Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
7 articles on this Page
M DIRYW.T AD CENEDLAETHOL.:
M DIRYW.T AD CENEDLAETHOL.: Tant cenedlgarol a darewir yn hyn o ysigrif; ac nid difias i neb o ddarllenwyr cysoin. Y Geninen' yw seiniau y tant hwnw. Da genyf fod 'Y Geninen' yn ffyddlawn i'w neges a'i chenadwriaeth genedlaethol, wedi arfer rhoddi ile amlwg ar ei thudalenau. nid yn unig, i len- yddiaeth y genedl, ond hefyd1 i foes a chrefydii yn mhlith ein pobl. Y mae llenvddiaeth gyf- Rodol cenedl i fod yn fynegiad 01 feddwl ac yspryd y genedl; ac nis gall fod yn gyflawn heb fod yn adlewyrchiad o gymeriad! a bywyd nioesol y bobl. Bydd a fynwyf fi yn bresenol a'r hyn sydd yn ddinystriol, mewn ystyr foesol, i genedl- oedd. Cymeraf yn destyn yr hyn a ddywedir am gyflwr moescl a chymdeithasol y dinasoedd hyny a ddinystriwyd, a welwyd unwaith yn ngwastadedd yr Iordd'onen.' Y mae rhyw bethau yn hanes diweddar ein gwlad sydd yn argoeIi yn ddrwg, msgys yr yspryd rhyfelgar sydd wedi tori allan mor ffyrnig; y duedd at chwareuon sydd, wedi ymddadblygu i'r fath rierth; a'r ymroddiad i fywyd o bleser a ,noethu.srw_ydd sydd mor gyffredinol. Y ma.e Y. pethau hyn, a'r cyffelyb, yn peri i'r dewr'af ei galon a'r mwyaf gobeithiol ei yspryd ofni ^eithiau fod y gogoniant ar ymadael, a diryw- iad cenedlaethol mawr wrth y drws. Eto, y niae arwyddion calofnogol hefyd, tnegys y bri) mawT a roddir ar addysg, yr ymdr'echion yn 1Ylhlaid sobrwydd, yn nghyda'r egnion, crefydd- 01 sydd ar waith yn ein tir. Pan y daw gradd o betrusdod am ddyfodol y genedl i feddwl y gwladgar, y mae yn naturiol 1ddo ymholi beth sydd wrth wraidd: mawredcli Cenedlaethol, ar un llaw, a pha heth, ar y llaw •tlrall, sydd yn peryglu ci llwyddiant neu yn ei ^arostwng. Nr olaf, fel yr awgrymwyd, y bydidl a fynw^'f yn awr; ac i benderfynu y cwestiwni yn tfoddhaol nid oes dim yn well nagedrych arno ngoleu haoesyddiaeth. Y mae yn hanes ein ydi ni bennodau duon a thywyllion yn gystal a rhai goleu a dysglaer; ac wrth dd,arllei. y thai duon, er mai gwaith trist ydyw, ceir lla- er gwers bwy,-ig ar ,achoision aflwyddiant a aros.tyngiad oenedloedd. Gwahoddaf y dar- nydd i edrych, gyda mi ar ddarn bycha.n a 0 r pennodau hyn, un nad oes ei dduach s'wn. hanes. Nid gorchwyl pleser.us ydyw j."n' gan mor ddu ydyw, heh gymaint ag un c nell weri ynddo na'r wawr leiaf 01 degwch. y ^arfyddir a'r hanes yn gynar iawn yn Llyfr es J^rau' yr hyn a. ddengys miot fore yn han- }r byd y gallodd. rhai dinasoedd a phobloedd ^iygru. Ymddengys rhai cenedloedd. fel •medau am fyr-dymor yn ffurfafen Hanes; J'n ^Ua co^ir hwynt, h,eb obaith ail-olwg arn- • cyfiymant ar draws y ffurfaf,en fel pe