Y Gwyliedydd

■MANCHESTER. Seion, Gore Street.—Daeth tymor y Gym. deithas Lenyddol i ben Ma/wrth lleg, pryd y cafwyd papur gan y Parch J Roger Jones', B.A., o Goleg Didsbury, ar "Pleser fel nod Bywyd." Triniodd <Mr Jones yn helaeth ar y mater, ac arnlwg oedd ei fod wedi myned i lafur mawr i gyfansoddi y papur. Dar- llenodd lawer o syniadau y prif awduron ar y pwnc—cymeradwyodd rai a chondemniodd eraill. Teimlad pawib, oedd yn bresenol oedd, ein bo-d wedi cael ein syfrdanu, megis, ag athroniaeth o'r radd nchaf. Diolchwyd yn gynes i Mr Jones gan ein parchus lywydd, y Parch T 0 Jones (Tryfan), ac amryw o'r brodyr. Mae yr eglwys hon wedi cael mrwynhad neillduol yn ddiweddar wrth wrandaw aT gyfres o ddarlithoedd gan y Parch T 0 Jones {Tryfan) ar "Hen Emynwyr Cymru." Maent wedi bod yn gyfarfodydd bendig-edig. Ad- roddir hanes yr awdiwyr a darllenir rhai o'u gweithiau gan y darlithydd, a chenir rhai o'u penillion gan y gynulleidfa.. Noson neillduol o dda oedd nos Fercher, Mawrth 20fed, pryd y cafwyd hanes a gweithiau Da- vid Charles, GomeT, ac eraill. Caed cynull- iadau da yn y cyfarfodydd, a sicr yw fod y darlithoedd yn peri fod miwy o ddyddordeb yn cael ei gymeryd yn y Llyfr Ernynau. Gyda chyfansoddwyr yr enwadau eraill mae Tryfan wedi bod hyd yn hyn, ond mae yn Ibwriadai dyfod at ein cyfansoddwyr ni yn ei ddarlithoedd nesaf. Teimla y darlithydd ei fod yn cvael pleser neillduol wrth chwilio i mewn i hanes yr hen emynwyr a'u gweith- iau. Teimlad pawtb yw eu bod yn cael moddlon gras mewn gwiTionedd. Gwneir casgliadau yndidynt tuag; at y "Sale of Work," ac y mae eisoeg SWOT pur dda wedi ei dderbyn.—J.T E.

Llandudno Junction. Clywais lawer o ganmoliaeth, o dro i dro, i Gyfarfod Ysgol tPreswylfa, ond cefais y fraint a'r hyfrydwch o fod yn bresenol yn yr un a igynhaliwyd yma y Sul cyn y diweddaf; a gallaf dystio ar y diwedd mai dyma un o'r cyfarfodydd mwyaf llwyddianus ac adeiladol yn mhob ystyr a fuan i ynddo erioed. Ya ddiau, teimlai yr Ysgol Saibbothol, a'r eg- lwys hefyd, eu bod o dan ddyled mawr i Mr Oliver, arolygwr yr ysgol, ac hefyd i Mr W J Hughes, yr ysgrifenydd, am eu llafur yn nglyn a pharotoadau y cyfarfod hwn, ac idd- ynt hwy y mae y diolch am y llwyddiant a ddilynodd y fath gyfarfod. Cyfarfod y IBoreu.-Dechreuodd y cyfarfod cyntaf am ddeg o'r gloch. Yr oedd dis- gwyliad i Mr David Morris lywyddu yn y cyfarfod hwn; ond er gofid i amryw, an- fonodd y iboneddwr hwn air ei fod o dan anwyd, ac felly yn analluog i fod yn bre- Z, senol. Cymerwyd ei le gan lywydd yr ysgol (Mr Oliver), yr hwn a wnaeth ei waith yn rhagoral iawn. Aethpwyd drwy y rhaglen canlynol -Tôn gynulleidfaol, Emyn 92; yna aeth Mr Williams i weddi; adroddiad o Salm xxiv, gan Mr John Brookes; canu emyn 95; adroddiad o ibennod xxiv o Hol- wyddorydd Duwinyddol" ar Farwolaeth Crist," gan Miss Ellen Roberts; deuawd, "Y Forth Agored," gan Mary Jones a Geor- gie Stone; adroddiad o'r bennod gyntaf o Epistol cyntaf loan, gan Hywel Lloyd; adroddiad, "Y crwydryn bychan ar yr heol," gan Robert Hugh Jones; papur, "Dyn ei Athrawon," gan Mr William Owen canu emyn 115. Terfynwyd y cyfarfod hwn trwy weddi gan Mr Thomas Williams. Cyfarfod y Prydnawn.