio eu dylanwad moesol o blaid pobl ag sydc mor deilwng o ryddid ag un pobl a droedibdd daeai erioed. Mae'r newyddiondiweddAf i'r perwyl catilynol Benthen, Chwef. 8. Mae rhyw gaanoedd o bobl wledig addas at waith milwrol wedi ffoi i'r cyffiniau Prwsiaidd ger Brincia. Mae'r tir-feddiannwyr yn cynnorthwyo y gwrthryfel- wyr a chefpylau a bwyd. Berlin, Chwef. 9. Y mae newyddion pwysig wedi newydd ein cyr- haedd o'r tiriogaethau Polaidd. Hyd yr awr hon nid yw y cyffro sydd ynffynuyn Poland-Rwsiaidd wedi croesi ein cyffiniau, ond y mae cynhwrf mawr wedi dechreu yn awr mewn rhai manau, yn benaf yn Kulm, yn mhlith y tir-feddiannwyr Polaidd. Credir y bydd ymyriad pwysig a difrifol o eiddo y Llywodraeth yn angenrbeidiol. Lemberg, Chwef. 9. Mae y gwrthryfel yn Olkusch yn lledaenu yn gyf- lym. Mae y gwrthryfelwyr dan Rurrowski wedi cael eu sefydlu ger Dombrowa. MaeLangicorexyn parotoi i ymosodarCzeustockan. Mae y gwrthryfelwyr wedi addaw peidio dinystrio y rheilffordd ar yr arnmol y bydd i'r cerbydresi sefyll pan roddir yr awgrym i hyny. Myslowitz, Chwef. 8. Mae y gwrthryfelwyr mewn meddiant o bob lie rhwng Creutochow a'r cyffin Prwsiaidd. J\fJ;j.e'r milwyr Rwsiaidd a ffoisant i'r tiriogaethau Pswsiaidd wedi cael eu hebrwng i Iliewitz. Mae Uysgenadwr Rwsia yn llys Awstria wedi cwyno yn ffurfiol yn erbyn ymddygiad yr awdurdodats Awstriaidd yn Gallicia, yn caniatau i ddynion listio at y gwrthryfelwyr yn y dref hono a manau ereill. Lemberg, Chwef. 14. Yr oedd rhagwylwyr y gwrthryfelwyr ac eiddo y rhengau Rwsiaidd yn agos iawn i'w gilydd neithiwr. Dysgwylir brwydr bob mynyd. Berlin, Chwef. 14. Llawnodwyd y cynghrair rhwng Prwsia a Rwsia o barthed i'r gwrthryfel yn Poland ar yr 8fed. Thorn, Chwef. 14. Mae y Cadfridog Annenkoff, llywydd taleithiau Padolia a Volhymina, wedi cael ei awdurdodi gan yr Amherawdwr i orchymyn gosod y taleithiau hyny mewn cyflwr o warchae os bydd hyny yn angenrheid- t .in"rrr' iol,

