Seren Cymru

AT EIN GOREBWYR, &c. Ruf DERBYNIADAU.—Yr Huguenot Johh Brynmôl-Roger Thomas—Parch.John Evans—Deon—Adolphus—Gwrandawwr —Dewi—Rufus—W. Morgan—Bunyan—M. B.—Parch. D. Morris, &c. PARCH. THOMAS THOMAS.—Derbyriiwch ein diolchgarwch am eich addewid garedig; mae eich caredigrwydd chwi a'ch cyn- nyrchion yn wir dderbyniol genym ni a'n darllenwyr. OWEN RICHARDS.—Mae yn ymddibynu yn holiol ar pa faint o Phariseaeth sydd yn yr ysgol. Yr ydym ni wedi bod yn yr arferiad o ddosparthu SERRN GOMIR, yr Athraw bach, &c., yn yr ysgol trwy y blynyddnu, ac ni welsom rhyw ddrwg mawr yn deilliaw o hyny a goddefwch i ni ddywedyd gair, pe byddem niyn cau yr Ysgolion Sabbothol yn erbyn llenyddiaeth grefyddol Cymru, gel lid o fewn tymbor bychan iawn ymattal rhag argratfu unrhyw lyfr Cymreig o gwbl. Ein Hysgolion Sabbothol sydd yn cadw ein llenyddiaeth yn fyw. Cauwch ddrws yr Ysgol Sul, a rhaid i'n llenyddiaeth farw. Felly, chwi welwch ein bod ni yn ateb eich gofyniad yn gadarnhaol. PARCH, JAMES JAMER.-Di.)ch yn fawr i chwi am draethodau buddugol Eisteddfod Colwyn. Nid ydym etto wedi cael ham- dden i'w darllen ond, er hyny, diolchwn yn wresog i chwi am danynt, a chant ein sylw dioed. ELIAs.-Cailf ein sylw mor fuan ag y byddo modd. BKIRNIAIJAETH GLYN NEDD.—Mor fuan ag a allwn. WILLIAM MORGAN.—Pe byddai i ehwi dda) ary cyfarwyddiadau gwelwch ar unwaith nad oes dim i fyned at y Cyboeddwr heb fyned trwy law y Golygwyr, ond Hanesion, a hyny yn unig er mwyn arbed amser; ond mae pob traethodau, gohebiaethau, gofyniadau. atebion, &c., i fyned trwy ddwylaw y Golygwyr. Nid yw y Cyhoeddwr yn proffesu bod yn gyfrifol am y thai hyn, o* na fyddant wed! eu Mawnodi gan un o'r Golygwyr. Ond mae rhai o'n gohebwyr mor anfoneddigaidd a balch a danfon eu pethau i'r Swyddfa, gyda y gorchymyn arferol, am iddynt gael ymddangos yii y" SRREN nesaf yn ddiffael." Mae y Cy- hoeddwr weithiau yn danfon y cyfryw yn ol i'r Golygwyr, neu fe ddiebon yn eu cyflivyno i'r Printer's Devil, er sychu y rollers. Mae gair yn ddigon i gall. Os ydych am gael sylw i'ch gohebiaethau, bydded i ni gael goiwg arnynt. Cofiwch befyd nad yw y Cyhoeddwr yn proffesu cydnabod derbyniadan mae yr enwau a welwch yn y golofn hon oil yn perthyn i'r Golygwyr, ac nid i'r Cyhoeddwr. Mae gan y Cyhoeddwr ddigon o waith heb ofalu am y pethau hyn. BUNT AN.—Mae Heresiaeth yh golygn cyfeiliornad oddiwrth y gwirionedd fell}*, yr ydych yn iawn yn eich darnodiad o Hereticiaid. AT KIN GOHEBWYR AWENYDDOL. Yr ydym yn ddiweddar wedi derbyn cryn faich o bob peth o dan yr enw Barddoniaeth. Tra yn teimio yn ddiolchgar i'n gohebwyr, etto nis gallwn lai nag annog llawer o honynt i fyfyrio mwy, i ddysgu ysgrifenu yn well, ac i fydryddu yn fwy rheolaidd, cyn meddwl am anfon eu cynnyrchion i'r wasg. Yr ydym wedi derbyn yn ddi weddar y rhai canlynol MORFIL, Pontypridd.