Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
3 articles on this Page
Y SENEDD.
Y SENEDD. Y MAE y Senedd yn eistedd, a siarad yn myned yn mlaen — peth doeth, a pheth heb fod felly, fel arferol. Agor- wyd y Senedd-dymor ddydd Mavvrth, wythnos i ddoe, gan y Brenin ei hun, heb i ddim annymunol ddygwydd, ond yn hytrach yr oedd pob peth yn ffafriol. Darllenwyd yr Araeth gan y Brenin ei hun, mewn llais hyglyw, fel yr oedd pawb meddir, yn clywed pob gair. Yr ydym yn prysuro i anrhydeddu y Brenin trwy adgofio ein darllenwyr mai nid ei Fawrhydi a wnaeth yr Araeth. Yn wir, y mae yn anhawdd peidio tosturio wrtho am fod rhigwm o'r fath yn cael ei galw yn Araeth y Brenin. Clywsom am hen glochydd yn Aberffraw, tua dechreu y ganrif o'r blaen, yn cynal cyfarfod canu, ac iddo ddechreu trwy ddywedyd Canwn fawl i Dduw, a go-gon-iant i ni ein hun-ain ar y ganfed Salm." Yr oedd yr offeiriad wedi troi i mewn, mewn pryd i glywed y dadganiad, ac i roddi cerydd tyner am dano. Ai nid fel yna y mae hi, Meistar ?" gofynai y clochydd, yn ddiniwaid ac nid oedd gan y Meistar" ddim i'w ddyweyd ond dadgan ei ofn fod y clochydd wedi'r cwbl yn iawn. Felly y mae y Weinyddiaeth, yn yr hyn a elwir yn Araeth y Brenin, yn gofalu am ganu gogoniant iddynt eu hunain yn mlaen pob peth arall. Rhoddir wyth o baragraffau i faterion Tramor a Thref- edigaethol a chwech o rai eraill pur fyrion, i bethau cartrefol, heb- law yr un i Foneddigion Ty y Cyff- redin parth yr amcan-gyfrifon arianol. Yr ydym yn barod i gyd-orfoleddu a'r Llywodraeth am y ddiangfa o helynt V enezuela. Ond nis gallwn ganu gogon- iant iddi am hyny, canys nis gwelsom eto ei bod wedi rhoddi rheswm da dros fyned i'r helynt hwnw ar y cychwyn. Ac yn sicr dylasai y Prifweinidog, a'i gydweinidogion y perthyna iddynt ddeall eu gilydd, nad y buasai gwell cysondeb rhwng eu traethiadau parth y dechreuad yn gysylltiol a Germani ac a'r Unol Dalaethau. Y mae y perygl i'r bobi feddwl mai tynu ar ei ddychymyg yr oedd Mr. Balfour yn Lerpwl, wedi gweled atebion a roed yn Nhy y Cyffredin ydynt yn arwain yn naturiol i gasgliadau gwahanol. Dymunol fod pob peth yn dda yn nghylch cwestiwn y cyfFindir rhyngom ag Alaska yn Ngogledd America. Gyda golwg ar y rhialtwch yn Delhi, yr rholl arian a wariwyd yno am ychydig iawn o werth, y mae yn bur anhawdd peidio a meddwl mor fynych, ac mor ddiweddar y clywsom am newyn yn yr India. Gyda golwg ary rhyfeloedd yr ydym Ynddynt ar hyn o bryd, yn Somaliland ac yn Nigeria, nid oes ond ychydig o oleuni arnynt i'w cael yn Araeth y -Brenin. Digon prin y gellir bod yn sicr I *od effaith ymweliad Mr. Chamberlain a •^eheudir Affrica mor ogoneddus ag y §allesid meddwl pe na buasid yn gwy ^od dim ond yr hyn sydd yn y paragraff s>'dd yn yr Araeth am dano. Yr ydym yn sydd yn yr Araeth am dano. Yr ydym yn gobeithio y goreu, ac yn oedi barn nes ¡ ceir gwybod mwy. Y mae y cyfeiriad sefyllfa pethau yn Ewrop yn dadgan °d "achos o bryder difrifol yn bod