Seren Cymru

s?dd yn disgyn ar y gweithiwr yw byn— arft/ff& ^Cn^Q e* addysSu y gwna. Mae yn bur hawdd U arno» ac fel y graig nid yw yn hawdd ei ddileu. mo pe^au a argrafFwyd ar ein meddyliau yn ieuanc p newydd ar ein cof heddyw a'r fynyd gyntaf. jeiij Q y co^om f°d lleshad y dosparth mwyaf pwysig o iddo yn ymorphwys ar hyn, mae yn ofynoj by^886.1 ein sy]w manylaf. Nis gall gweithiwr, na diwaith, ^ysi^ IeS°^ Ci dCUlU heb Syflawnu y ddyledswydd °s S beth yw dyn yn uwch na'r anifail direswm, Biddysamdd,fad ° addysg ? Neu' pa un ai y cyfoethog ayddiof' neu y ty,awd gwybodus> yw yr un mwyaf def- ^ai yp ^ewn cytndeithas ? Mae pob synwyr yn ateb, dy^R 6 yn ddy wediad yn Ngbymru, nad oes modd dechreu 8^irio^ aD^yn r^y ieHar,c. Mas hyny yn lied agos i'r patt v°njdd yn ddiau. Mae rhywbeth a ellir ddysgu iddynt j^i^ ra 'euanc, er nad yvr ond ychydig. i f0(j yn anal y ceir dynion yn deall y ff'ordd i ddysgu plant eUro j- °/ydd ac yn ddarostyngedig i'w rhieni. Nid ywy °na 1 y Swaa rbai> Jn ateb un dyben yn y byd, Un y Plentyn yn warsyth ac yn anufydd. Clywais Plent (a dylasai wybod hefyd), fod yn rhaid cael y P enty gwnai ceJn argyhoeddedig ei fod yn teilyngu cerydd, cyn y *rth geT^drt U° lleS yn y byd idd°' aC f°d yD rhaid 1 ddyn effaith a] ei blant fod mewn tymher dda, cyn y cawsai Mae ryplentyn" deb»ac a^adrfdldda^ f°d 7 plant 8 Seryddir gyda phriodol- yn parciju y" dda' Wed' dy^od addfedrwydd oedran, dd»?erydd .CU rhieni yn fwy trwyadl na'r rliai a adewir yn yd(Wyd anystyrio1 ac annuwiol yw y plant na cber- *°reu* Ac nid °es dim a bar fwy o annghysur °8 try pjWyddWch ddy» ystyriol nacbanfod ei blant felly. P^Hodolj k'yn 8^an yn S°')r a d'wvdt gall rieni, gyda eU dai gan h ddySgWyl rhyw gynn°rthwy ganddo pan wedi dyoes yw ena'°t> a methiant; a dyledswydd pob dyn a *d»y id(J ^ynnorthwyo eu rhieni hyd y byddo yn ddichon- Cu eynnorth'03 bydd CU rhieni -vn sefy11 mewn angen am fiefyd v Wy* ysgol i>w' ,mae yn ddyledswydd ar bob gweithiwr i roddi hysgoli0n ant' °S galIant mewn »nrhyw fodd. Mae ein 8*ir regyaioi T! 8C addysg yn cael ei gynnyg ar delerau d°sparth o dd • y mae yn gyrhaeddadwy bron i bob arl>enig er yni°n' Mae addysg yn un o'r cysuron mwyaf 11186 Ueshad y"e trwy byd hwn yn ddedwydd, fel ap y a'lio. u yn s'cr o fod yn ymddibynu Uawer 5, Dew' rl*e*isaethm Vr pimt- jmagyfnodv r ^yddiant vn k y" m y" mywyd dyn' ac y mae n- Nid vd 7 yn ymddibyQU llawer Br y cyfnod aJ^edjgaej.j1 e^en a thalentau pawb yn taro yr un 4 P ^aH gyda'r n yn fnvroSi « hun gyda'r alwedigaeth hon> S^Wedigagj.^ We 'gaetb arall, nep o'r diwedd y mae pob g^eithiwj. adn*K Ineddu e* henwogion. Ceisied pob 1' ddswis gaiWpj-° t"edd^ryd ei blentyn, a gwnaed ei oreu dichonadwy i hoh 8teb ei dueddfryd- Mae yn Ua bachgen gael • gweithiwr gyrhaedd hyn. Na fydded i ad> ac na f_d^ d :°S° ,yn, 16wr' am mai glowr oedd e* 7 Cd 1 Un ba°bgen gael ei osod yn &aer coed, am mai saer coed oedd ei dad ond bydded i bob gweith- iwr ymdrechu gosod ei blant mewn safle uwch yn y byd nag y bu ef ynddi