Y Gwyliedydd

Nodiadau Llenyddol. Nid oes! deitfyni y dlydidliau hyn ar grylhoeddli argraff- iaidaiu ilhiad 0 lyfrau oedictenit yn, lilawer uiwch eu nr'i ar un adeig. Un o'r Hyfnaiu: ddweddialf a gyhoed'dwydl yw Reiman Catholic Otaajmfs,' gan Dr Chianleis Gore, Esigjcb Birmiinfglharn. Ac. chlwe'.clheiniqg, fe"j, gear miawn laimil'eni gyfrio'l 0 diras dd'au cant 0 dudaleirau. Miae ynsrcr nad! yw y gyfr.o.1 hon enewn un modd yn anajmee'riol. Fed y gwyddiys1, y mae y Babith yn ddaigon annighyfiiaiwn a ddgywi'lyddd i hawlio cael cyf- ran o drleith. y wdiad tua, ait1 ddlyisg-u eu sy,niad,au afiac'h a clhiyfediriorniUiS. Niidi dffgom ganddii hi yw cael y .rihyddid llawniatf i giylhloeddii a lled'aenu eu syndadau, ond y mae yn rhialid ddldd hi gydl a hynny gael trethu gwlad1 Broltiestanaidd! i'w dyisigu. Yn y gyfrol. hon ceir ymiclhiwdldad' dysgeddg a man- wl i bawkiaui y Biabaeith, a dalligloSlir mor hollol ddi- isadl yidlynt. Matel yn syndlodl mielddlwl fod y fath gyf- ,undreifn, faldhi a hiomiadiol erioed; wedi ei hadeiladu ar seiiJldiau mior hiynodi o aimlheus. Mor dfeiadll yw ei gwadth yn cedisdo dwyn i mlewn dnaddodiad i brofi ed 'V IhatihrawiiacithaiUi newydd a dyeiithr, pan, y metha en profi trwy apeilio yn unig at Air Duw nac at dra- ddodiad. ndd' oes. (gariddd ond syrthdo yn ol ar An- ffaetledigrwydd y Paib. Ac Or bobpeith diisadl, dyma'r IFelth mwyaf disail y üllywyldl erioed son am dano. iCiedr yn ngwaithi Dr Gore. writ'fcibrawf cryf i hawliau Eglwys R'hufain. Ond nid y gwrthbrawf cryfaf ichwaditth, oher.wyddi fod gorimod! o dir cyffnedin rhwng yr Esgcb Gore a',rPaibyrddiion. Ucheil. Eglwyswr a Dafodwr yw yr Esigob Gore-, ac fed y cyfryw c.red mewn 'Olyniaeithi Apoisitolaidd,' ac yn effeiijhdoddeb y Saeramenftau pan y gwedniyddir hwy gan rai sydd yn yr oliyndaeitih ddycihymygiOil. Asgwrn ceffn Pabydd- ia,eith yw olyniaeith Aiposito'laddd. Gwrithbrofer y eyndadi icyfedldoTiius h.wn, .ac yr ydys yn rhoddi dyrnod mar.wol :i Babyddliaeithi. Ondi ni feddldda yr Esgob wnieudl ihynny r'hag andiwyo ei ddamcandaeith Eglwy- ig ei hum. Rhadd ididio giandaltiau i'r piafbydd .ei hon- ia dad giydla godwg ar yr oliyndaeitih. Ac wr:t:11 gianiatau hynny yr hynsyddi yn fwyaif hanfodol i ifywyd y Balbaertih. Trwy hynny, diyimia'r Babaetlh er ed hold gyfedldornladlau a'u holl iygreddgaisith yn wir Eighvys Crist. Ac yn wir, y rnfae-r P,abydid, yr ochr lorea d'r clawddi. Tra madJ yw y Pab yn cainiatau o gw'bl fod E'sigob Gore yn yr oiyndaeth, y mae'r Esgob yn candaitaiu fod poth offedr/iiad Palbaddd yn yr olyn- iastih. Ac felly, yn o'i y isiyndad am yr olyndaeth, y miae yna laiwer imwy o &ctnmyckl' fod yr ofkibrÏadJ Pabaiddi yn yr ollyniaieth nag siydld