Y Gwyliedydd

-:0:- ASH'TON-IN -<MAKERFI ELD Cyfarfod .Pregethu.—Treuiliodd y Wesley, aid yn Hermon ddydd Gwener y Groglith trwy gael pregethu ar hyd y dydd. Gwas- anaethwyd :gan Mri W 0 Jones, Aber, a J Roger Jones, B.A., o Goleg Didsbury, Am haner awr wedi deg yn y boreu, pregethodd Mr Jones, Aber, a cha wsom bregeth dda. Am ddau o'r gloch (pregethodd Mr Jones, Didsbury, gydag awdurdod a nerih mawr. Yn sicr, os caniata y -Breriin 'Mawr fywyd ac iechyd iddo, ;bydd y gwr ieuanc hwn yn seren ddisglaer yn .ffurfafen y Cyfundeb Wes- leyaidd cyn ho hir. Can na chawsom y fraint o fod yn bresenol yn yr oedfa hwyrol, nidoes genym ond dibyriu ar dystiolaeth rhai eraill ielllbod wedi ca-el amser da, y gwyr galluog yn eu hwyliau goreu yn traddodi y igenadwri gyda n,erth a dylanwad mawr. C'nd nid yw y diwedd eto., Nos Sadwrn y iPasg, cawsorn y pleser o wrando ar Mr Jones, Aber, yn traddodi ei ddarlith ar "John Jones." Y cadeirydd ydoedd Mr Job Roberts, Golborne Road, Ashton, yr hwn a aeth trwy ei waith fel cadeirydd, yn 01 ei arfer, yn fyr ac i bwrpas. Wedi cael gair yn fyr ganddo, gahvodd ar y darlithydd at ei waith, yr Jiwn a siaradodd am dros ddwy awr, gan gadw y gynulleidfa rnegis ar flaen-au ei fysedd. Os am ddigrifwch. ac addvsgiadau, myner clywed y ddarlith hon gan Mr Jones trwy boll addoldai y Dal-aeth. Erhyn boreu -Sul y Pasg, yr oedd y dar- lithydd wedi troi yn 'bregethwr, a phregeth. odd yn y boreu am haner awr wedi deg, ac wedi hyny yn yr hwyr i gynulleidfa fawr. Hyderwn fod yr had da a hauwyd wedi cael dy fader daear, ac y gwelir y ffrwyth eto yn mhen llawer o ddyddiau, Fel hyn y treul- iasom ni wyl y Groglith a'r Pasg yn Ashton. Yn wir yr oeddem yn synn, fel y sylwodd tMr Jones, fod y bohl ieuainc wedi cadw gar. tref ac yn bresenol yn y cyfarfod yn hytrach na myned am eu holidays." Y mae hyn yn proii y gafael sydd gan yr efengyl ar Wesleyaid Ashton-in-Makerfield, a'n dymun- iad ni ydyw, parhaed felly.—Rhiwlasfab.

BETiHEL, RHOSTRYFAN. Nos Fawrth, y 26ain o Fawrth, cawsom swper ar derfyn y Gymideithas Eenyddol. Cawsom wledd o'r fath oreu, yr hon a baro- towyd gan Mrs Jones, Llys Menai; Mrs M Jones, Glasfryn House; iMiss Annie Jones, Bryn Glas. Gwasanaethwyd wrth y byrdd- au gan y chwiorydd canlynol :Mrs M J Jones, Bodorwel .Mrs M Jones, Glasfryn House Mrs T Jones, Bryn l'eris Mrs A Jones, 'Factory; Miss A J Owens, Min- ffordd IMiss iM Jones, eto Miss M Jones, Ty'n-y-'Rhos; Miss Jane E Owens, Blaen- yjCae; Miss Ellen Thomas, Tan-yr-Ardd a chynorth wywyd gan Mrs M Jones, Bryn trias; (Mrs Ellen Owens, Blaen-y-Cae; Mrs M Edwards, :Pen-y-<iroeslon; Mrs Jones, Llys Menai; a Mrs Ellen Jones, Ty Capel. VJisteddodd oddeutu deg ar hugain wrth y tyrddau. tDrwg genym i waeledd aixalluogi 1 0 rhai o'r aelodau i rodcli eu presenoldeb. Ar y terfyn cawsom gyfarfod amrywiaethol. JLIyvvyddwyd ac arvv«i v.tvyd g.a1 Mr Jones (loan Glan'Meriai) a Mr G jono?, Bodorwel. Cymerwyd rhan mewn canu gan Mr W E iParry, Bryn .Siriol ;fr D Thomas (Dewi Eechain.) Mrs M Jones; Bryn Glas Mrs lM