Seren Cymru

Ond awel a chwythodd dros fynydd Calfaria, Ac ysbryd y bywyd ro'd<l dro rn y glyn, Dbatltii^tt i'tt meddisnf, rho'wd can yn ein genau, E^n&tr«ed a. gyfeiriwyd i Galfari frym -Y A Wan daw'r boren pan welir yr ardal, A baniar Calfaria yn chwifio'n mhob man, A phawb yn cyduno mewn iaith ac mewn meddwl yrlesu yn gyfan i'vv ran. Hir lwydd;i T. Parry, y cadben cerddoro], r A'r mwyneu athrawon tra fyddont is hen, Eu bamean Fo beunydd i ddwyn rhai o'r newydd t rodio'r teg lwybr i'r nefoedd, Amen. Aberdar. P. A. GWVLLT. CYFARFOD CHWARTEROL Y BEDYDDWYR, DOS- PARTH IsAF SiR ABtCRTEtFL—Cynnaiiwyd y cyfar- fod. hwn yn Aberteifi nos Fawrth a dydd Mercher. yr 21ain a'r 22ain o'r mis diweddaf. Nos Fawrth, am 6, dechreuodd y brawd H. C. Parry, Talybont; a phre- gethodd y brodyr J. Jenkins, Trefdraetb, ac A. J. ftBTyyGBfnmawr. Trarioeth, am ddeg, dechreuodd y brawd R, Lloyd, Bethlehem; a phregethodd y brodyr A. "Jy Parry, ac H. C. Parry, Talybont. Am 2, dech- reuodd y brawd E. Lewis, Llandyssil a phregethodd y brodyr J. Rowlands, Ceinewydd B. Evans, Manor- bier (yn SaesnegV a R. Lloyd, Am.6, dechreiiodd y brawd G. H. Roberts, Tabor a phregethodd y brodyr A. J. Parry, a Hi C. Parry. Cawsom gyfarfod wrth ein bodd, a tfiammheu y coftr am dano yn hir, a'n dym- uniad fel eglwys yw i'r cwrdd hwn, yn nghyd a'r pre- gethau da yr ydym yneu cael bob Sabbath, i fod yn fendithiol i gryfhau ein ffydd, i wresogi ein caciad, ac i sefvdlu ein serch ar y pethau sydd uchod, lie mae Crist yn eistedd ar ddeheulaw y Tad, ac i'n gwrandaw- wyt i gael eu hachub i fywyd tragwyddol. Aberteifi. AMON. OiYi— Boieu dydd Mercher, yn ygynnadledd, pen- derfynwyd,—Fod Athrofa a fwriadai y Gngtedd, i gael ei golyeu fel achos teilwng i dderbyn ein cyfraniadau yn yr eglwysi. CALFARIA, ABERDAR.—Dydd Sul, Chwefror 2, cynnaliwyd cyfarfod chwarterol yn y capel uchod, am 2 o'r gloch vn ? prydnawn. Dechreuwyd y cyfarfod trwy gann nen ddn gyda'n gilydd, ac anerchwyd gor- sedd gras gan Benjamin Phillips. Wedi hyny, galwyd ar yr ysgtitenyddion i roi rhif a llafur yr ysgol, yr hyn a wnaeth&nt yn ewyllysgar. Yn nesaf, galwyd ar W. Fisher i adrodd Effaith Gwell." Anerchiad gan W. Williams, Ton gan g6r Calfaria-. Anerchiad i'r ysgol Sol, gan L. Morgan. G. Thomas, Nid ties j-ma i ni ddinas barhaus." Anerchiad gan Caleb Howells. Ton gan gor y Gadlys. M. Edwards,-Droddefiadau Crist. Anerchiad gan S. Phillips. Ton gan David Edwards. "Y Teithiwr blin." Anerchiad gan W.. Richards. Ton gan gor Calfaria. H. Davies.