ar 1 I frys am ddifodiant. Poblynbry.SLLOtuadin- ystr oe-dd pobl dyffryn teg Sodom a Gomorah. Heb arafu, nac ymbwyllo i ystyried, cerddent rhagddynt gyda brasgamau i wyneb dinystr buan. Damniwyd hwynt a dymchweliad,' fel y dywed yr Apostol PedT a gosodwyd hwynt yn esampl i'r rhai a fyddent yn annuwiol.' Mynych y cyfeirir yn yr Hen Destamen.t a'r Newydd at yr esampl' nodedig hon a dwys- ion yw'r inoeswei-si a. dynir oddiwrthi. Er fod yr enw Sodom, fel y bwysicaf o, ddin- asoedd y gwastadedd, ac fel y flaenaf, ond odid, yn y camwedd, wedi ei gysylltu: arm byth ag un pechcd gwaradwyddus ag y mae' ei enwi yn codi gwrid i wyneb cymdeithas barchus; eto, nid ydym i feddwl mai yr un pechod hwnw a'i 'damniodd a dymchweliad.' Yr oedd yno bechodau eraill oedd yn achles i'r drwg hwn, ac yn darpar soil' gyfaddas iddo i' flaguro a thyfu yn nerthol. Ac y mae o bwys i'r rhai sydd yn caru eu cenedl i wylio rhag bod y drygau rhag'arweiniol hyny yn ffynu yn y wlad. Y nuae v proffwyd Ezeciel, wrth ry- buddio ei genedl o'i pherygl, yn ei hadgofio1 o dynged Sodom, ac yn dangos yn eglur ei fod yn gweled gormod o debygrwydd ynddi i'r hen ddinas aethai dan felldith. Yn wir, gwel hi mewn rhyw bethau yn, waeth. Geilw y brif- ddinas, Jerusalem, yn chwaer i Sodom,; a chyfeiria at ddrygau o'i mewni oedd yn cyfiawn- hau y cyfryw ddysgrifrad. Yn ei gyfeiriad at Sodom dywed, Wele, hyn oedd anwiredd dy chwaer Sodom, Balchder, digonedd bara, ac amlder a iseguryd oedd ynddi ac yn ei merohed ac ni chryfhaodd hi law yr al-ighen,o- a'r tlawd,' &c.-O'r 'Geninen' am, Ionawr.
-noR-UNDEB CERDDOROL Y WESLEY…
-noR- UNDEB CERDDOROL Y WESLEY AID.: Cynaliwyd pwyllgor cyffredimol yr Uncleb uchod yn Nghonwy, ddydd Sadwrn diweddaf. Yn absenoldeb anorfod y Llywydd (Mr. J. W. Jones), cymerwyd y gadair gan Mr. J. Pierce- Lewis, Rhyl. Daeth cynulliad lied gryno yn nghyd. Penderfynwyd yn unfrydol fod y Gy- manfa Gyffredinol i'w chynal yn Mhafilioni Caernarfon, ddydd! Llun, Mehefin 15. Y tonau a genir yno ydynt :-Goleugel1, Abridge, Berlin,, Fulda, Weber, Bryn Moriah, Cefn-bedd Lle-i welyn, KicomachUis, Bullinger, Bryniau Can- aan, Caio, Angel's Story, St. Elizabeth, Cen- sorious, Balducci, St. Sylvester, Liang,oed'mior, Eirinwg, San Remo, Triumphant, Gainsworth, Lux Benigna, Adre'n D'od, Caersalem, yn nghyda'r Chant, Ti Dduw a Folwn.' Wrth gwrs, dysgwylir y rhoddir sylw i'r ddwy an- them, sef Pwy yw y rhai hyn' (J. H. Ro- berts), ac Enaid' Cu' (Isalaw). Dymunir hefyd ar i'r gwahanol gylchdeithiau drefnu i gynal 'rehearsals,' yn y lleoedd mwyaf cyfleus, mor fynych ag y byddo modd 0 hyn i ddydd1- iad y Gymanfa. EVAN Thomas, Ysgrifenydd. Bangor, Chwef. 13, 1903.