-Digon i ddangos pa fath awenydd yw y Morfil hwn yw y llinellau canlynol Dychymmyg, os wy'n cofio, Nid oedd yn hynod iawn, Ond falloyn ri hynod I fi ei hateb 'n iawn." SIOR GWENFFRWD.—Rhyysgafnyn wir, "Sior" bach ceisiwch etto. LLWVD-Y-BAW.—Y mae y brawd sawyr-ber yma wedi anfon Gofiniad," gyda dymuniad taer ar ei An wil- adael Yr bin a ganlin ymddangos yn SKREN ÇYMRU. Yr ydym wedi gosod y Gofiniad" mewn lie diogel, fel y gaHom oi gyboeddi pan fydd Llwyd-y-baw mor garedig ag egluro beth yw meddwl y llinell yma,— Fe gilia yn angeu o'r golwg heb gel." CRWYDRYN, Pontypridd.—Gwael dros ben. ROSYNOG, Tirdeunaw.—Er nad ydyw eieh can yn cwbl gyfateb i'r hyn a ddysgwyliasem i enghraifft o lawer o farddoniaeth sydd genych yn eich dydd-lyfr, agy bwriadwch, "arannogaeth lluaws o gyfeillion," y rhai a ystyriwch yn ddynion o feddwl, chwaeth, a darfelydd barddonol," fod, etto cailf ymddangos yn ei thro. DAI O'R WLAD.—Rhy wallus. GWYDDON BACH.' -Diwygiweh eich englyn, yn enwedig y drydedd linell, ac antonwch ef i ni. MARY W ALLTER.-Lled dda, Mary; y mae yn y Swyddfa. IORWKRTH AP GWILYM.—Bydd i'ch cyfansoddiad chwi gael sylw priodol wedi i chwi anfon i ni ddwy geiniog bapyr yn lie y ddwy geiniog fu raid i ni dalu am eich Ilythyr. f Er ys ychydig amser yn ol, derbyniasom sypyn o gyfansoddiadau buddugol oddiwrth Mr. Isaac Benjamin, Rumni a rhaid i ni ddywedyd wrtho ef, fel wrth "Iorwerth ap Gwilyin," y cailf cynnyrchion ei awen eu hanfon i'r wasg ar ol iddo ef anfon i ni y chwe cheiniog orfu arnom dalu am ei sypyn. Er mwyn arbed amser a thrafferth, bydded i'n Gohebwyr anfon eu cynnyrchion, yn ol eu gwahanol dueddiadau, M y canlyn :— 43t- Pob hanesion—crefyddol a chymdeithasol, archebion, a thaliadau, i Mr. W. M. Evans, Seren Cymru Office, Car- marthen, Y TRAETHODAU, GOHEBIAETHAU, &C.—Rev. T. FRICB, ITOSE COTTAGE, ABERDARE. T e- YR YSGRIFAU EGLWYSIG, o nodwedd yr erthyglau ar- weiniol Eglwysig, &c., — Rev. B. EVANS, PENYDREP HOUSE, NEATH. Y FARDDONIAETH,—Rev. J. R. MORGAN (Lleurwg), I,LANELLY, CARMARTHENSHIRE. T ALIADA U Derbyniwyd taliadau oddiwrth-R. D. Caerodor, 1. J. Llan- efydd, J. F. Nantyglo, J. J. Pentre Estyll, S. M. Bedwellty, B. T. Castellnawydd Emlyn, E. S. Dafen, B. E. Wern Wen. DAIjIEH. STLW. Teimlem yn ddioAchgar i'n dosparthwyr ffyddlawn am ymdrecbu cael rhif y derbyn wyryn 4, 9, 13, &c., gan yr arbedai hyny lawer yn y cludiad. Lie nad yw y derbynwyr yn ateb i'r rhif uchod, ymdrecher cael derbyniwr neu ddau yn ychwaneg, er gwneyd y rhif i ateb i'r uchod.

