Seren Cymru

Y TELEGRAM DIWEDDAF. Neithiwr (y 9fed) y cynnaliwyd y cyfarfod casglu dosparthiadol cyntaf yn Nghymru. Eglwys iellane y Rrithdir, Morganwg, aeth a'r anrhydedd hon. Y Parchedigion Lewis, Rhumni: Ellis, Sirhowy Wil- liams, Soar; Williams, y gweinidog. a minnau, yn llefaru ac ar y diwedd aeth y gweinidog caredig a'r list, a Mr. J. John a'r ganwyll yn ei law, at bob un yn ei eisteddle, i ofyn beth oeddent yn ddewis ei roddi at y Drysorfa, pryd y gosodwyd i lawr £17 8s. 6ch.! Ond sylwer, nid yw hyn nemawr dros hanner yr hyn a wneir yn yr eglwys fechan hon. Y mae yn ammheus genyf os nad yw hyn yn curo Aberdar yn ol rhif. Nid yw en rhif wrth law.

CVFNEWIDUD AMMODAU CASGLIAD Y DRYSORFA. Nis gall neb fod heb sylwi gyda gradd helaeth o syndod a boddhad ar y cyfnewidiad pwysig a wnawd yn ammodau casgliad y Drysorfa gan eglwys Aberdar, neu gan Mr. Price i'w eglwys, fe allai bob un o'r ddau yn nghvd, sef i roddi pedair blynedd i bob tanys- grifiwr o bump swllt ac uchod i dalu ei danysgrifiad. Trefniad gwirfoddol o eiddo y tanysgrifwyr felly yw hwn, ae nid gosodiad y Pwyllgor. Y cyfnewidiad hwn yw dirgelwch llwyddiant y casgliad yn Aberdar. Heb y cyfnewidiad bwn, tybiwyf, ni fuasai hyd y nod ddy- lanwad a gweithgarweh Mr. Price yn ddieonoi i gvn- nysgaethu y fath eflFeithiau gorgampus. Felly ar yr ammod o bedair bl/nedd i dalu, os byddant yn dewis crmmeryd hyny o amser, y mae yr addewidion hyn wedi eu gwneyd, sef un rhan o bedair ar bob taliad. Sylwasoch hefyd fod cyfarfod Merthyr wedi mabwys- iadu yr un ammodau ar ran eglwysi Merthyr. Wedi hyny, y mae holl bwyllgorau lleol Mynwy a Morganwg wedi mabwysiadu yr unrhyw ammodau. Yn hollo] wirfoddol y maent wedi gwneuthur hyn. Dywedais yn mhob pwyllgor nad oedd hyn yn rheol y Pwyllgor Gweithiol, ond os oeddent hwy yn dewis yr ammodau hyn nad oedd genyf yr arnbeuaeth lleiaf na fuasai y Pwylloor Oweithiol yn mabwysiadu yr ammodau, ac yn eu gwneuthur yn rheol gyffredinol oblegid mai eu dyledswydd hwy yw gwneuthur rheolau cyfatebol i ewyllys yr eglwysi.

Y PWYLLGORAU LLEOL. Cynnaliwyd y rhai hyn, oddieithr dau ddosparth, trwy holl Fynwy a Morganwg yn y ddwy wythnos ddiweddat. Fel y nodais uchod, y cynllun y maent wedi penderfynu casglu yn ei ol yw rhoddi pedair blynedd i'r tanysgrifwyrJ dalu eu haddewidion. Darfu i'r eglwysi gydsynio a chaisv Pwyllgor i ddan- fon cynnrychiolwyr i'r pwyllgorau Ileol byn gyda ffydd- londeb arbenig, yn mhell y tu hwnt i ddiin a ragdybiais. Mewn un man yn Mynwy, bu diffyg o herwydd absen- oldeb anhebgorol gweinidogiool y dosparth, sef y pwyll- gor a alwyd yn y Risca, o berwydd yr hyn y trefnwyd un arall i'w gynnal yn Bethesda ar y 22ain. Heblaw Silo, Tredegar, a Chaerffili, ni chefais un egl wys heb ei chynnrychioli neu air boddlonol oddiwrthi. Yn Aber- ufon yr oedd yehydi4 ddiffyg o herwydd gosodiad rhai eglwysi yn annghyfatebol i'r dosparth. Gvda golwg ar ewyllysgarwch a gwresogrwydd y cyfarfodydd, yr oedd y tu hwnt i'r dysgwyliadau cryfaf ag oeddwn wedi eu ffurfio. Yn wir mewn llawer o o honynt vr oedd y teimladau mor doddedig a gwresog fel yr oedd dagrau yn treiglo dros ruddiau yr hen frodyr wrth weled gobaith fod yr eglwysi yn debyg o ymgodi i safle oruchel eu dyledswydd, a bod y gweith- rediadan yn arwyddo bod yn ogoniant mawr i Ben go- Koneddus yr eglwys. Dywedai un brawd yn doddedig, "Diotch i Ddiiw y nefoedd am fy mod wedi cael y fraint o weled achos lesu wedi myned mor uchel yn fv nhymhor byr I, lie fy mod yn gweled fod gobeithion llawer mwy gogon-ddus yn tori arnoin fel gwawroddi- fry yn bresenol. Er nad oes genyf ond yehydig, mi a gynnorthwyaf hyd eithat fy ngallu." Ami ddywed- iadau a gly wais, Paham na wnawn drysorfa fawr y v. 11.11 '■ mae genym ddigon o fodd dim ond cael yr ewyllys." Paham y gall yr Independiaid fwy na ninnau yr ydym nf mor gyfoethog a hwythau ?"

