Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
5 articles on this Page
CYFRI'R AELODAU. .
CYFRI'R AELODAU. MAE cyfri'r aelodau yn bwnc tra phwysig mewn cylchoedd* crefyddol yn ein hoes ni. Daw hyn i'r golwg yn nglyn a'r gwahanol bleidiau crefyddol yn y wlad hon, a dichon fod yr un peth yn bod mewn gwledydd eraill. Ond amheuwn a oes cymaint o helynt gyda chyfrif proffeswyr crefydd mewn Un wlad o dan y nefoedd ag yn Mhrydain Fawr. A braidd na ddywedwn, nad oes yr un gangen o Eglwys Crist yn gwneyd cymaint o helynt gyda'r mater hwn a'r Wesley- aid. Dichon fod rhai o'r pleidiau eraill yn cyfrif yn fwy llwyr amanwl, ond nid oes yr un ohonynt, ni gredwn, yn cyfrif mor fynych, nac yn cadw cym- niaint o ystwr. Yr ydym ni yn cyfrif ein haelodau bob chwarter trwy y flwyddyn. Ni fyddai Cwrdd Chwar- ter yn Gwrdd Chwarter heb dderbyn cyfrif yr aelodau. Mae yn gwestiwn yr ydys wedi ei ofyn i ni ein hunain ami i waith-Beth sydd yn galw am i'r aelodau gael eu cyfrif bob tri mis ? Ie, beth sydd yn galw am gyfrif unwaith yn y flwyddyn ? Paham na buasai yn gwneyd y tro gyfrif bob tair, neu bob pum mlynedd ? Dichon y bydd rhyw swyddogion a ddarllenant hyn o ysgrif yn rhyfeddu at ein han- wybodaeth. Bydded iddynt gyd- ddwyn a ninau hefyd, oblegid y Riaent yn cyfarfod a llawer o rai tebyg i ni. Dichon y dywedir fod yn rhaid cyfrif yn fanwl unwaith yn y flwyddyn er gallu rhanu yn gyfiawn yr hyn sydd yn ddyledus oddiwrth y cylch- deithiau tuag at ein gwahanol drysor- feydd. Ond paham nad ellir rhanu Rofynion y gwahanol drysorfeydd hyn bob tair blynedd ? Gwnaed peth felly yn y Talaethau Cymreig gyda'r Genhadaeth Gartrefol yn ddiweddar. Ac oni ellid gwneyd yn gyffelyb gyda'r holl drysorfeydd? Pe gellid arbedai lawer o amser a thrafferth. Efallai y dywedir y dylid cyfrif yn fynych er mwyn i ni wybod pa un a'i Uwyddo ynte aflwyddo y mae'r gwaith Ond tybed na ellir gwybod hyny heb gyfrif ? Os cymer gwir lwyddiant le ntewn unrhyw ranbarth, canfyddir hyny yn muchedd a bywyd y dynion, a deuiryn wybyddusohono drwy ryw deimlad rhyfedd, a hyny dros gylch eang. Dylid cofio hefyd nad ytv pob cynydd mewn rhifedi yn wir gynydd yn nifer dilynwyr yr Arglwydd Iesu Grist. Hwyrach mai un o'r pleidiau crefyddol ileiaf er rhif yn ein gwlad Sydd yn gwneyd mwyaf o waith ys- brydol, ac yn gwneyd mwyaf er dyr- chafu y wlad mewn ystyr dymhorol. Gwyddom fod Duw wedi defnyddio cenhedloedd bychain o ran rhifedi i fod y fendith fwyaf i'r byd, a phaham l1a.d all ddefnyddio y pleidiau crefyddol Ileiaf i fod yn fendith fwyaf 1 wledydd ac i'r byd ? Dy.sgir ni yn yr Hen Lyfr y collir ar ei wersi beunydd, i'r Ar- yn ddifawr wrth Qr YI)d, brenin Israel, am gyfrif er *n°¥ a disgynodd arno ef ac Oml ^osPe(^ISaeth drom am hyny bob! ddrwg oedd mewn cyfrif y rh Er na ddywedir diau fod yw