Jones, Glasfryn House; Miss Jane E wens,. Blaen-y.Cae; iMiss Mary Jones, Ty'n-y-Rhos; .Miss Annie Jones, Bryn Glas mewn adrodd gan ,Mr John R Jones, Ty'n-y- fRhos Miss Airnie Jones, Bryn Glas. Hefyd cafwyd math o anerchiad harddonol gan Mr Henry 0' Jones) Pant-y-goleu. Felly y ter- fynwyd y .gymdeithas am y tymor. "Nos Tau, yr un wythnos, terfynwyd y Band of .Hope trwy gadw math o gyfar.fod amryw. i.aethol, o dan arweiniad y llywyddion, Mri G Jones, 'Bodorwel, a John H Jones, Min- iffordd. Cymerwyd rhan mewn canu ac .adrodd a. phethau eraill gan y plant, v rhai a wnaethant y gwaith yn gampus ac yn sicr fe ddylai y clod fod i'r llywyddion am eu hymdrech a'u ffyddlondeb yn ystod y ^auaf.—A.J.

Dechreuad a Chynydd Yr Achos Wesleyaidd yn Ngharno. (GYLGIiiDAITIi IjLANTDIJOES). [Gan Hex Dramp.] XI. 1>1.\VA"< MAD '59 A'R Ur.WYGIAD DIJWE'DDAF. JO'S I'- I'll THOMAS, CARNO, A THOMAS AUBREY, Yr wyf wedi crwydro eto—yn .myned ar ol personau, ond personau da, Wledi llafurio yn ,galed, a'u hysgwyddau yn dyn dan arch Duw, oedd y cyfan. Er eu trin ar wa.han Ïreglwys, e'to un oedd y cyfan, ac un ydynt eto erwooi glanio i'r ochr draw. Byddaif bob amser yn teimlo fy mod gartref pan y deuaf i'r eglwys. Felly y dylai yr eglwys fod hefyd, ac yr oedd eglwys Car no wedi bod ynun, ond adeg ymiweliad Yspryd Duw yn 1859 a 1860 aeth eglwysi pob enwad yn un. CoJ genyf glywed am Evan Thomas ei fod yn gorfoleddu a llawenychu yn fawr un nos- on yn .addoldy yr Annibynwyr, ac kaeth y He yn ferw ,gwy,llt—hen hechaduriaid yn llefain am drugaredd, yn llawn cyffro fel p-e buasai d'iwedd amser wedi d'od. Diwygiad ag y bu Humphrey Jones yn offeryn yn llaw Ys- .pa-.yd iDuw i wneyd gw,aith ag y hu yn dda gan .gannoedd .gofio am dano. Rhyfedd fel mae -enwadaeth yn d'od i'r golwg, hyd yn oed yn adeg divvygiadau. Dafydd Morgan Y^byty, oedd yr ofieryn, n-i-edidai cannoedd ond mae pawib yn tredu heddiyw mai d'od i .gyffyrddiad ag H '.Jones a wnaeth Dafydd Morgan, a chael ei danio ar tan a daniodd Humphrey Jones. Hen ibobl oedd y dych- weledigion fwyaf, a phlant 'bychain ugain neu deg ar hugain yn gweddio, yr un adeg yn .ami iawn. 'Nid oedd ovmaint o §anu yr adeg hono ag yn y '.Diwygiad diweddaf. Cyfarfodydd .gweddio ganol nos yn ami, ac yn ocriau man y Iboreu, ar y mynyddoedd— cannoedd yn cyrchu i'r cyfarfodydd hyn. Nid .oedd neb yn 'gofyn sut i lanw capelau gweigion, arm fod IDmVi a'r eglwys wedi cy- farfod. iGwiri gannoedd aros, ond ciliodd llawer yn ol hefyd. Fel yr oecfd y gwres yn graddol oeri, mae llawer o'r dychweledig- ion hefyd yn oeri, ond Uawenydd meddwl fod llawer o'r plant yr adeg hono yn aros a'u "hysgwyddau dan yr arch heddyw. Esgor. odd y Diwygiad hwnw ar y syched angerdd- ol oedd mewn 'llawer am gael mwy o oleuni ar y Beibl, a phynciau duwinyddol crefydd, yn fwy felly na'r fDiwygiiad presencl. En- wadaeth ddaeth i mewn yn Juan yr adeg hono—y naill enwad yn tynu oddiwrth y Hall, yn lie igwneyd eu dyledswydd i uno i dynu oddiar fyddin y tywyllwch fel y dvlent. Ar ol i bethau oeri, pob un yn tynu allan