fod' offedrdad o'r Eglwiys Loegr ynddi. A phe; yn credlu mewn olyn- daeth, buasai yn weJL igenniyf fynedi i mewn am yr 'wthove h:og,' yn Eglwys Rihuifadn, nag am yr half hog' yn Egdwiys Loegr. Ysityriaif fodl saflô yr offedrdad yn Eglwys Loegir sydld wedd llynou, yr olyn- iaefth yn un hynüdJ o anfoddlbaoil. Dyma'r Pab yn gwadu yn bendiant ei hawl ef i fod: yn yr olyndaeth, ac ynitau, druian, yn cxtedu fod ei awdu-rdiod1 i wein- yddu y Sacracne nit au, sydd yn briif gyfrwng bywyd ei blwyfioliion, yn ddbynu yn hollcd ar ei fod yn yr cdyndaeit'hi! Y cbwd sydd mor ffiod a chre,du ffiiloreg yr oiliyn,:laeith, onid eddh dldoigedwiclh yw deirbyn y Sac- ramjeinitiau oddiiar law rywrai naid nets, drim amheuaeth nad ydlynit yn yr olyndaeitlh, na myned ait rad aig y anae yna gymiadnt o le d aimeu a ydlynit yn yr o/lyndaeth o gwbl ? Cred y Palb a.c Elsgob Gore fod yr offeir- iafdyn Pabyddoil distadlaf yn y wir olyndaeth; ond n.i cbred neb sydld; yn perithiyn i E\g!lwys Rufain fod Esgob Gore yn yr olyndaeth mwy nng y credenit for Dr Rigg, Dr Guines's, Rogers, neu Dr CL'fford ynddd. Yn awr., pe gwled.sad Esigioib Gore ed ffiardld i daflu y aychymyg aim yr oily nd aeth i'r c wadd ac li'r ysitliuimod,' lile yr hajeidldiad foid, buiaisiad ei w.rlhbnaiwif o haiwliau y ''Babaieifch yn M'awer cryfaicih a, mwy effeithiol. Gyd'a Uaw, pa hyd y bydd i Broiteistandadd barhau yr arf-erdad afr,asymiol o alw Palfciydd yn Gaitiholdc ? Gwdr mai hyn y dymuma gael ei alw, onid gut y mae Ihynny yn adlewyrchu ar y Protestanit ? Hona y Paibydld wrth alw ei hun yn Gatlhoildc, mai efe yn unig sydd yn y wir Egdwys, ac fod p3.!wh nad ydynt yn Babydddon yn hereiticdaid, sydld tu allan i gylch Eglwiys Crist. A raddl i md wrth anrihydledidu dyn arall gondle.mnio fy hun ? Na raid, yn Slier. Nid oes unrhyw faith o foesgarweih yn goifyn imd wneud hymny. Llawn dldigon o barch i'r Pabydd yw eii alw yn 'Roman Caltboddc.' Na adwer etf yn Gatlbolic, canys writh wllIeud hynny yr ydym yn adldef mai efe yn unil, sydid yn aeillod o'r Elgilwysi fa!W.r gyffredldnol,' a'n bod ninnau o'r tu allan iddti. Eifbr yr wyf yn dal fod y ProiteiS'tan.t yn aetod mor wdrdioniedldol o'r Eglwyg Lan Giaitholig' a'r Palbydd miwyaf ofergoelus y gwyddiys am diano. Yn wir, ni ddylai) yr un onwad alw eu hunadra ar enw sydd yn adlewyrchu yn in. ffa-friiiol ar eraill. Tybda ein brodijnr y Bedyddwyr wrth alw eui hunaiin ar yr enw hiwnniw mad hwy yw yr unig enwad bed'ydededig mewn bed, ac fod paw-b eradlil heib eu bedydddo. Edthr nid yw hynny yn giywdr, canys y irnae enwa'dau eraill yn crediu yn y bie'dlydld Crdsitionogol ac yn .ei bairchu lawn cyimadnt a hwyitihiaiu. I Aii Fediydd'wyr' y gelwdd hwynt yn y iderihreu, ac y m,ae hynny yn eu gwahrandaethu oddi- wrltih ,e:nw,aldiau eraill. Mae Trochwyr hdyd, ond nid Bedlydld'wyr. Yr ydlym oil yn fedydidwD'r. RHI.