ddrwg (mawr yn nglyn a'r gorch- ^yfrifocdd MOSES y bobl fwy nag "). unwaith, ond nid oes son iddo ddigio'r Arglwydd drwy hyny. Diau fod MOSES yn cyfrif i bwrpas daionus ond y mae'r un mor sicr fod pwrpas DAFYDD yn ddrwg. Byddwn yn gofyn yn awr a phryd arall ai boddlawn gan Dduw yr helynt a wneir flwyddyn ar ol blwyddyn gan bleidiau crefyddol y wlad, gyda chyfrif yr aelodau ? Oni ddefnyddir y cyrifon hyn weithiau i ymffrostio ar ran y pleidiau cryfion, ac i daflu diystyrwch ar allu, a dysg, os r.ad cymeriad hefyd y pleidiau Ileiaf? Addefwn mai rhai anwybodus a chnawd- ol a wna beth o'r fath, ond hyd y gellir na rodder achlysur i'r cyfryw. Hefyd, onid yw y cyfrif mynych, a'r pwysliis mawr a roddir ar nifer, yn d'od yn atalfa i bregethwyr a blaenoriaid i fod yn drwy- adl yn nghyflawniad eu gwaith ? Nid yw chwyddo y nifer bob amser yn gyn- ydd mewn nerth na dylanwad. Hwyrach yr adgofir ni nad oes gym- aint o berygl i ni orgyfrif ag ambell enwad arall oblegid mae genym ni flaenoriaid sydd yn gofalu na chyfnfir gormod, rhag iddynt orfod talu ychwaneg i'r Bwrdd Chwarterol. Addefwn y gall hyn fod yn wir ond rhydd hyn hefyd olwg annymunol ddigon ar bwnc y cyfrif. Cwestiwn godwyd fwy nag unwaith yn ein Cyfundeb ni yn ystod y deugain mlynedd diweddaf yw—A ddylai cyfar- fod mewn Rhestr fod yn deler aelod- aeth yn ein Heglwys, ynte na ddylai ? Ac ymddengys ei fod yn gwestiwn llosgedig yn nghyfrif rhyw rai yn ein Cyfundeb yn awr. Nid ydys yn meddwl fod mwyafrif ein pobl yn teimlo llawer o ddyddordeb yn y cwestiwn. Yr hyn sydd yn boenus i ni yn nglyn a chyfod- iad y pwnc yw, fod sut i gyfrif? yn meddu ar ormod o le-Pa fodd i osod allan Wesleyaeth yn ei gwir nerth ger gwydd y byd ? Ofnwn ein bod yn rhoddi gormod o bris ar gael ein cyfrif yn enwad mawr, lluosog. Ond pa gylchdeithiau a pha weinidog- ion sydd yn cymeryd mynychu y Rhestr yn safon i gyfrif yr aelodau ? Dywed- wyd wrthym fod rhai o'n Heglwysi yn Nghymru, a'r rhai hyny yn weddol gryfion, heb restrau o gwbl yn perthyn iddynt. Ac onid oes miloedd o'r rhai a gyfrifir yn aelodau flwyddyn ar ol blwyddyn, gyda'r Saeson a'r Cymry, mor ddyeithr i'r rhestrau a phe buasent yn perthyn i enwad arall ? Paham y rhaid aflonyddu ar heddwch y Cyfundeb er mwyn medru cyfrif ychwaneg o aelodau ? Ni fyddai cyfrif y bobl sydd yn dilyn ein heglwys o hir-bell yn golygu eu bod yn cael eu dwyn yn nes at Dduw, ac yn fwy newynog a sychedig am gyfiawnder. Os felly, nis gallai eu cyfrif yn aelodau fod yn nemawr o fantais i'r eglwys nag iddynt hwythau. Bydded i'r Arglwydd ein cadw rhag rhoddi mwy o bwys ar ymddangos nag ar fod yn fawr. Creadur eiddil a salw yw y dyn sydd yn rhoddi pwys gormodol ar ymddangos; ac eglwys eiddil, wan, anwadal a diddylanwad yw yr eglwys sydd yn rhoddi pwys mawr ar ymddangos yn hytrach na bod.
