Seren Cymru

,G.'Hih. ,.1" AMERICA, r- Y mae y Cadfridog M'CIellan wedi cych- Wyn o'r diwedd, gyda byddin gref, tua Bichmond. Cynnwysai ei fyddin dros 150,000 o wyr, rhwng y traed a'r meirch •filwyr abwriedid i'r fyddin oedd yn am- ddiffynfa Monroe gydweithredu a hwynt yn yr ymosodiad ar wersyll y gelynion yn Bichmond. J Dywed gohebydd y Times yn Washing- ton fel ycanlyn am y cychwyniad hwn :— u, Y mae milwyr yn cychwyn bob dydd o .Alexandria i Amddiffynfa Monroe, Mae yn awr oddeutu 38,000 neu 40,000 o wyr wedi ymgynnull ger Hen Bwynt Comfort, yn yxihwanegol at y gallu o dan y Cadfridog Wool, ac y mae oddeutu 45,000 yn eu canlyn, fel ag y bydd gan y Cadfridog M'CIellan o leiaf 85,000 o wrr traed goreu Unol Daleitbiau o dan ei lywyddiaeth, gydag uwchkw 100 o fagnelau, a 44000 o wyr meirch. :n,I; i "I mae agoriad mordwyaeth y Potomac i wedi rhoddi mantais i symud y gallu hwn yn ddibrofedigaeth. Pe buasai y gwrthryf- efwyr wedi cadw meddiant o'u cyflegrfeydd, nis gallesid anfon agerlongau llvvythog o ddynion, a chollasid llawer iawn o amser wrth eu hanfoIJ hwynt o gwmpas heibio Baltimore. "Ni wyddis ddim am y Merrimac, ond tybir ei bod yn cael ei hadgyweirio. Dy- wedir ei bod yn parotoi i wneyd ymosodiad; ond y mae y Monitor yn barod iddi, ac an- fonir y Mystic-agerlong ryfel arall wedi ei gorchuddio a haiarn-yno yn ddioed. Bydd y ddwy yn fwy nd digon i wynebu y Mer- rimac, ac ni oddefir iddi wneyd rhyw lawer o ddrwg." Newyddion o Efrog Newydd dyddiedig Ebrill 1, a'n hysbysant fod y Cadfridog Burnside wedi cymraeryd Beaufort' yn ddiwrthwynebiad, Mae pum ctnt o'r Gwrthryfelwyr yn dal Amddiffynfa Macon, ond dywedir fod llwybr arlwyaeth. wedi ei gau fyny. Mae v gwrthryfelwyr wedi canol- bwyntio ?r nifero 70,000 yn Corinth, Ala- bama, dan lywyddiaeth y Cadfridog Beau- regard. Tybir fod lluoedd o wrthryfelwyr ar hyd y llinell o Decatur Alabama a'rYnys 10 yn rhifo dau can mil o wyr, ac y bydd i frwydr fawrgymmeryd lie yn fuan yn y' parth hwn o'r wlad. Yn Senedd y Gwrthryfelwyr, cynnygiai Mr. Swane ar fod y Dirprwywyr i Loegr i gael en. hadalw, a bod pob cynnyg i ym- rirechu cael Lloegr i gydQsb^ y^pau i gael roddi hfcibio. Newyddion i lawr hyd y 3ydd o" Ebrill o Efrog Newydd, a fynegant fod y gwrthryfel- wyr oil wedi encilio oarfordir Georgia, gan gymmeryd, eu magnelau i Savannalit t Yr oedd Amddiffynfa Pulaski wedi ei llwyr amgylchu gan yr Undebwyr, a phob tramwyfa i Savannah wedi ei chan fyny. Dysgwylid i'r. gwrthryfelwyr roddi y He fyny bob dydd. Yr oedd 5 00 o'r Gwrthryfelwyr yn yr Amddiffynfa, ac os na roddent y lie fyny yn ebrwydd, byddai i'r Cadfridog Sherman ei dinystrio, Yr oedd Savannah a'r gymmydogaeth wedi ei hamdditfyn yn lew. Tybi4 fod'O ugain i banner can mil o wyr yno. MaeySenedd Undebol trwy bleidlais o 32 yn erbyn 10, wedi cario penderfyniad i gydweithredu &r Taleithiau hyny sydd yn dewis rhyddhau y caetbion. Gwrthwynebid y pendertyniad yn fawr gan brif aelodau y cyffin daleithiau. Mae gweithrediadau milwrol brysiog wedi eu dechreu ar y Cappauhaneck. Mae yr ysgrif er diddymu caethwasiaeth yn Nhalaeth Columbia wedi cael ei chario yn llwyddia^uus drwyy Sened(l--r-29-4rosti, a 14 yn ei herbyn. «- £ •' u't iV- Ji< > Bydd i'r Senedd ganiataui'r perchenogion 300 o ddoleri am bob caethwas a ryddheir. Mae cab mil o ddoleri wedi eu neillduo i'r ,I dyben o gynnorthwyo mudiad gwirfoddol i Hayti a Siberia. Dysgwylir i symudiadau pwysig o eiddo yr Undebwyr gymmeryd lie yn ebrwydd yn nghymmydogaeth Yorktown. Mae y Gwrthryfelwyr wedi ail "neddu Big Bethel. Mae y Cadfridog Jlalleck wedi myned i gymmeryd arlywyddiaeth y fyddin Undebol ar yr afon