Seren Cymru

1. Mai dyben blaenaf Thomas Howell oedd lles- oli ei berthynasau. 2. Mai amcan y cymmynwr oedd cyfranu elusen, a hyny yn unig. 3. Y byddai gan bertbynasau y cymmynwr hawl ar fanteision yr elusendod, hyd y nod pe bydderit heb fod yn aelodau yn yr Eglwys Sefydledig, ac nid oes gwaharddiad personau ereill rhag mantais yr elusendod ar gyfrif eucred neillduol fel crefydd- wyr. Yroedd yr elusendodJD agored i Ymneill- duwyr. 4. Os gellidgwneyd pennodiad lleol i'r hwn y priodolid yr elusendod, y lie hwnw yw Sir Fynwy. 5. Ni enwir mewn un roodd Esgob Llandaf, nac yn ewyllys y cymmynwr, nacyn archebllu y Court of Chancery, fel pe byddai ganddo Unrhyw hawl,ti wcirrydd uarian yr elusendod, nen i arolyguea eyf. raniad, er i'r Draper's Company mewn ymarferiad data am flynyddau lawer cyn y flwyddyn 1838, i ddwylaw Esgob Llandaf ar y pryd, y swm o JE84 y flwyddyn i ddybenion yr elusendod. Ar y 4ydd o Fawrth, 1851, darfu i Feistr y llys, i'r hwn y cyfeiriwyd yr achos, hysbvsu, yn mhiith pethau ereill, fod income y meddiant eletsenol, heb gyfrif y Hog casg ledig ar yr income a dalwyd dros dymhor y cyfreithio, yn £2,138 13s., ac mai pri- odol oedd ymeangu gwrthddrychau a dybenion yr elusendod. Ar y 4ydd o Fawrth, 1852, gwnaed archeb yn yr achos, yn gorchymyn gwneyd cais at y Sene(ld drwv yr Attorney General, er cael cyf- raith i alluogi y Court of Chancery i ychwanegu yr elusendod crybwylledig yn y fath fodd ag i sefydlu, cynnal, a Ileshau ysgotion yn Ngnymru er addysg merched, ac er cynnal, dilladu, a darparu cynnys- gaeth i'r merched amddifaid a ddysgid yn yr ysgol. ion oeddent i gael eu sefydlu felly, ac i gadw fyny sefydliad y fath ysgolion yn y cyfryw fodd ug a dybiai y Ilys yn oreu. Cy mmefadwyodd hefyd brviiiad ty yn Throgmorton-street, rhan o feddian- nau yr elusendod, gan y Draper's Company. Yn gydunol a hyn, dygwvd bill i'r Senedd, a gwnaed cyfraith, 15 and 16 Vic., c. 14, sef cyfraith er rheoleiddlad a threfniaeth yr elusendod a sefyd- ]wyd gan Thomas Howell, yn neu cyri y flwyddyn 1540, a dybenion ereill.* Nid yw y Court of Chancery yn cymmeryd arnynt ymyraeth &'r So-iiedd, ac yn Nhy-yr Arglwyddi yn gvstal a'r Cyffredin, cir gallu anymddibyDol i attal niweidiau unrhyw gvnllur) ayrngortfoJir mewn bill o flaen y Senedd. Gyda golwg ar ddatganiad y Court of Chancery mewn perthynas i ymddiriedau, llefarai Arglwydd Cottenham, Canghellwr, yn yr achos rhwng yr Attorney General a'r lronmopger's Company, fel hyn (2 Mylne and Keen's Reports, p. 585, A.O. 1834), G.vda gol'wg ar gyft-'irio at'y meistr i Kyinmeradwyo cynllun er cael cyiraith Seneddol, nid wyf yn cymmeryd arnaf wybod pa fodd y dichon hyny gyfiievid eyin- hwysiad y datganiad. Dywed yr anrhydeddus Master of the Rolls nad oes gan y llys ar hyn o bryd ddim awdurdodaeth, a chwennycha lod y bill yn cael ei gynnyg i'r Senedd, er gQsod yn rueddiant