Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
2 articles on this Page
Hide Articles List
2 articles on this Page
TANCHWA DDYCHRYNLLYD YN RISCA…
News
Cite
Share
TANCHWA DDYCHRYNLLYD YN RISCA MYNWY. 250 0 FYWTTDAU WEDI EU COLLI! Y mae genym y gorchwyl gofidus o gofnodi hanes tan- chwa ofnadwy arall mewn gwaith glo, yr hyn a ddygwydd- odd dydd Sadwi-n diweddaf yn mhwll y Wythïen ddu Risca, sir Fynwy. Y mae y gwaith lie y cymmerodd y trychineb le yn'perthyn i Gwmpeini Glo Risca. Buy gloddfa yn cael ei gweithio am rai blynyddoedd i godi glo mor o honi; a chan fod yno ryw gymmaint o'r llosgnwr yr oedd y mesurau gocheliadol arferol yn cael eu defnyddio Cafodd y cwbl ei archwilio, yn ol yr arferiad, bore dydd Sadwrn, ac yna aeth dros dri chant o ddynion i lawr. Tua nawo'rgloch, dyfewyddodd tanchwa arswydus, trwst yr hon a glywwyd o'r tan ac wrth wneyd ymchwiliad, can- fyddwyd fod y llosgnwy wedi tanio o fewn ychydig bellder i waelod y pwll. Gwnaed llawer o niweidiau i'r gwaith. Cyn gynted ag y gellid cael digon o awyr, aethwyd i wneyd ymchwiliad. Canfyddwyd cyrflfmeirw mewn amryw fanau; ac erbyn tua deuddeg o'r gloch, yr oedd un ar ddeg o gyrff wedi eu danfon i'r lan; ac erbyn pedwar o'r gloch, yr oedd deugain ereill wedi eu casglu wrth waelod y pwll, y rhai a ddygwyd i gyd i'r Ian yn ystod y pryd- nawn, a chludwyd hwynt i'w hamrywiol gartrefleoedd mewn certwyni ac ar elorau. Yr oedd yr holl gymmydogaeth dydd Sadwrn yn y cyffro mwyaf torcalonus. Ymofynwyr pryderus, dynion pruddgalon, a menywod a phlant mewn dagrau, a amgylch- ynent enau y pwll o bob tu. Gwnawd pob ymdrech galluadwy drwy nos Sadwrn er cael o hyd i'r trueiniaid tanddaearol. Yn ngwyneb tywyllwch y nos, y gwlawog- ydd trymion a ddisgynent, a chysgodion cuchiog y myn- yddau a amgylchynent y fangre annedwydd, etto carid y gwaith o ddadgladdu y meirw yn mlaen. Dydd Sabbath, yr oedd 69"0 gyrff meirw wedi eu codi i'r lan; ahernidfoddros200 etto yny pwll. Yr oedd tua 35 o geffylau yn y gwaith, a dim ond tri yn unig a ddiangasant yn fyw. Ymddengys fod dros 300 o tampau wedi eu rhoddi allan, oil wedi eu trweio a'u cloi, i'r glo- wyr boreu dydd Sadwrn, yr hyn a brawf nifer y dynion yn y gweithiau. Daeth y noswyr i fyny am bump o'r gloch yn y boreu, gan hysbysu fod y pwll yn rbydd o nwy. Yna dechreuodd y glowyr anffodus a gollasant ea
ymxmrn totofol
News
Cite
Share