yn ei gape1 ei hunan, d,aliodd y cyfarfod un- debol rhwng yr enwadau yn Ngharno am flynyddau yn wythnoso1, yna drachefn yn fisol, hyd yn gydmarol ddiweddar. iBu- farw fel cyfarfod undebol. Nid oedd pobl yn ystod y iDiwygiad hwn yn .bloeddio fel allan o ibwyll, ond gweddio nes tynu dylanwad i ireiddio yr enaid, a'i 'fwynhau ar til ei dder- byn, a diolch am dano. Trodd vryneb y wlad .mewn rharibarthau! o Gymru. O'i gydmaru a'r IDiwygiad diweddaf, credaf ei fod yn fwy parhaol, ac wedi codi .gwell dyn- ion nag a wna y diweddaf. Gdbeithio fy mod yn methu er 'hyny felly y credaf. Er nad oedd y Wasg yn gwasanaethu Diwygiad '59 fel yn y diweddaf, eto mae yna -,olofn-Au- yn aros, yn weinidogion a gwyr lleyg, meibion a mere he d. Mae y cyffyrddiad a ^awsant yr ade;g hono wedi 'cyneu tan yn eu calonau sydd yn aros. fMaent yn ei gadw yn ei wres trwy roddi tanwydd arno yn barhaus, fel y dylai y ciedadyn wneyd. Gwnaeth eglwysi y 'wlad yn :fwy haeilionus at yr achos hefyd i gyfranu yn well at achosion crefyddol, ac elusenol. Gwnaeth hyny yn N.gharno. Yn lie tri enw ar "report" y Genhadaeth Dramor—12s 6c oedd yr oil— daJBth plant y IDiwygiad i deimlo dros y bachgen ibach du ei groen, ei fod yn frawd iddynt, a chododd cas,g.liad cenhadol Carno 1 fyay nes d'od dros wyth punt a chwech ugain cyn hir iawn ac efallai rhagor ar 01 hyny. Ond wrth gyfenbynu y ddîu-a maddeuweh i'r 'Hen IDrampam wneyd am dro—ibyddai y casgliadau- yn anrhaethol fwy ar ol Diwygiad 1859 a 1360, nid yn Ngharno, ond pawib am,gael helpu y cerbyd i fyn'd yn mlaen gyda phob enwad. Am y iDiwygiad diweddaf, yr oedd y dylanwad Ibron yn or- lethol. 'Nid .anghofiaf tra 'byddaf byw rai iSuliau pan ar dramp.—dynion cryfion, hen grefyddwyr, yn dweyd nad oedd ganddynt ddim byd o'r blaen, ac yn adrodd eu hen droion yn. yr eglwys.)., yn dweyd eu bod yn dysgu adnod i'r gyfe,illach i ddarlunio cy- meriad y Iblaenor-gwragedd yr un rnodd. Aethuim i mewn i un o'r cyfarfodydd ar nos S'ul a.c .ar ol troi fy ngolwg, dywedais "Nid | yw y rhai hyn yn feddwon, oiblegid y Sah- b.oth yw hi." iDdm eisiau gweinidog, na blaenor, na phregethwr cynorthwyc.1, yr oedd pa\Vb am gadw y Jack haner coron allan yr oedd y milflwyddiant wedi gwawrio, meddent, ac os soniai neib ami gasgliad, 'doedd yr un casgliad i fod rha,g diffodd dy- lanwtäd. yr Ys-p-ryd Glan. IDrwg oedd genyf na ibuasai (John Wesley yn fyw. Buasai fef a'r 'box casglu3 yn treio ei llogellau, er. cael gwel'd faint o'r yspryd oedd yn y galon. Aeth llawer trysorfa yn wag bron mewn lla- wer eglwys, a chredaf fod yn fwy anhawdd cael arian ar ol y Diwygiad na chyn hyny. Nid ar y dylanwadau yr wyf yn rhoddi y bai, ond ar y ca-mddefnyddiad o'r 'dylanwad- au oedd yn ein mysg. Gwel'd hen grefydd- wyr, ,pe cawsent lonydd, (buasent yn tynu yn llewys eu crysau yn y set fawr i weddio, ond Air -Penny Alexander yn y casgliad os cai ne!b wneyd casgliad helb iddynt rwgnach. Y beldrood, a'r cricket, a'r oil gansblo wedi myn'd—dhr» ond swn can a moliant i'w .glywed yn mhob .man, hen anffyddwyr yn ildio i':r