Seren Cymru

LLYTHYRAU CYMMANFA ABERTEIFI. Mr. GOL YGYDD,- Y n llythyr "amddiffynol" y Dr. Davies, yn SEREN CYMRU ddiweddaf, o berthynas i lythyrau y Gymmanfa uchod, ceir y frawddeg ganlynol :— ii y mae 15 o eglwysi ar y list heb ddim gyferbyn a hwynt; ac y mae amrai (J'r rhai hyny, megys, Capel Sion. Llanelli, ac ereill, wedi hawlio a chael llythyrau, er nad oes cyfrif ar y list eu bod wedi talu.11 Yn awr, y casgliadau naturiol oddiwrth y frawddeg uchod yw, fod eglwys Sion, Llanelli, heb dalu am lythyrau, ac, o ganlyniad, fod ei gwaith yn hawlio llythyrau yn annghyfiawnder o'r mwyaf! Wedi darllen llythyr y Dr., anfonais y nodyn canlynol aty Parch. H. W. Jones, Ysgrifenydd y Gymmanfa :— "Llanelli, Hyd. 15, i860. "Anwyl Frawd,—Diau eich bod wedi gweled oddiwrth nodyn y Dr. Davies yn SEREN CYMRU ddiweddaf, mewn per- thynas i lythyrau Cymmanfa Aberteifi,fod eghvys Capel Sion Llanelli, yn un o'r 15 o eglwysi yn y fist a roddasoch chwi, fel Ysgrifenydd y Gymmanfa, i'r Doctor, oeddynt heb ddim ar' eucyferam lythyrau. Myfi a delaisi chwi yn nhy Mr*. Morgan Rees, yr arian canlynol:-Trysorfi; y Gweddwon, pum swllt, yr Undeb, banner coron, y Gymmanfa, deg swllt, Llythyrau, saith a chwech. Os yw y circular perthynol i Gapel Sion gcnych, gwelwch mai y symiau uphod sydd yn Y8. giifenedig ar hwnw. Drwg iawn genyf fi fod unrhyw amryfusedd wedi cymmeryd lie, ond yr wyf yn rhwym o ddywedyd, mewn cysaylltiad, a Chapel Sion, Llanelli, mai rhyngoch chwi alr Doctor Davies yn rhywle y mae, oblegid nid oes dim yn sicrach nag i ml dalu i chwi yr arian nchod yn nhy Mr. Morgan Rees. Go- beithio, anwyl frawd; y gwnewch ymchwiliad i'r peth hvrn. oblegid gwelwch ar unwaith ei fod yn bwysig. Dysgwyliaf glywed oddiwrthych mor fuan ag y byddo modd. Gyda chofion caredig, Yr eiddoch yn ffyddlawn, JOHN RHTS MORGAN." Rev. H. W. Jones." Ac wele yn canlyn atebiad Mr. Jones :— Caerfyrddin, Hydref 17, i860. "Anwyl Frawd,—Edrychais am Sion, Llanelli, yn llyfr y Gymmanfa, ac mae ynddo y cyfrifon fel y dywedasoch yn eich llythyr. Yr wyf yn synu pa fodd y mae Sion, Llanelli, heb fod yn y list a anfonais i'r argraffydd. Drwg genyf am y cam- syniad. Yr eiddoch yn ddiffuant, U H. W. JONES." Vn wyneb hyn meddyliwyf fod y pethau canlynol yn ddigon amlwg i Dr. Davies, an i'r wlad yn ytfredinol 1. Fod eglwys Sion, Llanelli, wedi talu am lythyrau y Gymmanfa, ac mai cyfiawnder, o ganlyniad, fuasai iddi eu cael yn llawn ac yn brydlawn, fel eglwysi ereill. 2. Gan fod yr eglwys yma wedi talu saith swllt a chwe cheiniog am lythyrau, a chan na chafodd, er aros yn hir, a thraffarthu yn fawr, ond yn unig gwerth pum swllt, fod cynawnder yn galw am i'r hanner coron arall gael ei ddych- welyd iddi naill ai mewu gwerth neu mewn arian. 3. Y dylid bod yn ofalus iawn rhag camsyniadau wrth gadw cyfrifon arianol, vn enwedig os bydd y cyfrifon hyny yn perthyn i ereill, ac nid i Jj11 ein hunain. JOHN RHYS MORGAN, Capel Sion. Llanelli, Hyd. 20.

PROPBWYDOLIAETH HEBREIG. Beirniadaeth y Parch. D. Lloyd, Ll. D.,a Mr. T. Stephens, ar y traethodau cystadleuol ar Brophwydoliaeth Hebreig." Wyth traethawd a ddanfonwyd i mewn, yn dwyn y ffbg- enwau canlynol:—x< Yr Hen Simeon," Elanwy," Paulus," "Catwg Glan Gwy," "Pollio Biblicus," Tertullian," Ismael Gomer," Crede ut Intelligas." Cymmerodd beirniadu y fath nifer o draethodau hirion amser maith, ac achosodd afiechyd un o honom ohiriad yn ngyhoeddiad y canlyniadau. Derbyniasom swydd barnwyr oddiar ymwybyddiaetb o bwysigrwydd y testun o brophwydoliaeth Hebreig, ac o wneyd golygiadau ysgolheigion Beiblaidd yn hysbys i'n cydwlsdwyr yn eu hiaith eu hunain a chan wybod, oddiar enciliad y mwyrif o'r barnwyr a benodwyd ar y cyntaf, fod cryn anhyder wedi codi oddiar y dybiaeth ein bod yn dal opiniynau eithafol ar y pwnc, tybiem yn addas ynom i hysbysu na fyddai i ni adael ein golygiadau athrawiaethol i gael unrhyw ddytan wad ar trin penderfyniad. Y mae yn lion genym ddeall i'r cystadleuwyr dderbyn ein hysbysiad raewn ffydd dda, gan ysgrifenu i lawr eu golygiadau eu hunain yn onest; gan hyny, nid ydym yn teimlo awydd i ymadael oddiwrth ein gwystl. Nid yw un o'r traeth- odau yn gosod allan ein golygiadau ni a un tu hwnt i'r hyn a warentir gan y ffeithiau, yn ol ein barn ni ac y mae y mwyrif, yn cynnwys y traethawd buddugol, yn cwympo yn fyr o'r hyn a gredwn ni sydd wWionedd. Gorphwys ein beirniadaeth,gan hyny, yn gwbl ar deilyng. dod llenyddol. Wedi cymharu ein nodiadau, canfyddwn ein bod yn