y llys aw- durdod nas mwynheir, yn ol ei farner, ar hyn o bryd. Anhawdd fyddai dycliymmygu ain nacad mwy trylwyr o awdurdodaeth y llys nag a gynnwys hyn. Y, mae ei ystyr yn amlwg-nad oes gan y llys, fel y saif y ddeddf ar hyn o bryd, ddim awdurdod i gymhwyso y fund, oddigerth yn nihryniad caetbion, ac na feddianriir y cyfryw awdurdod yn dragywydd hyd oni newidirLy ddeddf. Y mae y fath osodiad yn gwbl ddisail, ac nid oes a fynno y l'ys hwn a darparu bills Vw dwyn i fewn gyda bwriad i helaethu ei awdurdod, fel ag i gynnwys amcan elusenol nas enwir yn yr ewyllysnac yn mwriad y cymmynwr." Y n,ne iol) aelod o'r ddau dy Seneddol oedd yn gwybod am y bill h WII mewn cyssylltiadâg elusendod Thomas Howell, tra yn ddadleuol, ac yn gwybod am yr holl ddryg811 a gvnnwysai, acaoddefodd iddo tyned yn ddeddf, heb ddyrchatu llais yn erbyn hyny-ry mae pob un felly yn gyfrifol am dano, Yr oedd yr eSi.;obion yn Nhy yr Arglwyddi yn ddystaw ar adeg gosodiad y gylraith gyssyiltiedig ag elusendod Thomas Howell a thebygol yw, eu bod yn arfergosod siampl o'r dystawrwydd at ba un y cyleiiir yn Llythyr y tra Anrhydeddus W. E. Gladstone, A.S. dros Urdd Ysgol Rhydychain," dyddiedig Chwefror Y mile pan cyntaf y gyfraith yn awdurdodi y cwmpeini i brynu Rhit 29, Throgmorton-street, wedi ei ryddhau oddiwrth yr ymddiried elusenol i'r hwn yr oedd yn ddarostynfjedig. Ceir rhanau ereill v gyfraith fel y canlyn II. Y bydd yn gyfreithlawn i'r Court of Chan- cery ymeangu yr elusendod at sefydliad, cynntdi.ifth, a budd ysgplion yn Nghymru, er addysgu merched, ac er cynnal, dilladu, a darparu cynnysgaeth i'r i merched amddifaid a ddysgasid yn y cyfryw ysgol- ion. yn y fath fodd, ac o dan y fath aralnodau a rheolau ag a ercbir, neu a gyfarwyddir o bryd i bryd gan y llys crybwylledig; ac o bryd i bryd i wneyd a rhoddi y fath ddeddfau, archebau, neu gyfarwyddiadau o beitliynas i'r elusendod a'r premises ag a fyddo reidiol ac addas, gan olygu yr ymeangipd a awdurdodir megys ag y rhagddywed- wyd yn y gyfraith hon, ar yr ammod fod holl esgobaeth Llandaf, o ran dybenion y gyfraith lion, yn cael ei chyfrif ofewnCymru; ac hefyd, ar yr ammod fed, ya narpariad y cyfryw gynlluniau, y flaenoriaeth i, gael ei roddi i esgobaeth Llandaf, o amseriad a maintioli y gefydliadau sydd i gael eu cychwyn a'u cynnal ar awdurdod y gyfraith hon, ac nn byddo ond un ysgo) i gaei ei chychwyn a'i chyn- nal o gynnyrch yr elusendod crybwylledig, y tu allan i derfynau presenol yr esgobaeth hono. I If. Os bydd i unrhyw ferch auiddifad a geisia fynedfa i un o'r ysgolion a sefydlir neu a gynnelir o dan awdurdod y gyfraith hon, dderbyn tysteb gan Esgob Llandaf ei bod hi o waed y dywededig r Thomas Howell, rhoddir i'r cyfryw berson y rtaen- oriaeth ar bawb ereill; a bydd i bob amddifad, yn Hetty,a yn unrhyw un o'r ysgolion a nodwyd, wedi derbyn tysteb ei bod o waed y Thomas Howell