YR WYTHNOS DDARLLENYDD anwyl, a fuaist ti eiioed yn Crewe ? Yr ydym yn awr yn ysgrifenu yn y lie rhvfedd hwn. Mae yma bob peth i'w gael. Galletn feddwl mai dyma ganol- fan holl geffylau tan y greadigaeth. Maent yn cychwyn oddiyma i Gaergybi, Llerpwl, Amwythig, Birmingham, Caerodor, Manceinion, Llundain, a Llanrwst. Mae Crewe yn fath o gwch gwenin anferth o fawr,-yn dàl pob peth o bob natur o dan haul. Dyma ger ein bron y "Times," Standard," Y Seren Foreu," a'r Seren I Hwyrol, Post Birmingham," Examiner Manchester, Punch a Fun y cwbl o gymmeriadau y lien led- an, o daranwr mawr y Printing House Square'' hyd y ge;niogwerth ddiweddaf; y eyfrolau duwinyddol o Es- honiad Dr. Gill hyd wibedyn Colenso ac o'r novel tair cyfrol hyd "lJac kthe Giant Killer." Wel, (Jyma le yn iawn i ysgrifenu crynodeb o newyddion yr wythnos, yn nghanol holl newyddion y byd, a sir Aberteifi hefyd ond beth dâl son, mae genym yr wythnos hon lon'd berfa drol o lythyron oddiwrthein cyfeillion caredig yn dymuno ac yn gorchymyn i'w hysgrifau hwy gael ymddangos yn y rhifyn nesaf yn ddiffael." Yn wir, yn wir, mae hyn yn antnhosibl ond er cael mwv o le, caiff ein stori ni fod yn hynod o fyr. Yr ydym wedi meddwl weithiau am fyned i gwsg golygyddol am fis, er mwyn cael clirio y awyddfa am unwaith ond y mae Henri Dafydd y Crydd wedi ein dysgu mai gwell cadw digon o waith ar law, serch gorfod Ilyncu tipynau o gawl tafodau. Wel, o ddifrif felly, mae y Senedd wedi ei hagor. Ag- orwyd hi, ac aeth y noson gyntaf heibio mor ddiniwed a chawl erfin. Cawn, yn ol pob; tebvg, eisteddiad tawel iawn. Mae Arglwydd Derby a Mr. Disraeli yn hynod 0 ddifywyd. Hyd yn hyn nid oes dim rhyw lawer i'w ddysgwyl, ond yr ydym wedi cael digon i'n darbwyllo na fydd dim o bwys i gymmeryd Ile eleni. Mae priodas Tywysog Cymru i gymmeryd lie y lOfed o Fawrth, ac y mae darpariadau mawrion yn cael eu gwneyd er llongyfarch yr amgylchiad hwnw. Mat: ein newyddion o America heb feddu nnrhyw nod- wedd newydd. Mae brenin Prwsia wedi ateb y Senedd yn daeogaidd ac anfoneddigaidd. Mae y terfysg yn para yn Poland, ac amryw ysgarmesion wedi dygwydd, ond heb y gobaith lleiaf anj fod yn llwyddiannus yn y diwedd. Mae yn dda genym alw sylw yr wythnos hon at Yr Eisteddrod." Mae pwyllgor Ileol Abertawe wedi cyd- nabod eu camsyniad, trwy benodi pwyllgor o Gymry i nodi ychydig o destunau Cymreig ychwanegol, tra y mae y testunau i'w hysbysu yri "Baner Cymru "a'r Gwlad- garwr." Wel, dyma ychydig o welliant. Mae y Western Daily Press wedi rhoddi cerydd llym iawn i ni, am ein nodion mewn rhifyn blaenorolar y mater hwn. Geilwn i, A Rev Editor of a so called Welsh newspaper," a gosoda y ffrewyll ar ein cefn am feiddio beio y pwyll- gor; ond ein. cyfiawnhad ni yw, fod y pwyllgor wedi canfod yr un ffolineb ag oeddem ni yn ei nodi allan ac er yn ddiweddar, yn ceisio gwella y gwall hwn. Gall y Western Daily Press a'r pwyllgor benderfynu ein bod ni yn siarad iaith a theimlad 99 o bob 100 o'r Cymry ar y mater hwn.