yn Nghylch Talaethau y Twrc. Dywedir 3711 yr Araeth fod y Brenin wedi def- nyddio ei ymdrechion goreu i wasgu ar y Sultan a'i wenidogion yr angen dioedi ^ydd am fesur ymarferol o ddiwygiadau. niae hyny yn dda, ond pa sawl gwaith gwnaed hyny o'r blaen ? A phob tro yn ofer Gobeithio y cytuna y partion yn Nghytundeb y Brenin a'u gilydd, ac b i'r Sultan wneyd rhyw et« yn wejj nag addaw. Nid yw t I addewid y Sultan yn werth llai na dim. Teimlwn fod y paragraff hwnw yn yr Araeth Freninol yn ein cymell i obeithio I y goreu. ) Tlodaidd ryfeddol yw y rhaglen ar gyfer I y tymor. Addewir mesur tir i'r Iwerddon, ac os ceir un cyfiawu a da, bydd hyny yn iawn o beth. Y mae yr addewid nesaf- diddymu Bwrdd Ysgol Llunjain-yn en- graifft o wneuthur yr hyn na ddylid ei wneuthur, ac y mae rhai pethau eraill aryr un rhestr. Ac o'r tu arall, y mae nid ych- yiig o bethau y dylesid darparu er eu gwneuthur, wedi eu gadael heb son am danynt. Yn y paragraff a roddir yn unig i Foneddigion Ty y Cyffredin dywedir, er fod yr amcan-gyfrifon wedi eu llunio gyda gofal dyladwy am gynildeb," fod angen y wlad a'r Ymerodraeth yn gwneuthur treu- lion mawr yn anocheladwy. Yr ydym yn hen gyfarwydd a "gofal dyiadwy y Tor iaid am gynildeb. Gall ein darllenwyr fyned heibio i r darn yna rhag l'W gobaith gael ei siomi, ond y mae y darn arall yn sicr. Cvnygiwyd a chefnogwyd Anerchiad Ty y Cyffredin mewn atebiad i Araeth y 1 Brenin, a rhoes hyny le i gynyg Gwelliant au ar yr Anerchiad yn dadgan cwynion oherwydd ei diffygion. Y gwyn gyntaf, a gudwyd mewn cynygiad o Welliant gar: Dr. Macnamara, am fod diffyg mor fawr o anedd-dai priodol i weithwyr. Y mae yn syn i'r mater hwnw gael ei adael allan o'r Araeth canys gwyddys fod y Brenin yn cymeryd llawer o ddyddordeb gwresog ynddo. A thebyg yw fod y LIy- j wodraeth wedi gweled ei chamgymeriad, ac, wrth weled yr arwyddion, ei bod wedi gosod Mr. Long, fel Twm Pen Domen yn y darlun gynt, i geisio troi y trychineb draw, trwy yn addaw y gwnelid rhywbeth i bwrpas cynygiad Dr. Macnamara. Rhywbeth go wan oedd yr addewid, mal yr awgrymid yn araeth Syr William Harcourt—mor wan, er ei chael y ',<tnwyd y Ty, ac y cafodd y Llywodraeth mai 39 oedd ei mwyafrif. Cwvnai Mr. Keir Hardie nad oedd dim bob! ddyweyd yn yr Araeth yn nghylch yn sydd allan o waith. A phan ranwyd y Ty ar ei wellicnt yntau yr oedd mwyafrif y Llywodraeth wedi codi un-i 40. Wedi hyny codwyd i fyny achos Cwmni o'r erwl London and Globe yr hwn a wnaeth hafog ar eiddo llawer o bobl trwy gyfrwng mantolen yr addefodd Mr Balfour ei fod yn ofni ei bod yn dwyllodrus. Ymholid sut na buasid wedi dwyn v rhai a gyfrifid yn droseddwyr o flaen eu gwell, a meddyliai llawer mai y cyfrif oedd fod gwyr mawr yn nglyn a'r busnes. Dadleuai cyfreithwyr y Llywodraeth nad oedd y trosedd yn un y gellid, yn ol y gyfraith mal y mae, ei gospi i diwedd a fu i'r Llywodraeth gael 38 o o fwyafrif. Hyd yn hyn y mae yr Anerch- iad yn parhau yn destyn dadl. Gwelliant