Seren Cymru

GLINIAD DIRPRWYWYR Y DEAU. Dydd Mercher, Chwef. 5ed, cvrhaeddodd y Mrd. Mason a Slidell-dirprwywyr y De-i Southampton yn y llestr La Plata. Hwy a aethant ar fwrdd y llong Brydeinig Rinaldo yn Boston, rhwym i Haliffax, ar yr 2il o lonawr. 0 herwydd y dym- mestl ddychrynllyd, nis gallas y Rinaldo fyned i Halifax; ac ar ol ymgais ofer o bedwar diwrnod i wneydhyny; rhedoddam Bermuda. Yna cyn. nygiodd y llyngesydd Seisnig ar yr orsaf anfon y dirprwywvr adref yn llestr ei Mawrhydi y Racer, neu eu cludo hwynt i St. Thomas, i ddal agerlong llythyrfa India'r Gorllewin. Dewiswyd yr olaf. Addefant bod yr awdurdodau Prydeinig we,li,ytn. ddwyn yn garedig atynt ar fwrdd y Rinaldo,ac yn Bermuda. Derbyniwyd hnynt yn Southampton gan swyddogion yr asrerlong wrthryfelgar y Nash- ville, a boneddigion ereill. Fe. ymgasglodd torf fawr yn nghyd yn y doc i gael golwg ar y dynion a gostiasant i'r wlad hon gymmainto arian, a'r fath bryder i boll Ewrop. Ni wnaed un arddangosia i ar yr achlysur o'u elaniad. Hwy a aethant yn mlaen yn ddioed i Lundain, o bit le bwriada Mr. Slidell fyned i Paris. Ymae y ddau ddirprwywr yn hen w9r, ac yn edrych yn iach. Y mae Mr. Slidell yn debyg iawn i'r darluniau o hono ef yti y newvddiaduron darluniadol. Ni chyrhaeddasant ri St. Thomas, ond oddeutu dwy awr cyn i'r La Plata gychwyn oddiyno i Loegr. Cwynant eu bod wedi cael triniaeth ddrwg yn ngharchar Boston. Pan oedd y La Plata yn dyfod i mewn i borthladd Southampton, gyda'r dirprwywyr, yr oedd y Tus carorra-ageriong rhyfel yr Undeb—yn cychwyn allan ar wibdaith.

HANESION CYFFREDINOL. DIRPRWYWYR Y DEHAU.—Hvsbysir yn awr fod dirprwywyr Taleithian Deheuol America wedi en cyfarwyddo i gynnyg cytundeb i Loegr a Ffrainc, yn sicrhau masnach rydd rhwng y pleidian cvtundebol am hanner can mlynedd, llwyr ddi.. ddymiad dadforiad caethion, a rhyddhad yr holl negroaidaenir ar ol cwblhau y cytundeb. Fel ad-daliad am v manteision hyn, y mae y Cynghrair Deheuoi; meddir, yn gofyn i Loegr a Ffrainc gvd- nabod eu hannibyniaeth, a gwneyd ymchwiliad i'r gwarchae presenol. MARWOLAETH Y PARCH. T. HARTWEI-L HORNE. —Drwg genym hvsbysu inarwoiacth y Parch. T. Hartwell Home, B.D., awdwr y lIyfr enwog ar 4 Arweiniad Astudiaeth Feirniadol o'r Yserrythyrau Santaidd," a rboddodd y gwaith hwn y fath fodd- had i Dr. Howley, esgob Llundai*, fel y cynnyg- iodd ordeinio Mr. llorne, yr hwn oedd y pryd hwnw yn treulio ei amser i astudio llenyddiaeth gyffredinol. Bu am lawer o flynyddcedd yn dal swydd lenyddol bwysig yn yr amgueddfa Brydeinig. Y mae perigloriaeth plwyfydd unedig St. Edmund the King, a St. Nicholas Acaris, yn ninas Llun. dain, yr hwn sytM yn wag trwy farwolaeth Mr. Home, yn werth oddeutu £ 300 y flwyddyn. TYWYSOS CYMRD.