OFFERYN YE LLAW YR ARGLWYDD.—Pan hysbyswyd q pyb.arch fl'awd Timothy Jones, Caio, fod y Parch. H. atehnST? Wedi,eifedyddio San Arglwydd Congleton, a>benitr -IJ y canlyn Wei, gellir dweyd am hwna yn °'g» iddo fod yn offeryn yn Haw yr Arglwydd." estvnin^YSTWTTH" Ffordd haiarn.-Yn gymmaint a bod Warn neu gai>genau amryw o llinellau y gwahaol ffyrdd dref hn ?ynnyg eu hunain i sylw acystyriaeth trigolion y r hOu a'i hamgylchoedd, sef cangen o Ffordd Haiarn Jstwvi-k ac_Aberdaugleddyf, o Devil's Bridge i Aber- 3c eof eftyniad 0 ffordd Haiarn Newton a Machynlleth, cyfarfo^'n M*d~Woles Railway o Rbaiadr, cynnaliwyd ^chod °s°g iawn yn yr Assembly Rooms yn y dref ^taellan u ^erc^er» Tach. 14eg, i ystyried pa un o'r *yth a" *y«M y mwyaf manteisiol i dref Aberyst- jEdwaj-fl1 v '8^' Cymmerwyd y gadair gan Robert Pryse Jsw. Yr oedd yn bresennol hefyd, Cadben A. S.' Arglwydd Raglaw y Sir, Milwriad Powell, ^ylan'w d i m ^'laDQ^ers' ^sw-» a lluaws o foneddwyr Cynnvc>f °j "^r ym(idyddan am beth amser ar y pwnc, ^°nes V ^8n ^a^e.n Pryss; a chefnogwyd gan Thomas eanly^oi .SW< a P^as^wy^ yn unfrydol y penderiyniad wyth gwna y llinell o Devil's Bridge i Aberyst- Heoedd6!1'1' dramwyfa oreu, a mwyaf uniongvrchol, i'r Cym,, ^wyaf pwysfawr yn Ngogledd a Deheubarth ^rydai a chyfundraeth gyffredin y ffyrdd haiarn drwy °ddiwrth ifWr' a i bod yn teilyngu y get'nogaeth fwyaf ^wyddi aS sydd yn teimlo dyddordeb yn lies a *yth.»ailB *Te^' porthladd, a chymmydogaeth Aberyst- Dttewn ff ™*oddwyd y penderfyniad uchod—mewn ysgrifen, ^yd y D°rdd 0 ddeiseb i D^ y Cyffredin, yr.hvvn a lawnod- ^ddyj^ ^wnw gan y rhai oedd yn bresennol, ac erbyn bwrie,ji "geinau ereill o'r dref a'r gymmydogaeth, a y cai8 a ei SyAwyno 1 sylw y T^ pan y byddis yn gwneyd yn teim] y- yn yr eisteddiad Resaf. Pwy bynag sydd Clly«Jmvd 1 raddau yn Hwyddiant tref Aberystwyth a'i ^■"thwv e^' denant a^an yn awr fel un g^r i gyn- y tip»wjeu §^y^d tuag at ddwyn y llinell y sonir am dani ^Penderfyniad uchod i ben. awyd vSnGtk"YSPEILIAD'chydig amser yn ol, lladrat- *-yr areirtif t,Canlyn°* 0 Blwyfol Morfil, Dyfed 0 S°ed ae- j rdd, padeiriau, ffenestri, y drws, a'r cwbl laid C)r art n di. kladrad gwarthus onide ? Ond 0eddynt ar us ychwaith oblegid cymmerwyd pethau nad gata.hysh w?Sanaetl1 i neb yn y man Ue'r oeddent. Mi a sydd er eu vT^I)C'lod' wrt^ ddywedyd, *oai ychydig amser ysPeilyddy A tawyd.' y gwir yw' dadoes neb (ond yr yn ttiyned ?,wyr faint o amser sydd, canys nid oes neb ?ae'r hen 1 f ..e.^wys er cynnal addoliad. Er y cyfan, ?a a defaid* i yn w'r ddefnyddiol haf a gauaf, er cadw {yn, njg ag gwres ac oerfel; a phan ystyriom y pethau i«» ,lla"er«y am gymmeryd yr tgg.yno, gan ei fod, of course, am roddi er ei 0fal an,^e'a'^ r^aS iddynt niweidio eu gilydd. trO canys ca (os hyny oedd yn ei olwg), methodd yn y anafu'n (j0 nn o'r anifeiliad a fynych gyrchai yno ei ^wyfolion fod^ an.