Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

1 article on this Page

CY N N A D LED 1) Y CRYDDION.

News
Cite
Share

CY N N A D LED 1) Y CRYDDION. CYNNADLEDD LXIII. Ar y 13eg o'r mis hwn, bu Edward, a'r lapstoniaid ereill, yn darlitliio ar amgylchiadau presenol Italy, cyflwr Pio Nono, Uniad Naples a'r ddwy Sicily a Sardinia, llwyddiant Garibaldi yn ei ymosodiad ar Capua, ac yn neillduol llythyr galtuog a phwrpast)! Arglwydd John Rus. sell ar ymddygiad Ffrainc, Awstria, Rwsia, a Prwsia, yn annghymmeradwyo Victor Emmanuel, a barn Lloegr o barthed i hawliau yr Italiaid i feindio eu business eu hun- ain. Barnai Ned fod llythyr ei Arglwyddiaetb yn hollol radicalaidd a rhesymol, a bod ei resymuu mor gryfion, fel nas gall dynion fel,idio eymmeryd mewn llaw y gorchwyl o'i ateb heb fradychu gradd o ddiffyg common sense, neu ddangos eu hunain yn bleidwyr selog i hawl ddwyfol (?) breninoedd i orthrymu eu deiliaid i gymmaint graddau ag y gwelont yn dda. Y dispatch hwn o eiddo Russell yw y mwyaf diamwys, a tharawiadol, a ddarllenodd Edward yn ei fywyd (ni ddarfu'r reporter gopio y llytbyr, am y tybia y bydd mewn ewr arall o'r SEREN), a barna y gwna goffadwriaetli Lord John yn beraroglus, a gwerthfawr yn mysg rhyddgarwyr goleuedig yn mhen oesoedd i ddyfod. Hugh Roberts.—Ma'r papre newyddion yn deunj fod y llythyr hwn wedi synu holl Ewrop yn ofnatsan lis. Rbaid fod pluck erwinol yn mrenin Sardinia a Garibaldi pan yn dal allan fel y daTu nw, pan yr o'dd Rwsia a Ffrainc y n galw 'u cenadon o Turin ond 'ddyliwn I rwan fod Ilythyr Russell wedi calonogi nw, ac yr a nw rhag eu blaen weith- ian yn reit glen fel tase. Ma' Lord John yn deud fel y deudodd Edward, ma' dau gwestiwn oedd i'w penderfynu fel pe dae; sef, pa un a oedd hawl gan yr Eidaliaid i ofyn cymhorth b'renin Sardinia i ryddhau nw ai nad oedd a hefyd, a o'dd hawl gan Victor Emmanuel i roi help. Dyna beth ydy crynhoi yr holl helynt i lebychan. V mae o yn doud wedi'n fod dau betti yn peru i'r Italiaid i ym. lwybro fel y daru iddi nw sef annhegwch ofnatsari 'u Ihwodraethau, ac argyhoeddiad cry' er 1849 mai yr tiniz ffordd iddynt ennill eu hannibyniaeth o'dd, gneyd Itali yn un deyrnas gre'. Dywed o yn mhellach mai yr Italiaid eu hunain o'dd yn gw'bod ore beth o'dd arni nw eisio. Daru i'r Prince of Orange ddymchwelyd gorsedd James II., a dywed y Jeirist Vattel, fel y sylwa Lord John, fod gan ddynon hawLi ddymchwelyd gorsedd gorthrymwr, os gellir profi mai tyrant ydy o. Felly, y pwynt i'w benderfvnu ydy, a oedd Bomba a Pio Nonoyn gormesu dydwlddim yn meddwl fod rhyw hen Dori dwl fel Dafydd Evans yma yn ddigon haerllug i ddeud nad o'dd yr Italiaid yn ca'} cam ( "Go deico di."—Edward.—" Order, ORDER."). Os nad oedd yr Itaiiaid yn foddlon i'w, Ilywodratthaii, y mae Russell yn gofyn sut y gallasai Garibaldi goticro y ddwy Sicily efo 2,000 o filwyr, a myned o Reggio i Naples efo 5,000.Ddyliwn I fod y cwelltiyne hyn yn anatebadwy. Oiiid cvdymdeimlad y bobol a'r gwron oedd yr achos penaf o'i lwyd.Jia.it ? Ie, yn dier, 'do's dim dwywuith am dani. Os doiu pobl Lloegr 'neid yn iawn trwy daflu y Stunts dros y bwrdd yn 1688, fel y sylwa 'i Arglwyddiaetb, pa fai oedd ar y Neapolitans am roi notice to quit i Bomba yn 1860? Daru iddynt 'neyd osgo am ddiwygiad ddeugaio rnlynedd i rwan, Be yn 1848; ond yr o'dd y creaduriaid direidus yn arniwygiad-vy, felly tro reit dda o'dd gyru yr hen .afit gwiriou o cr^edd Naples. Maddtuwch i mi am sgwrslu) cyd ar y mater. Dafydd Evans.- Yr w'i yn ffeilu dyall be' sy fynoch chi, boys, a nhalent I ojhyd ma'n well gen I i chi amme ngras I nag amme hono. Yr y chi yn siaradam dam I fel 'tawn I 'n un dwl; ond os na adwch chi fi yn llony', mi na I o'r gore & chi, g'na byth na delw 1. Yr w' ti, Hugh, yn weddwl dy fod di yn fachgen call iawn, am dy fod di yn gwbod tipyn o hanes yr hen dacle na sy'n codi yn erbyn yllywodraeth yn mhob man. Ryfeddwn I naws na fydd Edward, Daniel, Price, Aberdar, a tithe, yn y man y gyrso nw Frost, Williams, a Jojes heb fod yn hir; ma'ch gwell chi gan waitb wedi myn'd yno, Os ma'oh tramporto gewch chi, mi fydda I yn rhydd o' wrth 'ch gwa'd chi, wa'tb dyma fi yn gweid miwn pryd wrtho chi. Yr o'dd Price yo gneid shwt sport o Miss Morice yn SEREN CYMRtf ddwetba; ac os o's menyw dduwiol ar y ddaear, Nils Morice yw honot a chithe'r fileined yn wherthin yn 18"0 wrth ddarllen 'i waith. Ffei! rhag 'ch cwili chi. 