PROFFESWR JOHN RHYS A'R DIWYGIAD YN NGHYMRU. Mewn ymddiddan a ymddangosodd yn y Great Thoughts gyda Blathwayt, dywed y Proffeswr John Rhys, Rhydychen am y diwygiad yn Nghymru fel y canlyn :—" Yr wyf yn credu fod y Cymry ar y cyfan, fel yr Ysgotiaid o ran hyny, yn teimlo dyddordeb dyfnach mewn materion crefyddol na'r Saeson. Yn benaf am y rheswm fod ganddynt fwy o afael ar y dychmygol (ideal) na'r Saeson. Yr ydym ni yn Lloegr yma yn synied am y byd materol fel yn holl-bwysig. Yst- yriant hwythau ef yn bwysig hefyd, ac yn briodol felly, ond y maent yn deimladwy iawn o'r dychmygol a'r hyn sydd anweledig. Dyna un rheswm paham mae'r Diwygiad wedi cymeryd gafael arnynt hwy mewn modd a fyddai yn an- mhosibl yn Lloegr. Ar y cyfan meddylia Proffeswr Rhys y bydd iddo effeithio er daioni mawr ar y Cymry, nid yn unig yn grefyddol, ond hefyd yn gymdeithasol, a gellir disgwyl i amodau cymdeithasol gwell arwain i fwy o atini- byniaeth politicaidd, ac i ychwaneg o awydd am addysg."

b'.r ymiweliiad Dwytfol yn y nailil h:1 a'r 1:1 aII. Naffer y dlyahiweltedigdon yn Rhb'sltryfani ydyw uin-ar-bymitheg, &c y mtae deg edsices wiadi eu derbyn yn gyflawn aedodau, a chyn y bydd v nodiad'au hyn wedi ym- cManigos tnwy y wasg bydd' ehweicjh eriaill wedi eu oyflawm dldferibyni. O'r Arigiwydd y daeith hiyn, a irifoylfedldl yw yn ein gcdwg mi.' Y mae yr hen bob! Etc evaill a .fu yn dal y garawylH yn1 often yn Llandswrog a Rhoatryfan) am flynydfdau yn awr ar flaenau eu traddl yn ddiolch a molianrau. Yn Argiliwydd' a wnaeth i ni betthau mawrion, aim hynny yr ydjym yn. llawen.' EUsgrwyMwii beitihau mwy yn y dyfodiol eito. Cerdid yimIiaeTT, nefoit cJ)am.GÔh. PENNAL. OS-eHaidh' yr ydyiml er's misoedidi wedi ein cyfareddu igan y 'awn o'r nelf,' ac y raae ei fiwsig Dwyfol wedd itewi swn y ddiaear. O wymfydeddg ddyddiau! Yn ddiois, dlymia flaen-ddiyddiaiui y nafoedd1. O na bydd- lai i'.r thai hyn, arioS',arcls" o hyd: gyda. "rid. Unodd yr Annibynwyr a'r \Yes'leiYatild yma i ymbil mewn nnawl a gweddi am i'r Ymwelydld Owyfod ar Ei ym- diaiitih drwy ein gjwlad d'dtyfod hedbio i ninnau, ac yn hyn ni dbaiwscimi ein sdomd. Yn dldliau Efe a ddaetih, yn oigpneiddusi iawn. Mae yr axdal wedi ei swyno iganddio, a'r eglwyisd wediii eu gjwleiddneiwdd mewn modd ddgamsyndial. O Ddwyfal ryfe-did ras M>ae yma ibeithau roawrdon wedii caeil eu gwneutihur, ac nid Eyndtoidl ein bod) yn llamu ar fryniau a mynyddoedd llawenydd, .ac i furmur cam a gorifoledd gael ei glyw- ed ar yr awel yn awyrgylohi beuloig-gynes' y diydddau presennol. ,Er diedbreiu y tgyfres o