Seren Cymru

MAEWOLAETH Y PAROH. J. P. WIL- LIAMS, BLAENWAEN. Dydd Iau, Rhagfyr 19eg, 1861, bu farw y brawd hoff a doniol J. P. Williams, Blaeny- waen, yn nghanol ei nerth a'i ddefnyddioldeb. Y mae yn wybodus i ddarllenwyr SEREN CYMEIT, i Mr. Williams gael ergyd o'r parlys tua dwy flynedd yn ol, pan ya casglu at ei gapel newydd yn Sir Forganwg; ni fu efe byth yn eithaf iach wedi hyny. Yr haf di- weddaf, eymmerodd ofal yr Eglwys Fedydd- iedig yn N ghaernarfon; ond o herwydd gwaeledd ei iechyd, gorfu arno ddychwelyd at ei deulu yn Liandudoeh, ger Aberteifi, lie y bu farw. Teimlir galar dwys ar ei ol, nid yn unig gan yr eglwys yn Mlaenyvraen, lie y y bu yn gweinidogaethu yn llwyddiannus am amryw flynyddau, ond gan bawb a gawsant yr hyfrydwch o'i adnabod. Cymmerodd yr angladd le dydd Llun, y 23am, pan y gwein- yddwyd ar yr achlysur gan weinidogion y gymmydogaeth. Gadawodd yr ymadawedig weddw, a phedwar o blant ar ei ol, i alaru eu colled anadferadwy. Heddwcli i'w Iwch, hyd ddydd y codi.

Y PARCH. HUGH JONES, RHUTHIN. Ehagfyr 23ain, 1861, bu farw y dewr, y ta- lentog, a'r duwiol Hugh Jones o Euthin, yn 60 mlwydd oed. Yr oedd nerth ein brawd er ys rhai misoedd yn gwanychu, ac o'r diwedd daeth y newydd annysgwvliadwy fod Jones, Ruthin, wedi marw Wrth edrych arno ychydig amser yn ol, gallasem feddwl braidd y gallasai ei gyfansoddiad cry froi her i angeu ei hun ond rhaid i'r cryf syrthio o flaen bre- nin y dychryniadan fei y gwan. Dydd Gwe ner, Ehagfyr 27ain, y cymmerodd ei angladd Ie. Ymgasglodd torf fawr yn ngliyd i ddang- os eu parch a'u cydymdeimlad ar yr achlysur. Wrth Gae'rfron, cartref blaenorol y Parch. H. Jones, cyn cychwyn darllenodd y Parch. E. Prichard, Dinbycli, Salm 23, agweddiodd ya bwrpasol ac efleithiol iawa. Yaa ffurf. iwyd yn orymdaith; y gweinidogion yn mlaenaf; yna y diaconiaid yna y corff; yna perthynasau yr ymadawedig, ac ar ol hyny y dorf. Yr oedd braidd holl weiniclogion Cymmanfa Dinbych, Fflinfc, a Meirion yn brescnol, yn nghyd a gweinidog- ion y gwahanol enwadau yn y dref; yr oedd cannoedd lawer o gyfeillion Mr. Jones yn bresenol, o wahanoi leoedd, o'r Amwythig i Landudno. Wedi cyrhaedd capel y Bed- yddwyr yn Ruthin, dechreuodd y Parch. J. Kelly, Bontnewyclcl, trwy ddarllen a gwecldio yna pregethodd Dr. Prichard, Llangollen, bregeth dra effeithiol i gynnulleidfa alarus mewn boddfa o ddagrau, oddiar y geiriau, Gwyn fyd y meirw y rhai sydd yn marw yn yr Arglwydd." Ar lan y bedd, areithiodd y Parch. J. G. Owen, Rhyl, yn draphwrpasol, a gweddiodd y Parch. John Wynn (T.C.). Wedi hyny, aeth y cyfeillion o bell i gael ymborth rhad parotoedig iddynt gan y brodyr yn Rhuthin mewn gwahanol fanau yn y dref. Fel yna y darfyddodd gyrfa ddaearol un o'r dynion goreu, mwyaf egwyddorol, gallu- og, a diwylliedig ei feddwl a addurnodd gyfundeb y Bedyddwyr Cymreig erioed; cawr ydoedd o ran ei gorff a'i enaid-, ac i goroni y cyfan, yr oedd yn dywysog gyda Duw. Mae angeu yn anrheithio ein palasau, ac yn gwaghau ein pwlpudau; mae y doniol Williams o'r Blaenwaen, a'r talentog Jones o Ruthin, yn gorwedd yn y bedd Dymun- wn wenau yr Arglwydd ar Mrs. Jones, ein chwaer alarus; a'i gefnogaeth i'r Parch. Evan Jones, yr hwn sydd yn gofidio ar ol cyfaill a chynghorwr mor anwyl a ffyddlawn. Dysgwyliwn y bydd i gofiant y Parch. H. Jones, gan ei gyfaill mynwesol o'i febyd hyd ei fedd, y Parch. J. Prichard, D.D., ym- ddangos yn y Greal cyn hir. Z5