GENEDIGAETHAU. Ion. 20, priod Mr. Owen Davies, Well-street, Dowlais, dos- parthwr SBREN CYMRU, ar ferch, yr hon a enwwyd yn Ann. Ion. 22, priod Mr. Wm. Owen, pwyswr, Glan-y-mor, Janelli, ar fab. Chwef. 1, priod y Parch. T. Jones, Penybryn, ar ferch, yr hon a enwwyd yn Marianna Louisa. PRIODASAU. Chwef. 5, yn Tabor, Brynmawr, gan y Parch. M. Phillips, yn mhresenoldeb Mr. T. Jones, cofrestrydd, Mr. Edward James a Miss Martha Thomas, y ddau o Gendl. Rhag. 17, yn Bethesda, Maesaleg, gan y Parch. T. Thomas, y gweinidog, Mr. Edward Russell a Mrs. Sarah Richards. I*n. 24, yn yr un lie, a chan yr un gweinidog, Mr. W. Tamplin i Miss Aun Davies. MARWOLAETHAU. Ion. 26, ail fab i Mr. Thos. George, Scotland-hill, Llandugwydd yn 4 mlwydd oed, o'r dolur gwddf, Ion. 30, yn dra disymmwth, yn 64 mlwydd oed, Mr. Solomon Edwards. Bu yr ymadawedig yn aelod am flynyddau yn Mheny- graig, Brymbo, capel y Bedyddwyr. Claddwyd ef yn y Cefn- bychan. Ion. 27, yn 75 mlwydd oed, wedi hir gystudd, bu farw Mr. Edmund Davies, saer maen, Pontardawe. Yroedd yn aelod gyda'r Bedyddwyr; a'i ddymuniad olaf oedd am i'r Arglwydd ei dderbyn mewn tangnefedd.

Dywedir fod Hong ryfel y Gwrthryfelwyr Americanaidd, yr Alabama, wedi cymmeryd agerlong Galifforniaidd ynyr hon yr oedd miliwn a banner o ddoleri. Cymmerodd longau heblaw, ond hon oedd y fwyaf gwerthfawr.

CYFYNGDER GWBITHWYR SWYDD LANCASTER.—Dymutiaf hysbysu y cyhoedd drwy gyfrwng y SERKN, tod y cas^liadau can- lynol wedi dyfod i law yn ddiweddar at yr achos uchod :—Bwlch- newydd, Plashed, &c., £ 5 10* Ffynnonhenry, £ 1 10s.; Nazar- eth, Hendygwyn, £ 1 is. 3c.; Ebenezer, Llangunnog, £1 5s. Byddai yn dda i'r eglwysi sydd yn bwriadu cyfranu at yr achos hwn ei wneyd yn ddioed.—H. W. JONES, Caerfyrddin. CWM: RHONDD.A.- Y mae y cwm hwn wedi bod yn dra enw- og yr wythnosau diweddaf yma mewn rhedegfeydd ac ymladd- feydd, pa rai sydd yn felidith lie bynag y byddont, i feistri a gweithwyr ac yn achos i lawer teulu oddef eisieu eu bar* beunyddiol. Trueni yw meddwl fod neb mor ffol a dilyn soth- ach ag sydd yn gwneuthur cymmaint o niwed i gymdeithas yn gyffredinol. Clywais fod ychydig o weithwyr yn ddiweddar wedi colli rhai ugeiuiau o bunnau mewn un rhedegfa. Y mae- pethau fel hyn yn ddigon i ddodi meistri i gredu y gall y gweithwyr fyw wrth lai o gyflog nag y maent yn gael yn bre- senol. A pha rhyfedd, gan fod y tylwyth hyn fel pe a'u holl egni yn ceisio ganddynt gredu hyn ? Ond nid digon iddynt ymladd a rhedeg ar ddyddiau o'r wythnos, ond y maent ya sathru dydd yr Arglwydd dan eu, traed. Pythefnos yn ot yr oedd dau yn ymladd ar y Sabboth ond fe'u hattaliwyd gan yr awdurdodau gwladol cyn iddynt orphen eu gwaith. Ac y mae yn dda genyf eich hysbysu fod meistr y gwaith wedi eu hatta. i weithio, ac wedi rhoddi rhybydd i ereill a fu yn ru gweled ymadael mewn mis. Da iawn, onite ? Gobeithio y gwnaL ychwaneg o feistri ei efelyehu yn hyn,—M. B. PARCH LLE MAE PARCH YN DDYLEDUS."