—Y mae y Parch. Cannon Stanley wedi ei appwyntio gan ei Mawrhydi i deithio gyda Tywysoic Cymru yn y Dwyrain. Can- lynir ei nchelder breninol hefyd gan fab Arglwydd Clanwilliam. Bwriadant gyi-hwyn i'w taith ar y 7fed o'r mis nesaf. Y mae Arglwydd Gilford, yr hwn, y mae yn debygol, ydyw y trydydd person y cyfeirir ato, yn hynach o rai blynvddau na'r Tyw- ysog. Gwnaed ef yn Islyngesydd yn 1852, a chlwyfwyd ef yn drwm yn yr vmosodiad ar Canton yn 1857. CYNHYRPRAD AGOKIADOL.—Y mae yr Undsb Diwygiadol Gogleddol, un o'r Cymdeithasau hynaf yn y wlad, wedi ail ymosod ar y gwaith gydag egni adnewyddol. Y mae eiaoes wedi cynnat amryw It .), gyfarfodydd cyhoeddua yn nosbarth Newcastle, ac gy, yr oedd nifer mawr o'r dosparthiadau gweithiol yn bresenol ynddynt. Atnlygid y brwdtrydedd mwyaf o blaid Diwygiad Sen.eddol yn yr boll gvfarfodydd, Y91 a phasiwyd penderfyniad unfrydot i weithio yn selog o'i blaid. Bwriedir cynnal deg neu ddeuddeg o gvfarfodydd ereill yn yitod yr wythnos nesaf. Nid ydyw yn annhebygol na. ddilytiir siatppl y Gogledd mewn lleoedd ereill. Cynnelir cy nnadl- edd o ddiwygwyr yn Llundain ya y mis nesaf, pryd y cychwynir symudiad cenedlaettiol. CANOLOGRWYDDYN YSTOD Y RHYRSI.^—Cyn- nwysa y Gazette lythyr oddiwrth Iarll Russell at y morlys yn moa un y gwaherddir y pleidiau rhyfei- got Americariaidd, y naill yn gystsl a'r llall, rliag 9 delnyddio porthladdoedd Prydeinig. Enwir porth- laddoedd ereill yn ynysoedd Bahama. Pan y gyrir hwynt i mewn gan dywydd tynihestlog, getlir rlioddi ymborth iddynt, Orid dim m*Vy na digon o lo i gario y Ilestr i'r porthladd agosaf ¡'w gwlad hi ei liun ac ni cheir rhoddi ail gyflenwad i'r un llong yn yr un porthladd o fewn tymhor b dri mis. — '¡ CAETHWASIAGTH AMEBIC*.—Yn <4 y c.vfrif di- weddaf, yr oedd nifer. y caethion. yncyrhaedd i 4,000.000. Y mae eu nifer a'u( gwerth yn gwneyd eu rliyddhad dioed trwy bryniad ganyllywodr- aeth hron yn anmliosibl. Cyfrifir eu gwerth yn £ 50.000,000, a gwerth y tir a lafurir ganddynt yo ".£200,000,000, fel ag y byddai y gost o'u pcynu yn ^f700,000,000..Byddai llog blynyddol yswrn yma yn ol llog America o »aiih punt y cant, ya ^49,000,000, neu fwy o £ D22,000,000 na llog dyled wladol Lloegr; a'r rbai hyn i'w. talu, nid gan ddeng miliwn ar hugain o. bobl (asnachol a llaw- weitbfaol, ond gan wyth miliwn o amaethwyr llwyddiannus, mae yn wir. ond heb enoed arfer talu ond ychydig odrethi. Y mae yr holl gaethton yn siarad yr iaith Saesoneg; ac y mae y to pre- senol bron oil wedi eu geni a'u magn yn America. YR OERPEL YN RWSIA.