Y RHA.GOLWG BRESHNOL. Wedi teithio trwy Fynwy a Morganwg, yr wyf yn methu peidio tynu casgliad oddiwrth yr hyn a glywais ac a welais, a thyma fe,—nid wyf yn credu na wneir y pum mil punnoedd yn y ddwy sir uchod yn unig ai gormod, ynte, i'r gweddill o Gymru wneyd pum mil ereill, yna bydd genym Drysorfa o £10,000, a hon yw y swm yr wyf yn bresenol a'm liygaid tuag ati, ac yr wyf yn credu y cawn hi hefyd. Bydd yn rhy druenus i eglwysi ereill fethu gwneyd hyny fethu gwneyd han- ner eymmaint ag eglwys Aberdar. Nid wyf fi yn gweled paham na allai pob eglwys wneyd cymmaint a hithau. Clywaisyn ddystaw fod dosparth Merthyr yn penderfynu gwneyd £1000 o leiaf.

Y TANYSGRIFIADAU. Ar fy nhaith enwwyd y tanysgrifiadau canlynol mewn ffordd i ddechreu y list mewn rhai dosparthiadau I T. C. Mr. John Jones, Tredegar 5 0 0 Parch. T. Lewis, Rumni .500 „ W. Roberts, Blaenau 5 0 0 „ S. Williams, Nantyglo. 5 0 0 B. Lewis, Vsw., etto 50 0 0 Mr. E. Morgan etto 5 0 0 J. Jtidd, Brynmawr 5 0 0 „ I). Morgan, etto 4 0 0 E. Davies. etto .200 Parch. R. John, Llanwenarth .500 Mr. W. Lewis, etto 4 0 0 G. L. Hiley, Ysw., Penybont 25 0 0 Parch. T. Thomas, D.D., Pontypwl 10 0 0 „ G. Thomas, M.A., etto 5 0 0 „ D. Morgan, Blaenafon 5 0 0 Mr. D. Morgan, Ffonmon 10 0 0 „ M.Morgan, etto .10 0 0 Parch. J. Lewis, Llancarfan 1 0 0 Mr. J. Davies, 7LIatifeithri 4 0 0 Jno. Lewis, Bontfaen 5 0 0 Parch. D. Davies, etto 1 0 0 Mr. W. John, etto 4 0 0 „ Thos. Llewellyn, Weg 5 0 0 „ W. Thomas, Tregolwyn 1 0 0 Parch. R. W. Evans, otto 0 10 0 Mr. Geo. Beynon, etto 1 0 0 „ Thos. Morgan, Pontfaen 1 0 0 „ E.Thomas, etto 1 0 0 „ T.John, etto 0 10 0 J. Wiliiams, etto 0 5 0 Parch. D. Davies, D.D., Aberafon 10 0 0 „ J. Rowlands, Cwmafon .500 CyfaiJI .400 Mr. J. Bedford, Taibach 4 0 0 J. Jones, etto 1 0 0 H. Williams etto 10 0 „ W. Lewis etto 10 0 „ C. Simon etto 10 0 „ D. Griffiths etto 1 0 0 Parch. N. Thomas, Caerdydd 10 0 0 Yr wyf wedi clywed am ugeimau o bnnnau heblatv y rhai uchod, fel nad oes yn awr ond ychydig waith i or- phen y fil gyntaf. Dymunaf yn awr ar yr holl eglwysi agydynt yn dar. paru i sylwi ar y cyfnewidiad gwerthfawr yn ammodau y caaglu, trwy yr hyn y gwelir nadyw un casgliad, megys ar ddiwedd darlith, ond un rhan o bedair o'r gwaith, ac yn fuan yn lie hyny bydd LLYFRAU CASULU Yn cael eu darparu i bob eglwys, yn cynnwys columns pwrpasol at bob tanysgrifind. Danfoner am danynt ataf n, sef Maest/cumwr, near Aewprrt, Mon- Danfoner yr arian i'r Trysorydd,-Edward Gilbert Price, Esq., fVest of England Bank, Aberdare. LL. JENKINS, Goruchwyliwr.

TRYSORFA COFFADWRIABTH Y DDWY FIL. Dosparth Cwmafon.—Mae y dosparth hwn yn cael ei wneyd i fyny o'r eglwysi canlynol:—Maes, teg, Spelter, Bryntroedgatu, Pontrhydyfen, Cwm- afon, Aberafon, Taibach, a Llansawel. Ar y 3ydd o'r mis hwn, cynnaliwyd Pwyllgor yn Aberafon perthynol i'r dosparth, yn yr hwn yr oedd cenadon yn cynnrychioli bron yr oil o'r eglwysi yn y dosparth.

_r- R. G. Ellis, ein maer gwiwlan,—i Haw, 'Not at bawl,rMsgwpan Arianaidd, gloewaidd, a glan, Am orchest ar Goedmarchan. Daeth Huw Parry fel anelvdd-yn ben Ar bawb yn y mynydd Pa wr o Sais, neu gampwr sydd Yn y gad yn well ergydydd ? Er syndod, bob tro y codai—y dryll At ei drem ni fethai 'N gyfarwydd fe gyfeiriai The balls all to the "bull's eye." HUGH MORRIS (Rhuddfryn).