MYNACHLOG NEDD. --
MYNACHLOG NEDD. Dyrchafiad. — Bydd yn dda wm luaws cyfeillion Mr T. J Howells, yr hwn sydd er's rhai blynyddau yn oruwchwyliwr yr Edinhurgh a Glasgow. Insurance yn Nghastell Nedd, ddeall ei fod eto wedi cael codiad, a symudiad yn mlaen Cafodd gynyg taer i gymeryd gofal holl Gwm Aberdar 0 ben bwy gilydd, ond gwrtbododd y cynygiad er mwyn aros yma yn ein plith ac yn awr y mae y Cwmni wedi el benodi i gymervd yn ychwanegol at ddosparth Castell Nedd, ddosparth Port Talbot ac Aber- afon 0 dan ei ofal. Dengys hyn yr ymddiried- aeth lwyr sydd gan y Cwmni yn Mr. Howells. Yr ydym yn y Fynachlog yn falch ei fod wedi dewis aros yn ein plith, ac yn llawenhau yn ei ddyrchafiad. Y mae efe o wasanaeth mawr i'n hachos yn y lie ac yn y gylchdaith, Beth bynag yr ymaflo ynddo, efe a'i gwna ei holl egni. Cymdeithas y Bobl leuaioc.-Y mae y gym deithas hon yn cyfarfod bob nos Fawrth. yn cynyddu yn ei rhif a'i dylanwad. Y mae y rhaglen wedi ei tbynu allan am y flwyddyn. Y Capel.—Dysgwylir y bydd y capel yn barod i fyned iddo, wedi ei adnewyddu, yn mhen ychydig wythnosau. Bydd yn harddach nag y bu erioed o'r blaen.Goh. [Bu bron iawn i chewi golli y tren-Goh.]
Advertising
'A work of Art' may be truly said oi 1 PIorniman's Almanactc for 1903. The picture is beutifully printed in Mezzotint, and repre- sents a. Japanese Lady taking tea. This Ar- tistic Calendar is now being Given Away in every Town and Village of the United King- dom, by the 10,000 Retailers of Horniman's Pure Tea. In packets only from 4d. to 10d. per quarter lb. Full weight without the pack- age. Sold by:—At Rhyl: Williams, 34, High Street; Harrison, Wellington Road; and Evans, 62, High Street. Rhuddlan: John Roberts, Hfgh Street. Holywell: Edwards and Lloyd, grocers. Denbigh: Roberts, High Street. Llandudno: Reberts-, chemist. Col- Roberts, Hfgh Street. Holywell: Edwards and Lloyd, grocers. Denbigh: Roberts, High Street. Llandudno: Reberts-, chemist. Col- j wyn Bay: Lewis, grocer, &c., Comet Stores. St. Asaphi: Price, grocer. Halkyn: Jones, grocer. Newmarkelt: N'ut^all, grocer. Blaen- au Festiniog: Jones, chemist. Abergele:
DILEAD DEDDF ADDYSG.
