Seren Cymru

Dywedodd Mr. W. E. 'FdfstW ef fod ef yn gwybod oddiar brofad fod gwir angen am ddiwyg. iad ond na byddai y cyfnewidrad a wneir gan y Code newydd yn ddiwygiad. Ar ol rhai syiwadan gan Mr. Pnllar, a Mr. Leatham, ar gynnvgfarl Mr. Whiteside, gohiriwyd y ddadl hyd ddydd Ian. Mawrth 26ain. Pasibdd ysgrif cofrestriad eth- 'ftlwyr trwy bwyllgor, ar ol gwneyd amryw gyf- 'newidiadau ynddi. Ar gvnnygiod Syr F. Kelty, darllenwyd ysgrif diwygiad y gyfraith bertbyngt i feddiannan yr ail waith. I' Mawrth 27ain. Cytumdd Syr G. Bowyer i ^ohirio ei gynnygiad gyda golwg ar Itali, o herwydd Arglwydd. Paluaerstoni fojlyn feregft»ol.#n -3$>1FFfV«d >'i ->*H =■>. t 'i> I Code Newydd* ■ >" Ail agorwyd y ddadl ar y Code newydd gan Mr Whiteside, yr hwn a gefnogai benderfyniadau Mr. Wailpole, ac a gondemniai y Code newydd fel un dyehyoiniygol aCRnmhosibl ei roddi tnewn gweith- • rediad. Honai fod yr hen drefh wedi gweithredu yn foddhnol, ac wedi gwneyd daiotti raawr i'r wlad, ac nid doeth oedd gwneyd un cyfnewidiad mor fawr ynddi ag a gynnygid yn y Code newydd. Dywedodd Cangheilydd y TrySoriys y byddai i'r gyfundraeth bresenol, os dadblygid hi yn llawn, gostid ptiro miliwn o bunnau cyn pen ychydig ■ftynyddoedd. O ganlyniad, dyledswydd y Ltyw- odraeth oiedd nttat eyfundraeth warthus ag oedd yn cael ei chondemnio gan y dirprwywyr bi enhiol; ac > ytlei fattref, nid oeddy Code newydd yn myned yo ddigrtn pell. 0 gantyniad efe a obeithiai y hyddai i aelodau anrhydeddus wrthsefyll yr ymos- <*d!ad K wneid gan bteidiauadderbynient elwoddi- wrth yrben gyfundraeth, Barnai Mr. Adderley, fod gwaith y llywodraeth yn eau allan yr egwyddor wirfoddol i'r fath raddau, yn niweidiol i addysg genedlaethol, ac y dylai y senfedd ymdrechu cyfyngo ei. hymyraeth,a chefnogi ymdrechion gwirfoddol. Cefnogwyd y Code newydd yn wresog gan Mr. Gower, yr hwn a gwynai fod pobl wedi ei giniddeall t'tgamddartunh). Barnai Mr. Baines fod y gyfran fwyaf o'r jfiSO.OOO a roddai y senedd yn awr at addysg, yn ■ Cael eu gwario ar ddosbarthiadau a allcnt fforddio talu am addysg eu plant eu hunain. Credai, pe byddfti i'r dospartliiadau gw« ithiol ymwado a rhai y moethau, ar y rh=«j yr oeddynt ylt gwa'io symiau mawrion bdb blwyddyn er eu niwed ac nid er eu ItciMd, y galtent addyegu eu plant eu hunain ond yr etedd ef yn wrthwynebol i'r gyfundrneth fel yr oedd, o berwydd nad oedd yn cyrhaedd y rhai ag yf oesdd mwyaf o angen arnynt am gyinhorth y ilywodraeth. TeimJai Syr John Pakington ei fod dan r\vytftfeu i gefnogi penderfyniadau Mr. Walpole, a g«vrth- wynebu cynlluw y Llvwodraeth. Yr oedd ef yn credu fod dan ddiffyg mawr vn y gyfundrefn b e- Renol. Yr oedd yn rhy gar otbArtho). Er hyny, i bfth bynag oedd ei ddiffygion. yr nedd addysg y #lad wedi cynnyddu yn fawr. Ymddangosai nad oedd cyfundraeth y cynglior, o herwyddcost yrhon y ewynid, yn addysgu dim mwy na dwy ran o bump o blant y dosparthiadau gweithgar; or.d nid oendd cynllun y llywodraeth yn gwneyd dim at gyf- arfod y I;r"'g ymR, nac at estyn y gyfundraeth i'r thai yr oedd angen mor fawr arnynt. am dani. Dywedoftd Mr. Lowe y buasai ef yn bur ddewr pe y buasai wedi mabwysiadu