dylanwadau, ac ar y llwyfan gy- hoeddus yn proffesu M.aib Duw..0, amser dedwydd dynion yn d'od o eithaf y byd i Gymru 'i iwelld, i deimilo, y dylanw.adau Dwyfol; ond credaf fod mwy wedi myn'd yn ol ar 01 y Diwygiad hwn nag yn '59 a '60, ac yn waeth dynion a merched hefyd nag oeddyntcyn troi. fMewn gwirionedd, cewch arian at 'bobpeth yn rhwyddacb. nag at achos crefydd (cofter, nid wyf yn rhoi yr holl eg- lwysi yn y dosbarth yna), ac mae ganddynt arian at eu gwasanaeth i ymblesera ond Tyyr Arglwydd, Thaid iddo aros a dyoddef hyd rhyw ,amser dyfodol. Ar ol y Diwygiad, gwnaed John Thomas ,ac Evan Thomas yn flaenoriaid yn Ngharno. Yr oedd yr eglwys yn dal yn ei Thif. Aeth rhai i'r capelau 'eraill, ond daeth llawer o'r capelau erail,lat y ,rV\esleyaicl hefyd, fel yr oedd .aelodau Carno (cyflawn) tua 140, a 14 ar ibrawf yn 1-861. Yn y flwyddyn 1365, penderfynodd y cyfeillion adgyweirio y cap- el. Cafwyd eynorthwy pdb tbrawd a phob chwaer ac hefyd enwadau eraill. Pn Mr Richard Hughes, Penrhos, yn gynorthwy mawr yr adeg hono, trwy ei fod yn agent" ar ystad Capten Adams. Cafwyd cynorth- wy i gaxio gan y tenantiaid, nid eu gorfodi,. ond eu denu. HelaethWyd ac ail-drefnwyd y cyfan. Ail-agorwyd yn 1865. Y rhai fu yn pregethu oedd y rarch Thomas Aubrey, Mr J Jones, idolwen, a lAlr iEd Jones, Peny- gr.aig. '.Daeth y tri brawd yno. Auibrey a bregethodd y noson gyntaf, a'r, boreu a'r prydnawn. ICof genyf ami un o'i descynau Eithr myfi. a gefais druagerdd." Os gwnaeth rhyw un Paul yn ddu, gwnaeth Mr Au'brev ef o'r ochr arall, mrMwyddodd i'w lanhau a'i wneud yn wyn fel yr eira. Cyfansoddodd Milton ei Goll Gwynfa," ond mi roddodd y ddynoliaeth yn rhy isel, a methodd 'Milton a'i chodi yn ol yn ei Para- dise .Regained ond gwnaeth Handel hyny yn ei u Fessiah." Ond am Aubrey, cododd ef Saul o Tarsus, dan enw newydd Paul, mor uchel nad oedd dim gwaith i neb ar ei ol. Pregethwyd y noson olaf gan ¡.Mr John Jones ac Edward Jones. Yr oedd y diweddar Barch Joseph .Thomas, Carno, yn mhob oedfa yn gwrandaw Aubrey. Cyn yr oedfa ddau o'r gloch, aeth ycyfeillion i dalu iddo, a rhoddasant £3 iddo, am y buasai mewn brys i fyned gyda'r gerbydres i gyfeiriad I iMachynlleth. Pan yn dweyd ar y casgliad yn oedfa y prydnawn, cafodd y ddau g,as- g'lydd Ibob un ei sofren i lawr o'r pulpud gan y gwr mawr Thomas Aubrey i gychwyn y casgliad. Yr oedd y Parch Joseph Thomas (M.C.) yn myn'd adref ar ol cael te yn y pentref, ac yn ymddiddan a Mr -Evan Manuel^ o'r Felin, arri y pregethwr. iDaeth Aubrey i'r golw'g yn y pellder, "Dacw ef, Mr Thom- as, fel c.awr," rneddai Mr iManuel. Ie, Manuel," meddai Mr Thomas, "ond fydd o ddim byw yn hir, .Manuel." Pam hyny ? Mr Thomias," meddai -Manuel. "Wel, Manuel^ mae o wedi tynu pob drychfeddwl sydd ar y dd.aear yma; felly, rhaid iddo fyn'd adref i gael rhyw fyd arall i gael drycnfeddyliau." Tua 18 mis ar ol hyn fu Mr Aubrey byw, 'rwy'n credu, neu ddwy flynedd y fan hollaf. Bu farw yn y flwy- ddyn 1867, os nad wyf yn methu. Cafwyÿl cyfarfod rhagorol a chasgliadau da. (I'w barhau.)