crybwylledig, ar ol yma, adael a'r cyfryw ysgol, 'bs bydd o gymmeriad diargyhoedd, allu hawlio/ai* adeg ei phriodas ddau can punt, fel gwaddol, allan o drysor yr elusendod a chaniateir i'r llywydd rag. dalu rhan o'r arian at ei gwasanaeth yn y cyfamser. IV. Fod esgob yr esgobaeth yn ralia un y sefyd- lir rhai o'r ysgolion crybwylledig, i' fod ynea officio, yn llywydd y cyfryw ysgol, a phan yu bresenol yn nghyfarfod llywyddion y eyfryw ysgol, efe fydd y cadeirydd. V. Y bydd yn gyfreithlawn i'r cwmpeini, eu holynwyr a'u trosiaduron (assigns) drwy ac o dan archeb a chyfarwyddiad y Court of Chancery a nodwyd, i brynu a meddiannu y cyfryw ddarnau o dir fel sylfeitile (sites) i'r ysgolion a sefvdlir fel y rhagddywedwyd, ac a gymmeradwyir gan y II) s crybwylledig abod y cyfryw ddarnau o dir, wedi eu prynu, i'w trosglwyddo i,, neu yn rhyw fodd er gosod yn meddiant y cyfryw gwmpeini, eu holyti- yddion a'u trosiaduron, mewn caduraeth dros yr eluseiidod a enwwyd, yn y fath fodd ag a archebir ac a gyfarwyddirgan y Court of Chancery crybwyll- edig. VI. Y bydd yn gyfreithlawn i'r cwmpeini a enwwyd, eu holynyddion a'u trosiaduron o bryd i bryd, gyda chydsyniad a chymmeradwyaeth y llys crybwylledig, i roddi a chyfammodi dros roddiad unrhyw adeiladaetb, gwelliant ,neu afaelebau ereill, dros unrhyw dymhor neu nifer o flynyddau, o'r 29,1860, yr hwn a gwylia nad vw y clerigwyr yn ddi- wygwyr ar^yllidol (nut financial reformers.) Nis wygwyr ar^yllidol (nut financial reformers.) Nis gallaf ddywedyd," ebe te, "fy mod wedi cantod o'u tu hwy (y clerigwyr) duedd gylfredinol i attal treulion (cvhoedd), er, yn ddiau, nad oes yr urt dosparth yn teimlo pwys y trethiad a achosayn fwy na hwynthwy." Y mae y Ilythyr hwn wedi ei gyfeirio gan Mr. Glad- stone at Offeiriaid Cymreig. Diau yr ewyllysiai Mr. Gladstone i'r offeiriaid osod eu gwynebau yn erbyn unrhyw wastraff afreidiol a drygionus o arian y wlad a cholier fod urian y wlad yn cynnwys meddiant eg. Jwysig ac elusenol. Nid yw yn gofyn iddynt beidio ymyraeth. Er cnghraifft, os gwel yr esgobion gam- ddefnyddiad pwysig o unrhyw elusendod (a great cliarity job) ynNhy yr Arglwyddi, eu dyledswydd yw yrnosod arno a'i ddinystrio, neu ddadleu dros gynnildeb. cvfan neu unrhyw ran o'r tiroedd, etifeddiaethauneu feddiannau fyddo ar y pryd yn perthyn i, neu yn Icael eucadwmewn ymddiriedaeth. dros yr elusen- dod a enwwyd, ac hetyd i werthu a chyfleu, neu gyfnewid y cwbl, neu unrhyw ran o'r cyfryw dir- oedd; etifeddiaethau a meddiannau, er y fath reutau, am y fath brisoedd, ar y fath delerau ac ammodau, a chyda ac o dari y fath awdurdodau a darptmaethau, ac yn y fath fodd. yn neillduol ag a awdurdodir neu a gytarwyddir gan y Court, of Chancery crybwyll- edig* ;drwy eu harcheb o bryd i bryd ac er cyr. haedd yr .amcanion a enwwyd yn flaenorol, nt u unrhyw rai o hoxynt, ac liefyd er diwygiad neu