DILEAD DEDDF ADDYSG. Nos Lun, yn Mristol, yn Colston Hall, cyn- aliwyd cyfarfod i wrthdystio yn erbyn Deddf Addysg ac i hawlio ei diddymiad. Codwyd y cyfarfod o dan nawdd Cyngor Eglwysi Rhydd- ion Bristol, ac yr oedd y neuadd enfawr yn orlawn o bob!. -Air. Lloyd George oedd. y prif siaradwr. Efe a ddywedai mai ei syniad ef am y ffordd i gael y Ddeddf wedi. ei diddymu oedd ei gweithio yn y fath fodd ag y ceir eu, gwrth- wynebwyr i gyduno i hawlio hyny. Bwriad- wyd hi yn bastwn i'w roddi ar gefn Annghyd- ffurfiaeth. Cyrnerer y pastwn o law y rhai a'i cialiant. Wedi enill y frwydr ni byodai ryfedd ganddo i'w harweinwyr ddod! yn mlaen a dy- weyd, "Onid yw hyn yn ysplenydd! Gwnaed hyn oil trwy ein gwaith yn myned i fyny ac i lawr i'r wlad i ganmol Mr. Chamberlain.' Nid oedd efe am wneyd hyny. Dywedidi weithiau os gwneid y Ddeddf yn aneffeithiol y niweidid addysg y plant. Dim o'r fath beth. Ni cheid byth gyfundrefn o Addysg lwyddianus yn y, wiad hon hyd nes y dygir y ddadl hon i der- fvniad. Dywedir wrthyn.t fod yn rhaid iddynt weinyddu y Cyfraith. Yr oedd! efe am iddi gael ei gweinyddu yn y fath, fodd, ag y byddai yn ddrwg gan ybclbl a alwasant am dani eu bod erioed wedi cael y fath, Gyfraith. Yn mhen tail' blynedd, os yw y trefi a'r wlad yn meddwl gwneyd busnes, ceir cyfarfod. o Eg- lwyswyr yn y Neuadd liono yn organyddu passive resistance.' Yr oedd Cyngor Sir Caer- narfon (o'r hwn y mae efe yn Henadur) wedi C3Tfarwyddo surveyor y Sir i ymweled. a'r lioll ysgolion, ac i roddi adroddiad o'r adeiladau eliJfygiol a'r adgyweiriadall. angenrheidiol, a thyfreithiwr i chwilio allan pwy a roddodd y gwaddoliadau. Yr oeddynt hefyd yn myned i gael allan beth a ddys'gid yn Ysgolion yr Eg- lwys-beth oedd gamkfynt i'w ddyweyd am Oliver Cromwell, er engraifft. Wed" gwneuth- ur o honynt hyn bydd i ddarpariadau yr Act ddechreu gwawrio ar glerigwyr yr Eglw3's Se- fydledig. Dywed yr Act fod yn rhaid iddynt gadw a chynal yr ysgolion hyny. Dyna y modd y m.aent yn myned i wneuthur hyny. Y maent am ei gwneyd mor effeitbiol fel na chaiff yr un plentyn ei wenwvno gan awyr ddrwg; caiff pob plentyn ddigcn o oleuni, a chaiff pob plentY11 wybod v gwir am hanes crefydd rydd yn ngwlad ei enedigaeth. Bydd y clerigwyr yn dyweyd, Nid yw hyn yn swnio yn addawol, beth a gawn ni yn ad-daliad ?' Yr atebiad a fydd Chwi a gewch cyn lleiedl ag fydd yn bosibl i ni ei roddl i chwi. Ni roddwn dreth i chwi os gallwn helpu oni bydd i chwi osod eich hysgolion ar yr un sail a sefydliadau cyhoeddus eraill. Y mae pob se- fydliad a gynelir o'r trethi yn cael eu rheoli gan y trethdalwyr, ac yn rhoddi chwareiii teg i bob sect a chredo. Os gwnewch. chwi yr un modd ni a ymddygwn atoch yn haelionus, ond nid fel arall.' Nis gellir cadw i fyny gyfun- drefn a roddo drefnu i gael yr arian i un dos- parth o bobl, a'r rheolaeth i ddosparth arall. Cybycl ag y dewisir athrawon nid am eu bod yn deall y gelfyddyd o addysgu, ond yn benaf am eu bod yn wasanaethgar i'r Eglwys, nis gellir cael cyfundrefn effeithiol. Dywedir wrth Swyddfa Addysg, Yr yelych wedi gosod arnom dasg anmhosibl. 2si a wnawn yr hyn a allwn, ond ni.s ganwn 'vneuthur eich ysgolion yn effeithiol. Ciwastio arian cyhoeddus ydyw.' Dywedir ein bod yn nacau gweinyddu Act Sen- eddol. I'r gwrthwyneb, y maent yn cychwyn ei gweinyddu yn awr yn Sir Gaernarfon, ac yn gwi. eyd mor drwyadl fel nad yw y clerigwyr yn ei hoffi, Nid hwn oedd; y Mesur oedd gan y clerigwyr ei eisiau. Yr oedd ganddyrt eisiau gweinyddu y rhan oedd yn dyfod gyda'r arian. 'Xa,' ebai y Rhydd-Eglwyswr, 'y mesur, yr holl fesur.' Yr oedd efe- yn meddwl eu bod i'w cyxiawnhau wrth ddefnyddio pob adran yn yr Act yn arf i roddi diwedd arni. Dywedai Dr. Clifford nad oed(dynt yn 3'mladd yn erbyn ewyllys y wlad. Gofynid am dreth i gadw i fyny addysg o rywogaeth ddefodyeldol,1 ac yr oedd ef yn gwrthod ei thalu. Pasiwyd penderfyniad yn conclemnio yr Act yn unfrydol.