--:---<>10-. Cyfarfod Talaethol…
-<>10- Cyfarfod Talaethol Rhyl. A gaf fi erfyn unwaith eto ar Aroly- gwyr Talaeth Gyntaf y Gogledd i anfon enwau y cynrychiolwyr yn ddioed. Os ydynt am i ni sicrhau lletyau, bydd yn ofynol cael yr enwau oil i law erbyn dydd Sadwrn yn ddiffael. Brunswick Villa, W. O. EVANS. Rhyl.
MOESOLDEBI CYMDEITHASOL-
MOESOLDEB I CYMDEITHASOL- j NID heb achos y galwn sylw at y cwes- tiwn pwysig uchod. Hona y Cymry eu bod yn genedl grefyddol, a throant allan yn ami i ymffrostio yn eu breint- iau a'u manteision ysbrydol. Ond, nid yydw eu gwaith yn ymffrostio fod eu gwlad yn Gymru lan," ac yn Wlad y Menyg Gwynion," mewn llawer engraifft ond swn heb sylwedd. Rhaid i ni gydnabod fod ein breintiau a'n man- teision yn fawrion a lluosog; ond y cwestiwn yw, a ydym yn eu de'nyddio i bwrpas ymarferol ? Gwers ag y dylem ei dysgu beunydd ydyw, na lesha y cyfryw ddim i ni oni iddefnyddir hwy fel gweithredyddion er dyrchafiad moes- ol ac ysbrydol. l'r graddau ag y sylweddolir y breintiau a'r manteision yn ein cymeriad ac yn ein bywyd ym- arferol y cyrhaeddant eu hamcanion ynom. Yn awr, yn ngoleuni y gosodiadau hyn, mae yn naturiol i ni ymholi beth mewn gwirionedd ydyw ein cyflwr moesol fel cenedl ? A ydyw holl ael- odau yr Eglwys Gristionogol, yn ber- sonol ac fel cyfangorff, yn rhoddi holl bwys eu dylanwad er dyrchafu y genedl mewn moesoldeb cymdeithasol. Cydnabyddwn fod nifer lluosog yn ymgysegru yn llwyr iawn ar allor y gwasanaeth hwn, ond beth am y mv ^afrif ? Gwnaeth yr y Adfywiad a gafwyd ddwy flynedd yn ol waith bendigedig i ddyrchafu ein cenedl ar y pryd mewn moes a chrefydd. Ond erbyn heddyw rhaid i ni gydnabod fod ad-weithiad yn difwyno y prydferthwch moesol a chrefyddol a welwyd yn blag- uro mor ogoneddus fel ffrwyth cymer adwy ar fuchedd ac ymarweddiad llawer. A gawn ni alw sylw difrifolaf ein darllenwyr i edrych ar sefyllfa foesol ein cenedl yn wyneb dwy neu dair o ffeith- iau, y rhai a daflant oleuni arnynt ? Nid yw y gefnogaeth a roddir i'r fas- nach feddwol yn adlewyrchu yn ffafriul ar ein u Moesoldeb Cymdeithas- ol." Er cymaint a weithir gyda Diiwest, eto cynyddu a wnaeth y fas- nach feddwol yn Lloegr, os nad yn Nghymru hefyd, yn ystod y flwyddyn ddiweddaf. Er pan ddychwelwyd y blaid Ryddfrydig i awdurdod ddechreu y flwyddyn 1906, dechreuodd y llanw masnachol a dychwelyd ar ol trai mawr. Ond trueni yw nas gall ein cenedl ddal llwyddiant bydol heb ddirywio mewn moes a chrefydd. Dylem bellach ad- nabod drygedd'y fasnach ddinystriol hon, a'r dirywiad mae yn ei weithio yn j mywyd pawb a ymwnant a hi. Gwelsom yn y newyddiaduron yr wythnos ddi- weddaf fath o Ddatganiad" wedi ei arwyddo gan nifer 0 feddygon adna- byddus, yn dwyn tystiolaeth