Mae parotoadau mawrion yn cael eu gwneyd yti LIundain er rhoddi derbyniad priodol i'r Dywyaoges Alexandria, darpar- wraig Tywysog Cymru. Cafodd yr Arglwydd Faer ac aelodau ereill o'r pvryllgor ymweliad a Syr George Grey ar y mater ychydig ddtwrnodau yn ol, 0 berwydd gormes eynnyddol Rwsia ar drigolion Poland, y mae nifer y gwrthryfelwyr yn cynnyddu beunydd, ac mae y prif dir-feddiannwyr a'r pendefigion yn uno & hwy. Mae Dug Cobnrg wedi rhoddi ateb penderfynol na dderbynia goron Groeg. Mae ei resymau dros wrthod yr anrhydedd yn lluosog. Dywed y Nord ddarfod i Mazzini fyned drwy diriogaeth Awstria i ymweled a Garibaldi yn Caprera, ac er fod yr hedd- geidwaid Awstriaidd yn dysgwyl am dario, ac iddynt gael eu gosod ar ei ol, iddo fyned yn ddiangol drwvddynt. RHAGDYBIAETH RHYFEDD.—Bu farw Mr. W. Gingell Woodhouse, East Ham, ar bryooawn dydd lau diweddaf dan amgylchiadau tra rhyfedd. Yr oedd yn eistedd wriby bwrdd g-yda'r teulu yn ciniawa, pan y dywedodd wrth ei dad, Yr wyf yn rhagdybied y bydd i mi farw yn ddisymmwth," a chyn gynted ag oedd y gair dros ei wefus, gogwyddodd ei ben, a bu farw yn y fan heb gymmaint ag ochenaid i arwyddo hyny. LLEJDR, EorN.—Ychydig nosweithiau yn ol, fel yr oedd y Parch Mr. Lane, curad y plwyf, Witley, yn eistedd yn ei ys- tafell mewn ffermd^, lie yr oedd yn llettya, agorwyd drws ei ystafell gan ryw ddyn, yr hwn a edrychodd i mewn. Gofyn- odd yr offeiriad iddo os oedd eisieu rhywbeth arno, i'r hyn yr atebodd nad oedd, dim neillduol, ac enciliodd i'r gegin, gan gau y drws ar ei ol. Dilynodd Mr. Lane ef yno, a chanfu ar y bwrdd ddwy ysgyfarnog a gwydd. Gall fod yr offeiriad yn ddveithr i'r lie, < dim ond yn ddjweddar wedi myned i lettya yno, yr oedd yn tneddwl mai un (J'rgweision ydoedd, a gofynodd iddo a oedd yn cysgu yn y t9, i'r hyn yr atebodd y dyn dy- eithr yn eitbaf, sychsyber Ydwyf siwr." Aeth yr offeiriad yn fuan wedi hyny i'r gwely, ond boreu dranoeth cafwyd fod ffenestr y gegin fses wedi cael ei thori yn agored, a bod dwy ysgyfarnog, gwydd, dwy dorth o fara, a dernyn o fara, a dern- yn o facwn, wedi cael eu cymmeryd ymaith ac heblaw hyny, fod y lleidr wedi bod yn hdpu ei hunan i ryw gymmaint o win. BEDYDD TRWY DROCHIAD YN EGLWYS LoICGR.Dywed yTlmes, am Chwef. 14eg, fel y canlyn :—Gweinyddwyd yr ordinhad o fedydd drwy drochiad dydd Mercher diweddaf, sef yr lleg o Chwefror, yn Eglwye y Drindod, Marylebone. Yn union ar ol diweddu y gwasanaeth boreuol arferol, aeth bonedd- iges ipuanc, yr hon oedd i gael ei bedyddio, ynRghyd f¡'i chyf- eillion a'i meichwyr (sponsors), i gymmeryd eu lie yn agos i fedyddfa, yr hon oedd wedi cael ei hadeiladu i'r pwrpas, ac wedi ei sefydlu yn gymhwys o flaen y bwrddcymundeb. Dar- llenodd y periglor, y Parch. W. Cadman, y gwasanaeth bed- yddiadol, ac yna aeth drwy ei bedydd yn y dwfr oer gyda'r penderfyniad mwyaf, ar ol yr hyn aeth i newid ei dillad. Yn ystod ei habsenoldeb yr oedd y gynnulleidfa wedi myned i weddi ar ei rhan, a darllenwyd y gweddill o'r gwasanaeth ar ei dychweliad. Dywedir fod y foneddiges ieuanc yn aelod o'r gynnulleidfa o'r blaeu.

{ ADOLYGIAD AR FASNACH YR YD. j, Araf y gwerthai ygwenilh dydd Llun diweddaf, oddeithr y mathau goreu. Gwf-nith tramor heb un cyfnewidiad. Yr'oedd galwad da iawn am haidd, yn enwedig y mathau goreu at fragu. LIed farwaiddy gwerthai y eeirch; ac ychydig oedd o alw am fBvrr. Nid oedd un cyfnewidiad yn mbrisoedd y pys a'r flfju

MARK-LANE. LLUNDAIN. yehwarter y ehwartq. » » t I. Gwonith gwyn 43 i SO Ffa, Mainjun S0> i od «och 42 54 PiReon 37 43 Haidd, at fragu t8 lig Pys, gwynion 37 4b at fillu 26 29 llwydion 34 85 Ceiroll, Saisnig 111 33 Fflwr, aacho280pwy«, £ oreu 42 47 „ Yggotig SO 23 Ril, o'r wiad 84 38 Gwyddelig 16 23 Yd Indiaidd 32 34 Brag, goreu 60 68 Americanaidd, y baril.. 22 29 ail. to 67 BAR A.—Bara Gwenith, 7ie. i 8c. y dorth 4 pwys teuluaidd etto, 5Jch. i 7c. (jWB R.-To wn Talloiv, 46s. 6ch. y cant Rough Flit, 2s. 31c; yr 8 PWYII Russian candle, 47s. Oc. y cant; Melted Stuff, 348.0C.