Advertising
I To, drink common Cocoa is little less than an abomination, asi those who know ot what uncocoalike ingredients such hodge-podges are composed can well testify. For general drink- ing at meal times, and even between meals, nothing could be more beneficial than. MAZAWATTEE COCOA while for nourishing the system, and bracing it for exertion it possesses very exceptional qualifications.'—GORDON STABLES, C.M., M.D., B.A. 1 I Mae'n Wir Dyga Miloedd « Ddyoddefwyr iwrth Ala- hwylderau y Swaed a'r Croen Dystiolaetfe ddiolchgar i Deilyngdod .4 4 HUGHES' Blood PILLS FEL MEDDYGINIAETH CYFLYM, EFFEITHIOL, A SIC," Ni welais i ddim tebyg i HUGHES'S- BLOOD PILLS at GLEFYDAU Y GWAED, CROEN, CYLLA, AFU, a'r ARENAU. I gywiro pob afreoleidd-dra yn natur cyfan- soddiad y Gwaed ac a all gynyrchu cynifer o'r Anhwylderau gresynol sydd yn blino pob dosbarth. A. Gwnant Hyny!! Symndant bob sylwedd niweidiol a Gwen- wynig o'r Gwaed. Cyffroant a chynyrchant Egni, a Chryfhant yr holl gyfansoddiad, a Bywiocant bob rhan tu-fewnol o'r corff. Y mae profiad cyffredinol yn cadarnhau EFFEITHIAU WYDD DIGYMAR Y Gwaed Feddyginiaeth Bydenwog hon er symud a llwyr wella bob amser DIFFYG TRAUL, POEN PEN, BILIOUS- NESS, AFU DRWG, CORFFRWYMEDD, GWYNTCHWYDD, GWALL-DREULIAE* dyspepsia), CLEFYDAU Y CROEN, A TARDDIADAU Y CNAWD, PENDDYNOD. ECZEMA, SCURVY, Y BLAST (Erysipelas), PILES, FITS, NERVES GWAN, ISELDER YSPRYD, ARENAU DIOGLYD, POEM CEFN (Lumbago), Y GWYNEGON (Rheu- matism), &c., &c. I FENYWOD.— Y mae HUGHES'S BLOOD PILLS Y, mwyaf effeithiol er symud pob achos o'r An- hwylderau sydd dueddol i'r rhyw, yn Hen aO- Ieuainc. A gellir bob amser ddibynu amynt, Treiwch Hwynt. Gwellhad sydd Sicr SYLWER.—Nid oes dim yn ddidwyll a chywir heb y Trade Mark, sef Hun caIon 1 ar bob blwch fel yma. Gofynwch am HUGH BLOOD PILLS, a mynwch weled llun y galon arnynt. Gochelwch rhag cael eich twyllo. -I- Ar werth gan bob Chemist a gwerthwy* Patent Medicine am Is. l^c., 2s. 9c., 4s. 6c. Neu danfoner eu gwerth mewn P.O. De. Stamps at y gwneuthurwr- JACOB HUGHES, Manufacturing Chemise Penarth. Ar werth yn America gan R. D. Williams, Chemist, Plymouth, Penn. GOMER'S BALM ELI AT BOB CLWYF. BALM a iacha Glwyfau ar jj Traed, Cluniau, Pen, Gwddf, Erysipelas, Manau Llidiog a Digroenedd, Cornwydoa Crawnllyd, Coesau Drwg. GO>TER'S BALM a iacha Fronau a Phem Bronau Dolurus, Traed Chv/sedig, Tor- iadau Allan, Crach yn Mhenau a Gwyn- ebau Plant, Llygriadau a Llosgiadau yn mhob.rhan o'r Corff. I GOMER'S BALM a iacha Ddwylaw Toriadol, V) 6aid ac Amrantau Dolurus, Crafu, Scnxvy, Gwynegon, Cymaiau Poenue. Chwyddiad, Tarwden, Malaethau, &c. Y mae GOMER'S BALM yn hynod effeitb- iol at bob math o Glefydau allanol y CorfL Rhodder prawf arno. Ar werth gan bob Chemist a gwerthwyy Pat nt Medicine am Is. lic. y blwch, neu I danfoner eu gwerth mewn Stamps neu P.o.