gyfanfodfydd gwecMiio. yr ydym wedi; cael ami gyfarfodl ac eneindad aimlwg lodddwr't'h y s.anctlaidd hwnnlw arno. Ond addletfa ipawib o honom maii y .cyfiairfiodi gweddd y no'3 Salbboth cyntaff o'r milS hwn yn Nghapel yr Annibynwyr ydioedd yr un mwyaf ed dldlylaniwad. Amlhelus gennym a aLl neb oedd yn hres-enmol üHwng hwnl i fynedi droB gof. O! gyfarflod bendttgedidg. Wedfi i un o didtiaconiaid yr Anndbyniwyr 'fyinied1 trwy y rlhianiaiuj dlecbreiuoi mewn modd) tra effeditlhdol, dywadoddi y LParch J R Eivanis (A) ei fod yn rhoi y cyfarlfod yn bollol ynl lliaw yr Yspryd -Gian, ac aim i bawb wran- diaw, a chydlymffurfio- ar Ei gyxnihielfldon Ef. Ar hyn loodbdd) diyn deiuanic pienthiynoi i'r WesJeyaid, a rhodd- »dd: yr eimyn, rth gjofio-'i ruddifanau'n yr ardd,' i!'W iganu. 'Gwaaedi hyn yn dyner a, tbodldledag. Wedi canu sadif ar ei draed! yn y set fawr, a goilwg weiw, grynedig arno. Dywie,dl fod yn rhadd irddo seifyli i iyny y nosoni hGnto yn, diysft dros yr Iesu anwyl, nen ddioddfef ing cydwybod wedi miyned, allan am ei Iwtfr- dria. Siieryd dam ctieimdiad dwys ar 'Ddiodiderfaint Crd'stt, a r hyn a wnasth drasoim .mi, gain bwysledsdo yn fynych, de, dro'soim nd'; ac yn ebrwydd yr oedld y gynuILeddlfa yn hoeildedfrg wrth ei wieifusau. Apeilia yn daer ar ei gyd-ieuenctyd! ddfyiiod ymlta,en, yn dys- ition dros Giiigt, i "wieddio arrao yn gyboiedldius. Ar idferifyn ei amerchiad goifyna am. adnodau, a diyna gaw- odydld bredsdon yn d'od ar unwaith. Ynia plyga ger tbrcn. Dutw, mewn gweddE i didiottch atai a gafwyd yn ibarod, ac am ididtO blygu y cyndtyn yn yr oedifa, a dwyni y dlynion a'r gen!eitlhodl ieuainc yn Hu o'i flalen. y noso.Mi howo. Wedi canu emyn eito oymiheiLa rai at yr orisedld, a daow ddyn ieu;anc yimilaen1, gan, ar- liwys eli galon- o flaen yr hwn a wrendly weddli. Er- bya i hwn orffen, d'aow un aralil yn d'fo,d).. Hwn eto yn tynu y netf i law-r. Rell hyn y buwyd) hydi ddeg o'r gloch, ieuanc a hen, yn parhiau- imewn ym-dilciah a D'UW, nes bod1 pawb yn siglo d'an dldylanwad y gwin goreiu.' Ni'dl oedd wyneb mad oedd wedd ed fediyddlio a c chawoidlydld diagr'au.' Yn ddliddadil hwn oedd y cyfarfiod llawn'aif o'r Dwyfol ia weilisiorns erioed. Erys yspiryddiaeith siancttaidd1 hwn d'ra dilyn hyd byth. Rihif y diycihwisilieddgion Anmibiynwyr, 13; Metihodidsitiadd' Cialfinaddd, 4. Y ffalwd, neu yn hy/traich yr anfSawd, ni,d! oieis gan y Weslayadd: neb i'w disgwy 1 i mewn. (Ondi byddi gennymi 6 o rai ieiuainc yn cael eu derbyn yn gyfiawn aeilodiau un lo'r Saibiboithaiu. nesaf. Mae ein hieglwys fe,chan. wedir derbyn yn helaeth o'r dylan- rwiad1 miawir. Mae eini dyniilon a'n mercihed ieuainc yn cymeilyid iihian, gyihoedldus yn y oyrarfodydid. Ni ibydd