Seren Cymru

LLYTHYR 0 INDIA. MK. Got.,—lleddyliwyf y byèd yn hyfrydwchgan eich darllenwyr lluosog weled y llythyr car.lynol. yr hwn a dderbyniais oddiwrth fy hen gy'a 11 anwyl, y Parch. John Williams, gynt gweinidog y Bedyddwyr ju Llangendeyrn, ond yn bresenol sydd yn genadwr yn yr India Ddwyrein- iol. Gwelir wrth y Hythyr fod ei goelbren wedi syrthio i fod yn gyd-tafurwr ag un arall o feibion Gwalia wen, sef y Parcb. Thos. Evans (y Sailor), gynt o Agra. Nid an. rbydedd bychan i'r Cymry yn gytfredinol, ac i'r Bedydd. wyr yn neiliduol, yw, fod daa Mymro glAn gloew, o ddysg, talent, a flyddlondeb y brodyr uchod, yn cyd-gyhoeddi an- chwira Iwy olud Crist i'r barbaiiaid anwaraidd a breswyl- iint lanau y Jumna bell. i, pun v byddai Mr. Williams a minnau yn nghyffillach ein gilydd, byddwn yn arfer yn fynych ddadganu can « Dei„ Bach iddo, a mawr y pleser a r hyfrydwch oedd «n fvv\ nhau bob amser wrth ei gwrando O'r dnvedd, cymmerodd yr arferiad o fy ngalw bob amser y""De.o Bach j" a gwelir fy mod etto yn cael fy anrhydeddu a r un ""W f!lillddo. ): dwyt, &c., Cvomhfon. GWILYM GLAN AFAN. MUTTR\, CHWEFROR 31, 1860. ANWYL FRAWD Deio Bach,- Mor huff oedd gelayf dder- bidi dy lyi»yi cnredig a tioniol, yr hwn, pan dilarllenais ef, a I arodd i mi w>l«- Yr oedd dv waith ynddo yn fy ad. !I"fin am y,, mser gynt. vn peru i mi daflu trem yn ol ar fy nhaith o'r level h yn Ngh.vma'b'i, ac o'r »n,ser °e<jd ya» yn ymddadlu yn yr Vagal Sabbothol, &«., hyd yr adeg I daethvm allan fel Cen.dwr i'rjndia.yn agory d o flaen fy llytaid favvredd t.ugaredd Duw ataf fi. greadur e.ddil a thlawd. GaUaf briodoli fy hull ddyrchafiud i r efengyl, a dweyd yn ddigywilydd, iddi i'm cyfod. or dome. a m gosod i eist'dd gyda phendefigion y bobl. O y fath rwvmau sydd arnaf i ganmawl Duw am ei diriondeb tuag ataf Megys y crybwyllaist yn dy lythyr dawnits. fud Duw wedi codi ereill o'r llwch i'r lin, felly y gallaf finnan d.su. wirionedd yr un ffaith, a dywedyd fod ei ddaioni yn gerfiedig ar ei holl weithredoedd. 1 h, pan yr ysgrifenais gartref dd.weddaf yr wyfwedi teithio yn agos i nnw cant o filltiroedd, sef o Calcutta i Muttra. Ni wnaf yn y Ilythyr hwn ond nodi rhai o r prif eoe-ld yr aethvm trwyddynt ar fy nhaith, Igin fy mod yn penderfyuu anfon banes y fordaith, a'r danh o Calcutta 1 Muttra i CYMRU. Barnwyf, fod y llythyr cyntaf erbvn bvn wedi ymddangos. Wrth ddJfod" i Muttra, yr oeddwn yn dyfod trwy Benard, Allahabad, Cawnpore, ac Aera Pan oeddwn yn y He diweddaf, aeth Mr. Gregson a mi 'un diwrnod i weled yfort, lie yr oedd yr Ewropiaid yn cael eu diogelu yn amser y gwrthryfel, a lie y priododd T. Evans a i wtlaig bresenol, a He y torodd y tan allan, ac y llosgodd yr holl bethau oedd yn meddiant Evans. Pryd byn y ctf-iis y fraint 0 weled Lord Canning a'i wraig; yr oedde. t yn y fort ar yr amser. Yn y fort hwn mae yr bpI) blllus brell illol, a'r He yr at y teulu breninol iddo er addoli eu heilunod. Mae y ddau adeilad byn wedi eu hadeilada oil ag »fory pur, ac y maent yn ymddangos yn ardderchog. Wedi treulio ychydig dciyddiau yn Agra, aethym i Muttra, a phan yn dyfod i mewn i'r lie, y peth cvnt»f brai.ld a welais oedd tua deg ar ugain o fwnciod yn e stedd fel byddin o filwyr yn un rbes fawr dan bren ar ymvl y ffordd. Wrth fyned heibio lddynt, ymdrecliais en d'chrynu. ond metha's yn fy amcan. Edrycheut arnaf fel pe buasent vn fy meiddio, a dywedent yn eu hiaith, Nid oes arnom fawr o'th ofn. Parodd hyn i mi synu yn an. Offhvff ««in. a dywcdyd yn ddyst?w yn fy meddwl, Mawr yw eich eofader a'ch gwroldeb Pan oeddwn yn dyfod i fyny o Culeuttd croesais y Ganges ddvey waith, a r JUJUna hefyd ddwy waith, a lluaws o afonydd ereill. Yn Muttra mae caouosdd 0 fwactcd) cuaitldd, elephaatodj a jackails; creaduriaiil tehyg i gwn, ond y mae eu cyfarthiadau yn debyg i ddynion yn ochencidio a galaru yn ddwys ar ol eu meirw. Trwy gydol y dydd ymlochesant yn y coedwlg- oedd, eithr yn y nos dt-uant allan yn heidiau- lluosog, a gwriant y lleisiau mwyaf oerllyd ac annymunol a glywais I alm clustiau erioed. Nid yw yn bosibl braidd a chysgu yn y nos gan eu hoernadau. Mae Muttra yn gorwedd ar <>chr orllewinol y Jumna, yr afon santaidd, ac y mae y ddinas yn cnel ei hystyried yn enwog, gan ei bod yn le genedigol y duw Khrishu, yr hwn a anrhydeddir ac a addolir gari yr hot! drtgolion, oddieittr gan rai o'r dynion ^oethion a elwir Pardits, y rhai a chwarddant am ben Khrishu, ond a ditywedant yn eofn eu bod hwy eu hllnain yn ran o Bruhm, yr hwn a ystyriant fel yr unig wir Ddaw. Gwadant Dduw y Beibl, a dirmygant lesu Grist a'i banes, a dywedant m"i anwiredd yw y cwbl. Mae Evans ali deulu yn y wl'ad er ys tua dau fis, ac yr wyf fi yn bre- senol v-rthyf fy hun, yn nghanol y dynion duon. Mae fy iechyd yn dda, ac yr wyf yn teimlo fy bun yn hapus. Dywedais mewn llythyr wrth Evans, fod cyfaill o'r enR Deio Bach, yn anfon ei gofio yn fawr ato; ac yn ei lythyr, dywedodd wrthyf, pan y buaswn yn ysgrifenu gartref, am ei gofio yn fawr at Deio Bach. Cofied Deio Bach ysgrif- enll ataf etto; rliodded fy serch ilw deulu oil, a'm holl gyfeillion yn Cwmafon, a derbynied Deio Bach fy mharch penaf ei hun. Ydwyf, Deio Bach, Dy gytaiil did-yll, J. WILLIAMS.