Seren Cymru

CYFARFOD CHWARTEROL BRYCHEINIOG. Ar y 3ydd a'r 4ydd o Chwefror, cynnaliwyd cyfarfod chwar. terol Brycheiniog yn Llangynidr. Gweinyddwyd ar yr ach- lysur gan Morton, Clas; Evans, Soar Lewis, Capelyffin Watkins, Maesyberllan James, Pontestyll; Jarman, Llan- frynaoh; Edwards, Porthydwfr; Lloyd, Penyrheol; a Lle- welyn, Erwood. Er fod yr hin yn lied anflafriol, cawsom gyrddau rhagorol, o ran cynnulleidfaoedd lluosog, pregethau effeithiol, a gwrandawiad astud. Da genym fod agwedd mor gysuras ar bethaa yn Ltangynidr-undeb a chydweithrediad yn ffynu, y cynnuiliadan yn lluosog, a rhyw rai yn:aml yn ym- ofyn am le yn eu plith. Hir oes iddynt hwy, yn weinidog ac eglwys, i gydfyw ac i gydweithio Alu gilydd yn nheyrnas ac aniynedd ein Hiachawdwr lesu Grist. Cynnaliwyd y gynnad- ledd am banner awr wedi un o'r gloch yr ail ddydd, pryd y Peiiderfynwyd 1. Fod diolchgarwch y cyfarfod yn cael ei gyflwyno i'r Parch. Frederick Evans, am y papyrau dyddorol a ddarllenwyd ganddo ar Hanes y Bedyddwyr yn y lie, o'r declireu hyd yr anaser presenol. 2. Fod y cwrdd nesaf i fod yn Llangors ar y Mawrth a'r Mercher diweddaf yn Ebrill. 3. Fod y gynnadledd i gael ei chynnal yr ail ddydd am 9 yn y boreu, ac yn y prydnawn am banner awr wedi un. 4. Fod y brawd B. Watkins, Maesyberllan, i ddarllen papyr Yn y gynnadledd nesaf ar Haues y Bedyddwyr yn Llangors. 5. Pod y cwrdd hwn yn cydymdeiinlo n>evvn modd arbenig ^yudeithas Genadol yn ngwyneb y Cytyngder Lancaster- amd, ac yn annog yr eglwysi i gasglu yn nerthol tuag at yr unrhyw. 6. dysgwylir ar y rhai hyny nad ydynt wedi gwneuthur y Drysorfa Goffadwriaethol, i wneuthur hyny yn ebrwydd adysgwyliry bydd i'r gyfran gyntaf o'r addewidion fod mewn Haw erbyn y laf o Fai. YR YSGRIFBNYDD.

CYFARFOD CHWARTEROL Y BEDYDDWYR YN MORGANWG. Cynnaliwyd y cyfarfod hwn yn Cefncoedycymmer ar y 3 a'r 4 o'r mis presenol. Dechreuwyd y Gynnadledd am ddau o'r gloch ydydd cyntaf, yn yr hon, yn mhlith pethau ereill, y penderfynwyd ar y petnau canlynol 1. Fod i'r eglwysi hyny sydd heb gasglu at y Genadaeth Dramor, i gofio gwneyd hyny yn ddioedi, ac anfon eu casgl- iadau i Mr. James James, No. 8, North St. Cardiff. Gan fod y flwyddyn genadol ar ben gyda y mis nesaf, bydded i'r eglwysi weled yn dda cadw hyn mewn cof. 2. Fod y cyfarfo I hwn yn taer ddymuno ar yr eglwysi sydd heb gasglu at Genadaeth Artrefol y sir, i wneyd hyny mor fuan ag y byddoynalluadwy iddynt-o hellaf o hyn i'r cwrdd chwar. ter nesaf. Bydded i'r casgliadau gael eu hanfon i Mr. Thomas Richards, Chandler, Pontypridd. 3. Fod y brawd W. Jones, o'r Docks, Caerdydd i gael ei dderbyn yn wresog i'r undeb hwn, ar gymmeradwyaeth y llythyr a gafwyd ganddo oddiwrth gyfarfod chwarterol sir Fynwy. 4. Fod y brodyr canlynol i gael llythyron o gymmeradwyaeth i'r gwahanol undebau cyrnm infiiol y perthynant iddynt, sef J. Jones (Mathetes), gynt o'r Pit; S. Jones, gynt o Lan- ylltid Fawr; J. D. Williams, gynt o Gauton R. D. Roberts, gynt o'r Tabernacl, Merthyr ac M. Griffiths, gynt o Bont- brenllwyd. 5. Fod y brawd Thomas Edwards i gael llythyr cymmerad. wyaeth i fyned i Athrofa y Bedyddwyr yn Llangollen. 