Seren Cymru

». fNiG jED" wythnos ddiweddaf, cynnaliwyd rhes o a<u ir J'^Rin e8'wys baichus Hengoed, er coffadwriaeth n»j!l i el haddo.,d>' Kant 8 banner o flynyddau vn ol. Yr », jP8:wy8 wedicyboeddi cylchlythyr destlus, yn cynnwyt- o,J IT °, r cyferfodydd, J'" gystal a'r hynmau pvvrpasn] a ai\S°ddw}-d erbyn yr achlysur dyddorol, pan Jones, Ton- J" ,B| Cynddelw, Emlyn, ac Anenrin Fardd. Rhoddwn yma Ti.k i" r I .f^drefn, yn cynnwyscynllun gwasanaeth trydydd ill adeiladaeth yr addoldy, (adeiladwyd addoldy cvntal yr ]8fU?S^ J' Mercher a'r lau, Rhagfyr 26ain a'r 27ain, •^os Archer, am chvecl) yr hwyr, prfgpthan, yn add a 1* l1enK°e^» R"*1 y Parchn. W. Williams, Mountain Ash, ion'n n t'1yr' ac J'n Mhengam, pan y Parchedig- -ljYat,8» Heolyfelin, Aberdar, a John Evais, Ab^r ,m Dydd lau, am 8 o'r gloch y boreu, cyfarfod diolch- «cn yr eglwys sefgweddiau jnnliannns, ganaelodan henaf ftai^Vi"88! iF e*'w.v.8, Am ddeg, talfyrind o hanes \r Eglwys, i • y* Jenkins, Maesv cwm r; yria aneichi; dan, yn mhliih ,fiA'wrJJcretydd jn ■Ngky»»,ra yn gyftVedinol, ac yn Pur.J» ,d?ddwyr yn neillduol, n flaenorol i 1710, gun y arch. B. Evailt;, ileolyfelin. Yn 2,Ar gyflwr y Bedydd- w. -^Khymrii, ac yn neillduol >n Morgan wg, o'r fhvyddyn can n ',IVSPnol* o ran cynnydd a chyfnewidiadau ereill, gan ,y ,Parch.E. Evallà, .00\\ lais. Yn 3,—Ar athravy aeth a ld°Kaeth y Bedyddwyr yn gyfiredino], gyda chyfeiriad Yn A" r.u't Forganwfi, gan y Parch. J. Evais, Abeicanaid. ac^ "««hoddir crybwyllion tuag at ddefnyddioldeb ihagor- p_i ys a'r en wad yn yr ameer dyfodol, gan y Parch. T. AM {' A .dar- Am 2 O'I gloch, vn 1,— Gweddiau neillduol Parch i/'ni,t. ^yfodo] yr Egl«ys, Pryd y cymmerir rhan gan y j,.i "• illiams, y gweinidog. Y na traddodir pre^eth y pwl 'jPn y P«'ch. Thomas Ti omas, D.L)., Athrota Ponty- B p °'r K'och, tair pregeth, gan y Parchn. T. Price, ae E. Hvans. Dyf;w>d yr oll o'r cynllun buriadol %eltiltedind, pyo;i'r eithiiad i Mr. Price, Aberdar, bregethu i'fitch^!? Davwi J n ''e ^r* Thomas, yr hwn a ludniwyd trwy c\n,m* 1'od >'n brescnol. Hefvd, heblaw y biodyr uchod, a"eth "nk Pa'chn. Ji hn Jones, Dowlais, ran yn y g«asan- reuad L !?or,dwyd taliyriwd o hanes Eg!->ys Hengoed o'r dech- rettad h,d )n a wr, pan Liewelyyi Jeiikirs, Ysw., mllb y di- y phr r! e ki'ls- Llywyddwyd yr holl ^jlarfodyid gan °edd V1-" f| c, llc^ VViilian.s, gwe'i/idogparchtisyreglwys. Yr aiiilfto 4°icy'al'l°dydd yn llawn dyddoideb—arwyddion teiriilo •* "7{1.vv >n y a'r ben avvi'lon gynt yn cael eo ac felod-3" M arwyr a'r gwrandawwyr. Y r oedd gweinidog ddeiK HU "eil8oed, Jel itrjer, a'u tai a'u mynwesauyn agored r°eiatpJn Sweit»idogion Cr;st—digon o lawndid a digon o traddliHT0N'j ^AERDYDI)'—^os Fawrth, Rhagfyr 25ain, san y p!Ir .u yn nghapel y Bedyddwyr, yn y lie hwn, Wyr »> pC"* «J» D. VV illiams, y gweinidog, ar y Gweith- can *•. Fy^iiawn yttoer, yr heolydd yn orchudd- nuNeidfa f "a' 3 ^"ad°bg yn anfanteisiol i ddysgwyl cyn- Llyw,dHuiU7' et^(> yr