°* diweddaf, a barnai amryw o'r .|S, rha? dv ytl gwneyd rhywbeth o repairs i'r hen ~3ain o Pedi Pet^au f° gwaeth. Felly dydd Sul, y *at!ol faterion^ valiwyd cwrdd plwyfol, er ystyried y gwa- newvdd -Pet'1 cyntaf fu dan sylw oedd, cael nff^ai a»iryw na,i j 7™ gryn ddadl yn ei chylcli, gan yr "eirJad bvth atlgen am dani, gan nad oedd yr u yno; ond barn ereill oedd, Ei banwyd v 1 ^aP ddod." Gwedi llawer o siarad, v chafwyd nad oedd angen am tiani gan "ydolyggQ." nadaeth y bwrdd a'r stolau dan sylw, a ei bod vn 3C nad oedd gw'r angen am danynt, randaw yn yg na fuasai neb yn dod yno er eistedd i 1 n siftrad tap*6-8 °n' ^wed'hyn d<ieth y drws yn des- ei hun os ma' ^-r- H ddylasai roddi f«o r^w resym'au rim eisle" o gwbl; a defnyddient y rhesyin0i hefcrl^ e,Ui5°i » °nd golygai ereill (yn yd) ei bod yn gaied i Wneyd pethUar ei draul ei hun dros blwyf. Pan ranwyd, cafwyd U Nyn y mwyrifdros ddrws. Felly, wedi penderfynupwysaer oedd i'w weithio, ymadawodd pawb heb fod dim yn gilwgus gan y naill tuag at y llall, er yr holl ddadleu. Drwg genyf gael ar ddeall fod y saer yn ofni myned yn mlaen a'i waith, gan nad yw yn gwybod gan bwy mae cael y rhai sy'n prynu defaid am ei drafFerth a'i nwyddau. Fodd bynag, hyderwn y penderfynir yr holl affair cyn boreu dydd Nadolig nesaf, Mae yn debyg mai yr achos o gynnal y cwrdd uchod ar y Sabbath oedd, meddwl cael cwmni offeiriad y lie, er ymgynghori ag ef ar yr achos, gan eu bod wedi clywed ei ei fod yn y gymmydogaeth. Trueni na fuasai Miss Nor. rice yn byw yn yr ardal hon, er cael rhyw bethau i lanw'r llanau heblaw anifeiliaid.-WENCI WAUNWALA MERTHYR.—MaeHadradau mwn tai annedd yn cynnyddu yn y dref a'r ardal hon. Yr wythnos ddiweddaf, torwyd i mewn i dy nn o'r enw Jones, Thomastown, pan oedd ef a'i deulu yn yr addoliad. Dygwyd tua zC5 oddiyno. Nos Sad- wrn, darganfyddodd morwyr ddau ddyn yn nhy Mr. W. Harris, grocer; ac oni buasai y darganfyddiad prydlawn hwnw, diau y buasent wedi cyflawnu eu bwriad ysbeilgar. Y' Ceisiwyd tori i dy Mrs. Lewis, Union Street, ond darganfydd- wyd y bwriad yno hefyd mewn pryd. Mae pob math o eiddo yn cwympo i feddiant yr baid ladroollyd sydd yn y dref. Di- flanodd merlyn o fferm, ceffyl o ystabl,hwyaid o Caepantywyll, ac arian yn Nhroed-y-rhiw. Yn chwanegol at y rhai hyn, dygwyd oriawr aur oddiar ddyn wrth fyned trwy Glebeland, yn hwyr y nos, a chelsiwyd tori i mewn i amryw dai heblaw y rhai a enwyd. Y mae yr heddgeidwaid yn cadw eu llygaid ar rai personau neillduol, a choleddir gobeithioa y deuant i'r ddalfa.