-Dechreuodd y cy- farfod hwn am ddau o'r gloch, o dan ly- wyddiaeth Mr Llelwelyn Lloyd, yr hwn a roddodd anerchiad pwrpasol a byr. Wedi hyny cafwyd ton gynulleidfaol (121); ac aeth Mr John Williams i weddi; adroddiad o Salm ciii, gan Mrs William Jones unawd, t: Gweddi Mam," 'Mrs J E Matthews ad. roddiad gan ddosbarth Mrs David Morris, sef tair pennod o lyfr Iago :Vr ail ben. nod, Mary Jones; y 3edd bennod, Jane' Ellen Williams, a'r burned bennod gan Sally Jones; tôn," Fendigedig Iesu," gan barti Mr Joseph Hughes adroddiad o'r ibennod gyntaf o'r "Allwedd," gan Grace Williams; adroddiad o Tanau o'r Salm fawr, sef Idris Rdberts (dwy ran) a Tudvel Roberts (un rhan); t6n, Manceinion," gan Mr Joseph Hughes a'i barti. Yn ystod y cyfarfod hwn cafwyd rhan-gan, D'wed, gawn ni gwrdd yn y Nef," gan barti o dan arweiniad Mr Joseph Hughes hefyd cafwyd adroddiad o Salm gan Robert Trevor. Terfynwyd gan Mr William Roberts. tCyfarfod yr Hwyr.—Yr oedd yr addoldy wedi ei lenwi yn orlawn erbyn amser dechreu y cyfarfod olaf. Mr John Williams oedd y llywydd, a chafwyd gair byr ganddo. Aeth- pwyd trwy y rhagflen ganlynolT6n gynull- eidfaol gweddi gan Mr Edward Roberts; adroddiad o'r 12fed ibennod o Rhufeiniaid, gan Miss Annie Broo-kes unawd, Gyda'r Hwyr," gan Miss Mary Grinlth adroddiad o'r 6ed bennod o'r Holwyddorydd Duwin. yddol," gan Mr Elias Williams; adroddiad o'r 8fed ibennod o ORufeiniaid gan Mr John Brookes; adroddiad o'r rhan gyntaf o'r 4ydd bennod o Lyfi Diarhobion, gan William Edward Jones; Tmawd, Wrth y Groes," gan Miss A Ellen Stone; adroddiad, "Y Ddwy Fair wrth y Bedd," gan Robert Hugh Jones; adroddiad o'r ddeugeinfed bennod o Isaiah, gan Mr William Williams, a Robert John Williams (tad a. mab); adroddiad, pennod o'r Allwedd," gan Arvona Roberts; adroddiad (parhad o'r 24ain o'r Holiwydd- orydd Duiwinyddol"), gan Miss Ellen Rob- erts t6n, Gorphenwyd," gan barti Mr Joseph Hughes; adroddiad o Salm xviii, gan Mrs Lee; adroddiad o'r paragraph cyntaf o'r 25ain o Efengyl Matthew, gan Mrs Edward Roberts t6n, Neb ond Ti," parti Mr Joseph Hughes papur, Daniel, fel esiamipl," Mr J E Matthews. Terfynwyd y cyfarfod hwn trwy weddi gan Mr David Roberts (hynaf). GwrandaJwyd ar y gwahanol adroddiadau gan y rhai canlyno! :—Mri Thomas Williams, John Brookes, Hugh Jones, David Roberts (hynaf), William Roberts, J E Matthews, Eld. ward Roberts, David Roberts (ieu), Joseph Hughes, Robert Brookes, a Llewelyn Liloyd a Miss Ellen Roberts. Yr oedd y canu heb ei ail, a dymunw-n longvfarch Mr Joseph Hughes ar ei lwyddiant gyda'r gwaith hwn. Cyfeiliwyd, fel arfer, gan Miss M Morris. Yn ystod cyfarfod y prydnawn rhanwyd llyfrau i amryw o'r plant a fu yn casglu at y Genha,daeth gan Mri John Williams a Rob- ert Brookes.-iM.E.J.