—Nos Lun, 27ain o'r mis diweddaf. Cyfarfu cyfeillion dyngarol Rhosyn Morganwg yn ystafell y gyfrinfa, Rose & Castle. i'r dyben. anrhjdeddus o wobrwyo Jenkin Davies, Ysw., P.P.G.M., reI amlygiftd teilwng a brawdgarol, yn ymgodi oddiwrth ei barod- rwydd a'i haelionusrwydd tuag at ei frodyr yjn mhob amgylchiad a chyfyngder. Yn union am 8 o'r gloch, etholwjd y Parch T. Price i gymmeryd y gadair, yr hyn a wnaeth yn nghanol teim- ladau brwdfrydig y gynnulleidfa'luosog a pharchns. Syrthiodd Ar ei orchwyl yn ei arddull hapus arferol, trwy nodi amryw o enghreifftiau pwrpasol, ar bwysigrwydd a dylanwad y gym- deithas ddyngarol. ¡[ na galwodd ar y c8r i roddi t6n, yr hyn- a wnaethant mewn dull swyngar a dedwydd. Wedi cael amryw anerchiadau, cododd y cadeirydd y tlws i fyny yn ngwydd y dorf, ac wedi darllen y cerfiad, trosglwyJdodd ef i Mrs. Evans (yr hon a gynnorthwyid gan T. Johnson Roberts), i'w gyf- lwyno i Mr. Davies, yr hwn a ddychwelodd ei ddiolchgarwch i'r cyfarfod am y fath wohr "anhaeddiannol" meddai; ond" pallai iaith etto, yr oedd ei ymdrech i lefaru yn createim- ladau dwysion yn mhob mynwes. Kisteddodd y gwobrwy- edig i lawr yn nghanol y brwdfrydedd mwyaf, ac yna cafwyd ton dlos a thoddedig gan y c6r. Yn ganlynol cawsom amryw anerchiadau, rhyddieithol a barddonol, gan amryw o'r swydd- ogion. Yr oedd y cor hefyd yn tueddu i ddifyru y cyfarfod; ac ar y diwedd pasiwyd pleidlais o ddiotchgarwch iddo am ei wasanaeth. Talwyd yr un anrhydedd hefyd i Swyddogion jr Dosparth am eu presenoldeb, yn nghyd ag i Mr. a Mrs. Evans am eu hymdrechion yn mhob ystyr. Wedi talu parch i'r Cad- eirydd, am ei barodrwydd bob amser i bresenoli ei hun y» mhlith, ac yn nghyforfodydd y dosparth gweithiol, ymadawodtf pawb yn Hawen. CWMAMAK.—Lie hynod o isal a digalon yw hwn, yn wladol a chrefyddol, a hyny er ya rhagor na dwy flynedd bellach y gweitbfeydd penaf wedi sefyll, heb un ergyd yn cael ei weithio ynddynt; teuloedd lawer wedi gymud i (anau ereill i fyw; degau o dai yn weigion, a golwg druenus arnynt; a'r rhai sydd yma ar ol ydynt yn llawn eu trafferth yn yindrechu cadw eu bunain rhag prinder ymborth, heb son am ddillad; ac er hyny,. o'r braidd yn gallu ymuniawnu, can gymmaint eu gofidiau. Hefyd, y mae crefydd yr addfwyn Oen yn ei haragylchiadaa allanol yn dyoddef yn drwm eglwysi wedi eu lleihau yn eu haelodau cynnulleidfaoedd yn ychydig; y weinidogaeth yn cwyno yn dost; a phawb o honom yn hiraethn am well amser na'r un presenol. Ond yn ein galar, mae genym achos i law- enhau canys yn y cwm hwn y mae boneddiges