PI SC. AH. RHIWLAS. Cyfarfod Pregethu 131yriyddol y Pasg.— Dyma yr wyl yr ydym fel eglws yn ei chadw er's blynyddau bellach, ac yn edrych yn mlaen mewn boddhad am dani. Ni siom- wyd ni yn ein disgvvyliadau eleni. Y gwein- idogion fu yn gwasanaethu oedd y I'archu D Tec wyn Evans, B.A., ac R Jones, B.A. Cafwyd ganddynt, fel arferol, bregethau ar- dderchog. Yr oedd y cynulliadau yn llu- osog, yn neillduol felly nos Sid. Er na chafwyd y pleser o dderbyn dychweledigion yn ystod y cyfarfod, credwn y bydd hadau y gwirioneddau grymus a bregethwyd yn sicr o ddwyn ffrwyth yn eu pryd, ac y byddwn ninau oil ar ein mantais. Hyderwn y caiff y ddau frawd gall nog- hyn layTer o nerth i bregethu yr efengyl yn y dyfodol. Yr oedd yn dda genym eu gweled a'u clywed.—.Annie Williams..

AtBERAMAN. 'Yn Shiloh, Capel y Wesleyaid, Eibrill 2il, rhoddwyd te i hlant y Gobeithlu gan yr eg- lwys uchod..Daeth nifer luosog o frodyr a. chwiorydd yno, a chafwyd te rhagorol a llwyddianus. Cafwyd pob math- o'r dan- teithion goreu, a'r cyfan yn rhodd gan aelod- au yr eglwys. Llywyddwyd y te gan y tbrodyr Mr Richard Richardson a Mr T Job Da vies. Gweinyddwyd wrth y byrddau gan y chwiorydd ieuainc, IMi.sses 1, A Jones, R Davies, tM H IRichardson, I, (M Eilis, a Jennie Jones; a chynorthwywyd hwy gan Mrs M Davies a Mrs M !Richardson, Mrs S Williams a 'Mrs Gwen Jones. Yn yr h vyr, am 7 o'r gloch, cafwyd cyfar- fod 'cystadleuol. JJywyddwyd y cyfarfod gan IMr .'David Jones..Beirniad y canu oedd Mr Richard Griffiths; a 'beirniad yr amryw. iaeth, Mr Thomas Ellis. Enillwyd gwobrau fel y canlyn :—Ar adrodd Sialm xxiii, Edith Jones, B'lodwen Jones, a (Blodwen Griffiths; ar ganu rt Angels Story," o raglen y Gyman. fa, Master W C Williams, a Lily .Lewis ar ateb chwe cwestiwn o'r Maes LJafur, LA Richardson a 'Blodwen Grimths adrodd tri phennill, 9)10, Lily Lewis a Willie C Will- iams; canu y don, "Penlan" o raglen y Gy-rnanfa, Miss Edith Lewis; clarlleniad goreu ar y pryd, IMissL JMEllis; pedwar- awd, y don Penitentia, parti J Davies a ■pharti T Job 'D-avi-es yn gyfartal. Yn ych- w.anegiad at y cyfarfod cafwyd "violin solo" gan Willie C Williams, adroddiad gan Arthur Jones, unawd gan John Jones, Dyff- ryn; adroddiad gan Miss Dinah Thomas deuawd'ar y "mandoline" a'r "auto-harp" gan J :D-avies a T Job IDavies; unawd g.an Katie Ho are pedwarawd gan John Jones, Mrs S Williams, T' Job IDavies, a Richard Griffiths. Siaradw-yd yn e-ffeithiol gan y Parch T M'anuel (Talfan) ar ymarferyd y plant yn eu talent au bychain. Cafwyd te a chyfarfod rhagorol. 'Mawr yw y canmol ar y wledd gan bawb a fu yno. Da genym weled yr eglwys fechan hon mewn yspryd gweithio mor rhagorol. Hyderwn y cawn wledd o'r natur yma eto yn fuan. Ilir y .paro yspryd gweithio Yn yr eglwys rfechan hon Gweithiwchj frodyr a cljwiorydd, -Er mwyn cadw'r plant yn lion.— Mynyddwr.