o Treharris Y nos Sul o'r blaen cynhaliwyd cyfarfod amrywiaethol o dan nawdd Ysgol Sul yr eglwys Wesleyaidd yn y He uchod. Llyw- yddwyd y cyfarfod gan ein gweinidog, y Parch H 0 Hughes. Wedi agor y cyfarfod yn y ffordd arferol trwy ganu a gweddio, aed trwy y Thaglen ganlynol:—Ad rod d y Sailm gyntaf gan Herbert Williams. Can. wyd y don Moliant" ar yr emyn 806. Ad- roddiad, Yr Iesu heb le i roddi Ei ben i law'r," igan Ben Evans. Yn dilyn canwyd "St Nicholas," emyn 113, gan Mr W Ather. ton a'r barti, sef Misses Lona Hughes, Yone Hughes, M J Parcel a. Mr T Atherton. Ad- roddiad, "Digon Iesu," gan John E Will- iams. Y peth nesaf oedd rhanu'r gwobrwy- on i'r pilant fuont yn casglu i drysorfa'r Genhadaeth Dramor. Dylaswn ddweyd cyn hyn fod llywydd yr ysgol, Mr Thomas Lewis, yntau hefyd, wedi rhanu llyfrau i bob oed ag oedd yn bresenol yn yr ysgol y pryd- nawn. Canwyd gan y gynuilleidfa emyn 298, ct Fel, fel yr wyf." Adroddiad, Calfaria," gan (Miss Olwen lewis. Yna rhoes Mrs Jones, Thomas Street, aelodau ei dosbarth trwy arholiad yn "Hanes ilesu Grist," o'r Maes Llafur. Cafwyd atebion boddhaol iawn. Adroddiad," LIe i blant i weithio," I-an,Miss (Mary Williams. Pedwarawd ar y ddn "Argoed," gan Mr E V Edwards a'i barti. Adroddiad, "Y Robin Goch," gan Ben Evans. Hefyd, "Gweddi Plentyn," gan Herbert Williams. Canwyd gan y gynulleidfa y don Engedi," ar emyn 801. Yn dilyn cafwyd adroddiad campus o emyn odidog Robin IDdu, Gorphenwyd," g;an Mr E V Edwards. Wedi canu cc Gllenwood," o brogram y Gymanfa Ganu, terfynwyd trwy weddi gan y llywydd. Wrth gwrs, yr oedd y canu. cynulleidfaol o dan arweiniad Mr James Jones, ac yn dda, fel arfer. Aeth pawb trwy eu gwaith yn ganmoladwy iawn o'r dechreu i'r diwedd. Nid oedd y cynull- j iad cystal a'r disgwyliad. Troes y tywydd yn wlyfb ac anffafriol yr adeg y dylasid cych- wyn i'r capel; ond cafwyd cyfarfod hwyliog ac adeiladol iawn er hyny. Bwriedir cynal cyfarfod cyffelyb eto cyn 'byddo hir.—TrefwT.