6. Fod y cyfarfod hwn yn hollol gymmeradwyo symudiad ein brodyr, y Bedyddwyr caeth, yn Lloegr, o gynnal cyfarfod neillduol yn Llundain yn mis Ebrill nesaf, ac yn penderfynu cydweithredu a hwynt yn eu hamcanion daionus; a bod Mr. Price, Aberdar, a Mr. Thomas, Caerdydd, i fod yno yn cyn nrychioli cymmanfa Morganwg. 7. Fod i'r eglwysi ystyried nad yw D. Bowen, gynt o Cefn- coedycymmer, yn aelod na phregethwr perthynol i'r Bedydd. wyr yno yn biesenol, 8. Fod y cyfarfod hwn wedi clywed, er gofid a galar, am ymddygiad anweddus a hollol ddrygionus, dau weinidog o sir- oedd ereill, yn un o dref/dd y sir hon yn ddiweddar, yn dy. mune ar yr eglwysi oil i osod eu gwynebau yn bendant a phen. derfynol yn erbyn y fath gyinmeriadau annheilwng. 9. Fod y cyfarfod hwn wedi clywed am y bwriad o gael undeb rhwng y tri enwad,—y Presbyteriaid, yr Independiaid, a'r Bedyddwyr,—ein bod ni, ar unwaith, yn hysbysu ein par- odrwydd i ymuno ar yr unig dir ag y gallwn wneyd hyny, sef ar dir y Beibl-y Beibl oil, a dim ond y Beibl; a pherfflsith ryddid i ni i ddadblygu ein hegwyddorion, fel y datguddiwyd bwynt gan Grist a'i Apostolion. 10. Fod Eglwys Llantrisiant i gael caniatad i helaethu eu capel. Y brodyr Roberts, Pontypridd; Roberts, Rhydfelen a Mr. T. Richards, Pontypridd, i fod yn bwjllgor dros y cwrdd chwarter. 11. Fod Eglwys y Tabernacl, Caerdydd, i gael caniatad i hel- aethu y capel; a'r brodyr Davies, Wauntrodau Jones, Docks a Mr. Thos. Rees, Canton, i fod yn bwyllgor dros y cwrdd chwarter. 12. Fod y. cwrdd chwarter nesaf i fod yn Llysfaen, ar y Mawrth a'r Mercher cyntaf o fis Mai, sef y 5ed a'r 6ed; y gynnadledd i ddechreu am ddau o'r gloch prydnawn y dydd cyntaf. Y CYFARTODYDD CYltOKDDUS. Yr hwyr cyntaf, am 7, yn Carmel, dechreuodd y brawd T. R. Davies, Merthyr; a phregethodd y brodyr Phillips, Tre- fforest; Price, Aberdar; ac Evans, Castellnedd. Yr un pryd bu pregethu yn y Cefn a Merthyr gan y brodyr Thomas, Caerdydd; Roberts, Rhydfelen; Jones, Docks; James, Croesyparc; Williams, Brithdir; James, Glyn-nedd; Jones, Llantrisant; Michael, Penybont; Thomas, Berthlwyd; Rowlands, Cwmafon Jones, Abertawe; Jenkins. Maesycwm- mwr; Thomas, Llansawel Roberts, Pontypridd; Edwards a R.'es, T'r Phil; Evans, Tregolwyn; ac Edwards, Llysfaen. Dranoeth, am 7, gweddiodd y brawd John Hughes, Cartnel; a phregethodd y brodyr John M. Evans, Pontbrenlhvyd, a Wil- liams, Soar, Rumni. Am 10, gweddiodd, y brawd Edwards, Llysfaeii a phregethodd y brodyr Williams, Hengoed; Jones, Abertuve; a Thomas, Caerdydd. Ani- 2, gweddiodd y brawd D. Morgan, Drefach; a phregethodd y brodyr Roberts, Hebron, Dowlais Rowlands, Cwmafon a Roberts, Ponty- pridd. Am 6, gweddiodd y brawd Griffith Roberts (A), Eben. eser a phregethodd y brodyr Jones, Docks, Caerdydd; James, Croesyparc, ac Evans, Dowlais. Cafwyd pregethau o'r fath oreu, gwrandawiad astud, a thj r- faoedd mawrion yn nghyd. Ymddygodd yr ardalwyr oil yn hynod o garedig at y dyeithriaid, yn enwedig Mrs. Jones, grocer, Mr. Millward, y Parchn. Roberts (A.), ac Evans (U.), heblaw aelodau y capel. Cawsom h ofion amlwg fod y brawd Morris a'i eglwys wedi ennill safle o barch a dylanwad yn y gymmydogaeth. B. EVANS, YBg.