TATA'SARX. Nos Lun, cynhaliwyd cyfarfod adloniadol, dan lywyddiaeth y 1'arch John 'Smith, a chafwyd cyfarfod da. Cafwyd adroddiad- au, caneuon, ac anerchiadau rhagorol gan y rhai canlynol:—?Mri II Jones, J Evans, j Pritchard^ L W Jones, R I, Pritchard, a J Pritchard, a'r Misses A M Jones, L J Jones, M ■Williams, J Jones, iM Jones, a C Evans. Cyfeiliwyd gan Miss P A Ellis. Da genynt fod pawib wedi gwneud eu rhan mor dda, yn neillduol felly dosbarthiadau y Maes Llafur. Yr wyf yn hycleru y bydd pob un yn cael rhif 100 y tro nesaf. W;edi talu'r diolchind- au gan y brodyr John H Evans a John Pritchard, diweddwyd trwy weddi gan y Llywydd.-—A.C.

MYNYDD SEION, I.ERP'VVI> Y Gymdeithas Lenyddol a Duwinyddol.— Erbyn hyn y mae tymor 1906-7 drosodd. Rhai nosweithiau yn ol, cafwyd papurau rhagorol gan Miss Lizzie Jones, Hemans Street, ar 'Actau yr Apostolion, llan-es yr Awdwr ac amcan y llyfr.' Darllenodd y chwaer ieuanc hon mewn Cymraeg glan glo- yw, bapur ardderchog iawn, a dangosodd allu a medr aibenig yn y Blodddestlns a g,alluog yr oedd wedi i gyfansoddi, a theil- yngai y clod a gafodd gan y Gymdeithas am ei ffyddlondeib a'i wasanaeth. Cafwyd papur gan Air William Jones, Bio- let tSt.reet, ar "FrwydrauYrnneilldlJaeth.' Yr oedd yntau hefyd wedi myned i lafur mawr i chwilio am fanylion a hanes y brwy. drau enbyd ag yr oedd Ymneillduwyr wedi myn'd trwyddynt, a'r anhawsd-erau yr oedd- ynt wedi gorfod y ml add a hwynt er cael y rhyddid sydd yn ein meddiant ni yn y dydd- iau hyn. Yr oedd y papur yn un meistrol- gar, ac yn un a fwynhawyd yn fawr gan yr aelodau. Cafwyd papur gan Mr T Amos Hughes ar Natur y wasanaeth a ofynir gan y Meistr." Y mae Mr Hughes yn un o aelodau hynaf y gymdeithas erbyn hyn, ac yn cael edrych arno fel un o'r pillars." Y mas yn hynod am ei ffyddlondeb bob amser, ac am ei barodrwydd i lanvv unrhyw fwlch a wneir drwy absenoldeb rhai o'r aelodau. Yr oedd y papur hwn, ni gredwn, yn un o'i gamp- weithiau, ac yn un ag y carem vn fawr ei weled yn gyhoeddedig. Aeth i mewn yn Uwyr i ysbryd ei bapur, a gwnaeth bab cyfiawncler a'i destyn. Derbyniodd y tri uchod ddiolchiadau gwresog y gymdeithas am eu gwasanaeth. Cafwyd dadl, "A ellir cymeradwyo y dull presenol o ddewis swyddogion eglwysig yn y Cyfundeb 'Wesleyaidd ?" Arweiniwyd ar yr ochr gadarnhaol gan Mr David Lloyd, Car- lingford Street, ac ar yr ochr nacaol gan Air William Edwards, Twiss Street. Gwnaeth