--0- Bezer (Dosbarth Abermaw). Cynhaliwyd Cyfarfod Ysgol yn y lie uchod dydd Sul, Mawrfh 17eg. Hwn ydoedd yr olaf o'r cyfarfodydd Ileal, dosbarth Abermaw. Cynrychiolwyr yn bresenol:—>0 Harlech, y Parch Evan Roberts; Dyffryn, Mri W John Griffith a Thomas O wen Bezer, Mri Goron- wy V Lewis, llywydd yr ysgol, Iolo Lewis, Evan Roberts, a Morgan Price; Abermaw, Mri John Jones, llywydd y dosbarth, E Per- cival Jones, a William E Jones, ysgrifenydd y dosbarth. Dechreuwyd cyfarfod y prydnawn gan y Parch lEvan Roberts, ac adroddiad o Luc xv gan Miss (Catherine Owen a Mr Edmund Lloyd. Ar ol ton gynulleidfaol, daeth Mr E Perciva/1 Jones yn mlaen i arholi Safon II yn yr "Hyfforddydd," ac er nad oedd ond tri o'r rhai bychain, cawsom atebion ar- dderchog, yn dangos ol llafur mawi. Caw- Som yn nesaf anerchiad gan y Parch Evan Roberts, yr hwn, gyda'i hwyl arferol, a rodd- odd awgrymiadau gwerthfa/wr gyda golwg ar gario gwaith yr ysgol yn mlaen er cyraedd yr amcanion uwchaf, ac fe basiwyd yn y pwyilgor fod y mater i'w roddi o flaen y cyfarfod cylchdeithiol yn y Dyffryn y mis nesaf, er ceisio eu mabwysiadu. Arholwyd Dos. I gan yr ysgrifenydd. Tri oedd yn y dosbarth hwn eto, ond yr oeddynt, nid yn unig yn ateb yn ardderchog, ond hefyd yn deall eu giwers yn drwyadl. Ar ol can, "Hosannah," wedi ei chanu yn dda iawn gan Miss Laura Owen, cawsom adroddiad, "Ty heb d6," gan Mr Thomas Rees, mewn modd pert arbenig. Yn nesaf canwyd y ddeuawd, "Eudoxia," o lyfr y gymanfa, gan Mri Edmund Lloyd ac E 0 Lloyd, yn cael eu dilyn gan adroddiad o emyn 573 gan Miss E: L Lewis. DLweddwyd y cyfarfod gan Mr E Percival Jones. Teimlwyd rhyw naws ys- brydol ar y cyfarfod o'i ddechreu i'w ddi- wedd, ac yn sicr bydd yn lies i bawib oedd yn bresenol. Dechreuwyd cyfarfod yr hwyr gan Mr W John Griffith, ac adroddiad o Salm cxix, 1— 32 gan Dos. I-adroddiad cywir iawn a deall adwy. Ymdrechodd bachgen. bach i roddi can i ni, ond er iddo fethu, da iawn, W 0 Evans, am dd'od yn mlaen i dreio. Daeth Miss Annie Morris i ddatganu "Y Ddafad Golledig," yr hyn a wnaeth yn ar- dderchog, ac i arfer geiriau y llywydd, yr oedd "yn ddigon o bregeth i ni." Cawsom adroddiad gan Miss Maggie Roberts. Dyma yn ddiau yr eneth fach oreu am adrodd y olywsom erioed yn y gylchdaith. Eled yn y blaen. Rhoddwyd anerchiad gan Mr E Percival Jones ar y Pwysigrwydd o fod yn weithwyr yn yr Ysgol Sabbothol." Anerch. iad anogaethol ac addysgiadol iawn, yn cael ei ddilyn gydag adroddiad, "Lie i blant weithio," gan Miss E L Rees. Datganwyd un o donau y Diwygiad gan Miss Lewis, Ty Mawr, yn swynol a theimladwy, yn llan o ysbryd diwygiadol. Yna cawsom ddeuawd gan