CYMDEITtlAS GENADOL Y BEDYDDWYR YN MORGANWG. Cvnnsliodd y pwyllgor eu cynnadledd yr wythnos ddiweddaf, yn Nghefncoedycymmer, mewn cyssvlitiad a chwrdd Trimisol y sir. Yn mhlith ereill. pasiwyd y ddau beth canlynol:- Ein bod yn teimlo yn dra llawen i gael ar ddeall fod y Parch. R. A. Jones, a Mr. John Thomas, Temple street, yn unol a chais y Pwyllgor, yn addaw galw ar amryw gyfeillion yn Abertawe, i ofyn a derbyn tanysgrifiadau tuag at gynnyrtbwyo y Genad. aeth yn Gower; a gobeithia y Pwyllgor y daw Bedyddwyr Abertawe allan yn y mater pwysig hwn yn deilwng o honynt eu hunain, ac yn deiiwng hefyd o'r Genadaeth, yr hon sydd yn gwneyd cymmaint daioni yn y maes eang sydd yn gorwedd yn agos atynt. Ein bod yn teimlo yn llawen fod y Parch. Mr. Pugh, Sketty, wedi cymmeryd gofal eglwys Pontardawc ac yn llawen iawn i glywed fod cymmaint o lwyddiant wedi dilyn ei ymdrechion yno mewn amser mor fyr ac yn dymuno arno barhau yn mlaen yr un modd, gan obeithio y bydd i'r Arglwydd ei lwyddo yno etto fwyfwy. Fod cais at yr eglwysi sydd heb gasglu i wneyd hyny heb oedi dim, ac anfon y casgliadau i'r trysorydd. Gwel bender- fyniad y Cwrdd Trimisol. Mae y llwyddiant presenol yn Mhontardawe yn fwy o lawer n& thai am yr holl ymdrechion o ddechreuad y Genadaeth hyd yn awr, heb am Iwyddiant lleoedd ereill. Cwmafon. J. ROWLANDS.