gotygiadau y barwn anfhydeddns. Ni chanfyddai eu bod wedi eu Ihab. wysfadu gan Mr. Walpole; ac flis gallai ef (Mr. Lowe) ddyf»ln pa fodd yr oedd y liarwn anrhyd- eddusyn gaHu cefnogi penderfyniadatt Mr. Wal, pole. Nid oedd am yAiwnevd a'r manylion yn awr, gan y gellid eu hystyried yn well niewn pwyll- gvr. Ere a ddiolrhai i Mr. Adderley am ei araetb alluog a chymmedrol, tiwrthwjrnebai y cy. huddfadau personol a ddygwyd yn ei erbyn gan Wfr. Whiteside fel rhai annheg. Qwadai gyda dig- llonedd y cyhuddiad fod ganddo un gelyniaeth at y clerigwyr, Heb fyned at faiiyiion, ef'e a ddvwedai mai a mean y HyWodraeth ydoedd, sicrliau effeith- iolrwydd a niynu cywfrdeb gan y dtrprwirwyr jryda golwg ar gyflwr addysg y plant paii yn gadael yr ysgol. Ni fyddai i benderfyniadau Mr. Walpole sicrhau efFeitbioldeb na chynnildeb. Efe a ddir- gymhellai arholiad yn lie arolygiad, mor gryf, o herwydd y rhaid eadw bywyd ac eghi parhaus yn erbyn anwybodaeth, a chredai ntai yf unig ffordd i sicrhau effeittiiolrwydd a chynnildeb ydoedd, tros- glwyddo'r ysgolioti i oruchreolaetb ilifwodraethwy r Ueol;' .1¡ld'H.. ^tYSwJe' Newym}: -u' Mawrth 28ain. Ymffurflodd y yn bwyllgor i'r dyben o ystyried penderfyniadau Mr. Walpole. Gofynodd Mr. Lowe am hynawsedd y Ty tra y byddai efe yn gwneyd adroddiad byr ar ran y llyw- odraeth, y rhai. ar ol y ddadl y noswaith o'r hlaen, oeddynt wedi dyfod i'r penderfyuiad mai eu dyled- swydd oedd canratau rhai pethau, i'r dyben o rodd) terfyn ar y ddadl. Gan y bernid yn ddyrriunol fod i gyfran o'r rhodd ddibynu ar sylfaen sicrhaqh nag aiholiad personol, yr oedd y llywodraeth yn barod i g^dsynio i lacau yr egwyddor hono. Yr oeddynt yn foddiawn fod i gyfran fawr o'r rhodd gael ei chyfranu ar adroddiad cyffredinol yr arolygwyr, ac i'r dyben 0 gario hyny allan, yr oeddynt yn barod i gydsynio a chynnygiad o barth i'r hwn y ilioddasai Arglwydd Enfield rybydd, yr hwn oedd fel y eanlyh —' Wrth roddi cymhorth y llywodraeth i ysgolion elfenol ei bod yn ddoeth rhoddi swm pennodol y pen ar ganolrif presenoldeb ysgolheigion, a swm arall y pen ar arholiad personol yr ysgoiheigion mewn dar- Ilen, ysgrifenu, a rhifo. Yr unig gyfnewidiad a ddymunent oedd fod i'r rhodd gael ei chyfranu ar adroddiad yr arolygwyr, yn lie canolrif presenoldeb yr ysgolheigion. Vr oeddynt hefyd yn barod i ganiatau yr 8fed penderfyniad: —" Y byddai yn annghyflawn llwyr attal manteision ereill y rhodd seneddol oddjwrth y pwyllgoirau a wrthodant ym- gymmeryd a'r cyfrifoldeb o dalu y cyflogau a'r rhoddion a delir yn awr i'r dysgybl athrawon, yn ystirdparhall eu prentisiaeth bresenol." Yr oeddynt yn fottdiawn i ail ystyried y dull yn mha un yr ofeddid wedi gwneyd darpariaeth ar g)fer ydysgyM-athrawon,ac yn barod i gynnyg y cynthtn, yr hwn, tra y cadwai y dysgybl- athrawon heb gael un niweil, a adawai i'r pwyllgorau unrhyw arian gweddill a geid ar ol talu i'r dys^ybl- athrawon. Yr oedd llywodraeth ei Mawrhydi yn fotldlawn hefyd i ganiatau y lOfcd a'r lleg o'r penderfyniadau, y rhai ydynt fel y canlyn :—" Os diwygir y Code, neu os bydd unihyw gyfnewidiad pwysig yn angenrheidiol ynddo, fod iddogaetet ai-graffu yii mis