Y Gwyliedydd

Nodiadau Cyfundebol. [GAN Y LLYf-RBRYF WESLEYAIDD.] Y dydd o'r blaen bu farw y Parch Thomas Foster yn ei 93 mlwydd oed. Yr oedd yr ymadawedig yn weinidog o safle hynod barchus yn y Gynhadledd Wyddelig. < Deillwn mae ein cydwladwr poblog- aidd, y Parch H Trevcr Davies, sydd wedi ei ddewis i olynu y Parch C Ensor WalLers fel arolygwr y West London Mission. « « Cafodd seren Syr Henry Fowler, per- thynol i'r Indian Order, G.C.S.I, ei phawnio gan un o wasanaetbyddion y Reform Club. Mynegireibodynwerth ^100. Cafodd ei phawnio am ^15. Deallwn fod Pwyllgor y Genhadaeth Dramor wedi sicrhau gwasanaeth Dr. Campbell Morgan i draddodi y bregeth flynyddol ar ran y Gymdeithas yn nghapel Great Queen Street, Llundain. » Darllenasom am y trefniadau helaeth a chyflawn sydd wedi eu cwblhau ar gyfer cynhaliad y Cyfarfod Diolchiadol rnawreddog sydd i'w gynal yn yr Albert 'all. Da genym ddeall fod Method- istiaid y Brif Ddinas yn cymeryd y sym- udiad i fyny yn frwdfrydig. Gofidiwn hysbysu am farwolaeth Mr R T Smith, o Highfield, Whitchurch, yr hwn ydoedd un o'r Wesleyaid mwyaf ymroddol, ac yn golofn gref ac hardd o'n heglwvs yn Whitchurch. Yr oedd yn un o'r Methodist antiquarians hynotaf, ac yr oedd ganddoyn ei feddiant gasgliad gwerthfawr o ddarluniau a thystysgrifau pwysig. w LlongyfarchwnMr Peter Tones, U.H., Bryn Awel, Helygain, a Mr Joseph Jones. Peckham Honse, Treffynnon, ar eu hail etholiad fel Henaduriaid Cyngor Siro! Fflint. Yr un modd ar ail-etholiad Mr Thomas Williams, Bradford House, Prestatyn, a Mr T W Griffith, Llan- dudno, ftl Cynghorwyr Sirol.

YN NHEML Y DDINAS. [GAN UN FU YNO.] ER'S agos i ddeugain mlynedd, neu, yn wir, efallai lai na hyny, neu fwy- mae llygad y deyrnas, ac i raddau y byd Cristionogol wedi cael achos i droi ac ymsefydlu ar y Deml uchod. Am dros 30am mlynedd, safodd yn ei hareithfa ddyn a dynodd ato ei hun a'i deml sylw cynar, ac a gododd mewn poblogrwydd ar hyd y daith, gan ddiweddu ei yrfa yn ogoneddus. Ni ellir dyweyd fod yr hen Ddoctor parchedig yn wastad gyfartal ei rym a'i ddylanwad ac ni ellir gwadu na ddywedodd yn ei oes rai pethau digon rhyfedd. Ond gwisgodd yn ardder- chog; ac yr oedd ei adnoddau mor gyfoethog-yn wir, yn gyfoethocach yn y difredd nag un amser arall. A bu machludiad ei haul yn brydferth dros ben. Nid oedd gwmwl yn agos ato. Cadwodd yn ei weinidogaeth y Duwddyn-y Groes-y bedd gwag— y gobaith Cristionogol-a phobpeth arall y mae cyflwr dirywiedig dyn mewn angen am dano-yn glir a chroew; a chaiff fendith oesau ddel am ei ffyddlondeb. Erys ei enw yn wyrdd, a'i goffadwriaeth yn fendig- edig! Arall a saif heddyw yn Nheml y Ddinas. Gwedd arall a welir-welw, bruddaidd, eto hynod ddeniadol. Llais arall a glywir,—gwanaidd, ond digon melodaidd. Ni all, pe d/munai greu taranau i ddychryn. Ond medr, a gwna, ddefnyddio y bersain glir, a braidd ddolefus, i swyno. Nid yw yn ystod y nifer blynydd- oedd aethant heibio er pan etholwyd ef yn olynydd i'r dyn mawr fu o'i flaen, heb alw s/lw pur bw) sig ato ei hun. Udganwyd o'i flaen, ac nid heb lawer o feswm oblegid nid dawn gyffredin ydyw. Codwyd sylw v deyrnas arno trwy gyfrwng y wasg mewn gwahanoi foddau. Seiniwyd ei glodydd drwy yr holl eglwysi. Rhoddwyd iddo bob anrhydedd o bwys sydd o fewn cyrhaedd dyn o'i safle. Ac yn sicr, nid heb achos; oblegid yn ei