i werth diodydd alcoholaidd fel meddyginiaeth, ac hefyd fel diodydd cyffredin. Ond cafodd eu dadganiad ei feirniadu yn deg a Ilym gan y prif feddygon, a dangos- wyd yn eglur fod y niwed a achosir gan diodydd alcoholaidd yn gorbwyso y daioui a ddeillia ohonynt. Ac nid yw y tir hwn yn sylfaen diogel i ni sefyll arni i wneyd ein goreu i roddi y fasnach i lawr. Nis gallwn amgen na Ilawenychu at y symudiad a hyrwyddir gan brif ar- weinwyr gweddeidd-dra a moes i osod atalfa ar y ffordd i'n genethod a'n merched ieuainc i fod yn barmaids. Nid gwasanaethu tu ol i'r bar mewn tafarndai yw y lie priodol iddynt i'w cymhwyso ar gyfer bywyd o sobrwydd a phurdeb. Yno gorfodir hwy i sefyll, ac nis gallant beidio gwrando ar yr ym- ddiddanion mwyaf llygredig a mwyaf I dinystriol yn bosibl i Foesoldeb Cym- deithasol." At y fasnach feddwol, gallwn ych- wanegu yr arferiad sydd ar gynydd yn ein plith 0 ysmygu a chnoi tybaco. Heb fyned i eithafion, gallwn anturio dyweyd nad yw hon yn arferiad ang- henadwy er mwyn nerth ac iechyd Ai onid ei nodwedd amlycaf ydyw porthi blys ? Mae yn hollol anghyson ag hunanymwadiad a phurdeb y bywyd Cristionogol yn y delfryd o hono. Saif gwaith crefyddwyr yn ymwneyd a'r arferiad o ddefnyddio tybaco yn rhwystr ar eu ffordd i fod yn gyfryngau bendith i ddosbarth Iluosog yr oes hon. Gor- phwysa cwmw] du o fwg y llysieuyn hwn ar fywyd ami i un a broffesa fod yn ddilynwr y Crist hunan-ymwadol. Arweinwyr y bob!, rhoddwch esiampl yn hyn o beth, pe na byddai dim yn eich cymell ond bod ogynorthwy i ddiddyfnu y plant a'r bobl ieuainc oddiwrth yr arferiad ffiaidd. Gwirionedd difrifol yw fod Hawer a broffesant grefydd Iesu Grist yn anadlu mwy o arian mewn mwg i'r awyr nag a gyfranant i hyr- wyddo teyrnas eu Brenin. Beth hefyd am Foesoldeb Cym- deithasol yn ngoleuni y pechod ofn- adwy 0 anniweirdsb sydd yn anurddo ac yn dirywio cynifer o gymeriadau, ac yn gwasgar trueni trwy ddinasoedd a phentrefi ein gwlad. Onid yw y ffeithiau a ddatguddir yn llysoedd y wlad hon a'r America, &c., mewn cysylltiad 4 threialon Thaw, Rayner, Mrs Jalland, &c., yn rhoddi i ni wedd ofnadwy ddif- rifol ar anniweirdeb fel y bodola yn mhlith gwahanol ddosbeirth mewn cymdeithas ? Ganwyd yn y Deyrnas Gyfunol y flwyddyn ddiweddaf ugeiniau o filoedd o blant anghyfreithlawn, a dygwyd miloedd o achosion 0 flaen llysoedd ysgariaeth y wlad. Ofnwn nad ydym yn edrych ar y pechod o anniweir- deb yn y goleuni iawn. Nid oes ond un pechod yn gyfartal i'r pechod mawr o roddi bod anghyfreithlon i fywyd, sef ei gymeryd ymaith mewn modd anghyf- reithlawn. Mae bod yn rhieni bywyd anghyfreithlawn yn gymaint 0 bechod yn nghyfrif Duw ag ydyw bod yn Ilof- rudd. Dylai y ffaith ofnadwy hon gael y cyhoeddusrwydd mwyaf 0 bwlpudau yr Eglwys Gristionogol ac hefyd trwy yr atgraffwasg grefyddol. 