NODIADAY 3YFUNDEBOL.
web. y bregeth, Crist a'r Cartref,' ac y mae'r ar Gristionogaeth, a Bywyd Dyddiol' yn Mn y ceir sylwadau ymarferol. Pris y gyfrol yw haner cor on. Y mae y Parch. John Hornabrook i'w; fawr longyfarch ar y Chapel Report' am 1902, sydd newydd, gael ei gyhoeddi. Ymddengys rnewn amlen newydd atdyniadol iawn, a rhydd bob adroddiad arall yn y cysgod. Y mae gol- Ivg arno yn gwneyd i chwi teddwl mai un o gylchgronau tymor Nad'olig ydyw. Y mae'r l'ictiwrs, y rhai a barent fod yr adroddiad yn nodedig er's llawsr o. flynyddoedd, nid' yn "unig yn lluosocach, ond y mae cryn nifer o honynt wedi eu hargraffu olewn gwahanol liw- iau. Ar wahan i hyn yma y mae y document' rhyfeddaf a gyhoeddwyd erioied gan ein Cyfun- deb. Yn ystod y blynyddoedd: diweddaf y mae yn rheolaidd wedi cynyddu yn ei faintioli. Y mae yr un eleni yn coroni y gyfres hirfaith. Nid yw yn dslio mewn areithyddbg, ond gyda ffeithiau syml. Y mae'r ymgymeriadaui ne- wyddion a ganiatawyd yn ystod y flwyddyn ddi. weddaf i gostio 625,234p:. Dyma ffug.wr na •chafwyd o'r blaen yn hanes y Cyfundeb. Tal- wyd o ddyledion yn ystod y flwyddyn y swim o 45,269p., yr hyn oedd fwy na'r llynedd o 11,556p. Cyfanswm o ddyled a, dialwydi yn ys- tcd. tymor Pwyllgor y Capeli (sef 48 01 flynydd- au) ydyw 2,703,518p. Y m-ae, 'returns' adeil- adau gorpheneclig yn dangos cynydd ar y flwy- ddyn ddiweddaf. Y swm a wanwydi o dan y penawd yna oedd 223,523p., tynydd o 44,805p. Allan o 8,000 trusts' ceir fod 5,532 yn glir a 'ddyled. Yn ystod y flwydd'yn y mae- cydsyn- iad wedi ei rhoddi i adeiladu 119 o gapeli, y rhai a gostient 403,179p. Y mae hyn. yn gyn- vdd -o 206,903p., ac o wyth, ar hugain. o gapeli. Nis gallwn ymhelaethu. Cyngcrem ein dar- llenv.yr i fynu y gyfrol ddyddioxol a gwerth- fawr hon. Fe wna darlleniad o'r Adroddiad! galluog hwn eu synu yn fawr o fawredd y .gwaith a wnaed. Y mae yr Eglwys Wesley- aidd i fod yn un mwy goigoneddus o lawer yn y dyfodol. Yr Arglwydd a wnaeth i ni bethau TOawrion, am hyny yr ydym yn llawen.' Y Llyfrbryf Wesleyaidd.