ffordd y mae yn ddyn mawr. Yn ddiweddar, fel y gwyr y dar- j llenydd, y mae wedi rhoddi achos newydd i'r byd droi ei sylw arno trwy gyhoeddi yn fras rai llinellau o'r dduwinyddiaeth y tybia efe, a rhai eraill, y mae c J flwr y byd yn gofyn am dani. Rhaid y cred mai dyma sydd ar y byd ei eisiau, onide ni chy- hoeddai ac ni phregethai hi. Ac ni ddywedai bethau celyd am ddynion sydd yn dalj i gyhoeddi uwchben eu cyd-ddynion wirioneddau hollol wa- hanol. Ni theimlwn awydd ar hyn o bryd i draethu dim ar Y Dduwin- yddiaeth Newydd fel y cyfryw. Ond cawsom gyfle diweddar i droi i Deml y Ddinas, ac i wrando ar y gwr pob- logaidd sydd mewn meddiant o'i phulpud. Nid oeddym yn awyddus iawn am glywed Mr Campbell; oni gan fod cyfleustra troisom i mewn. Ciywsom ef o'r blaen, rai blynyddau yn ol; a chyda phob dyledus barch iddo, ni tharawyd ni y pryd hyny gan ddim mor wir eithriadol fel ag i beri awydd mawr am eistedd dan ei wein- idogaeth, Nid ei fai ef yw hyny, na rhinwedd ynom ninau, yn ddigon tebyg. Pwy all wrth y pethau hyn ? Mae ambell i ddyn yn Nghymru a Lloegr, n xd yw milldiroedd o gerdded yn ddim aberth er mwyn eu clywed. Un felly oedd Dr. Parker. Un felly yw Dr. Pawb ei bregethwr, onide? Fel hyn y mae pob dawn i gael ei gwerthfawrogi. Ond dyweyd yr oeddym, i ni droi i mewn gan fod cyfleustra ac yn ar- benig, gan fod y misoedd diweddaf hyn wedi bod yn rhai pwysig yn ei hanes. Yr oeddym yno mewn pryd ond yroeddyr eisteddleoedd mwyaf cy- fieus wedi eu llanw. Er hyfPy, yr oedd digon o le hyd yn oed ar y llawr a chyflawnder i fyny. Ond y mae y Deml yn adeilad helaeth ac yr oedd y cynulliad yn un gwir dda, ag ystyr- ied yr awr o'r dydd, sef nawn. Eistedd- asom yn lied agos i'r drws, er peth an- fantais, oblegid er fo 1 llais y pregethwr yn glir, nid yw yn gryf. Ac y mae rhyw aftonyddwch-bron na ddywedem—tra- gwyddol oddeutu y drws-rhyw wlawlen yn syrthio, neu rhyw besychiad di-alw- am-dano, yn digwydd yn union yr un pryd ag y dywedir brawddeg 0 bwys I. Rhoes rhyw ddiacon bywiog allan yr emyn i'w chanu, sef Mae d'eisiau di bob awr," &c. Canwyd yn weddol- dim neillduol. Edrychai y pregethwr ar y pryd yn ddwys, bron na ddywedem ————————————————————————————————————- yn bruddaidd, gan ddal ei ben i lawr. Cododd ef tua'r diwedd, gan edrych dros y gynulleidfa. Yna darllenodd ei wersi, sef tair ad ran o'r Ysgrythyr-yn gyntaf o brophwydoliaeth Esaiah, sef y rhan gyntaf o xxxiii, yna i Cor. iii, I 1-15. Wedi hyny Heb. xii, 18-29. Gwnaetb nodiadau pur feithion wrth ddarllen, a digon cymeradwy hefyd. Ceisiodd ddangos fod un egwyddor o wirionedd yn rhedeg drwy y tair rhan, ond yn fwy dadblygedig yn y rhanau diweddaf na'f rhai blaenorol, h y., yr oedd Paul yn nes i'r marc nag Esaiah, a'r awdwr at yt Hebreaid na'r ddau arall. Ni roddai y pwys lleiaf ar fanylion y naill na'r llall na'r trydydd, ond ar yr egwyddor arweinicl. Yr egwyddor hon oedd, mewn gai-, fod pechod ya rhwym o ddwyn ei gosp, nid rywdro, ond heddyw nid yn y byd a ddaw, ond yn hwn. Dyma yw y tan yn y gwahanol adranau, Hid Duw yn erbyn pechod, neu yn hytrach gariad Du^» Mae y dwyfol hwn mewn dyn yn fath o gosb bresenol, sicr, am bechod, ac yo meddu ar duedd ddysgyblaethol ac adferol. Wedi gorphen y gweisi, gweddiodd yn fyr a syml. Y tro cyntaf y clywsotfl ef yn gwejdio tarawyd ni yn anghyffV redin. Yr