LLYSFAEN, MORGANWG. ANWYL FRAWD,—Bnc.vrdd areithio ysnayn Hydref. Cafwyd y noson hono tua X18. Yr ydym o hynv hyd yn awr wedi gwneyd y gweddill. Meddyliwyf fod hyn yn lied dda o Lysfaen, gan na fyddwn ni yma byth yn dcbyg o gael rhyw fudd mawr oddiwrth y Drysorfa Fenthyeol; ond yr ydym wedi teimlo i'r byw dros ereill. Y mae yr eglwys hon, oddieithr ambell i un nas gall deimlo diin, i'i hanadl yn gryf gyda'r mudiad, ac yn dymuno ei lwydd. Bu y brodyr Roberts, Rhydfelen Griffiths, Llanilltydfardre a'r anwyl ddiweddar Jones, Tongwynlas, yn areithio yma. Yr oeddynt ya dweyd yn anwyl am yr hen dadan fti yn dyoddef, nes oedd Ilawer yn synu a rhyfeddu am y caledi oeddynt wedi myned drwyddo.— TFTIAL.AW. £ a. c. X a. c. Parch. D. Edwards 1 0 0 Mr. Wn. Benjamin. 0 5 Mr. T. Llewelyn 10 0 Phillip Lewis 0 5 0 Ed w. Edwards. 1 0 0 Edmund Thomas 0 5 (X R.Thomas 1 0 -0 Win. Morgan 0 5 0 Daniel Mathews 1 o- o Wm. Coalett 0 5 0 George Lewis.. 10 0 John Evans 0 5 0 Daniel Rees 1 0 0 Edw. Mathews. 0 5 ? Mrs. Leah John 1 0 0 Mrs. Ann Rees 0 5 O* Mr. William Jones.. 016 0 Jane Rees 0 5 a David Llewelyn 0 15 0 Ann Edwards 0 5 0 Titus Jones 0 10 0 Miss Jane Morgans.. 0 5 0 Titus Llewelyn. 0 10 0 Hannah EJtnundu 0 5 0 Mesech Thomas 0 10 0 E. Lewis 0 5 0- Edward Thomas 0 10 0 Mary Parry () 5 0 David Jones 0 10 0 Hannah Davey.. 0 5 0 Daniel Jones 0 10 0 Mary Jones 0 5 0 Thos. Thomas 0 12 0 Martha Jones 0 5 0 Edward Evans. 0 10 0 Mr. Thos. Bennet 0 4, 0, Edmund Thomas 0 10 0 Isaac Davey 0 4 0 Mrs. Mary Lewis 0 10 0 John Edmunds.. 0 4 OJ Miss MfcTjery Lewis O 10 0 John Ay res 0 4 0? Ann Lewis 0 10 0 Morgan Edmunds 0 4 0 Catherine Evans 010 0 Eben. John 0 4 O Mary Morgans.. 0 6 0 Thomas Davey, 0 4 ft Mr. Watkin Llewelyn 0 5 0 Mrs. Mary Bennett.. 0 4 ? William Richards 0 < 0 Mary Edmunds 0 4 O* W in. Williams. 0 5 0 Amy Rees 0 4 0' Edward Joseph.. 0 5 0 Margt.Thomas. 0 4 v John Llewelyn. 0 5 0 Miss Ann Williams.. 0 5 O Wm. Morgans 0 5 0 Mrs. Mary Daniels.. 0 2 6. John Jones 0 5 0 -—*——" Eli Davey 0 5 0 £ 25 4 6 Llewelyn Williams 0 5 0

DOSPARTH LLANDILO. Y mae yr Ysgrifenydd, Mr. Hughes, Cross Inn, yn hysbysu feD y eanlyu u'r Dosparth uchod:- LLANDILO. ae a. C. S. c. Parch. J. O. Griffiths 1 10 0 Mrs. Elizabeth Rees O 5 0 Mr. John Jones, Walk 4 0 0 Mary Thomas 030 John Bowen 2 0 0 Mr. Wm. Thomas 0 5 0 John Thomas 2 0 0 David Thomas.. 0 5 0 John James 1 0 0 Ticn. Davies 0 4 0 Ben. Morris 1 0 0 John Davies 0 4 0 Herbert Thomas 0 10 0 Thos. Thomas 0 4 ol Morgan Davies. 0 10 0 David Jones 0 5 0 Wm. Morris 0 10 0 Symiau dan 4s. 0 18 & Wm. Rogers 0 10 0 Plant yr Ysgol Sul.. 0 5O Miss Ann Rickman. 0 10 0 Ann Jones 0 10 0 £ 17 IB 6 Hannah Edwards 0 10 01 J. O. GRIFFITHS.