erioed. Trwy fendith Duw, sobrwydd, cyn- nildeb, a diwydrwydd, gailuogir pob gweithiwr i gyrhaedd hyn. Mae bawl gan ein plant i ddysgwyl hynyna oddiar ein dwylaw, gan nad beth fyddo ein safle yn y byd. 6. Rhagddarbod erbyn clefyd a methiant. Mae yn sicr fod y pwnc hwn yn cael ei esgeuluso (er mor bwysig yn fy ngolwg I a'r un o honynt), yn fawr gan lawer gweithiwr. Dyma yr achos fod ein tlotdai mor lluosog o hen weithwyr wedi methu dilyn eu galwedig- igaethau. Yr wyf fi o'r farn y dylai pob gweithiwr fod yn aelod oun neu ragor o'n cymdeithasau dyngarol. Mae yn ddiddadl fod lies aiawr yn deilliaw i gannoedd o weithwyr oddiwrth y rhai hyn. Hefyd, byddai yn wir lesiol i weith- iwr pe gallai ystorio rhyw ychydig bunnoedd heblaw hyny hefyd; mae modd gwneyd hyny, ond cael penderfyniad digonol a diysgog. Yr wyf yn adnabod amryw o weithwyr yn meddu teuluoedd lluosog, wedi dyfod yn feddiannol ar annedd.dai yn rhydd iddynt eu hunain tra yr ydwyf yn adnabod ereill yn ennill mwy eyflog nå'r rhai cyntaf, ac yn meddu teuluoedd bychain, heb feddu yr un geiniog, am yr unig reswm fod y rhai olaf yn fwy gwastraffus. Mae gwastraff yn dra niweidiol i'r gweithiwr mewn llawer dttll, ac y mae llawer dull i wastraffu. Un wastraffus iawn yw fy ngwraig," ebe y dyn. Ie, a gwastraffus ydwyt tithau hefyd. Onid wyt yn yfed ewrw a gwirod i ormodedd ? Onid ydwyt yn cnoi ac yn chwiffio y myglys ? Dyma wastraff, onide 1 Pa ddaioni a wna hyn i ti? Dim. Wei, y mae yn sicr o fod yn wastratf ynte. Pa ddaioni a wna y gwisgoedd drud yna i'r gweithiwr a'i deuln, pan yr ateba rhai a fyddo rhatach yr un dyben ? Dim. X maent yn wastraifus ynte. Dadleuir yn gyffredin ia«n gan weith- wyr yn erbyn cynniideb a rhagddarbodaeth, yn enwedig y dosparth ieuane o honynt. Unoresymaacryfafy ddadl, yw hyn Gan fod bywyd dyn mor ansefydlog o ran amser, pwy wyr, ar ol iddo gasglu yn nghyd feddiant lawer, na chaiff ymadael a hwy heb gael dim o'u mwyniant ? Mae hyny yn eithafgwir; ond ar yr un pryd, dichon, er hyny, iddo gael eu mwyniant pan y byddo gwir angen am danynt Pa brydgbynag y byddo eu hangen, byddant ar y pryd hwnw yn wir ddefnyddiol, ac yn felus iawn i'r hwn a'u casglodd yn nghyd. Ac os na fydd eu hangen, bydd yr hwn a'u ca»glodd yn sicr o fod mor ddedwydd a'r hwn ni chasglodd ddim. Os bydd gan y dyn blant i'w gadael ar ei ol, bydd yn felus ac yn ddymunol iawn iddo pan yn ym- ada&l 4 r byd hwn, ei fod wedi gosod ei blant o gyrhaedd tlodi a gwasgfeuon y byd, mor bell ag y gwna cytoeth eu cadw. 7. Crefydd yn y teulu. Gan nad pa mor llythyrenol a pherffaith y ceidw gweith- iwr y pethau a grybwyllwyd yn y tudalenau blaenorol, yn nghyd a llawer o bethau ereill a ddichon fod yn fwy pwysig mewn cyssylltiad â'r bywyd hwn na chrybwyllwyd yma, os na fydd ofn yr Arglwydd yn teyrnasu ar ei feddwl ef a'i deulu, ofer y chwilia am wir leshad; os dygwydd iddo fod yn Uwyddiannus yn y byd hwn, yn angeu bydd yn rhaid iddo ymadael a dedwyddwch am yr oes ddiderfyn tra- gwyddoldeb; ac yna nid oes dim i'w ddysgwyl ondanned-