PRISOEDD YMENYN A CHAWS. LLUNDAIN.-Dorset, o 118s. i 14.. y can pwys Carlow, 100s. i 112s.; Jersey, 98s. i Il4s.; Friesland, 126s. i 128s. CORK.—laf, 118* ail, 118s.; 3ydd, 85s.; 4ydd, 60s.; 5ed, 46s. 6ed, 00..

MARCHNAD YD LLYNLLE1FIAD. a. c. s. e, Gwenith Seiionig gwyn 9 6 i 10 3 y 100 pwys. „ coch 8 6 9 6 etto. Ceirch Seisonig 3 6 4 9 y 45 pwys. Haidd Gwyddelig, at falu 3 8 4 2 y 60 pvrys. Seisonig, at Iragu 38 0 41 0 y chwarter. Fflwr Seisonig 40 0 42 O y 280 pwys.

MARCHNAD WLAN LLYNLLEJFIAD. I. c. a. e. Laid Highland Wool y 24 pwys 17 Oi 18 0 White Highland 21 0 23 0 Laid Crossed etto unwashed. 20 0 21 0 Etto washed. 21 0 29 6 Laid Cheviot etto unwashed 22 0 24 0

PRISOEDD Y LLEDR. pwys c. C. Crop Hides 28 i 40 12 i 15| 11 40 60 13* 21 English Butts 14 24 14 26 Foreign Bntts 16 28 12* 24 Dressing hides, common 10* 15 „ saddlers 13 17 „ shaved. 12 16 Horse Butts, English 11 16 Horse hides, English 11 14 Calfskins 20 40 14 i5 40 66 15 26 60 80 13 23

MAltCHNADOEDD CYMREIG. AMF-WCH.—Gwenith, 451. i 49I. (y chwarter) haidd, 26s. Oc- i 32s. Oc.; ceirch, 17s. 6«. i 19s. Oc.jyuienyn ffres, 15c. i 15|c. y pwys; llestri, 12*c. i 13c. y pwys; cig eidion, 6|c. i 8c.; cig dafad, 7c. i 8^c. 0 BANGOR.—Gwenith, 42s. 0c. i 45s. 0c. y chwarter haidd, 28s. Oe. i 3ls. Oc.; ceirch, 19s. Och. i 20s. 6ch.; ymenyn ffres, 16c. i 16c. CAERNARVON.—Gwenith, 43s. Oc. i 45s. OCt y chwarter haidd, 28a.10c. i 329. Oe. y ehwarter ceirch, 18s. 6c. i 21s. 0c. y chwarter blawd ceirch, 33s.| 0c. i 34s. Oc. y 240 pwys; ymenya fTres, 16s. i 16c. y pwys llestri, 12c. i 12c. y pwys. CA ZRF-ypr)DiN.-Oweiiith, 5s. 6ch. i 6s. 6ch. y 64pwys haidd, 3s. 9c. i 4s. 6ch. y 54 pwys; ceirch, 2s. 2c i 2s. 6ch. y 40 pWYI; ymenyn llestri, 101e. il lc. y pwys cawg, 18s. i 2ls. y can pwys. DiNBycti.- Owen ith, 14s. Oc. i 16s. Oc. yr nob haidd, 9s. Oe. i 12%' 0c. yr hob; ceirch, 6s. 0c. i 7s. 6c. yr hob blawd ceirch, 32s. Oc. i 33s. Oc. y240 pwys ymenyn ffres, 15c. i l6c.; llestu, lljc. i 12c. y pwys. # HwiiFFORDD.—Gwenith, 5s. 6ch. l 6s. 3c. y bwysel haidd, 3s. ch. i 4s. 3e. y bwysel; ceirch, 2s. Oe. i 28. 6ch. y bwysel ymen- 6yn ffres, Is. 2c. ypwyg; etto llestri, LLAKDILO.—Gwenith, 6s. 9ch. i 7s. 3e. y bwysel; haidd, 4s. Oe. i 4s. 6ch.; ceireh, 2s. 0c. i 28. 6ch.; ymenyn ffres, 12c. 1 Y: p WYI, etto llestri, 10je. i lie.; cig eidion, 6ch. i 7c.; cig dafad,. 6t. i 7c. y p tvys. Lt'ANBLLi.—Gwenith, 6s. 3e. i 7s. Oe. y bwysel; haidd, 3s. 6e; i 3s. 9c.; teirch, 2s. Oe. i 2s. 3ch.; ymenyn fires, 13c. i 15c.; ett()- llestri, 12c. i 12leo; cig eidion, 6. i Hc.; cig dalad, 6ich. i 7c y PWYI; pore, 6ch. i ne. y pwys. PRISOEDD Y METELOEDD, &c. HAIARN.-Cymreig.-Rails, 5p. 15.. Oc. i 5p. 15*. Oc. y dunnell yn y gweithiau Common bars, ip. 10s. Oc. i Sp. 151;; Staffordshire, Op. Os. i Op. 0s. y dunnell. PLWM.-English Pig, 21p. 5c. Oc. i 23p. 5si y dunnell; Spanish pig, 20p. 10s. i 20p. 10s. Plwm Coch, 22p. Oc. i 22p. Os. Plwm gwyn, 27p. 10s. i 28p. 10s, y dunnell.