MAEWOLAETH Y PARCH. J. H. THOMAS, MILFORD. Y GWR uchod a fu am yn agos i hanner can mlynedd yn bregethwr poblogaidd, ac yn weinidog llwyddiannus yn mhlith y Bed- yddwyr yn Sir Benfro, oddieithr ychydig flynyddau a dreuliodd yn nghanol ei oed yn Trowbridge a Llynlleifiad. Fodd bynag, Sir Benfro a fu yn facs ei lafur yn benaf, a llafurio yn galed a wnaeth, fel y cofia rhai, ac fel y gvveiir oddiwrth ei ddyddlyfr darfu iddo bregethu gynnifer a saith mil o weithiau, a gosododd yr Arglwydd seliau wrth y wein- idogaeth, fel y cafodd y fraint o fedyddio saith cant ar broffes o u ffydd yn Mab Duw. Yr oedd hyn yn llwyddiant mawr, wrth ys- tyried y maes diffrwyth y llafuriai ynddo, sef yn mhlith Saeson anwaraidd Sir Benfro. Istyrid Mr. Thomas gynt fel apostol Sir Benfro, gan mai efe oedd yn tori tir newydd yn mhob man. Adnabyddid ef gynt wrth yr enw Thomas o Molleston," neu Thomas, Waterhomes," sef fferm lie y preswylai. Yr oedd yn un o'r dynion prydferthaf o brid a gwedd-yr oedd ei olwg yn foneddi^aidd, a'i lais yn swynol. Treuliodd y 24 mlynedd diweddaf o'i fywyd yn Miltord. Tua mis cyn ei farwolaeth, gorfodwyd ef gan anhwyl- deb i roddi fyny ei fugeiliaeth ac yr oedd yr eglwys a i gyfeillion yn darparu rhyw gydnabyddiaeth iddo ar ddiwedd ei lafur; ond yn sydyn, ar ddydd Sadwrn, yr 21ain o .1> Ragfyr diweddaf, galvrodd ei Feistr mawr am dano, i dderbyn y wobr anniflanedig. Yr oedd yn darllen hanes marwolaeth y Tywys- og Albert, ac effeithiodd hyny yn ddwys arno, nes y wylai yn chwerw; a thybir i'r cyfFroad ddwyn yn mlaenftt o appoplexy, fel yr hunodd yn dawel yn mhen byr amser. Ar y dydd lau canlynol, hebrvngwyd ei weddillion marwol i gladdle Molleston—i'r fangre a fu yn hir yn adsain gan ei lais per- aidd a soniarus. Claddwyd ef yn ymyl ei wraig gyntaf, ac amryw o'i blant. Yr oedd tri o'i feibion yn bresenol yn yr angladd, sef, y Parch. Alfred C. Thomas, Cross-street Chapel, Islington, Llundain; Mr. W. H. Thomas, Queen Street, Caerdydd; a Mr. B. Thomas, Milford. Ar yr achlysur gweinydd- wyd drwy ddarllen a gweddio gan Mr. Burns ac anerchwyd y gwyddfodohon gan y brodyr R. Williams, Popehill (gynt cenhadwr yn Agra), yr hwn a fedyddiwyd gany trengedig er ys 40 mlynedd yn ol; W. Owen, Felin- ganol; a'r Dr. Davies, Hwlflbrdd. Felly gad- awwyd yr enwog J. H. Thomas yn ei argel wely hyd ddydd y briodoledd. Ei oedran oedd 74. Solfiich. ■ W. OWEN.

