Seren Cymru

A, JUBILI HENGOED. W)8iJj.y'' ae y g»»r yn swynol; mae y cyfnod jjn ac fVy oec^ Israel dair roil 0 flynyddau yn ^eddaf "V °e<^ eglwys ^en?oe(l yr wythn<j>s f^°ddi ,^ae Jnbili i eglwys Dduw yn awr yn 0!Jsd!ii t 6 1 ^e*on 1 orpliwys mynyd ar ei gyrfa, i ^\vy Vp ar y bryti, i adolygn ei tfafiith v?°n am^f 3aJ'a ^baflu ei golwg yn mlaen ay ei rhagol- Uvv» a i>)V: ac ar ddiwedd y dydd i ddioleh i 5archn$: ^roeryd cysur. Felly y teitnlai gweinidog "Uhili; 8 egiwys lafurus Hengoed ar ddydd ei Alnp IÍe 1 1 f Be(h,(j .n^0e^ yn in o'r eglwysi benaf perthynol « ^«>d niew'Vu ° ^evvn y D.vwvsogaeth. Yuiddengys •Vn}'ddau w l er "VS na ,'an £ ant a hanner ° erl1(|, "edi crwvdro o dan lawer ounhausderau ^Na'lt, aV p'aU ° Fiaencanaid i Lanharan, Craig- c°'lofld J)a sefydlodd yn Herigoed, lie y ^^J'sfa j a V^ £ 'w.v<W y liuoedd, ac y rhoddodd or- J'11 ol. Vp r y Jehofah gant a banner o flynyddau 1 ar»ii inni> y ^rlw.vs wedi ei chorffoli yn Llan- ynfyrach f. £ ynnar a'r flwyddyn y gwnawd Siarls I. u e,l> ei ,1,? • Yr oedd y darluri hardd ag cedd 11 Pe(|v,n ^aru §an ^'ss Lewis—nn o achau yr ?J'stal (,wyrAyn yr ardal—o'r hen dy cwrdd, yn ,(l»ad diwe*) f,/y new>'ld presenol, tyn y cyfnew- °edd em' ar .umvaith yn danpros pa trior homely ?f»rfudvi,d c.Vll('eidiau yn addoli Duw. Yr oedd y ^edd'af—» £ 3nna'uv)'^ yn Hengoed yr wythnos Cltl harip,- "lan.vJlon f)a ra' a ytnddengys yn mhlith *yrthin(}(/ .» Crefvddol—gyda y mwyaf dyddorojl a ktvelyn T °i ^0<' yddynt erioed Yr oedd eenkitis, Ysw., mab i'r hybarch Ddr. Jenkins, yn bresp ?eS C^awn °'r eg'wys o'i dechreuad Jngos llafi.- n° ?. yr oe(^ y tal/yriad a gawsom yn e'thiau a n i& 1, T'h'wydd mawr; tra yr oedd y ||>avvr ar v na:]i°f i'n clyw yfl destun syndod arali. Y ac ° lawenydd annhraethol ar y ie, muxf °et'1('eni yn >r eghvvs wedi wyi>eb y fath Lf8 we(l1 cynny<1(1" a llwyddo yti ^.?^renlonH»,.„« 'lte'si0n» l.Vwy{W ga>*w, erhdigaethau, °lehenj <» oni a brofodd yn yr atnser gynt'j rind a bod vi ff1 ?-■« ^Ritlt ei bod v edi cael nertli i y*| eu eyfanrJv ,-V, n amddiffyn, a phregethu ddo^Vd unwff a> pui'deb, yr athrauiaethau a dra- Srt6U»*yni V r sai"^ Bu am dymhnr m ltb yn °V Pelldern B"yr ymPsSlai gwir ganlynwyr'yr rgWi yn v Jnrll • tyRwl yn y «^yr«in, l'r afon BLS L.W,n' ° Gaerdydd yn y dehau, ac i ydd hefyj ft r yn y Gogledd. Testun o lawen- agafw>d yn y ffwth fod eglwys Hengoed wedi bod yn Fam i feibion a merched lawer, a rhai o'r rhui hyn y cymtneriadali dysgleiriaf a gatodd Seion erioed. Ac j'n awr, er bod eglwys Hengoed wedi gollwng