Miss Magigie Roberts a chwaer arall na chafwyd ei henw, yn cael ei ddilyn gydag y 0 anerchiad byr, pwTpasol, gan Mr W John Griffith. Darllenwyd papur, "Y Beibl fel llyfr pethau i ddyfod," gan yr ysgrifenydd. Wedi i ni gael deuawd, "Dyma Feibl anwyl Iesu," gan Miss Laura Oiwen a Miss Catber- ine OW'en, arholwyd IDos. W gan y Llywydd. Yr oedd yno arwyddion llafur gyda'r maes yma. Yn ystod y cyfarfodydd cawsom syl- wadau anogaethol iawn ac i bwrpas gan y Llywydd yn y ffordd ardderchog sydd yn eiddo iddo, gan ganmol y gwaith oedd i'w weled yn ysgol Bezer. Gwelwyd ol llafur ac ymdrech neillduol yn yr ysgol hon, yr hyn sydd yn dweyd yn uchel am y llywydd, Mr Goronwy Lewis, a'r oil o'r athrawon. Df* munwn iddynt bob llwyddiant yn yr arhol* iadau, a phob llwyddiant a chynydd yn ngwaith yr ysgol yn y lie. Yr Arglwydd a bendithio.—Ysg.

P RE GETHWY R DYEITHR. Yn ddiweddar cawsom y pleser o wrandivo ar Mr D R Rogers, o Goleg Bangor, y11 GwynJÍryn-dyn ieuanc diymhongar, o bÐr- sonolaeth hardd, a phregethwr rhagorol. Hefyd bu Mr Simon Jones, Aberffraw, gydi ni. M'ae ef yn bregethwr coeth a meddyl- gar. Annibynwr ydyw Mr Jones, ond yIl hynod frawdol a piharod i wasanaethu yr achos goreu yn mhob man. Sabboth o'r blaen cawsom y mwynhad o wrandaw ar y pregethwr melus a gwreiddiol, sef y brawd Henry Williams, Llandudno. Cafodd wran* dawiad astud. Yr oedd ei arddull yn dder- byniol—ei genadwri yn hynod o amserol. Yr oedd yn hawdd gweled fod y pregethwr yn ddyn o ddifrif. Er fod ein brawd yn un o Sir F6n, ni fu erioed yn pregethu y11 Nghaergybi. Bydd yn dda iawn genym ei glywed eto.

MARiWOLAETlH EIN HANWiYL CHWAER MARGARET JONES, WIAN STREET. Parodd marwolaeth sydyn ein chwaer dra- il od ryfeddol i eglwys Gwynfa, yn ogystal ag i'r teulu sydd heddyw yn eu dagrau. Yr oedd ein chwaer yn briod i Hugh Jones, a mam i'r brawd ieuanc, John Morris Jones,- Park Stores. Ni fu ein hanwyl chwaer yn wad ond rhyw wythnos neu ychydig mwy- Yr oedd yn y capel bythefnos i foreu Sul o'r blaen. Hi oedd yn gyntaf yn y capel oddi- eithr y brawd Ben D Jones. Pan oeddymi Y11\ rhoddigoleu ar y "gas lights yr oedd gvren d-diolchga,r ar ei gwynebpryd, ac yn ad- daliad i ni am ein gwasanaeth syml, ond hynod dderbyniol ar foreu oer yn mis Mawrth. Ofnrwn iddi gael anwyd y borett hwn. Aeth adref, a dechreu yr wythnos aeth i deimlo yn wael, a chafodd ymiasodiaå o'r "pleurisy." Byddai ei mhab .caredig a chanwyll llygaid ei fam. yn myned i edrych am dani hwyr a boreu. Bu yno ami waith y Sabboth. Pan yn ymrweled a hi nos S^ diweddaf y bu fyw, dywedodd wrtho, "John, ,gwell i ti, fy machgen i, beidio aros yn nwyr- aah, a phaid