CONGL YR EFRYDYDr. ATEBIOiM. At AJathetts. Rhoddwch wybod, pa un ai 17,260 o filitiroedd neu droedfeddi sydd i ddeall yu eich Kwaith yn sylwi ar uctider raynvdd Ara at? Mae llawer yn meddwl y peth hyn a dw"yd y peth arail. Hyderaf mai felly yr oedrlecli chwithau pan yn sylwi ar uchder y mynydd uciioii, mai 17,260 o droedfeddi yr oeddech yn olygu, er mai 17,260 o filitiroedd sydd i lawr yn eich Geir- iadur. Yr eiddocti yn ostyn«edif<, Cwmifor. JOHN JAMES. Atrbiad. SVR,-Troedfeddi, ae nid miiltiroedd, a oIydd, wrth reswm, fel y mae yn amlwg i hob un a sytwa ar ypWllC fel y dylai. Urwg iawn gL'uyf fod y camsyniad hwn, a chamsvniadau ereill cyffelyb, wedi dygwydd yn Y rfllfyn dan sylw, a rhifvnau ereill. Yn ymyl y blunder hwn y mae JVob yn lie JVoah, ac mewn lIIall arall ceir Sabftaeth yn lie Sabel-aeth. Y ir-ae W. M. Evans a minnau yn darllen y prawfleni yn otalus, er hyny7, y mae camsvniadau yn dygwydd weitliiau. Ac mewn trefn I bicrhan cywirdeb yn y geiriau Hebraeg a Groeg, y mae y Parch. Thomas Lewis, Hurnni, yr hwn sydd yn un o'r classical scholars goreu yn Nghvmru, yn adolygu, ac yn cywirio y geiriau hyny yn mhob Rhilyn, am vr'hyn y teimlwyt ty hun dan lawer o rwyniau iddo. Bydi.'al'yn ddio'chgar iawn i J. James, ac ereill, am anfon ataf yn bersonol o barthed i ryw Kamgymmeriaciau a ailant weled yn y Itriifynau dy- fodol, fe, v gallom eu cy A ir<> ar ddiuedd y gyfrol. An- fonodd Mr. Pnc" y gofyniad hwn ( nu yn brydlawn i'w ateb yn i?EREN Rha;tyr 20-ed. Y r eiddoch yn ddiolchgar, MILTHBTBS.

Ateb i ofyniud Jeduthun.

x- Ond ye wyf yn foddlon gwnevd yr hyn a allwvf tra, yw yn ddydd, a defnyddio y dalent a dderbyniais, er nnrhydedd i Grist, a lies had eneidiau ty nghyd- deithwyr tua'r byd tragwyddol. Am byny, erfyn- iaf yn ostyngedig a thaer unwaith ttto, ar i ereill ddilyn siampl y llawer sydd wedi eu blaenori, trwy ddanfon atafmor fuan ag y gallont pa uifer a fynant O'r CYNNYRCIIION, a thelir y sylw parchusaf i'w gofynion heb oedi mynyd. Frodyr a chyfeiliion, peidivrch hannghofio. Ydwyf, yr ciddoch yn tidifFuatsf,, Glyn Elan. R. DAVIES (Hen Belican).