—" Yr Amddifed. E. Thomas,—" y Rhosyn." D. Hopkin, Anerchiad i'r Ieuenctyd." Toil gan gor Ynyslwyd- T: Roberts,-r-" Yr Athraw da." A. Jones,—Pennill. ion i'r ysgol Sabbothol. Anerchiad gan W. Griffiths. Tônrgan gor y Gadlys. Ann Evans, M. Thomas, W. Jdnes, J..Evans, E. James,—" Ymddyddanion y plant a'r (ara. M. Thomas,—" Arwyddton Henaint." E. Ley^bau,— Dysg.wyl trugaredd ein Hargiwydd lesu Grist. Diweddwyd v cyfarfod trwy ganu lipn don gvda^i gilvdd.V—■ DANIEL DAVIES, Ysgrifenydd Ysgol y (Jadlys. SEFYDLIAD Y PARCH. D. R. JONES, GYNT 0 RUMNI, YN. AsERCARN.—Nos Fercher a dydd lau, y 29ain a'r 3tiaiu. o Ionawr, cynnaliwyd cyfarfod er eyd- nabnd y brawd Jones yn fugail yr eglwys Fedyddiedig yn AbM-carn. Am ,hanner awr wpdi 7 yr hwyr cyntaf, pregéthoddy brodyr J. P. Williams, Soar, Rumni, a Timothy Thomas, Maesaleg.. Am 10, dydd Iau, pre. gethbdd y brod}fr E. Thomas, Casnewydd (Saesneg), a Lewis Jones, Brynhyfryd. Am 2, wedi darlien a gweddio, arwyddodd yr eglwys ei dewisiad o'r brawd oijes, ac yntaua arwyddodd ei dderbyniodd o'r alwad. Yna anerchwyd v gweinidog gan Timothy Thomas, a'r eglwys gan Evan Thomas. Am 7, pregethodd y brodyr T. Reeves (S^eaneg), Qwen Griffiths, Moria, a J. P. Williams. Mae y brawd anwyl Jonea yn dechreu ar ei waith pwysig yn y He dan amgylchiadau gobeithiol. LlwyliQi"ntmawr)ddo.T. THOMAS. ABERBWAEN — Cynnaliwyd gwledd ddirwestol yn y dref hon ar ddydd Mawrth. Ion. 7ed, yn yr YI1" goldy cenedlaethol. Dechreuwyd am 2 o'r gloch elid i mewn drwy dalu swlit yr un. Yr oedd yno giniaw rhagorol wedi ei pharotoi i'r perwyl, a daetb llawer o fobl yn tigliyd i gydwledda o'r danteithion parototedig. Am chwech o'r gloch. ymgynnullodd tyrfa luosog yo nghyd i addoldy y Trefnyddion Calfinaidd. Dech- reuwyd y cyfarfod drwy ddarllen a gweddio gan y Parch. D. Symons (T.C.) a chymmerwyd y gadair gan yr un, a chawsom araeth orgampus gan yr hyawdl areithiwr, Robin Ddu Eryri. Yr o^ddem ,ni bron yn llamu wrth glywed y fath bethau rhagorol yn caelea dweyd. Prydnawn dydd Mercher cinlynol, neth y Band of Hope yn orymdaith fawr .drwy y dref, gan ganu, ilu banerau yn chwifio yn yr awyr. Yr eedd yr olwg arnynt yn ardderchog. Am chwech, aethant i addoldy y Trefnyddion, er clywed am ganlyriiadau dychrynl!yd meddwdbda daioni dirwest. Decbreu- wyd drwy ddarllen a gweddiagan T. A. Nicholas, Y sw. (E.) a chymmerwyd y gadair gan y Parch. D. Symons; a chawsom araeth gampus dros ben gan yr un areithiwr, sef Robin Ddu. Yr oedd yr addoldy yn orlawn o fobl, a chawsomoll ein llwyr foddloni, ac ar ddiwedd y cyf- arfodydd hwylus a gwresog, ardystiodd llawer. Gob- eithio bydd yr areithiau yma yn fendtth i lawer o fedd- WÓn y dref," Ma, dirwest wedi gwneuthur lies mawr i lawer o ddynion yn y lie yma. LLUNDAIN.