cannoedd lawer o aelodau iffurfio canghenau mewh ardaloedd ceill, y mae etto yn para yn llawen fam plant, n'r olwg ami mor iachus a pharod at waith ag erioed. Dilynwyd Mr. Jenkins gan y Parch. Benjamin Evans, yr hwn a roddridd i'r cyfarfod haties y Bed- yddwyr trwy Gymru or oesoedd boreafi lawr hyd adeiladiad capel Hengoed yn y fl. 1710. Yr oedd yr anercfaiad hwn yn dwyn 61 llafur mawr; darllensad helaeth, a thalent arbenig i gryahoi ifigithiau mor bwysig a lluosog i gwmpas mor fychan. Dilynwyd y ffrwd hanesyddol gan y Parch. Edward Evans, Dowlais, yr hwn a roddodd i ni hanes v Bedydtlwyr o'r flwvddyn 1710 hvd 1860. Yr oedd y Traethawd hwnetto yn ffrwyth ymchwiliad tnanwl, adiwvdrwydd mawr. Yr oeddetn yn teimlo wrth wrandaw ar y ddau fraud fel pe buasem yn cael y framt o sefyll gyda'r hen Ezckicl, pan yn canfod y tfrwd fach yn dyfod allan odditan riniog y ty. yn myned yn y blaen, yn cynnyddu yn radd'ol, ;ies oeild y ffrwd fechan wedi tnyned yn ddvfroedd nofiadwy, a'r Bedyddwyr yn taenu en rhwvdau o Engedi hyd Etieglon. Y Parch. Juhn Evans, Abercanaid, a loddodd ddar- Itiniad cywir a helaeth o'r athrawiaethau mawrion a phwysig ag ydynt wedi, ac yn bod yn destun gwein id- ogaeth y Bedyddwyr vn Nghymru; ae yn ol darluniad Mr. Evans, yr oedd p-egethwyr y Bedyddwyr yn clal yr un golvgiadi.u, vn amddiffyn yr un egwvdilorion, yn pregethu yr un pvnciau, yn gweinyddu yr un or- clinhaclan, ag oedd Paul, Pedr, loan, a'u brodyr yn ei wnevd yn yr hen ddvddiati g.vnt. Wedi hynv, cafwyd anercliiad, mewn ffurdd o grybwyllion, er eyfarwyddvd i'r EGIWYS. a'r Enwad am yr amser dyfodol, yr hyn a ddygodd o gyfarfodydd y Jubili i derfymad, ac un o'r cyfarfodydd a sotir am daiiy gan aiuryw am tiyn- yddau lawer i ddod. Buasai yn hoff iawn genym. ni gael Ysgrifau y brodyr oil i'vv cyhoeddi mewn rhifynau dyfodol o SEREN CvMRU nis cavvn hyny, gan y deallwnfod Eglwvs Hengoed yn bwriadu yn dctioeclgyhoedtli y cwhl mewn cyfrol hardtl, ond etto rhad, fel y gallo miloedd or Cvinry gael rlian o'r mwynhad a deim- lwvd genym yn nghyfarfod y Jubili. A gallwn ni sicrhau ein darllenwyr, y bydd v llyfr hwn y mwyaf dvddorol ag sydd wedi ei gvhoeddi vn yr oe!! hon. el Hyilerwn y daw i ddwylaw miloedd o aelodau ieuainc tin hegl«vysi, gan y bydd yn ddoleu gydiol rhwng yr hen frodyr anwyl fu gynt ar y uiaes a'r to leuanc sydd yn awr yn, ac etto i gbdi. Duw vn nawdd i'n hanwyl frawd Williams yn ei gylch gweiniddgaethol gyda hen eglwys anrhydeddus a gweithgar Hengoed. Bydded ei llwyddiant y.i y dylodol yn fawr a phwysig.