prinldler gwedfdliwyr belJach. Ddolclh i Ti, O Argliwydd nef a daear ami hyn. Mae, yr Yspryd swedi disgyn mewn miodid nerthol air ein planlt yn yr rardiail hefyd'. Melwn pobity yn y Cw.rit cynlhalia y Thai hyn etU cydiatnfiodydd wedi dyifod o'r ysgiol ddydd- dol, nieb ond hwy a'r Yspiydl Gllan yn biresiennoil. W rtih gwr.s, y mrae y oyfamfod)yd!d hyn yn tynu aitynt. Parcdd cyfaxifad un noson am, dros ddiwy awr, ac yr oedd amryw miewnt oed yn giwnandaw oddaallan, a dywediir fod y rhiai bychafin. yn torri i lawr' gan eu t'edimladlau, aic, yn iwylo yn hidll, a phan y bydd y cy- ifiarifiod yn tueddu i flatiio cananit eu ffiaf-r-eimyn, Dy- mia gariad fell y mlorotedid,' a bydidyr Ihwyl a'r gwre.s yn dychwieilydl. Maiescru am gyfarfodiyddl gwefddiio 'y pobity' wedi cerddleid -trwy y gymydo'gaiath i gyd. 0 eniau planit bychiaiin y peiraist :£oÜalllt.' Ein gwedldiij ydyw, Yspryd Samcitaddd;, ymdafiltlh ymliaen eito yn amlder diy ryro ar fliaem idly reingoiedd nieis ennill y bydl i'n DUJw mi a'd Gini'sit Ef.—W.D. GWYDDiELiWERN. Hyf,r,ydlw:ch 'gennyf dystiio fed y Diwygiiad yn par- Ihalu ynén pditih. Yr ydym .wedi bed ar ein gldndau er's dros dri mis beHadh, ac wtedii tedmilo tan Ei fgariad yn gwresiagd ein calonaiui. Nid ydym yn ltieliimlo y -l'lancw mor uchell bob amser, ond ddoJcih i'w Enw ,am y cawcudau yn; awr a, phrydi arall. Yr ydym wedi caiel pregeltihwyr emwog yma yn ystiod y misc,edd didwleddiaif, seif Mr Lloyd Jomes, Llianrihadaidir; y Paridhn W OaJemag Jones, D Tecwyn Evans, B.A., a Da>vddl Thomas, Rhntlhiyn. Da gennyf eich hyabysu edn bod mewru undeb a'n gidlydld yn y He-, ac mewn undeib y mae nerith. Yr ydym wedli ca,el cyfarfodydd bemdiigjeiddg yma. Gwelais gyimiaint ag uigain yn cy- anelTydl rhan yn yr unt cyifarifod, ac y mae yma weddi- lau itaerdon am dywiailltiadl helaieitlhach o'r Yspryd Glan. Y ydym ndnnau yn canu trwy y (psmtref, yr ihtyn Slydidl yn gwnieiud Ilea miawir. lIlalel ffirwytlh y Di- ■wiygdiad i'w wielletdl yn, amllwig yn y lIe. Mae 34 o ddychiwleilieddgi'an. Ndd o"ss' yimla ond ychydig .nad jydynit weai :y¡mullio a'r eglwysd. Nid ydym am; roi i Ifynry neS igiweilte'di yr ardlal yft eddldb i'n -H-dr,g did nd a',i Grist elf. YT OIedld; Ulli hen dhwiaer y-n gwe- ddiio am aclhulbdaiettlh) ed dlau fab, !a dhaifodidl lythyr er's ycihiyidig laimiser. yn ol yn dwieyd eu bo,d wedri eu hiach- tub. Dffliollchl i Ddluiw, Y male o yn aitelb gweddliau Ei ibobl y dydldttau hyn, a hynny yn irlhwydid iawn. Pa bieitih bynniaig ia olfiynioiclh yn fiy#enw i, ihynmy a wnaif.' Yr ydiym fell e|g|lwysd fed pie wiecli edn oyfodi ar ein itraedi o'r pydaw erc'hiyld, a'r pridd1 toimiyd, gan hwylio idin cetrddleddad. Y iSu'l, iQhweif. 