CWMDU. ANWYL FRAWD,—Aganlyn ydynt addewidion eglwys yCwmdo. tuas at Drysorfa Goffadwriaethol y Bedyddwyr. Yr eiddoeh yn serchus, Penrhiwgeingen. THOS. GRIFFITHS. .t ii. c. £ s. Parch. John Morris.. 1 0 0 Mr. D. Peregrine 0 4 0 Mr. W. Griffiths 0 5 0 D. Evans 0 4 O. H. Thomas 1 10 0 John Tliotnas ..040 Thos Griffiths 2 0 0 Thomas Jones 0 4 0 Josuah Griffiths 0 15 0 Mrs. Sarah William* 0 4 0> D.Griffiths 0 15 0 Jane Davies 0 4 0 G. Griffiths 0 10 0 Jane Lewis 0 4 0 Thos. Davies 1 0 0 Mary Rees 0 2 0 G. Evans 1 0 0 Miss Esther Davies.. 0 5 0 D. Thomas 0 10 0 Mary Williams 0 5 0 D. Phillips 0 10 0 Ann Harries 0 4 0 Jno. Phillips 0 10 0 Ann Edwards 0 4 0 Thos. Davies 0 10 0 Ann Morgan 0 4 0 Dd. Jones 0 10 0 Mary Jones 0 4 O John Lewis 1 0 0 Ann Jones 0 4 & Fred. Jones 0 5 0 Mary Thomas 0 4 0 Daniel Jones 0 5 0 Rachel Rees 0 4 0 Thos. Price 0 5 0 M. Williams 0 4 0- John Price 0 3 0 Mary Rees 0 4 0 Thos. Harries 0 5 0 Annfones 0 4 0 Ben. Evans 0 4 0 Mary Rees ..r 0 4 0 Evan Davies 0 4 0 ————— Thos. Edwards. 0 4 0 £ 18 8 I) D. Davies 0 4 0

PENRHIWGOCH. ANWYL FRA wD,-Hyn sydd i'ch hyabysu fod ein cyfrif ni yma. at y Drysorfa yn X4 12s. Oc. Ydwyf, yr eiddoch, dros yr eglwys, JOSHUA THOMAS.

PONTBRENARAETH. ANWYL FRAWD,—I roddi ateb i'ch llythyr, yr ydym wedi cael addewid yma ar y swm o £ 4. Yr eiddoch yn serchus, UW O'R BRODYR..

CARMEL, MYNYDDMAWR. ;e s. c. ;g s. Co Parch. D. Morris 0 10 0 Mr. John Mathias 0 5 0 Mr. Wm. Jones 0 10 0 John Thomas 0 5 0 D. Hopkins 0 10 0 Wm. Jones 0 4 0 Eben. Griffiths.. 0 6 0 Wm. Clement 0 4 0- D. Thomas 0 10 0 Thos. Griffiths.. 0 4 0 S. Griffiths 0 8 0 Mrs. Emma Evans 0 4 0 Thos. Price 0 10 0 Rachel Lewis 0 2 0 Wm. Lloyd 0 8 OjMiss Ann Griffiths 0 4 0 Wm. Lewis 0 8 0 Rachel Jones 0 4 0 Morgan Davies. 0 6 0 Rachel Lewis 0 4 0 John Griffiths 0 6 0 John Jones 0 5 01 £ 6 17 0 M esycwmmwr. LL. JENKINS.

ystadegau gerbron, ond yr ydym wedi methu eu cael. Ymwelasant iniferlluosogodrigolion. Cawsint un teulu heb Feibl, a chyf- addefodd llawer hefyd eu hesgeulusdod o'r Ysgol Sabbothol a moddion gras, gan addaw diwygie. Nid oes genym ond gobeithio y bydd i'w llafur gael ei ddilyn i Ilwyd(iiant.-J. WILLIAMS. SALEM, LL&NI FLTYD YARD itF, F.-Mt-. Gil., Yr ydwyf gyda hyfrydwch, ar gais ein cyfeillion yma,-yn antoii i chwi ychydig o hanes yr ysgol yn y lie hwn, er ei gyhoeddi yn eich SERBS wiw- lon. Y mae yma gryn ymdrech a ffyddlondeb gyda'r ysgol, a llawer o ddaioni yn cael ei wneuthur yn yr ardal trwyddi mewn dysgu darllen, trysori yr ysgrythyrau yn y cof, a'a hadrodd yn gy- hoeddus. Bu yr ysgol hon yn hir yn wan a nychlyd ond y mae yn awr yn ymgodi, trwy fod yabryd darllen yn cynnyddu, a gwy- bodaeth ysgrythyrol yn aralhau. Nid yw yr ysgol yma yn Iluosog, ond yr ydym yn meddwl ei bod, wrth ei chyferbynu a rhif