Ionawr yn mhob blwyddyn, yn y fiith flurf ag a ddengys yn eplur pob rheol a ddi- ddymir, pob cyfnewidiad a wneir, a phob rheol newydd a Surfir. Pa bryd bynag y gwneir y cVf- ryw ddiwygiad neu gyfnewidiad ag a enww\d yn y penderfyniad blaenorol, na hydd yt) gyfreithlawn ei roddi mewn grym cyn gosodir ef gerl rony senedd, ac y rho ldir efar fwrdd y ddau am o leiaf un mis." Llongyfarchodd Mr. Walpole y Tt ar y dull t6g a haelfrydig yn inha un yr oedd y llywodraeth wedi ceisio cyfartod y gwrthddadleuon a godasid, a dy- wedold fod y pethau a ganiatawyd yn cynnwys yr y y egwyddor yr oedd efe wedi dadlu drosti. Dywedodd Mr. Disraeli ei fod yn meddwl fod y llywodraeth wedi jmddwyn yn ddoeth wrth ildio i'r opiniwn a amlygasid ganboboehr t'rTy. Yr oedd ele yn credu fod y llywodraeth yn gwjeifcbredu oddiar r egwyddor oreu. Addsiwodd y Uywodraetlv enwi diwrnod dydd Lhin i fyned yn mlaen yn mhellacb gyda'r pwnc. MawTth 31.—Gal*odd Syr Frederick Smith sylw Y sgrifenydd y Rhylel at y myuegiadau o'r flrwydir ft g-ymmeredd lerhwng y Hong haiarn Merrimac a'r gwn- fad haiarn Monitor, yn America. m Dywedodd Mr. Laird i'r Monitor arbed yr aoll longau Undebol; ac yr oedd yr Americaniaid vnbwr- iadu ymwrthod a gadeiladu amgaerau amddiffynol, gan ymddibynu yn hollol ar lynxes o longau tebyg 1, r Monitor. Credai ef mai llongau wedi eu gorchuddio it haiarn fyddai y rhai rhataf yn y diwedd, a gobeith* iai y byddai i'r Llywodraeth droi ei sylw at y mater. Wedi i amryw siarad ar y mater, dywedai Syr G. C. Lewis ei bod yn bosibl y cyinmerai oryn gyfnewid- iad le yn ein cyfundrefn lyngesol; ond os felly, y byddai rhaid nwario swm mawr o arian y cyhoedd. Nid oedd y Llywodraeth yn barod i fyned i lawer o gost yn bresenol, ond byddai iddi dalu pob sylw dyladwy i'r pwnc. dyladwy i'r pwnc. Yna ffiirfiodd y T9 yn bwyllgor cyflenwadol. Hys- bysodd Argl. Palmerston y bwriedid ail-gymmeryd y ddadi ar y Code Newydd ar ddydd Llun, Mai 5. CynHtin Arianol Canghellydd y Trysorlys. Ebrill 3. — Cododd Canghellydd y Trysorlys yn nghanol cymmeradwyaeth y Ty, er gwneyd vn hysbys ei atncan-gvfrifon am y flwyddyn. Aeth Mr. Glad- stone yn ofalus dros y gwahanol dderbyniadau a'r treulion am y flwvddyn ddiweddaf; ac,1ia gwnaeth yn liysbys ei gynllun am y fhvyddyn ddyfodol. Yr unig gvfnewidiadau a wnaeth ar yr amcan-gyfrifon y llvnedd oedd y rhai canlynol :—Y mae yr ardreth ar gardiau i gael ei ostwng o Is. i 3c. ypac. Y iuae Deddf Cofrestri Doiirefnau. &c., yn Ysgotland i gael ei chy £ ne«id; a'r pris ar rwym-ysgrifau trefodigaethol a thramor i fod yn un rhan o wyth y cant. Bydd trwydded attodiadol at werthu diod mewn tfeiriau. Cyfiawnhai y d retli bresenol ar wirodydd poethion, a'r cyfundrefn o osod y dreth ar siwgr. Yr oedd y dreth ar win i fyny hvd 26 gradd o nerth alcoholaidd i fod yn Is.; o 26 gradd hyd 42, Is. 6ch., yn lie I g. 5c. fel yn bresenol; ac uwchlaw 42 gradd, i osod treth o 3c. am boh gradd. Tynai ymaith y dreth ar hopys; ac yn pille gosodai 3c. o dreth ar bob baril a freweddid o ddiod. Ilhoddid trwyddebau at freweddu diod i deuluoedd am 12s- 6ch. yr un. Ni soniodd Mr. Glad- stone ddirn am y dreth ar ennill.