—Dywed llythyr o St. Petersburg, fod y gauaf eleni yn hynod o galed yn y wlad hono. Bron bob dydd, y mae cyrffyn cael eu darganfod wedi rbewi i farwolaeth. Yr oedd sledye o Cronstadt y dydd o'r blaen, yr hwa oedd yn un cauedig, a thri o bersonau ynddo yn ngbyd a'r gyrwr. y rliai, erbyn i'r ceffyl aros yn y manar- ferol, oeddynt oil wedi sythu. Y mae hyd ynod y cerryg yno yn dyoddef yn herwydd yr oerfel, ac y mae amryw o agenau i'w gweled 'Y'h nghof.golorn Alexander, yr hwn sydd wedi,ei wneuthur ogrtlftit. coch Finland. PRYNIAD STAMPS LttTHYRON.—EMtai na fydd yn bollol anm iit-iodot hysbysui'n darllenwyr yn nghylch y drefn newydd yr ydys wedi ei mabwys- ladu gyda golwg ar v stamps llythyron, y rhai a dderbynir yn fynych yn lie arian. Er dechreu y mis hwn, y mae postmasters Cymru a Lloegr wedi eu hawdurdodi i brynu stamps llythyrort gan y cy- hoedd, os na fyddant wedi eu niweidio neuen di- wyno, am 2* y cant; ond cofier na phryhir dim a y fyddo wedi eu rhyddhau oddiwrth eu gilydd. Trwy hyn gellir cael 19s. 6c., am werth Xl-; 9s. 9c. am werth 10s.; 4s. 10le; am werth 5s., 80 felly yn mlaen am unrhyw swm. PRIF DDYN-LEIDDIAD YR OBS.—Y mae dyn yn Ffrainc, enw yr hwn ydyw Mbrtin Dumollard, newydd gael ei ddedfrydu i'w grogi, gweithredoedd ysgeler yr hwn nad ydynt i'w cymharu bron ar lechres hanesyddol, a saif ei enw mewn coffadwr- iaeth fel dyn-leiddiad am oesoedd i ddyfod. Yn nghymmydogaeth dinas masnacho] Lyons y trigai y cresdur ag sydd wedi ei brofi erbyn hyn i fod am flynyddau yn cario yn miaen y fasnach fwrddro gyda'r diofalwch a'r cyssondeb mwvaf. Fel yr ar- ferai Burke a Hare, y llofruddion a arswydent yr oe# a aeth beibio, gario yn mlaen eu masnach er gwer. thu y cyrff. felly yr oedd hwn yn dwyn ei ysgeler. der yo benaf er mWYQ dillad ei laddedigioa. fiernir

oV gloch yr ail ddydd, dechreuwyd gan y Parch. T. E. James, Glyn Nedd a phregetbodd y Parchn. E. Thomas, Berthlwyd a B. E. Thomas, Gelli- gaer. Am 10 o'r gloch, dechreuodd y Pach. Daniel Jones, Tongwynlas; a phregethodd r y Parcbn, W. Lewis, Do wdais J. Owen (Saesneg), Aberdar; a T. Price. Am hanner awr wedi 2 o'r gloch, dechreuwyd gan y Parch. M. James, Croesyparc a phregethodd y Parchu. R. Williams, Hengoed; T. Williams, Llangloffan a D. Ed. wards, Ystalyfera. Am 7 o'r gloch, dechreuodd y Parch. R. Richards, Siloam a phregethodd y Parchn. W. Jenkins, Troedyrhiw; T. E. James; ac E. Roberts, Pontypridd. Teimlir diolohgarwch mawr i Mr. a Mrs. Evans, Roath, am eu hatfrydedd yn talu am giniaw i'r nifer mawr o weinidogion ag oelId yn bresenol; ac yn bendifaddeu i'r Meistr Mawr am gynnorthwvo ei weision i gyhoeddi Gair yr Iachawdwriaeth gyda dylanwsdau tuhwnt i'r cvffredin. B. EVANS, Ysgrifenydd. ■w V