y ddau eu gwaith yn rhagorol. Anhawdd fuasai i ddadl gael ei hagor yn well. Caf- wyd. ymdrafodaeth helaeth gan yr aelodau ar y testyn, a phleidiodd y .nvwyafrif dros yc ochr gadarnhaol. Nos Sadwrn diweddaf, cafwyd cyfarfod adolygiad y tymor. Teimlwn fod hwn yn gyfarfod rhagorol. Siaradodd pob un o'r aelodall oedd yn bresenol, a thystiai pob un o honynt am y .mantedsion yr oeddynt wedi eu derhyn trwy y gymdeithas yn ystod y tymor. Yr oedd yr ymdeimlad yn uchel lawn fed y gymdeithas yn cyraedd yr amcan. mewn golwg, sef cael yr aelodau i ddarllen ac i feddwl a myfyrio mewn pynciau gwleidyddol, duwinyddol, ac ysbrydoJ. Yr oedd pob un o'r aelodau yn diolch am y ben- dithloii yr oeddynt wedi eu dei<by-n3 ac fod hyny wedi bod yn foddion iddynt i fyw bywy'd purach a mwy gwasanaethgar. Yn absenoldeb y Llywydd (y Parch J Felix). Uywyddwyd gan. yr is-lywydd, Mr John Jones, a gwnaeth apel at yr aelodau i beidio anghofio darllen a diwyllio eu meddwl yn ystod tymor yr haf, ond i gadw eu harfau yn loyw ac yn barod erbyn y tymor nesaf. Nos SuI diweddaf, traddododd y Parch John Felix (bregeth angladdol ar ol y diwedd. ar Mr John Thomas, Hemans Street. Cyff. elybai Air Felix yr hen dad duwiol i Nathan- ael, a thynodd wersi buddiol o fywyd unplyg yr yroadawedig. Gyda'i fedrusrvvydd arferoJ, chwarellodd 'Air Cad Owen y "Dead Afarch ar yr organ, ar derfyn y gwasana.eth. Daeth cynulleidfa fawr yn nghyd, yr hon a gvnwys- ai nifer luosog o berthynasau yr ymadaw- edig.—Goh.

TREORCI. Cynhaliwyd cyfarfod rhydd-ymddiddan dan nawdd Cymdeithas y Bobl Ieuainc yn Ng-halfaria, nos Fawrth, Ala wrth 26 a in, dan lywyddiaeth y -Parch J Hu-n-hphre-ys. Siar- adwyd gan nifer o'r aelodau ar bynciau ,,i (I pwysig. ;Mae tymor y gauaf drosodd bellach, ac fel diweddglo ar y rhaglen dymvyd allan ddech- Ireti y tymor, cafwyd "social tea" nos er y Groglith. 'Yr o-edd y gymdeithas yn cymeryd cyfrifoldeib y draul, a phenderfyn- wyd g.anddynt fel pobi ieuainc eu bod yn trosglwyd-do yr elw wnaed i drysorfa yr eg" Iwys. iDrwg genym na welsom y gradd o gefnogaeth a ddylid ei gael, ond a chymeryd pob- peth i ystyriaeth, cafwyd elw sylweddol, a phawib oedd yno yn mwynhau eu hunain. .Hyderwn y byddis yn gallu anfon nodion i ymddangos eto am y gymdcithas o bryd i bryd, er -fod "Eryr" yn ysgrifenu mai an* fynych iawn yr anfonir gohehiaethan i'r GWYUEDYDD o'r lie uchod. Da iawn nad oes sail i'w ddywediad.—Cymro.