0, na welid y dydd y byddai sobrwydd a diweirdeb yn rhinweddau amlwg yn nghymeriad pob un o'n cenedl. Yn ngoleuni y ffeithiau hyn canfydd wn yn eglur nad yw Moesoldeb Cym deithasol" o lawer yr hyn ddylai fod yn ein gwlad. A gawn ni arfer ein dylan- wad i lanhau cymdeithas oddiwrth bob math o fryntni ag sydd ar hyn o bryd yn ei llychwino ?
"Y Dduwinyddiaeth Newydd."
"Y Dduwinyddiaeth Newydd." Teimlwn yn sicr, ar ol aii-ystyried y mater, y cydolyga ein gohebydd Zeitgeist" a ni mai annoeth, a dyweyd y ileiaf, fuasai cyhoeddi y cyfet,riadau a wnaeth efe at "un o weinidogion amlycaf" Talaeth neillduol, yn gystal a'i gyfeiriadau at y rhan fwyaf a'r gweinidogion." 0 berthynas i sylwadau ein gohebydd ar ysgrif y Parch John E Thomas, gadawn i'r gweinidog ieuanc galluog hwnw i ateb drosto ei hun, os y barna efe yn ddoeth i wneyd hyny. It Eithr pan y dywed "Zeitgeist" fod y sylwadau golygyddol" a gyhoeddwyd yr wythnos ddiweddaf, yn "IIawn o wermod sarhaus o betthynas i'r Blaid Lafur," ymddengys i ni y rhaid fod Zeitgeist naill a'i wedi camddeall y paragraff, neu ynte ei fod yn rhy barod i ddwyn camdystiolaeth yn ein herbyn. Darllened y nodyn eto, a chraffed ar y gwall argraffyddol amlwg yn y frawddeg a ddylasai ddarllen fel hyn Eithr buddiol fyddai cofio mai «x^[gauawyd y gair hwn allan yr wythnos ddiweddai] y Meistri Keir Hardie a Ramsay Mac Donald sydd yn cyfansoddi Plaid Llafur ac mai nid hwynthwy ydyw eu hunig arweinwyr." Os, ar ol darllen y nodyn crybwylledig eto, y bydd Zeitgeist" yn parhau o'r farn ei fod yn "llawn o wermod sarhaus o berthynas i'r Blaid Lafur," bydd yn hyfrydwch genym drafod y mater yn mhellach. Yn y cyfamser, gan yr ymddengys fod Zeitgeist" yn rhoddi cyn lleied o bwys ar farn gweinidogion ei enwad ei hun, efallai yr ymostygna i wrandaw ar beth ddywed gwr galluog o enwad arall am y Dduwinyddiaeth Newydd. Cvfeiriwn at y Proffeswr Fairbairn, o Goleg Marsfield, Rhydychen, yr hwn, o bosibl, sydd wedi gadael cymaint o'i ol ar dduwinyddiaeth ddiweddar ag odid undyn arall yn y Deyrnas. Dywed y gwr hwn nad yw y Dduwinyddiaeth Newydd yn ddim amgen na farrago of nonsense." Rhag y digwydd fod barn, nid yn unig gweinidogion Wesleyaidd, na hyd yn oed barn y Proffeswr Fairbairn, yn annigonol, efallai y derbynia "Zeitgeist" oleuni pellach ar y Dduwinyddiaeth Newydd oddiwrth y geiriau canlynol, y rhai a ysgrifenwyd gan Mr Robert Blatchford, ac a gyhoeddwyd rai dyddiau ar ol i ni ysgrifenu y nodyn golygyddol ar Y Dwthwn Hwnw" :— It is only three years since the religious world was denouncing the infidel editor of the Clarion,' and, behold! we have Agnostic Socialism preached