Mae newyddiadur yn caelei gyhoeddi yn Boston, America, sydd yn cael ei argraffu ar bapyr gwneuthuredig o go,d. BATHODYN GWOBRWYOL, a roddwyd am STARCH GLEN- FIELD, gan Farnwyr Dosparth 2, Arddangosfa 1862. Y mae y Starch enwog hwn yn cael ei ddefovddio yn y Golchdy Breiniol, ac a gyhoeddir gan Olchwraig ei Mawrhydi y goreu a ddefnyddiodd erioed. Trwswraig Y snodeuau ei Mawrhydi a'I' gesydallan y goreu a ddefnyddiwyd ganddi; ac y mae y wobr ucAod, gan rai o brif geifyddydwyr yr oes, yn profi ei ragor- iaeth. Gwerthir "STARCH BREINTIEDIG GLENFIELD yn mhob Dinas, Tref, a Phentref, yn Mhrydain Fawr a'r Iwer- ddon, mewn sypynau le., le., 2g., 4c. 8c., yr un gan Grocers, Canwyllwyr, Ffervllwyr, &c., ac yn gyfanvrerth gan y gwneu- thurwyr'WOTillERSPOON A'l GYP., GLASGOW a LLUN- DAIN. "■ y ■ r

Mae y Cadfridog U ndebolRosencranz wedi cych. wyn rhyw gymmaint o ffordd tuhwnt i Murfreesboro Mae'r Gwrthryfel wyr yn Tullahoma a Shellbyville, Mae'r Cadfridog Longshelt wedi cyrhaedd yno gydag adgyfnerthiadau, ac wedi cymmeryd y llywyddiaeth oddiar y Cadfridog Bragg. Mae'r Gwrthryfelwyr yn cadarnhau Galveston. Y mae ganddynt 7,000 0 wyr yno. Mae yr anturiaeth dan y Cadfridog Foster wedi hwylio o Hatteras i ymosod ar Willmington. Mae y rhosymaii canlynol wedi cael eu rhoddi dros yr aflwvddiant a ddilynodd gynnyg mawr y Cadfridog Burnside wrth groesi y Potomac ft"ifyddin :-Yr oedd diflasdod mawr yn mhlith y swyddogion i gydweith. redu yn y symudiad. Yr oedd eu hymddygiad braidd yn wrthodiad. Yr oedd y teimlad yn ffynu yn eu plith y byddai i'r symudiad droi yn fethiant, ac ar ol i'r gorchymyn gael ei wneyd, gwrthdystiasant yn ei erbyn. Er iddynt ufyddhau i'r gorchymyn, gwnaeth- y "I ant yr hyn oil a allasent i rwystro y symudiad. 0 un llu a rifai bumtheg mil, ni ddygwyd ondpum mil o wyr i'r maes, ac yr oedd y rhai hyn dan lywydd- laeth un o'r Cadfridogion mvvyaf penderfynol yn erbyn y symudiad. Tra yr oeddys yn cychwvivfel hyn &'r anturiaeth, dygwyddodd storom enbyd, a sudd- ■vvyd y pontynau yn ddwfn mewn liaid, fel yr oedd croesi yr afon yn anmhosibl. Ar ol pedwar niwrnod o ddyoddefaint yn y storom, dychwelodd y fyddin i'w hen wersyll wedi eu digaloni yn fawr, a llawer o Wyr yn glaf.