La ddaethpwyd i ben ag ef ddydd Llun oedd un Mr. Beckett i'r perwyl nad oedd y Fyddin yn gyfaddas i angenion yr Ymerodraeth, ac nad enillwyd iddi nerth ac effeithiolrwydd cyfartal i'r cynydd diweddar yn y treulion. Yr oedd y gwelliant a'r araeth drosto yn anelu at Mr. Brodrick, a rhai o'r sylwadau yn ei darawnes ei fod yn ymwingo yn enbyd o dan y cleisiau. Nid Radical driva mo Mr. Beckett, ond Tori uniongred ac felly hefyd y Major Seely, yr hwn a gyngiodd y Gwelliant. Ac yr oedd Toriaid eraill yn siarad vr un ffordd a hwynt, fel yr oedd Mr. Brodrick—bu agos i ni ddyweyd—mewn rhyfel cartrefol. Ymddengys fod lluaws o'r Toriaid ieuainc gerilaw iddo yn y Ty y rhai a fuasent ddwy flynedd yn ol yn ymiadd hyd at waed (?) o'i blaid, nid yn unig wedi colli eu cydyrndeirnlad ag ef, ond yn gwneydl yn ysgafn o'i drallodion, ac yn chwer- thin am ben ei ofidiau. Ond yn gymaitit ag fod y dealt allan. os cwympa Mr Brod- rick y bydd i'r Llywodraeth fyned dros y clogwyn gydag ef, diau y bydd i gorff y gwrthwynebwyr feddwl, heblaw cysgu, cyn rhoddi eu pleidlais. Mal y nodasom, y ydym yn ysgrifenu cyn fod y ddadl drosod x Nid ydym yn honi gwybodaeth na deall yn nghynlluniadau y Swyddfa Rhyfel, na dim o'i chyfrinion. Ond yn mhellach nag fel rheithwyr cyffredin. Ond y mae yn deilwng o sylw ddarfod i Syr Henry Campbell Bannerman gynygIpenderfyniad pur debyg 1 r eiddo Mr. Beckett yn agos i ddwy flynedd yn ol, pan ddygodd Mr. Brodrick ei gynllun gyntaf yn mlaen. Onid yw fod Mr. Beckett yn dwyn yn mlaen gynygiad mor debyg yn bresenol, gan ddadgan ei fod yn siarad ei farn a'r teimlad cyffredin, yn mwy nag awgrymu fod y wlad yn blino ar wario arian yn ofer ?
^030 CYLCH DARLLEN |Y GWEINIDOG.
^030 CYLCH DARLLEN Y GWEINIDOG. [GAN LLENFAB.] !■ vi. ■. LLYFRAU defosiwn. Yn llvfrg.ell pob gwir wcinidog cedwir cornel gysegredig i lyfrau defosiynol. Dyma lyfrau a ddarllerur nid oherwydd eu harddull a'u gwybodaeth, ond oherwydd eu naws grefyddol a'u tuedd 1 fagu yn y darllenydd yspryd de- fosiynol. Yn y dosparth hwn Or lyfrau ceir fod gan awduron duwiol ü bob cangen a chvf- nod o'r Eglwys ryw genadwri nefol i enaid yr ymofynydd, difrifol. 'Y mae pawb o'r brodyr yma'n un heb neb yn tynu'n gro;e^i,' a gall y gweinidog Ymneillcluol wrandc ar y l'abydd fel y Puritan, yr Uchel-Eglwyswr fel yr Isel- Eglwyswr, a theirnlo fed y naili fel y Hall vn cyfranu defnyddiau myfyrdod a hunan-ymhol- iad. Efallai mai y Pabydd o ran hyny all fod o fwyaf o wasanaeth i'r Protestant. Hyn sydd ftaith, mai gan Babyddion v cvfansodd- wyd y llyfrau defosiynol enwocaf, a rhaid addef hefyd fod y Pabyddion gan mwyaf yn rhagori arijoni ni mewn lledneisrwydd a phar- chedigaeth. Vn nesaf at y Beibl, mae'n debyg mai y llyfr defosiynol y bu mwyaf o ddarllen arno 0 bob llyfr ydyw Efelychiad Crist,' gan 1 homas-a-Kenipi*. Bu, ei awdwr farw vn y bymthegfedi ganrif, ac oddiar hyny cyhoedd- wyd c leiaf bedwar cant o argraffiadau gwa- hanol o'i lyfr, a