—Cynnaliwyd cylchwyl flynyddol, peithynol i ysgol Sabbothol Gymreig Heol-Eldon, dydd Merch,.r, y 29ain o Ionawr, gyda bwriad i an- rhegu deiliaid yr ysgol, "heb arian ac heb werth," a gwledd de. Cymmerodd yr athrawon, athrawesau, ao ysgolheigion ffyddlon, perthynol i'r ysgol, ran yn y cyfarfod, a gwenau ar bob gwyneb," yn gweinu i'r ymwelwj-r. Nid ydym yn cofio i ni arioed gyfranogi o wledd mor hyfryd a dymunol a hon efallai fod rhvwbeth o'r tu allan i'r te'' yn rhoddi mwy oflas iddo, sef, yrystyriaethniai" Cymry oedd yn gweinu;" a pheth arall, mai deiliaidyr yasol Sul oeddynt, a dymunaf gyflwyno teyrnged o glod a diolchgarwch gwresog i Mrs. Daniel Jones, Mrs, A. Jones, Mrs Hughes, Miss E. Jones, Miss Edwards, &c., am eu parodrwydd, eu medrusrwydd, afu cymmwynaggarwdh, yn darparu a pharotoi erbyn y cvfarfod. Ar ol diwallu y cbrfF ag atogenrheidiau natur, cyfododd cynhwrf yn ngwersvll y njeddwl am ymborth; ac aethwyd: at y gorchwyl i barotoi, ac i hilio y bwrdd, ag ymborth oedd yn cydweddu ag aasawdd a ohwaeth pob medd- wl oedd yn y cyfarfod. Ar ol ethol ein parchus wein- idog Mr. Evans, fel llywvdd, dechreuwyd y cyfarfod trwy ddarllen rhan o'r Ysgrythyrau Santaidd, a chy- farch yr Anfeidrol mewn gweddi, yna galwwyd ar Mr. R. Wall, j sgrifenydd yr ysgol, i hysbysu holl ysgog- iadau yr ysgol yn ystod yftwyddyn a aeth heibio. Wedi hyny, galwwyd ar, Miss Williams yh mlaen; i ,g adrodd yr lleg bennod olyfr y Pregethwr, yn Gym- raeg, yr hvn a wnaeth yn effeithiol iawn. Ynagalw- wyd ar Miss Powers i adrodd y 12fed o lyfr y Pre- gethwr yn Saesneg; da iawn. Ar ol. hyny, adrodd- odd Mr. Jenkin Morgan, y 24ain Salm, Lewis Morgan yr 8fed Salmi David Jones y Salm gyntaf, a James Evans y 4edd Salm, ollynGymraeg, gvda boddlon- rwydd cyffredinol; yna galwwyd ar Mr. Evans, Cy- ffeiriwr, yn mlaen i annerch y cyfarfod yn Saesneg} ei destun oedd John Bunyah a Thaith y Pererin; wedi hyny, er cael amry wiaeth yn y cyfarfod, galw- wyd ar Miss E. Edwards i ganu Gwlad ein tadau," yr hyn a wnaeth inewn modd swynol dros ben nes boddi y lie a diluw o beroriaeth. Unwyd yn y chorus gan y cor perthynol i'r lie, dan arweiniad Mr. William Evans, nes tanio pob Cymro, oedd yn bresenol a theim- ladau cynhesam wlad ei encdigaeth wrth glywed jr hen eiriau melus yn dyferu dros wefusau y cantorion, Ii Fy magawl wlad wyt, GwaHa," &c. Wedi hyny, i adroddodd Miss Jane Jones y 26ainbennod o lyfr Job, yn Saesnjeg, Miss Evans y 26ain o Diarebion yn Sa.es- neg, a Miss E. Davies, y 19e^ Salm yn