Tennessee; ac y mae y Gwrthry- felwyr yn parhau i adgyfnerthu Corinth dan Beauregard. Mae gorchymyn wedi myned allan o Swyddfa Rhyfel yr Undebwyr nad oeseisieu ycbwaneg o wyr yn eu byddinoedd. Maa y Gwrthryfelwyr yn llosgi eu cotwm yn Tennessee, a dywedir fod parotoadau yn cael eu gwneyd i losgi Memphis os byddyn angenrheidiol. Maeparotoadau helaeth yn cael eu gwneyd ar gyfer brwydr boetK yn Tennessee gan y ddwy blaid. Cvmmerodd ymladdfa lied fywiog le yn Winchester ar y 23ain o Fawrth. Saif Winchester ar yr Upper Potamac. Y Gwrthryfelwyr, gan dybied fod yr Undeb- wyr wedi ymadaet a'r lie, a gychwynasant i adgymmerydy dref. Gan fod yr Undeb- wyr mewn meddiant, cymmerodd brwydr Ie, gyda choltiadau ttymion o'r ddwy ochr. Enciliodd y Gwrthryfelwyr i Strabourg. Brysebion diweddaraf y Cadfridog Undebol Bartks, dyddiedig pum milltir y tu hwnt i Strabourg, a hysbysant fod y Gwrthryfelwyr yn parhau ar eu hencil, a'r Undebwyr yn eu. dilyn yn dyn. GwnaWd galanastra ofnadwy yn mhlith yGwrthryfelwyr ar eu ffoedigaeth. Llythyr o'r fyddin a rydd y^g^nylion can- lynol y Daeth y Gwrthryfelwyr ar Winchester dan lywyddiaeth y Cadfridogion Jackson, Longstreet, a Smith, gan yru ein niaes- wylwyr i mewn a'u meirchwyr. Wedi dyfod o fewn i dair mitldir i'r dref, agorwyd eu magnelau arnom, a dychwelwyd y gym. mwynas gan fagnelfa Robinson, yi hwn. a glwyfwyd yn ei fraich, ac a anaUuogwyd yn y man. Lladdwyd yn unig un dyn a cheffyl yn y fagnelfa y diwrnod hwnw. Ar ddyfodiad y nos, tynodd y ddwy fyddia i wersyllu gyferbyn a'u gilydd, gan ddysgwyl am y boreu i adnewyddu yr ymdrech. Yr oedd gan yGwrthryfelwyr saith irpl o w^r traed, wyth ar hugain o fagnelau, a deuddeg cant o vift meirch. Am ddeg boreu dydd Sul, adgyfnerthwyd hwy gan bum mil yn ycbwaneg. Deng mil oedd rhif yr Un- debwyr. Am hanner awrwedi deg gwnaeth y gelyn gynnyg ar ein haswy, gan agor eu magnelau arnom, ond ar ein hochr arall oedd eu gwir ymosodiad. Air yr ochr hono yr oedd y gelyn wedi cadarnhau eu hunain tu eefni fur ae yh y goedwig, aau magnelau wedi eu gosod ar dir uchei. Parhaodd y frwydr yn boeth hyd dri o'r gloch y pryd- nawn, y gwaith yn cael ei wneyd gan mwyaf gan y magnelwyr a'r llaw-ddryllwyr. Yin- drechodd y gwyr traed gymmeryd magnelfa 9 Deah & blaen y bidog, ond derbyniwyd hwy mor boeth fel y gorfu iddynt droi yn ol mewn dyryswch, er iddynt fod bron yn llwyddiannus yn eu hymdrech ar y cyntaf. Cynnygiwydyr ail waith, ond gorfodwyd hwy i encilio etto mewn dyryswch gyda cholled. Rhoddodd ein Cadfridog Tyler orchymyn yh awr i'w gatrodau ymosod ar fagnelfeydd y gelyn ar yr aswy, a chym. merodd ymladdfa ofnadwy le. Dwy waith y darfu i'n milwyr blygu oflaen yr ystorom, y ond ar y trydydd ymosodiad gorchfygasant y Gwrthryfelwyrgyda lladdfa ddycbrynllyd. Yr oedd ein colled ni yn, yr ymdrech yn fawr. Syrthiodd y mitwriad Murray trayn arwain ei gwmpeini, a lladdwyd a chlwyfwvd amryw Swyddwyr ereill. Yr oedd y lladd- edigion a chlwyfedigion y gelyn yh toi'r lie, a thorwyd eu hasgell aswy i fyny yn llwyr. Gwnaed amryw gynnygion i adgyf- nerthu ac ail wroli yr asgell dde, ond yn ofer; ac i wneyd y dyryswch ya waeth fyth, pan ddygwyd yr Irish battalion yn mlaefn i saethu ar yr Undebwyr, pallasant wneuthur hyny. Yr oedd y rhai hyn yn gant a hanner mewn rhif, ac er i un o gatrodau y Gwrth- ryfelwyr eu gwthio yn y blaen i danio arnom, ni wnaethant hyny., .Cafwyd deugain o gyrff y cant a hanner hyny yn feirw ar y maes wedi hyny. Yr oedd rhuad y drylliau TY a'r magnelau yn ddidor am oriau, ac yn en- wedig o ddau hyd chwech o'r gloch. En- ciliodd y gelyn dan liw nos mewn dyryswch. gan frasgamu tua Strabourg.