yr aeI- odau a'r ardalyddion, mor lluosog ag unrhyw ysgol arall. Mae canolrif yr ysgolheigion yn agos i gant; athrawon gweithiol, 9 athrawesau, 3 arolygydd ac ysgrifenydd; 12 dosparth, sefun dos- parth Beiblaidd, 5 o Destamentau, a 6 i lyfrau ereill. Dyna yw ei chynnwysiad, ac y mae yn ffyddlon gyda ei gwaith bob Sabboth. Wrth fwrw golwg ar ei llafur mewn trysori yr ysgrythyrau yn y cof, a'u hadrodd, am y chwech mis diweddaf, maent yn sefyll fel y canlyn Pennodau, 48, yn cynnwys 1,571 o adnodau Salmau, 60, yn cynnwys 1,500 o adnodau; adnodau gwahanol, 3116. Yn ystod y chvrech mis anrhegwyd y rhai ffyddlon a gweithgar a Beibl- au, Testamentau, ac amryw draethodau, yn ol eu graddau a'u teil- yngdod. Mae yn deilwng o sylw hefyd, fod mewn cyssylltiad a'r ysgol hen gyfryngau gwybodaeth yn cael eu derbyn a'u darllen, sef o'r Athraw, 20 Seren Gomer, 4; SERIIS CYMRU, 13 Llyfr y Plant, 80 ac amryw ereill yn achlysurol a roesawir o draeth- odau a phregethau a ddygwyddant ddyfod trwy y wasg. Cyn 1854, nid oedd yma un math o gyhoeddiad perthynol i'r Bedydd- wyr yn cael ei dderbyn; felly, mae diwygiad graddol a sicr yn cymmeryd lie; ond y mae tir lawer heb ei feddiannu etto. Nid oes gan rai wybodaeth am Dduw. Mae meddwdod, cyfeddach, a diota, a llawer math o annuwioldeb, mewn arferiad er pob ym- drech a wneir. Bydded i'r ysgol hon fod yn foddion i ddwyn llawer i adnabod y gwirionedd, a bendith Duw fyddo ar lafur ein hanwyl frawd ffyddlon, y Parch. J. Roberts, ein gweinidog. Pobl ei ofal fyddo yn bobl ei gysur, yn goron ei orfoledd, a'i holl wran- dawwyr yn etifeddion iachawdwriaeth, yw dymuniad calon- LLARIEIDDYN. LLANELLI.—Mechanic's Institution.—Traddododd y Parch. M. Roberts, Felinfoel, ei ddarlith ddoniol a dyddorol ar Ddy7 lanwad y Rhyw Fenywaidd," yn y lie uchod, nos Fawrth, Chwef. 4ydd. Cymmerwyd y gadair gan y Parch. D. Rees, Capel Als, am 8 o'r gloch. Siaradodd y darlithydd doniol yn ddifyrus ac addysg- iadol iawn am oddeutu awr a hanner. Yr oedd yatafell yr Atha- nceum wedi ei gorlenwi, ac aeth llawer gartref o herwydd diffyg Ile. Cynnygiwyd diolchgarwch i'r darlithydd gan Mr. Williams, British School, Glanymor, ac eiliwrd yn ddoniol gan Mr. David Bowen (D. ab Owen), pan y darllenodd y pennillion catilytiol:- Safandrwm ydoedd Moses gynt, A chai gynnorth wy Aaron Un Ilithrig ydyw'r Moses hyn, Diderfyn fel yr afon Ei eiriau syrthiant fel y mel Ar glustiau ei wrandawwyr, Ei lais soniarus awynier Uu, Ca gvm'radwyaeth drylwyr.. Chwi wragedd oil, clodforweh ef, Chwi gawsoch eich dyrchafu, Er iddo'n wir eich tynu i lawr, Gwnaeth hyny er eich codi; Er mai o'r Felinfoel y daeth, Nid moel ei ymadroddion, Siaradodd ef yn Hawn o wres, Cyrhaeddodd pob rhyw galon. 'Nawr, cured pawb eu dwylaw IngtyJ, Ac na foed tafad neb yn fud. UX OEDD VNO.