Gymraeg, y rhai a xawsant ganmoliaeth fawr. Yna cawsom yr hyfri-dwch o glywed dwy ferch ieuanc Miss A. Jones a Miss; E. Jones, yn ymddyddan a'u gilydd mewn perthvnas i Aiiian," yr hyn- oedd hvnod effeithiol a- tharawiadol. Yn ganlynol, adroddodd Miss Jane Jones ddernyn o farddoniaeth vn Saesneg, er mawr foddhad i'r gwyddfodolion. Yna galwwyd ar Mr. Richard Evans i adrodd demyn o farddoniaeth ar y Ii RobIn Ooch," yn Gymraeg. Wedi hyny, galwwyd ar Mr. Hugh Hughes, i areithio, ei destun oedd, DyJedswydd Rihieni tuag at eu plant." G wnaeth sylwadau rhagorol ar v tesiun, yr oedd yr araeth yn fvr, yn gvnnwysfawr,"yn ddcrhlynaidd ac i bwrpas; a gobeithio y caiff Mr, Hughes y cyfleustra cyn bo hir 1 roddi yr egwyddorion hyny xnewn gweithrediad tuag at ei blant ei hun. Llwyddiamt iddo. Yaa galwwyd ar y c6r i ganu; dilynwyd hyny ag araeth gan Mr* iJohn Smart, yn Saesneg, ar •'Gymhfllion i Rl?bi | fynychu yr Ysgol Sul;" sylwadau buddiol iawn. Di* lynwyd hyny gyda dadl farddonol, Canu caeth a I chanu rhydd," gan Mr. W illiant Evans, a J. E, Wil- liams. Vnganlynol i hyny, adroddodd Mr. W. Jonfii ddarn o farddoniaeth ar Ewyllys Adda," er dif> rw cl» mawr a chyifredinol. Wedi hyny, cawsom don ar jr |: Concertina gan Mr. R. Wall, yn gampus; wedi hyny, galwwyd ar J. E. W illiams i areithio; ei destun oeda, Penderfyniad." Yna galwwyd ar y cor i ganuf Yn ganlynol, g wnaeth Mr. Jones, gweinidog Totten- ham Court Road, sylwadau mahwl ar y cyfarfod 01 ddechreu i'w ddiwedd. Ar ol rhoddi diolchgarwch gwresog i'r. Cadeirydd am ei fedrusrwydd yn. Uywyd^u, ac i'r boneddigesau, &c., ami wneuthur y te, terfyn- wyd y cyfarfod trwy weddi; ac ymadawodd pawb oddiyno wedi enTlwyr fbddloni. Cyn terfynu, mae yn dda genyf hysbysu fod golwR lewyrchus iawn ar yr edwp. hon mewn canlvniad i ddyfodiad y Parch. M. Evans iddi yn fugail y mae diwygiad Wedi cymmery^t lie yn mhob peth. Y mae'r Ysgol Sabbothol yn cyn* nyddu yn barhaus mewn rhifedi, ymdrech, a llafur} mae y canu wedi gwella yn rhyfeddol o dda, ac mae ambell i bechadur, yn yrnofyn y ffordd tua Seion a gobeithio y bydd ein parchus weinido* yn offerj ji defnvddiol yn llaw Duw i droi llawer o'r tywyllwch i'r goleuni. ac o felddiant Satan at Dduw," yn v ddipa| annuwiol hon.—GWILYM YSTWYTH, Llunddw. BIRfH" GKOVE.—Sabbath, y 19eg o Ionawr cawsom yri y lie hwn dri o frodyryn y weinidogaetq i.In hanerch sef Mr. Williams, Satgm Mr, Jinnea. Ulyn Nedd a Mr. Parry, Talybont. Nid o^ddeiQ yn gwybod dim am Mr. Parry nes ei weled yma. Act 2, darllenodd a gweddiodd James, Glyn Nedd, a phregethodd oddiwrth Dad. 2. 10a Parry oddmrtll l Tim. 1. 