'DoS gen I ddim llawer o olwg ar Russell 'na hefyd walth to Y' pobol yn codi yn erbyn vdegwm, y dretheglws* a'rffeirad- on, fydde raid'u tori nw lawr 'nol rhesyme y dyn bach mowr 'na yr ych chi yn 'i alw fe. Os o's gan y bobol hawl i newid llywodreth, ar yr un tir y ma 'da nw right i newid yr eglws hefyd. Yr w'i yn ffeilu dyall shwt y bu ar y dyn bach i 'sgryfenu shwt beth, ac ynte yn eglwyswr hefyd. Yr w'i 'n gobeitho y gneith yr esgobion 'i alw fe i gownt, ac y g'na nw iddo fe dynu eire 'nol hefyd. 'Dot dim use myn'd ymlan fel hyn nid gan y bobol ma' hawl I ueid pethe, ond gyda'r frenines a'r 'ffeiradon. Iddi nb" f ma' Duw wedi rhoi awderdod, 'dos dim dowt am hyny. Gweni.■—Mi leicwn J glywed fod dy dad wedi colli r glochyddiaeth, Dafi, ac iddo ga'l rhwbeth arall fydde cystal yn 'i lie hi, wa'th 'dos dim gobeth y newidi di dy farn am bethe, cyd a bod dy dad yn ca'l asgwrn i bilo gan yr eglws. Falle fod rhai eglwyswrs cydwybodol, ond mi wD I am lawer sy'n selog dros eglws y plwydd er mwyn 1 dorth. Y Llwydied sy'n myn'd o' wrth yr enwade 'ma at yr eglws, y bara a'r pysgod, ac nid egwyddor, sy'n 'u tynu nw bob wan. Dafydd Evans.—Yr ych chi, mystrei, yn leico bod fcll pwtap arna' I o hyd; mae'n bryd i hen fenyw fel chi ddechre meddwl am 'ch diwedd 'nawr, a 'ngadael I y0 ilony'. Yr ych chi yn siarad am egwyddorion o hyd; » odi egwyddor yn llanw bola dyn, neu yn rhoi crys ar 'i gefen e' ? Rhaid i ddynon ga'l bara chaws, a ilymed i yfed, eled egwyddorion le'r elo nw. Daniel.-Gan ddyn dwl a phlentyn y ceir y gwir. Pc gallwn ddarbwyllo fy hun i gredu mai onestrwydd ac nld, ffolineb a barodd i ti ddweyd fel yna am tara lehaws ac egwyddorion, cynnygiwn three cheers i ti am dano. Wedi ychydig ymddyddan, penderfynwyd ahrbydeddu Dafydd yn ot awgrym Daniel, er fod mab y clochydd yn protestio yn ofnadwy yn erbyn yr anrhydedd a gynnygiOA ac a roddwyd iddo. Morgan Jones.—A o's rhyw sail i obeitho y gneith llythyr Arglwydd John Russell ryw les i grefydd yn y pell draw ? Daniel.-Oes, nbad; meddwn seiliau cryfion iawn. Mae LIoegr yn wlad Brotestanaidd, a Naples wedi bod yn gruddfan dan iau Pabyddiaeth, ac ni feiddiasai Protestan- iaid wneyd dim o fewn y terfynau yn groes i egwyddorion y bwystfil. Mae y Ifaith o fod y deyrnas hon yn ceftiop Victor Emmanuel, pan y mae gvvledydd ereill wedi at adael, yn profi na wna ymddwyn yn anngharedig at ddeil- iaid Victoria rhagllaw, ond y cant bob chwareu teg dichon* adwy ganddo i daenu eu hegwyddorion yn Naples a lleoedd ereill o dan ei awdurdod. Yn barod, y mae Eglwys Bro- testanaidd yn cael ei hadeiladu yn Naples, a diau nad yw f gorchwyl hwn amgen cychwyniad i ysgogia4au pellach ar raddeg eang. Ennill annhraethol i Brotestaniaeth (yddal gweled brenin Sardinia yn ysgwyd ei deyrnwialen dros bob troedfedd o'r Eidal, set stronghold y dyn pochod. Gwynfyd na wnelai'r Pali ffoi o Rufain, fel y byddai i fi1. wyr Ffrainc ymneillduo, ac i Garibaldi gael Hwybr clir ilr ddinas dragywyddol," heb ddod i gysswllt a bidogau J Ffrancod. Y n Rhufain a Venetia y mae yr holl berigi byddai ymosod ar yr olaf yn dwyn, Awstria i'r maes, ac ymosodiad ar y flaenaf yn tynu gwg Napoleon; ac nis gaU y Sardiniaid fforddio y naill na'r Hall ar yr adeg breseoot. Galluoedd estronol felly Ffrainc ac Awstria yw yr uD'f? rwystrau ar ffordd hollol ryddhad yr Eidaliaid. Deallwyj fod rhai cecrod Phariseaidd a cbynhenllyd yn rhy dduwiw i weddio am lwyddiant Garibaldi, a'u bod fel ci yo 1 manger yn ysgyrnygu eu dannedd ar ereill a fyddo lDot gall a gwneyd hyny; ond gyda golwg arnaf fy gweddiaie imto ddo« yn y capel, a gvpwddai y frawdol-