12lfeld, yr oledid edn p,a)r.dhug weini- dog, y Parich J Felix, gy.dia. ni. Giyda phrdodolde'b y gellir ail ¡alJlw yn Suil y SacraimerJtau,. Bedyddiiwyds pediWar o didynion ieuainc, a deirtfcyndwyd 23 i gyf- iawn aeliodlaeltlh1. O1! oilygrfa feindligieddg eu gweled yn, dtenbyn o'r Sacralmlenlt, Swper yr AmgJwydd, a chaw- sioim bregeth rymuia a phiwrpiaisol ar yr aimigylohiad. Ily iSalbboith nad anghofir mohiomoi ydofeidld'. Yr Ar- gliwydd) a wnlaielth i nd foeitlhiau mlawtnion, am hymny yr ydjym yn Ha wen.—^R.E.H. LLANGOED. Mae y Diwygiad wedi torri allan yma er dechreu y flwyddyn, a gwaith mawr wedi ei wneud yma, oddeutu 130 wedi ymuno ar gwahanol Eglwysi yn y lie. Y mae ein Heglwys ni yma wedi manteisio ychydig mewn dychweled- igion, a rhifa ar hyn o bryd oddeutu 60, ond y gwaith mwyaf sydd wedi ei wneud yn ein Heglwys ydyw, symud y bobl ieuainc, maent oil o ddifrif gyda gwaith yr Arglwydd, ac yr ydym yn cael cyrddau bendigedig wythnos ar ol wythnos, diolch i'r Arglwydd am y pethau mawr hyn. Ac mae y pethau mawr yma wedi creu awydd a phenderfyniad yn yr Eglwys i godi capel newydd ar unwaith yn y He, mae pawb sydd yn gwybod am Gapel Llangoed yn bared i ddyweyd mae dyma y peth sydd fwyaf o angen am dano, mae yr hen gapel y mwyaf anfanteisiol yn y Dalaeth i lwyddiant a chynydd Wesleyaeth, ac ni lwyddir tra yr erys pethau fel y maent. Ond diolch byth, mae yma swn symud y dyddiau hyn. Cafwyd cyfarfod Trustees ddechreu y flwyddyn, a phenderfynwyd do'd a'r mater gerbron yr Eglwys, a rhodd- wyd rhybudd ddechreu y mis y byddai y mater yn cael ei drafod, ac hefyd y derbynid addewidion yn y Seiat Nos Fercher diweddaf. Cyfarfu y Parch Ishmael Evans yr Eglwys, cafwyd seiat ardderchog, a thua 8 o'r gloch rhodd- odd yr Arolygwr y mater gerbron, drwy ofyn i bawb oedd o blaid cael capel newydd sefyll ar eu traed. Safodd pob un oedd yn bresenol, yna aed ymlaen i dderbyn addewidion yr Eglwys, ac erbyn tua naw o'r gloch yr oedd yr addewidion wedi rhedeg i fyny i ^313 4s nid oedd pawb oedd yn bresenol yn addaw, yr oeddynt eisiau amser pellach i ystyried y mater. Rhoddwyd pymthefnos arall iddynt, ond mae yn dda iawn genyf fod yr addewidion yn dod i'm Haw yn ddyddiol, ac erbyn hyn y maent wedi cyraedd dros ^345, yr ydym yn teimlo fod y ihagolygon yn ardderchog, ond y mae gennym eisiau codi y swm i fynu i £800, cyn y gallwn deimlo ein bod yn rhydd i adeiladu. Nis gallwn, er fod ein ffydd yn gref, eto nis gellir yn Llangoed, heb gael help oddiallan i Llangoed a'r gylchdaith, tybed a oes rhywun y Nghymru neu Loegr ac sydd yn teimlo yn gynes at yr achos yma fuasai yn caru bwrw ei hatling i'r drysorfa ? Rhaid ydyw iani droi pob carreg hyd y gellir a hynny ar unwaith, mae gennym eisiau dechreu ar unwaith. Bydd yn dda iawn gan yr Ysgrifenydd gael gair oddiwrth unrhyw un garai ein cynorthwyo yn yr ymdrech, mae llawer un ac sydd wedi derbyn maeth yma i'w enaid, fuasai yn ddiddadl yn falch o fwrw ei rodd i'r drysorfa. Yn awr am dani. Cydnabyddir y rhodd leiaf fel y fwyaf.