from a Christian pulpit. That is what it has come to. The "New Theology is God and my Neighbour," with the soft pedal on. It is Thomas Paine in a white tie. It is the Ingersoll fist, muffled in a boxing glove. It is the Claiion rue, worn with a difference. As an Agnostic Socialist, I am, naturally, pleased with the book; aad I hope every Chiistian in the Empire will read it. Mr Campbell is a Christian minister, and I am an infidel editor; and the difference between his religion and mine is too small to argue about. But I. sail under the Jolly Roger. But beyond some slight differences I think I may venture to say there is nothing Mr Campbell believes that I deny, and nothing that I believe he denies. Beyond those differ. ences I am as much a Christian as is the Rev R J Campbell, and the Rev R J Campbell is as much an infidel as the editor ot the Clarion." Mr Campbell rejects the doctrines of the Fall and the Atonement. He denies the Divinity of Christ, the Virgin Birth, and the Resurrection. He denies the InspiratioR and Infallibility of the Bible; and he rejects the idea of Divine Punishment and an Ever- lasting Hell. So do I. Gan fod "Zeitgeist" yndifynugeinau y Parch R J Campbell yn yr iaith yr ysgrifenwyd hwy ynddi, gwnaethom ninau yr un modd gyda'r eiddo Mr Blatchford.
Llongyfarchiadau.
Llongyfarchiadau. Dyddorol iawn fuasai cael rhestr gyflawn o Wesleyaid Cymreig a ddych- welwyd yr wythnosau diweddar ya aelodau 0 wahanol gynghorau a byrddau cyhoeddus. Buom fel enwad yn rhy enciliol o lawer yn y cyfeiriad o gymeryd. ein rhan yn mywyd cyhoeddus y wlad ac nid ydym yn sicr na fu hyny yn anfantais i ni, nid yn unig fel corfF crefyddol, ond fel aelodau 0 gymdeithas. Eithr, weithiau, mae y rh6d wedi troi Cymer dynion a fagwyd genym fe Eglwys eu lie yn helaethach fel cyn- rychiolwyr y bobl ar gynghorau sirol, trefol, a gwledig a lluosogir yn barhaus nifer y Wesleyaid Cymreig a ddewisir i weinyddu'r gyfraith mewn llysoedd barn. Daeth y newydd dymunol i law fod Mr E L Rowlands (Dyfi), Aberdyfi, a Mr Owen Williams Morris, Abermaw, wedi eu codi i'r fainc ynadol. Estynwn i'r ddau frawd teilwng hyn ein llon- gyfarchiadau puraf. Yr hyn sydd yn siriol i feddwl am dano ydyw ein credin- iaeth, sydd yn seiliedig ar hanes eraill o leygwyr blaenllaw yr enwad, n4 fydd y ddeuddyn hyn, er lluosogieu hymrwym. iadau fymryn yn llai ymdrechgar gyda'r achos goreu. Yn wir, y tebygolrwydd ydyw y daw rhai oddiar y fainc ynadol, eraill o gynghorau cyhoeddus a byrddau gwarcheidwaid, gydag ymdeimlad llawn- ach o angen cymdeithas am gael ei lefeinio &g egwyddorion Pregeth Crist, yn gystal ag o rwymedigaeth yr Eglwys i gymeryd camrau brasach a mwy beiddgar i ddwyn hyny oddiamgylch.