a d'od boreu fory, gan fy mod yn gwella yn raddol." Wedi dweyd nos dda wrth ei dad a'i fam, cychwynodd am Park Stores. Ychydig feddyliodd mai dyna y tro olaf iiddo gael siara,dgyda'i anwyl fam. Ytt mhen ychydig wedi iddo gyraedd cartref, daeth cenad i ddweyd fod ei fam yn waelach, ac erbyn cyraedd Wian Street yr oedd ein hoffus chwaer wedi croesi i'r Wynfa Nefol. Cafodd ran o'r Saibboth yma, ond dian,godd ei hysbryd cyn diwedd y Sabboth i'r wlad lIe y caiff Sabboth tragwyddol. Er nad oedd ond 56 oed, eto hi ydoedd yr aelod hynaf yn etgtLwys GwynJa—nid hynaf o ran oedran, ond hynaf oherwydd ei chysylltiad a'r achos. Arferai hi a chyfarfod yn Bontddu pan oedd Griffith Jones, Rhosneigr; John Williams, Treseifion Robert Jones, U)wch-y.don act Edward Hughes, Penygroes,.yn arfer myned yno. Daeth hi gyda'r fintai fechan pan y symudodd yr arch o Bontddu i'r capel neW- ydd, sef Gwynfa. Hi yw yr unig chwaer oedd yn aros yn 'Ngihaergybi o blith yr ych- ydig oedd yn mynychu yr ystafell yn Mhont- ddu. Yr oedd yn fam dyne,r, yn wraig ofalus, ac yn gymydoges garedig, yn aelod ffyddlawn, ac o gyemriad rhagorol. Chwaer dyner, ddfwys, a haclionus. Bydd yn chwith ar ei hoi. Mae mamau da, ffyiddloniaid i'r moddion, wedi myned yn rhyfeddol o brin yn y wlad. Yr oedd yn hollol ymwybodol pan yn croesi y glyn. Dywedodd wrth ei phriod, "Hugh ',bach, yr wyf am dy adael- Carwn weled John (Morris" (sef ei mab). Ar hyn ehedodd ymaith. Mor fendigedig yd- oedd ei bod wedi trefnu y ty! Ychydig" feddyliodd pan yn cyfarfod yn ystafell gen- hadol y Bontddu ei bod yn dwyn i fyny fat? fuasai yn ymtddiriedol-wr, yn athraw, yn oruchwyliwr yr eglwys, yn arolygwr yr Y5. gol, ac erbyn hyn yn flaenor. Claddwyd ein hoffus chwaer dydd Mercher canlynol. Gwa- sanaethwyd yn y ty gan yr arolygwr, y Parch Peter Jones. Darllenwyd gan y Parch W Griffith (A). Cafwyd ychydig sylwadau ar yr ymadawedig gan yr ysgrifenydd, a gweddi- odd Mr R Williams, cenhadwr y morwyr. Gweddiwyd wrth y bedd gan y Parch Peter Jones. Canwyd Bydd myrdd o ryfecfdod- au." Heddwch i'w lLwch. Nawdd Dutf" dros y tad a'r mab a'r teulu oil. w.s.o.

o YNYSYBIWI,. ,Du y Parch R E,Inrys Jones, Pontypridd, yn rhanu gwobrwyori ami gasglu at y Gen* hadaeth Dramor, yn yr Ysgol Sul, 'Chwefror 24ain. Rhoddodd ganmoliaeth rhyfeddol blant yr Ynys am fod mor ymdrechgar Y flwyddyn hon eto. Mae cynydd yn hanes f Genhadaeth hon yma eleni, ac y m'ae yn dda genyfallu dywedyd fod y wobr gyntaf a ail yn y gylchdaith yn d'od i'r Yny, Y tro yma. Enw y cyntaf ydyw Rhys Evans, yr ail, Gladys J Harries. Mae yn amlwg fod y plant yn gweithio tuag at lednenu y gwiith ni awr.—Ynyswr.