—Henry Roberts, China House, Llangoed. RHOS. Erbyn hyn nid oes bron gwm yn Nghymru-De na Gogledd-nad yw Dylanwad y Diwygiad wedi treiddio i mewn iddo, a'i effeithiau grymusol wedi ei deimlo yn gryf yno. Yn naturiol teimlwyd hyn yn gryfach yn y canolfanau llafurol mawrion, lie y mae miloedd o drigolion yn trigo, a'r lie y mae cymundeb mor agos rhwng y preswylwyr nes ei gwneyd yn anmhosibl i'r mwyaf cyndyn beidio dod dan ei ddylanwad. Yn ddiameu mae ein hardal ni wedi derbyn effeithiau dyfned ag unrhyw Ie, a nifer y dychweledigion yn gymmaint gymharol ag un rhan o'r wlad. Digon tawel fu pethau yr wythnos hon, heb fawr gynhwrf ac ond ychydig lwyddiant. Rhoddodd y rhuthr-wynt neithol le i'r awel dyner a distaw; ac yn lie y gawod ni chafwyd ond y gwlith. Nid am ei fod yn marw ymaith y mae hyn, yn sicr, ond fel y mae llanw a thrai ar bobpeth felly y Diwygiad hefyd. Nos Sadwrn, yn Bethlehem, cafwyd cyfarfod rhagorol, er nad oedd cynhwrf yno o gwbl. Y dieithriaid oedd yn y nifer luosocaf a chymerent ran amlwg. Cyhoeddwyd gorymdaith i ddechreu oddiwrth y capel wedi y cyfarfod, ac i fyned i lawr Allt y Gwter a thrwy y Ponkey, y Seindoifi flaenori. Yn anffortunus camddeallwyd y trefniadau. Pan ddaethpwyd allan o'r capel nid oedd yno yr un seindorf, ac yn niffyg hyny ac arweinwyr ym- wasgarodd y dorf. Fodd bynag ffurfiodd ychydig ffyddion- iaid yn rhengoedd a thramwyasant yr heolydd. Erbyn dod at Pen-y-stryd ychydig iawn oedd nifer y rhai a ddilynai, a syrthiodd amryw eraill yn ol yno. Ni lesteiriodd hyn nemawr arnynt, ac aethant yn eu blaen i'r Ponkey, er nad oedd ond ryw ddau neu dri dwsin yn dilyn. Pan gyrhaedd- wyd Capel Salem yr oedd y seindorf yno yn eu haros. Ail- ffurfiwyd hi, ac o'r fan hono yn mlaen enillai mewn nerth, ac erbyn cyrhaedd y Groes yr oedd yn dorf gref. Trefnwyd cylch ar y Groes a chynhaliwyd Cyfarfod Gweddi gwresog, y Parch R Roberts yn arwain, a'r seindorf yn cymeryd y blaen yn yr emynau a'r tonau genid. Cafwyd Sabboth dymunol a nefolaidd yn yr holl addoldai. Yn Sion, Ponkey, yr hwyr, caed oedfa rymus anarferol. Disgwyliai y gynulleidfa, ac mor sicr a hyny daeth y Ysbryd yn ei bwerau ami. Yr oedd lie hyfryd yno dan ei dywen- iadau a'r cynulliad mewn gorfoledd nefol. Yn sicr blaen- llymwyd y genadwri ganddo, ac mor gywir oedd y saethiadau fel y gwelwyd ar ddiwedd y gwasanaeth, fod saith wedi eu clwyfo. Mor fawr oedd yr archollion fel y teimlent