chyfieitbiwycl: ef i iaith pob cenedl waraidd. Trowyd ef yn unicngyrchicl o'r Lladin i'r Gymraeg gan Huw Owen o Fon mewni arddull ystwyth, ond lied werinaidd, o dan y teitl 'Dilyniad Crist.' Dyddorol fyddai olrhain dylanwad y llyfr hwn ar fywyd enwog- ion o oes i oes, a gweled fel yr apelia at ddyn- ion tra gwahanol i'w gilydd yn eu nodweddion j a'u safleoedd. Darllenwyd ef yn rheolaidd) gan Loyola, y Jesuit a chan y Tywysog Eugene, y milwr. Cafodd ddylanwad arbenig I. ar feddwl Leibnitz, yr athronydd ac ar Ample, y meddyg. Ar gais ei clad darllenodd John Wesley y llyfr pan yn ddwy ar hugain oed, a bu hyny yn ddechreuad cyfnod newydd yn ei fywyd. Gwelais,' meddai, 'mai syml- rwydd a phurdeb cymelliad ydyw yr adenydd a gluda yr enaid-i esgyn at Ddu.w, ac o'r adeg yma ceisiais hyn yn unig.' Yn 1725 yr ysgri- fejiodd Wesley hyn, ar ol iddo dd'arllen Tho- mas-a-Kempis. Fel y dywed Dr. Rigg, gan Thcmas-a-Kempis a Jeremy Taylor y dysgodd Wesley yr athrawiaeth am gwbl ymgysegriad a ddadblygwyd yn ddiweddaracn i'r athraw- iaeth W7esleyaidd o berffeithrwydd Cristion- o gel. Yn 1735 cyhoeddodd Wesley argraffiad o'r llyfr, gyda nodiadau a chyfarwyddiadau pa fodd i'w ddarllen yn fuddiol. Prif nod- weddion llyfr anfarwol Kempis yclyw li'wyr- edd, symlrwydd, a difrifweh, ei gyfarwycldiad- au, yn nghyda'i naws, ysprydol, tawel. Efallai mai ei ddiffyg ydvw ei fod yn ochri yn or,modol at agwedd feudwyol ac enciliol y bywyd cre- fyddo], fel y gallesid dysgwyl oddiwrth fyn- ach. Yn yr oes biysur hon, pan roddir gv- maint o bwyslais ar weithgarwch allanol, y mae gan lyfr Thomas-a-Kempis ei genadwri. Mantais i yspryd y gweinidog, yn enwedig y gweinid'og poblogaidd, fydd troi yn ami i vsgol breifat y gwr o Kempis i ddysgu y gelf o aros yn llonydd gyda Duw. Llyfr defosiynol arall a gyfrifir yn glasurol yclyw Rheol Buchedd Sanctaiddi, gan Jeremy Taylor, yr hwn oedd vn Brotestant, ac yn un o dri chedym duwinyddion Lloegr. Cyfan- soddwyd y llyfr hwn yn Golden Grove, ardal brydierth yn Sir Gaerfyrddin, lie yr enciliasai Taylor yn ystod llywodraeth Oliver Cromwell, ac y mae'r swyn a berthyn i olygfeydd natur i w gael yn y llyfr. Yn wahanol i Thomas-a- Kempis, yr oedd Taylor yn ymhyfrydu vn ngclygfeydd a gwrthdd.rychau y byd oddiallan. C afodd brofiad helaeth, hefyd., o helyntion by. wyd cyhoeddus, a charcharwyd ef fwy nag unwaith yn ystod Al-erin-lvwodraetli. Ond dengys, ei lyfr na iedredd holl helbulon ei fyw- yd chwerwi dim ar ei yspryd, ond yn hytrach ei Dereiddiu a i g\rfoethogi. Eel yr awgrvm- wyd cisoes, cafodd v llydr hwn ddylanwad mawr ar feddwl John Wesley. Ar ol ei ddar- llen ysgrifenodd fel hyn Ar unwaith pender- fynais gyflwyno fy holl fywyd i Dduw, fy mç- ddyliau, fy ngeitiau, a'm gweithredoedd oil, gan fed yn gwbl argyhoeddedig nad. oes dir canol, ond fod yn rhaid i'm holl fywyd fod yn aberth i Dduw, neu i mi fy hun, hyny yw, i'r diafol.' Ac nid yw John Wesley end un eng- raifft (os yr