well trefniad meddianiiau yr elusendod a nodwyd, neu unrhyw rai o honynt, i wneyd a pherflfeithio y cw)!, neu unrhyw rai o'r cyfryw weithredoedd, afaelebau, a chyflwyniadate, a derbyn T oyfan neu unrhyw ran o'r cyfryw ttrosglwyddiadau; Be i wneyd a sicrhau pob rhyw gytuhdeb a threfniadau, act wneyd pob rbyw weithredpedd, materion, a,liliethau. o ba fath by nag a awdurdodir neu a gyfarwyddir yn y dull aragnodwyd gan y crybwyiledig Court of Chancery, VII. Y bydd yn gy/reithlawn i'r cwmpeini a enwwyd, ilw holynyddion a'u trosiaduron a bryd i bryd, gyda cl:ydsyniad achymmeradwyaeth y Court of Chancery, i osod allan a buddsodi rheutau, glvr, a daered gwargedol etifeddiaethau a meddiannau yr elusendod, a'r cwbl, neu unrhyw ran o'r arian yn deilliaw o unrhyw weithiad neu gyfnewid o'r eti- feddiaethau a'r meddiannau elusenol a grybwyllwyd, neu unrhyw ran.o iionynt, a'r cwbl nea unrhyw ran o arian ereill, ar y pryd yn feddiant yr elusendod, yn mbryniad tiroedd: neu dda etifeddiaethol, nea wystlau gwnioiieddol, neu yn perthyn i'r llywod. raeth a bod o bryd i bryd, pan ac mor fynych ag y gwneir unrhyw bryniad neu fudrfspddiad, megys ag y nodwyd yn flaenorol, bydd i'r tiroedd a'r gwystl- au bob yr un, a brynir neu a feddiennir felly, gael eu cyflwyno a'u trosglwyddo i, neu yn rhyw foddeA gos.id yn med tfant y cwmpeini; eu hotynyddion a'Q" trosiaduron, mewn cadwraeth dros yr elusendod a enwwyd; yn ui fel y cyfarwydda y Court of Ctiaricery o bryd i bryd. VIIi. Fod yr holl gostau, gofynion, a threulion cyssylltiedig ac yn ddilynol, neu mown un modd yn dal perthynas a'r ymgais am, y cuflaelUid a'r cyflawniad o'r gyfraith hon, ac.yn rhagbarotoadol iddi ac yn caniyn arni hi, i gael eu tatu ailan o etifeddiaethau, arian, a meddietnniia yr eiustn iodt, yn y cyfryw fodd ag a gyfarwyddir gan y crybwyll- edig lys, sef y Court of Chancery. IX. Fuil y gyfraith hon, y geiriau a'r ymadrodd- ion canlynol, i ddwyn yr ystyrion pennodol a roddir iddynt yma, oni bydd rhywbeth yn y pwnc neu'r cyssylltiad yn milwrio yn erbyn y fath ddehongltad, h.y., bydd i'r ymadrodd "cwmpeint" olygu a chynnwysy Draper's Company," yn ol en bellw fel cymdeithas, The Master, Wardens, Brethren, and Sisters of the blessed JVlajy, the Virgiu of the Mystery of Drapers, of the city of London;" en holynwyr hefyd, ac ymddiriedolwyr ereill yr elusen- dod ar y pryd. Bydd i'r ymadrodd yreJusendod" olygu elus- endod y crybwylledig Thomas Howell, a seiydlwyd ganddo yn ol fel ei gosodwyd ac ei gweinyddwyd dan awdurdod y gyfraith hon. Vr hyn a elwit yn mhob cyfreithiau Seneddol neillduol o'r fath yma, "Tha general saTing clause," a gyfansodda y lOfed pen ac y mae yr ileg yn darparu na byddo y gyfraith yn un gyhoeddus, oDd y gellid derbyn copi o honi wedi ei argraffu gan argraffydd y Freuines, fel prawf gan yr holl Ynadon, Barnwyr, ac ereill. (I" w. ?! i (I'w barkau.)