oed(^ y capel yn orlawn o wrandawtvyr. Evaim v cy^Hr't><' niewn niodd doniol a difyrtis gan E. chestol ho'n S^i' Llundain. Prit opodiadau ,y ddarlith or- l>erygloi,_ ,oe_VIlt: Gweithwyr— eu hurddas~eu cyflog—eu Dlaiiteision^ "yoddefiadau, a'u hanfanteision—eu pleserau a'u —eu dvi„j eu bawliau—eu sefyllfa a'u dylanwad gwleidyddol ffurdd i',v Swyt'dau—eu derchafiad—eu cartreiieoedd,—a'r Pe'dgamn yn ddedwydd. Siacadodd y darlithydd J'" J' teitiilari odvv'y avvr a banner, a chadwodd y dorf luosog j5 cblyvi som''Vat dedvvydd drwy J r holl amser. Erioed riifyius, a ",or acidysgiad01, ac ar yr un pryd mor rwy Gymru >* •' a' thraddodiad yn mhob cytntnydog- lIleistri. it• ^11 8!cr o effeitbio lies dirlawr i'r gw eith wyr a'u 8f»edl. Yr n"dc iecM i Mr. Willian.s i wasanaethu ei Sbeiniog vr „ y mynediad i mewn trwy docynau, chv/e BXl' ystod y cv',ar5 at 1f1,hau y ddyled sydd ar y capel. dl8 a phwrpasoj j CB^odd c<ir >' caPel rhai darr.au dethol- ^ycheiiiW1!^?!30.11- 21ain, yn Bethel, ger Capel Isaf, j'? a'" canlyniadan ™ dar;ill) °icbestol ar Pethau bych- Er io! "'rga" liiIch. J- K. Morgan (Lleurwg), "Iliad y„ Un t drwrnod yn hynod o wlyb, yr oedd y cyn- ? h^cym^w 'H508* i^ln a'vr uedi cfnvech yn a B|IWn' ar °1 Kwnenthn Bfi'.8-lr gan ^ames "Williams, Fsw.; alwodd ar Mr M r.'ai sylwadau tra ph wrpasol a d-fyr, draddodi « dcarlitb, yr by? a i vrdl< ac efftiithiol, feivr £ n Ln,odd u1wJ'at weistrolaidd, DI< tel yf ydoedd y ami ya gwbl wrth ei ewyllys am yspaid dwy awr neu ragor, ac y niae yn ddilys ddigon y cntir am y cyfarfod yn mhen blynyddau i ddod. Da genym gael ar ddeall hefyd fed y ddarlith yn llwyddiannus yn ei dyben, set symnd ymaith y ddyled oedd yn pvvyso fel hun- -lie ar v eyfeillion yn y lie. Gyda chapel newydd heb ddim dylfd. bydded i'r Betheliaid bathau niewn ynidrech a ffyddlon- deb yn ffydd yr efengyl, gan WI bod na bydd eu llafur yn oter yn yr Aiglwydd—D. EDWARDS. ANRHESU GWEINIDOG.—Ary lOfed 0 fis Rhagfyr,1860, yingylariu amryw gyf. illion i Mr. Morgan Dayies, yu ystatell ddirwestol Llanover i'r dyben o gyflwyno iddo anrheg ar ei ytsiadawiad fel gweinidog a Saron, Goitre. Yr ydoedd y iParchedig Tliomas Kvans, Rector y Goitre, wedi addaw cym* meryd y gadair; ond lluddiwyd ef gan nmsylchiadau i iod yn br s no). Yn ei absenoldrb llvwyddwyd gan y Parchedig J. H. Edwards, Caplan Arglwydd Lianovet. Wedi i'r llywydd glui,,Iiati d) ben yr ymgynnuliiad, galwodd ar Mr. Thomas Manuel i anerch y cyfartod, ac i gyflwyno yr anrheg i'r brawd crybwylledig, yr hyn a wnaeth yn dra hylaw. Dywedodd ei fod yn teimlo hyfrydwch neillduol i gael bod yn otferynol dros y tanysgrifwyr i gyflwyno teyrnged o barch i'w anwyl gyn- weintdo. Yna gwisgodd am ei wddf tath o bwrs destlus, a chyfrodeddig, yn )taMH o aur ac arian. Derby-niodd Davies yr arw yddlun una o baich gyda gradd o syndod a diolchgarwcb a dvwedodd e) fod YH analluog i gael geiriau i drosglwyddo ei deiinlhdan da oedd ganrido gaei ar ddeall Ibd ei wasanaeth, er nior anmhertTaith ydoedd, wedi cael-gradd o gymmeradwy- aeth y boneddig a'r gwreng yn y gymmydogaeth—fod y SWill a dderbyniodd s11" bob gradd yn yr ardal yn cyrhaedd i i>16 i ba rai y diokhai o e gion ei galon, a dymunai i Awdwr pob daioni eu cynnysgaethu a phobbettdithangenrheidiot am aniser a thragwycidoldeb. Anerchwyd y gwyddfodolion gan y Mrd. Parker, Mason, nc Hnriies, Llanover a dibemvyd trwy law! a gweddi.