enwocaf) allan o luaws, y bu llyfr Taylor yn gychwyniad newydd i'w hanes. Cyf. ieithiwyd y llyfr i'r Gymraeg gan Elis Wyn. a'r ganmoliaeth uwchaf a ellir ei roi i'r cvf- ieithiad ydyw dyweyd ei fod yn deilwng o ar- ddull odidog y gwreiddiol. Ysgrifenodd; Tay- 'or lyfr hefyd ar Reol Marwolaeth- Sanctaidd," fel cydmar i'r Buchedd,' yr hwn sydd wedi bod o fudd arbenig i'r claf: ondnidywo gymaint gwerth a'r llall. Nid: oes gymaint c angen dysgu pa fodd i farw. Y gamp ydyw byw yn iawn, ac fel cynerthwy i fyw yn dduw- iol, yn gyfiawn, ac yn sobr (dyna dri phenawd y llyfr), y mae Holy Living Jeremy Taylor yn hynod o werthfawr. Efallai mai y ddau lyfr a enwyd, un gan y Pabydd, a'r Hall gan y Protestant, ydyw y ddau oraf, a chyrneryd pob peth i ystyriaeth, o'r hell lyfrau defosiyn- ol. Ond wecli'r cwbl nid yr un math o lyfrau defosiwn sydd yn apelio at bawb. Gwell gan rai Gyffesiadau Austin na gwaith Kempis; ac eiaill a ddewisant y Puritaniaid o flaen Jeremy Taylor. Peed felly. Dylyned pob un ei chwaeth a'i dusddion ei hun. Os ydyw awdwr defosiynol i gario dytanwad ar feddwl y darllenydd, y mae vn ofynol iddo enill ei gvmeradwyaeth a'i gydsyniad. Ofer i'r dar- llenydd ddysgwyl gael lies os derliyn yr aw- dwr o'i anfodd. Ar y Haw arall, efallai mai yr aches fod ambell lyfr defosiynol yn ddi- lias I iii ydyw nad ydym yn ddigon ysprydul i'w werthfawrogi. Pan fo'r meddwl mewn cyflwr iawn, v llyfrau a'n bodidlo-nant oreu fydd y llyfrau mwyaf syral, ysprydol, ac ymchwil- iadol, hyny yw, y llyfrau tebycaf j'r Beibl. Yn mhlith y llyfrau hyn, heblaw y rhai a en- wyd eisoes, gellir nodi y rhai canlynol:—'The Devout Life,' gan De Sales (a gyfieithiwyd mewn rhan i'r Civniraeg) Gorphwvsfa r Saint,' gan Baxter; 'Taith v Pererin," gan Bunyan; 4 Rutherford's Letters Esfconiad Leighton ar 1 Petr; 'The, AN-Orlcl of Prayer. gan Monrad Moments on the Mount,' gan Matheson; 'Y Tafod Tan,' gan Arthur; Thoughts on Personal Religion," gan Goul- burn 1 Endeavours after the Christian Life,* gan Martineau ac, yn ddiweddaf oil, gadewch i ni enwi Gweddiau Dr. Parker :fel y maent i'w cael vn yr Inner Life of Christ,' ar Apostolic. Life.' Gyda'r fath. amrywiaeth o lyfrau defosiynol, ac nicl wvf wedi enwi y degwm o honynt, ni ddylaFr un gweinidcg too heb gynorthwyon beunyddiol i feithrin ei fyw- yd ysprydol. A chyda'r ell cadwed y Beibl wrth ei benelin yn barhaus.
OOG PWLLHELI.
OOG PWLLHELI. Y Wesley Guild.—Nos Wener, Chwef. 13, cafwyd dadl ddyddc.rol a.r Ai gan y lad neu y Earn v mae v dylanwad cryfaf yn ffurfiad cy- meriad y teulu ? Yn absenoldeb y Parch. Le- wis Owen, llywyddwyd y cyfarfod gan Mr. Richard Roberts, yr is-lywydd. Dadleuwyd ar ran v tad gan Mrs. Lewis Owen, a thros v fam gan Mr. Richard Roberts, New Street. Siaradwyd yn mhellach ar y cwestiwn gan Mr. Davies a'r. Llywydd. Rhoddwyd y testyn i bleidlais, a chafwyd mwyafrif dios v tad. Diolchwyd i Mrs. Owen a Mr. Roberts, a ther- fynwyd trwy weddi gan y Llywydd.—O.