gwerth ei galw felly sef gwraig F. Perkins, Ysw.; a gellir dweyd amdaniei bod yn un o'r gwragedd mwyaT haelionus a charedig ag sydd yn y dywysogaeth. Prif hyfrydwch ei bywyd ydyw llesoli y tlawd, y weddw, a'r amddifaid. Treulia lawer diwrnod o bob wythnos (a nosweithiau hefyd, os bydd angen,) i ymweled a'r tludion yn eu bythynod, i weini i'r rhai cystuddiol, i agor ei Haw, a hyny yn hdaeth i'r rhai anghenog ohonynt; a mynych iawn y gellir gweled ymborth yn cael ei anfon ganddi i rai sydd mewn prinder, y rhai ydynt yn ami yma y dyddiau hyn. Trueni na fuasai codau llawnion llawer o hen gy bydd ion creulon a chaled eu teimladau yn meddiant y foneddiges haelionus a chlodfawr hon ac yna ni buasai rhaid i dlodion y lIe hwn ddy- oddef llawer o dlodi a gwasgfa y dyddiau hyn fel y maent. Darfu i'r foneddiges hon, er ys blynyddau yn ol, sefydlu try- sorfa yn ei phalas ei hun, gyda'r dyben i gynnorthwyo y gwrth- ddrycbau crybwylledig i brynu dillad iddynt eu hunain, er ea cadw rhag oerfel y gauaf a gerwindeb y tywydd ac y mae y drysorfa erbyn hyn yn gref a llwyddiannus, a'i deiliaid yn ychwanegu bob blwyddyn. Mae rhagoroldeb a buddioldeb y sefydliad yn dyfod fwrfwy i'r golwg y naill flwyddyn ar 01 y llall, fel y mae y deiliaid yn awr yn rhifo rhai ugeiniau. Boreu dydd Llun, bob wythnos, daw ytlodion yn mlaen glu ceiniogau, ac ereill &'u dwy geiniogau, tra bydd rhai yn rhoddi rhagor, y rhai a gedwir ganddi am flwyddyn, pryd y bydd iddi eu dych- welyd yn ol iddynt yn ddefnyddiau dillad, fel yr ewyllysiont hwy eu hunaiu. Dydd Sadwrn, Ion. 31, ymgynnullodd pawb o honynt at eu gilydd i ystafell t9 y farchnad i dderbyn eu eyfran a chyn iddynt ymadael, darfu iddi eu hanrhegu hwyntr un ac oil, a pbrydd a o de a theisen fraith a blasus, yn rhad a dymunai gyda gwen siriol ar iddynt fwynhau iechyd a chysur y flwyddyn bresenol; yna ymadawsant, a phawb yn canmol eu cyfran, ac yn bendithio y foneddiges; ac yn wir, gallasent ganmol, canys nid rhyw second hand goods oeddynt, ond defnyddiau o'r fath oreu allesid gael am arian. Aolod ydyw o Eglwys Loegr, er hyny nid oes ynddi y duedd leiaf i ormesu y rhai a dderbyniant o'i charedigrwydcl, i ddyfod i'r un man a hi, fel y gwneiai Mary Morrice, o Sir Aberteifi, ychydig amser yn of, a'r rhai oedd dan ei llywodraeth Phardaidd. Bendithion fyrdd a orphwyso ar y foneddiges haelionus hon, a hir oes a gaffo hi i wneyd daioni, yw dymuniad didwyll-JoHN EVANS. HYSBYSIAD.—Hyn sydd i hysbysu nad yw David Bowen yn aelod na phregethwr yn bresenol yn Carmel, Cefncoedycymmer, gan ei fod wedi ei ddiarddel mewn cyfarfod rheolaidd a gynnaliwvd ar yr achos, Ionawr laf, 1863. EDWARD MORRIS, gweinidog, JOHN HUGHBS, WILLIAM LHWIS, WJLLIAM WILLIAMS, JOHN JAMKS, RICHARD JONKS, Diaconiuid—