nad allai dim ond llaw fawr, dyner, ac anweledig y Meddyg Mawr eu rhwymo a'u hiachau. Cyfaddefwyd beiau, ac yn edifeiriol daethpwyd i ymofyn am yr iachad sydd i'w gael yn Ei glwyfau Ef." Yn Penuel, hefyd yr oedd bron mor effeithiol, -pedwar yn rhoddi eu hunain i fyny i awdurdod y Brenin Iesu daeth un drachefn i'r Seiat nos Fawrth. Yn Bethlehem, nos Sui, dychwelwyd dau o'r newydd; ac yn Mynydd Seion ymrestrodd tri yn Myddin yr Oen. Cynhaliwyd y cyfarfodydd undebol prydnawn a nos Lun yn Penuel, a chafwyd cyfarfodydd anarferol luosog. Yr oedd dau weinidog yno o'r Iwerddon, gan y rhai y cafwyd anerchiadau grymus. Agorwyd y capel am chwech yr hwyr er mwyn rhoddi cyfleusdra i'r dieithriaid gynal awr o gwrdd beisneg. Cymerwyd rhan ynddo gan rai o'r Rhos, a rhyfedd mor ddeheuig y gweddiai ac y darllenai rhai nad oeddynt erioed wedi gwneyd hyny yn Seisneg o'r blaen. Dydd Mercher yn Nghapel y Wesleyaid a Mynydd Seion yr oedd y cyfarfodydd. Tystiai un sydd yn dilyn pob cyfarfod yn rheolaidd fod y cyfarfodydd yr wythnos bon, er mor ddigynhwrf oeddynt, yn llawn o Ysbryd y Peth Byw, ac er mor debyg yn ei ffurf i'w blaenoriaid fod ryw naws nefolaidd yn treiddio trwyddynt. Cwyna rhai nad yw y dychweledigion yn dod i mewn yn ddigon cyflym, ond dylid cofio fod nifer mor fawr wedi eu dychwelyd fel nad oes cymaint lie i weithio nac i ddisgwyl ag oedd yn flaenorol. Rhyfedd mor ychydig sydd yn myned allan heb aros yn y Seiadau ar nos Suliau, ac mae'r .ychydig sydd yn ymgaledu i fyned allan yn awyddus iawn am gael teimlo y dylanwad yn ddigon nerthol i'w cyfreithloni i roddi eu hunain i fyny. Fel engraifft o hyn gwnaed appel gan y gwrandawyr mewn un capel ar i'r Eglwys gynal ei Chyfir- fodydd Gweddio ganol wythnos yn y Capel yn hytrach, nag yn y Festri er rhoddi cyfle iddynt eu mynychu, gan nad oeddynt yn caru d od i'r cynulliadau yn y Festri. Dyna ydyw dymuniad pob dosbarth 0 honynt trwy'r fro, a gwaith cymharol hawdd ydyw myned atynt i siarad yn nghylch materion crefyddol. Yn wir teimlant yn awyddus am i rai wneyd hyny. Tystiai un hen wr dros driugain oed mae y peth oedd yn effeithio fwyaf arno ef yn ystod y Diwygiad I oedd canu y gorymdeithiau ar yr heolydd; nid oedd wedi bod mewn addoliad er's llawer o flynyddoedd, ond wrth glywed y canu a'r gorfoleddu ar yr heolydd cynyrchid ryw awydd ynddo am gael uno gyda hwy. Wei, mae y Diwygiad yn cerdded yn ei flaen yn ein hardal, a llawer o ymholi sydd pa hyd y parha eto. Dywed personoliaeth amlycaf yr Ad-fywiad yn Rhos nad yw i ddarfod, ac y parha mor hir ag y byddis yn cadw ar y llinellau presennol, ac yn disgwyl yn gyfan-gwbl wrth yr Hwn sydd wedi rhoddi Ei Bresenoldeb mor amlwg yn y cyfarfod- ydd oil. Felly bydded.