15—17. Yr oedd yma dyrla luosog, a pha*fe yn gwrandaw wrth eu bodd, nc yn mawr ddioieham (lano.. dano. Am 6, bu Mr. James yn pregethu ac yn tori hara, pari oedd 20 o gymmunwyr yn bresenol.—R. THOMAS. LLANDDEWI, MYNWY.—Cynnaliwyd cyfarfod? yddyma Ion. 14a 15,er neinduo y |iawd John George o Athrofa Pontypwl, igynawn waith y weinidog;ie{h yn y nenchod. Am 6, y not gyntaf, pregethodd y hrodyr Morton, Brynmtwr, a Thomas, Casnewydd* Yr ail ddydd, am ll, dechreuodd Evans, Llangynidr yna gofynwyd y gofyniadau arferol i'r gweinidog ieuanc, y rhai a atebwyd mewn modd boddhao} jq etfeithiol, yna dyrchafwyd i fyny yr urddweddi ganyr un. Wedi hyn, pregethodd Young, Abergavenny, a Thomas, Ca<newydd, yblaenaf i'r gweinido):. A. Am -lechreuodd D. Lewis myfyriwr; a phregethodd Johns i'r eglwys, ^m 6, dechreuodd Moi-ton-, Bfyp- Johns i'r eglwys, ^m 6, dechreuodd Morton^, Bfyp- mavvr a phregethodd F. Evans a R. Johns. Caws(^X sjyfarfodydd llewyrchus ac y mae yn dda genym feddwl fod y brand J. George yn dechreU eiweinid^g^ teth yn mhlith y Saeson mewn modd cysurus; a thaii amgylchiadau ffafriol. Llwydd iddo, medd,—El FRAWD CU. SILOAM, SKETTY.—Dydd Mercher, Chwefror 5, cynnatiwyd cyfarfpdydd dyddorol iawn yn y He uchod, mewn cyssylltiad a'r Ysgol Sabbothol. Yn y pryd- d-i,'r I'agoi a nawn, rhwng 2 a 6 o'r gloch, anrhegwyd aeiodau yr ysgol, y cantorion, yn nghyd a lluaws mawr omi freH), a flrwyth y ddeilen ddu a'r deisen fnuth a bara- towydgan wragedd haelionus y lie, am yr hyn y teil vngant glod a pharch. Ar ol i bawb wneyd cyfiawn- der a'r te a'r deisen, ac i'r gwragedd parchus gael harodden i gasglu i briwfwydoodd yn weddill, gwnavvd y byrddau yn stage i adrodd a chanu. Oddeutu 6 o'r gloch, yr oedd y capel wedi ei orlenw'i gan y dyrfa a ymgynnullodd i wrandaw ar yr adroddiadau o farddon- iaeth a rhyddiaith, yn nghyd a'r amrywiol ddadleuon dyddorol ar bynciau gwahar.ol, yn Gymraeg a Saesneg. Wedi agor y cyfarfod gan ein parchus weipidog, mewn 'nodd diiyrus, galwodd ar yr adroddwyr -Wr tantorion at eu g waith, yr hyn a wnaethant mewn rhyw hwyliau neillduol, hyd ugain mynyd wedi 9, a therfynwyd y cyfarfod trwy i'n gweinidog anerch gorsedd gras. Yr oedd yr adroddiadau yn hynod o ganmoladwy, ac y mae y cantorion wedi caet yr oruchafiaeth yn awr er ys amser gan bawb trwy y cymmydogaethau. Ymadrodd pawb wrth ymodaeloedd dweyd eu bod wedi eu llwyr foddloni, gyda hitaeth am gyfarfod o'r fath yn fuan etto.I'pHA. CHRISTMAS EVANS."—Traddododd y Parch. M. Roberts, Ft:linfoel, ei ddarlith gampus ar y gwron uthod yn nghapel y Bedyddwyr, Llangenech, no*