Seren Cymru

ymmmn Cartful HUNAN-LADDIAD.—Dydd Ma.wrth diweddaf, cynnaliwyd trBngholiad ar gortfDaniel Williams, liedrydd, o'r drefhon, gerbron J. Hughes, Ysw., yr hwn a roddodd derfyn ar ei fywyd drwy dori ei wddf ag ellyu y nos flaenorol. Barnai y rheithwyr iddo gyflawnu y weithred anfad pan allan o'i bwyll. ABERDAR.—Ymgais at lofruddiaeth.-Dydd Gwener, y 9fed cyfisol, yn mhwll glo Cwmdar, gollyngodd Sais o'r enw Thomas Badman, fandrel at un o'i gydweithwyr, Cymro o'r enw "William Stanford. Methodd y bwystfil yn ei amcan drwg o gyrhaedd y corff, ond planodd yr offeryn yn mraich ei gyd.ddyn. Trwy orchymyn Mr. Bedoe, yr arolygwr, cyrchwyd dau heddgeidwaid at y gwaith gyda brys, a chytnmerwyd y cigydd gwyneb galed i'r ddalfa. RHYL.-Goneslrwydd. Y chydig ddyddiau yn ol, collodd Mr. Robert Hughes, rnarsiandwr lleehau, Rhyl, bum nodyn arianol, ld5 yr un, ar y fiordd l'hwng Betbesda a Bangor. Cafwyd hyd i'r arian-nodau gan -\t.r ieuane, mab Mr. Hugh Evans, chwarelwr, Chwarelau Llechau y Penrhyn, gynt o Trefriw, yr hwn, yn bur onest, a hysbysodd y flaith i William Francis, Ysw., gor- uchwyliwr y chwarel, a gwnaed yr hyn oedd angenrheidiol er cael hyd i'r gwir berchenog. Rlioddodd Mr. Hughes wobr o 25s. i'r gwr ieuanc gonest. WVDDGRTJG.— Dydd Sadwrn, Tachwedd lOfed, o flaen Henry Raikes, Ysw., ac ereill, traddodwyd Evan Daniel, Evans, siopwr, o'r dref lion, i gael ei brofi yn mrawdlys nesaf sit- Fflint dan y cyhuddiad o osod tan i'w annedd yn Heol Milford, ar ddydd Sabbath, y 4ydd cyflsol, er niwyn cael arian o gymdeitlias yswiJol. Yr oedd Mr. Buckton yn erbyn, a Mr. Eyton yn amddifiyn, yr hyn a wnaeth mewn dull medrus a thra chywrain. Gosodwyd tan mewn pump a wahanol ystafelloedd, a thybir fod y golled yn cyrhaedd i tua £40. Mae y dygwyddiad wedi peru cyffro mawr trwy y dref.— Gohebydd. MARWOLAEFH lARLL CAWDOR.—Bu y boneddwr yma farw yn Sioekpole Court, Sir Benfro, ar ddydd Merchef, yr 8fed o'r mis presenol. Bu ei arglwyddiaeth yn dy- oddef am beth amser oddiwrth gilchwyrnyn (carbuncleJ ar ei fraich, ond ni feddyliwyd tod un niwed ynddo hyd yr 31ain o'r mis diweddaf, pan y trodd yn gancr ac oddiar hyoy, gwaethygodd ei arglwyddiaeth yn raddol, er fod y meddygon yn ymdrechu rhwystro y clef yd. Yr oedd ei arglwyddiaeth yn ei 70fed flwydd o'i oedran, a phercbid et yn fawr. Dilynir ef yn ei deitl a'i ystad gan ei fab, yr Is-iarll Emlyn, yr aelod Seneddol dros Sir Benfro, yr hwn a anwyd yn 1817, ac a briododd yn 1842, a merch yr Anrhyd. H. Cavendish, o'r hon y mae ganddo blant. Trwy godiad yr Is-iarll Emlyn i D^ yr Arglwvddi, bydd cyn- nrycbioliad Sir Benfro yu wag. Deallwn fod dau ym- geisydd eisoes ar y maes.