—JONAH BACH. CROES(;OCH. —Nos Nadolig diweddaf,Rhag. 25ain, tra- dliod wyd dailitli yn y lie uchod gan y Parch/l. V\ illiams, Llanglotfan, ar y dilyeddar Baich. Joseph Harris (Gomer), Abertawe. Er tod yr hin yn oer, etto daeth cynnulleidfa I luosog yn nghyd, a chawsom ein boddloni yn fawr wrth wrando hanes un a gafodd ei eni a'l lagu yn Sir Benfro, ac a gododd i'r lath enwogrwydd yn ngwyneb rhwystrau ac anfanteision mawrion. Mae Mr. Williams, nid yn unig yn bregethwr da, ondyn ddarlithiwr da hefyd. Gwelsom rhyw un o'r blaen yn y SKKEN yn canmol pen v ddarlith, trwy ddweyd fod y rhagymadrodd yn deilwng o gael ei argraffu v niewnHythyrenauoaur; ond credwn fod ei chorff a'i chyn- ffori yr un mor dda, ac yn deilwng o'r un anrhydedd. Mae yn wir dda drwyddi oil, ac yn llawn o duedd i gyuhyrfu dynion ieuainc i ymdrechu am wybodaeth. Llwyddiant i'r darlithiwr i iyned rhagddo. Gobeithio y cawn ei glywed yn fuan etto.—G. PENUEL, CILGERRAN.—Nos Lun a dydd Mawrth, Rhag. 17?g a 18fed, cynnaliwvd cyfarfod misol Dosparth rhan isaf Sir Aberteifi a rhan uchaf Sir Benfro, yn y lie hwn. Nos Lun, dechreuwyd gan y Parch. D. Williams, Llwyn- dafydti a phiegethodd y Parchedigion B. Thomas, Castoll- newydd, a D. Price, Blaenffos. Dydd Mawjtb, am ddeg, ar- weini wyd y gwiisanat-th gan y Brawd D. Richards, Blaeny- waen a phregethodd y Parchedigiou J. Rowlands, Ceinewydd, a T. Thomas, Bassaleg. Am 2, arwemiwyd y gwasanaeth gan y brawd O. James, Penypaik a phregethodd y brawd T. Williams, Blaenywaun, a'r Parch. D. Jones, Rehoboth. Am 6. ar^einiwyd y gwasanaeth gan y Brawd E. Bowen, Cilgerran (T. C.) a phregethodd y brodyr D. Richard a G. James, a'r Parch. R. Price, Cilfowyr. Yr oedd yma gyfartodydd da; cafwyd nerth ahwylusdod i draddodi y genadwr). Uatieci fedtf wi wrth wrancto y brodyr yn pregethu, eu bod fel newydd ddyfod alian o'r cyssegr; eu h ivynebau yn dysgleirio gan v gogoniant nefol. Yr oedd yr hyn a lafarent yn disgyn ar y gwrandawwyr fel gwlith ar laswellt. Gwnawd casgliad da ona tuag at y genadiaeth artrefol yn Sir Aberteifi.-T. WILLIAM. FELINKQEL, CYFARFOD LLENYDDOL.—Dydd Nadolig Rhag. 25ain, cynnaliwyd y cyfarfod uchod, mewn cyssylltiad a'r Ysgoi Sabbothol, yrhwn ocdd yn un o'r cyarfodydd JUwyaf dyddorawl ag y buom ynddo erioed. Y niae cyfarfodydd vn cael eu cynnai yma bob Nadoiig, rhywbeth yr un natur a'r cyfarfod uchod ond yr oedd pob un a fu yn y cyfarfod Ii wn yn dywedyd yn ddibetrus ei iod yn mawr ragori ar y lieill oil. Yr oedd y testuaau vyfeii eu rhoddi aUIlU rbyw dair wytfhuos