,'f P, f f. •Cymdeithas yr Teuenctyd, Shiloh.—D^«- arweiniad ein gweinidog, y 'Pa.rch P J Rob- erts, cawsom am chwe' .llpis Ysgol Dduwra- yddol dra llewyrchus. Dyma rai o'r tes- tyuau Dyn," "Pechod," "Person Crist," ,\farwolaetl, C,ist," Ad.gyfodiad Crist," "Yr Ysbryd Glan," V Gwaith yr Ysbryd Glan," Edifeirwch," "F£ydd," Cyfiawn- had ti-wy ffydd," Ail-enedigaeth," a Sancteiddhad." Cawsom nodiadau rhag- orol ar "Edifeirwch "gan Thomas J Jones, ar "Ffydcl" gan John Hughes a Edward Pritchard, ar "Gyfiawnhad trwy ffydd" gan John R Jones, ac ar "Sancteiddhacl" gan Maggie Jones. 'Cafodd ffyddlondeb, diwyd- rwydd, a phrydlondeb ein harweinydd med. rus argraff gref arnom, fel na bu ein rhif yr un tro dan 25a.in. Tua chanol y tymor cawsom ein. cyfarfod Nadolig cyntaf, ,p.ryd y gwasanaeth wyd gan Alri William Roberts, Maentwrog, a W Langford Brooks, Presta. tvn. Mae hwn yn sefydliad newydd, am nad oes dim arall yn yr ardal ar yr wyl hon, ac fe droir pob elw i drysorfa y tlodion. Nos Iau, Mawrth 28ain) dathlwyd terfyniad y tymor, trwy gael gwledd fawreddog a chy.- t, in, farfod amrywiaethol, gyd.a'n parchus weini- dog yn llywydd. 'Datganwyd gan Mri Owen R Thomas, John R Jones, a '\V R Davies a'i barti adroddwyd g.an 'Mri Llewelyn Griffiths, Roibert J Ellis, Hugh W Jones, W R Davies, ac Edward Pritchard. Cyst ad- leu wyd -mewn "darn heb ei atalnodi'' (gwaith y Llywydd), "Cymreigeiddio," ;!c,- araeth ddifyfyr" ("A ddylai Merched gael vote ?"). Ar y terfyn cwnygiiodd Air Owen R Thomas, arweinydd y gan yn Shiloh, ddio,lchg,arwch am v gwahoddiad a'r derbyi- uid gwresog a IJawen a gafo'dd 'ef, y hla.enor- iaid, Mr Richard'Hughes (y cyfeilydd), a Mrs F Hughes ("caretaker"). Cefnogwyd yn ddawnus a doniol gan Mr William Pritchard. Cynygiodd Mr R .11 Pritchard ddiolchgarwcli i'r chwiorydd am 'barotoi, ac i'r drysorvddes, Miss Alaggie Jones, a'r ysgrifenydd, Air E Pritchard, am eu llafur cariad yn ystod y tymor. Chwareuodd Air Hughes rai o liei,2 alawon Cymreig ar y 'berdoneg yn fedrus a swynol dros ben. Daclganodd Mr Thomas alaw "Hen Wlad fy 'Nhadau," ac unod<3 pawb yn y cydgan.—Aelod.

Llwyddiant Eisteddfodol. iLlongyfarchwn yn galonog y tarcld diym- hongar, Gwilym Dyfi, am ei orchest yn enill cadair a gwobr Eisteddfod Afaesteg, Mor- ganwg, am farwnad i'r -diweddar Mr Morgan jThomas, o'r lie hwnw. Yr oedd dau ar hugain yn ymgeisio am dani; ond Gwilym a orfu, er fod cewri yn y gystadleuaeth. Er fod enw Gwilym yn adnaibyddus er's llawer fclwyddyn nid ydyw ond dyn ieuanc o ran Oedran eto ac fel y dywedodd y Parch W7 Parri iHuws, B.D., yn ei adolygiad ar ei lyfr, t; Llygaid y iDydd," y mae yn sicr o gynyrchu Ceinioa yn myd barddas fydd yn rhoddi iddo safle uwch eto yn y dyfodol fel bardd. -Yn ■ddiweddar yr oedd ef a Gwilym Ardudwy yn gydfuddugol am farwnad i Lady Lon- donderry mewn gwyl lenyddol yn Machyn- lleth, 'Mae yn syndod sut y mae yn gallu -Cynyrchu cymaint a'i hamddenau ntar brin- ion, gan nad ydyw ond gweithiwr. Ar hyn o bryd, m3Je efe yn y De, yn mhell o'i fro enedigol, ei anwyl -Bennal, er colled f.awr i'n lieglwys fechan yno. Prysured" y dydd y caiff ddychwelyd i'w gartref ac i blith ei gydn-abod, iDymunwn i'r brawd a'r cyfaill cywir Iwvddiant ac iechyd, J.P,