Cgfarfiibgirk BKi>SRDDW\RR MORGANWG.—Cynnaliwyd Cyfarfod Chwar- terol y Bedyddwyr yn Twynyrodin, ar y Mawrth a'r Mercher cyntaf yn y mis hwn. Yn y Gynnadledd y dydd cyntaf, cymmerwyd y gadair gan y Parch. E. Evans, Dowlais. Yn mhlith pethau ereill, penderfynwyd,-l annghymmeradwyo Eglwys Treforis, am beidio gweinyddu dysgyblaeth ar Owen Owens, a bod y Gymladledd yn llwyr ymwrthod ag ef fel pregethwr ac aelod. Fod y Cwrdd yn hollol ymwrthod & William Bowen, fel pregethwr yn Undeb y Bedyddwyr yn Morganwg. Fod yr Ysgrifenydd i ohebu ag eglwys y Bryn- mawr, yn nghylch ymddygiad ei diweddar weinidog John Roberts. Cyfarfyddodd Pwyllgorau y Cymdeithasau Cenadol Tramor a Chartrefol er trefnu mesurau erbyn y dyfodol. Dechreuwyd yr oedfaon cyhoeddus gan y brodyr Davies, Waatitfodau Morris, Cefncoedycymmer; Davies, o Athrofa H wltfordd. Pregethwyd gan y brodyr Richards, Docks; Price,,Aberdar Roberts, Merthyr Williams, Canton; Ro- berts, Pontypridd; Hughes, Dinas; Edwards, Cendl; Lloyd, Merthyr; James, Bulah; Hughes, Maesteg; Evans, Aber- canaid, ac Evans, Dowlais. Cawsom gyfariodydd da iawn, a chynnulleidfaoedd lluosog, a phob caredigrwydd gan yr eglwys a'r gymmydogaeth. CANU CYNNULLMUFAOL.—Nos Sadwrn, Tachwedd 3ydd, traddododd Mr. T. Williams, Llansawel (Asaph Glyn Ebwy), ei Ddarlith ar y testun uchod, yn yr Assembly Rooms, Aber- dar. I ddechreu, cafwyd ton gan Gor Abernant; yna cym- merwyd v gadair gan Mr. John Evans (Cymro Du), yr hwn, wedi ychydig eiriau difyrus, a alwodd y Darlithiwr at ei orthwyl. Syiwodd Mr. Williams yn ei ddarlith fod canu cyn- nulleidfaol yn hen beth-yn hen betb mewn pedwar part; a rhoddodd i ni ddarluniad o Ganu Cynnulleidiaoi yr Hen Oruchwyliaeth. Wedi iddo ein difyru ar y pethau hyn am o ddeutu awr, cymmerodd ei anadl, a chawsom don drachefn gan Gor Abernant. Ac wedi hyny o seibiant siaradodd Asaph am tua hanner awr yn mhellach, gan roddi i ni ychydig o reolau er cael Canu Cynnulleidfaol da, a rhai annogaethau er ymestyn at y rheolau hyny. Yr oedd Mr. Williams yn deall ei bwnc; y-ddarlith yn werth ei gwrando y cynnulliad yn dda; a'r dyben yn dra rhagorol. Wedi cyflwyno diolch- garwch y cyfarfod i'r darlithiwr a'r cadeirydd, aeth -pawb i'w ffordd ei hun yn llawen. CYFARPOD CHWARTERGL CASGLU BETHRNIA, CwM- BACH.—Cynnahwyd y cwrdd hwn Sul, Tachwodd 4edd. Am 11 a 6, pregethodd y Parch. D Davies, D.D., Abertawe. Am 2, pregetiiodd y Parch. T. Nicholas, Aberaman, a B. Evans, Heolyfelin. Y r oedd y cynnulliadau drwy y dydd yn lluosog iawn; y pregethau, tel arfer, yn deiiwng o'n brodyr da a'r casgliadau yn llawn cystal a'n dysgwyliadau. Duw a lwyddo ei wirionedd.-W. HARRIS. URDDIAD GWEINIDOG.—Bydded hysbys i'r cyhoedd fod yr eglwys o Fedyddwyr, a gynuullant yngliyd yn Elim, w] Park, yn unfrydol wedi dewis y brawd ieuanc John Evans, mab i chwaer y Parch, B. Evans, ein gweinidog presenol, yr

ddynion da, colliers ymarferol, yn isymwelwyr, a chael y nifer yn ddigonol i ymweled a phob pwll glo yn y deyrnas unwaith bob mis o bellaf. Yr ydym ni wedi gosod cynllun, er dwyn hyn oddiamgylch, o flaen amryw beirianwyr celfyddgar, ac liefyd o flaen awdur. dodau uweh, a phob un yn ein sicrhau ni fod y cyn- llun yn dda ac yn ymarferol; etto, drwy yr oil, nid oes dim yn effeithiol yn cael ei wneyd; a dichon na wneir dim heb i ryw rai callaeh a mwy dylanwadol na ni ei gymmeryd i fyny. Dywedai Dean Swift gynt, mewn cyfeiriad at auttodion lluosog ein rheilffyrdd, na fuasai dim yn cael ei wneyd i bwrpas cyn y buasai i un o'r esgobion gael eu lladd. Ai felly y mae i fod gyda y collier druan ? A raid aros i rhyw un mawt gael ei ladd mewn pwll glo cyn y bydd i'r rhai mewn awdurdod gymmeryd y pwnc i fyny? Na ato Duw.