oedd yn llawn mor syml a'r tro hon ac yn ol dim allwn gofio, yn fwy dirwystr. Ai tybed fod y syniadatt rhyfedd y mae wedi eu cymeryd i fyny yn rhwystro i ryw fesur ei weddiau ? Gall hyny fod, oblegid y mae'n aii, hawdd gweddio ar Dduw yr ydym ya rhan o hono, a thrwy Grist nad yw han" fodol well na ninau Er fod canu ar y rhaglen rhwng y weddi a'r bregeth, ni chanwyd; ond gohiriwyd y canu hyd y diwedd, ef mwyn gallu gorphen y sylwadau cyn i neb orfod ymadael. Cymerodd yn destyn, Canys ein Duw ni sydd daB ysol; a'r hyn a wnaeth oedd pwys- leisio yn mhellach yr egwyddor godid o'r gwersi, sef fod barn dyn a'i gosp yfl beth bresenol. Rhaid i bob pechod ddwyn ei gosp, a hyny yn awr ac nid oes dim all gytryngu. Dangosodd MO anheg (i'w dyb ef) ydyw yr hyn ehvir edi-eirwch gwely marw. Gallai hyny fod o'r goreu i'r hwn a bechodd ond beth am yr hwn y pechwyd i'w erbyn ? A ydyw yn iawn i hwnw ddioddef eff- eithiau y pechod, tra y Hall yn rhydd trwy faddeuant ? Mae'r fath beth y11 cynwys anfoesoldeb, yn ol dysgeidiaetb Mr, Campbell. Rhaid Cospi pechod awr, ac hefyd ar ol hyn, nes y by^ wedi ei losgi allan o honom, fel y Ulat tan hefyd yn llosgi y drwg oedd yn t cyfansoddiad cyn i'r dwymyn gymeryd gafael. Pan y mae y tan poenus hwa yn dechreu llosgi, dyma'r eiliid y mae nefoedd dyn yn dechreu, er mai ufferB ydyw y teimlad. Dyma ydyw poen- Duw mewn dyn yn cospi ei bechod, a thrwy hyny yn ei dywys hyd lwybf adferiad. Dyma gwrs y bregeth. Nis gwyddc111 beth i'w ddyweyd am dani. Mewn rhy^ ystyr yr oedd yn darawiadol. Siaradat. y dyn yn dda iawn-waeth heb geistO gwadu hyny. Ond yn bendifaddeu, yr oedd mater y bregeth yn un o'r pethal1 mwyaf teneu a diafael a wrandawasoifl erioed. Rywfodd, teimlem na waeth beth wnelo dyn, nag a beidia wneyd, i f un man y daw yn y diwedd. Nid oes wir wahaniaeth rhwng da a drwg, net- oedd ac uffern. Credwn (ond amser a ddengys) fod Mr Campbell yn cyflyfo golli tir a dirywio, ac fod dechreuad y diwedd wedi dyfod. Ni all obeithio dyweyd lawer yn hwy ond ar ddynion fydd yn barod i neidio at unrhyw aW" grym yn ffafr pechod ac yn erbyn uffern. Waeth heb gynyg syniadau fel hyi) i'r byd dirywiedig a damniol. feiddiwn fyn'd ag efengyl fel hon feusydd tramor y byd. Gwell eu gadael fel y maent. Synem weled Mr Campbell wedi tor* a heneiddio i'r graddau y mae wedi gwneyd. Ond diau ei fod wedi paSIa, ac yn pasio, trwy argyfwng rhyfedd y11 ei hanes ei hun, a Duw a baro iddo ddyfod allan o'r pair yn well iddo ei hufl ac i bawb. Am y presenol, credwn, beth bynag ddywedo neb, fod y gogoll iant wedi ymadael. 1 of

ABE,RDYFI. Cymdeithas Ddirwestol y Chwiorydd- Nos Fawrth, y 5ed cyf., cynhaliwyd cyfarf0d yn nghapel yr Annibynwyr, dan lywydd' iaeth Mrs J E Jones, Trem-y-don. Dechreu* wyd trwy ddarllen a gweddio gan Miss Huin' phreys, Tremafon. Cafwyd can, "Could I tell it," gan .Miss 'Maggie Williams dad, "Y Bunt a'r Geiniog," .Misses Evans ac M: Rowlands; pa>pur ar "Ddylanwad a Cb> rifoldeb Athraw yn yr Ysgol Sul," gan i s.9 Jonas3 Marine; ciin, "Coming Home," Bell; adroddiad, The Gambler's Wi^e' gan Miss Maggie Foulkes; p-apur ar "ty yd Hapus, a pha fodd i'w feddu," g"n J Lewis, Gliffside. Terfynwyd y cyfar'° trwy weddi gan Mrs Jones, Evans's Terrace- Gwasanaebhwyd wrth yr offeryn gan MisseS S Diavies, Fronhaulog, ag A Evans, MelIlort House.