Y Gwyliedydd

NODflfcDAF CYFUNDEDOL. Nadolig llawen i olygyJJ, darllenwyr a chyhoeddwyr y GVVYLIEDYDD. » < Derbyniwyd 6,747p. 19s. 6c. yr wythnos ddiweddaf i Drysorfa yr Ugeinfed Ganrif. Cyfanswm 7 I 3,2 17P. 6s. 8c. < <t w Pwrcaswyd yr Albert Hall, Nottingham, i bwrpasau Wesleyaidd am 8,ooop. Cost- iodd yn wreiddiol 2o,ooop. Sefydlir cen- adaeth ynddi. • Gwelwn fod y Parch. Josiah Mee, o West Brunswick, wedi llogi theatre i gynal gwasanaeth ar ol yr odfaon ar y Sabboth. Yr oedd y cynulliud cyntaf yn 2,000. < Da iawn genym weled fod Dr. Kelynack wedi ei appwyntio yn physician to the Manchester North London Hospital for Consumption and Diseases of the Chest. Mab ydyw i'r Parch. Nicholas Kelynack. » w Mae sail genym dros ddyweyd fod gwledd lenyddol o radd uchel yn aros darllenwyr yr 'Eurgrawn' am Ionawr, oblegyd bydd ei brif erthygl yn d'od oddi- wrth ysgrifbin ei olygydd galluog, Dr. John Hughes, yr hwn a ysgrifena ar Hanes y Creu Ga mor bell y mae Daeareg a Gen- esis yn cytuno. <t w Agorwyd Soldier's Home newydd yr wythnos ddiweddaf gan Syr Trotter yn Llundain. Ar yr achlysur mynegodd Syr George Hayter Chubb, fod cynllun newydd i gael ei hysbysu tnvy ba un y gwerir y swm o ioo,ooop. er eangu a chadarnhau y Soldier's ana Sailor's Home drwy'r deyrnas- w w Y mae anrheg ddyddorol iawn wedi cael ei wneyd i awdurdodau Coleg Lincoln- hen goleg John Wesley-gan Syr Henry Fowler, o engraving o'r enwog Holy Club.' Yr oedd y copi paentiedig gwreiddiol gan Marshall Claxton, tad yr hwn ydoedd un o bregethwyr cyntefig MethoJistiaeth Wesleyaeth. « « Gwelwn fod ein cydwladwr poblogaidd y Parch. John Hugh Morgan, wedi el ethol yn unfrydol yn Llywydd Cyngor Eglwysi Rhyddion Lerpwl. Llongyfarchwn Mr. Morgan yn galonog iawn. • m u Hysbyswyd ni mai y Parchedigion Hugh Jones, Cadeirydd y Dalaeth Evan Isaac, Merthyr David Darley Davies, Bagillt; a W O. Jones, Aber, ydynt bregethwyr gwyl flynyddol Nadolig capel Peniel, Fflint. w Da genym ddeall fod y Parch. David O. Jones, Lerpwl, ar gwblhau ei Esboniad ar Efengyl loan a'r Parch. John Humphreys Trefeglwys, yr eiddo yntau ar Lyfr Joshua. Fe gofia ein darllenwyr mae ar gyfer y Maes Llatur y mae y rhai hyn. « w < Er fod y rhyfel wedi dyrysu sefyllfa yr Eglwys Wesleyaidd yn Neheudir Affrica, eto i gyd, y maent wedi penderfynu codi 5o,ooop. i Drysorfa yr XX Ganrif. Y mae 45,ooop. wedi eu haddaw, a 25,ooop. wedi eu talu i'r Trysorydd. ■ s Yr wythnos hon dygir allan y Methodis Weekly fel Christmas Number.' Sicr- heir ein darllenwyr y bydd yn rhifyn cam- pus. Y mae cryn lafur a thraul wedi cym- eryd lie er ei gynyrchu. Yr ydym yn galonog, ie, yn taer gymell ein darllenwyr i'w archebu yn ddioed. ft K » • Hysbysa Mr. John Harding, Ysgrifenydd y Wesleyan Methodist Local Preacher's Mutual Aid Association fod y diweddar Barch. B. Deakin, yr hwn ydoedd Glerigwr perthynol i'r Eglwys Sefydledig, wedi ga- dael yn ei ewyllys olaf swm pwysig i'r gymdeithas hon, am ei fod wedi ei argy- hoeddi o dan weinidogaeth, pregethwroi cynorthwyol lawer 0 flynyddoedd yn ol. a • « It

NODIADAU GOLYGYDDOL. DYMUNEM alw sylw neillduol ein Pwyllgor. au Dirwest trwy Gymru benbaladr at ohebiaeth Parch. J. Eiddon Jones, a welir mewn colofn arall, parth yr ymdrech i gael Miliwn o Ardyst- iadau Newyddion. Yc ydym yn awyddus iawn am fod ein Cyfundeb yn Nghymru yn gwneyd ei ran yn rymus gyda'r eymudiad, mel, er mwyn j yr amcan ei flun. Y mae eisiau all hands' ati. I Y mae yr ymgymeriad yn; fawr ac yn anhawdd, II ond yn annrhaethadwy hwysig a theiiwng. Ac heblaw hyny yr ydym yn cyfaddef ein bod yn eiddigus dros i'n Heglwys yn Nghymru yn ol ei rhif sefyll yn anrhydeddus; yn y cydymdrech. Cymelliad ail raddol yw hwn, y mae yn wir, eithr y mae yn un cyfeithlon, ac nid yn ddi- bwys. Ond y pwnc mawr yw cyraedd y nod. Ni bu erioed fwy o reswm dros ymdrechu. 1 mae un o'r proffwydi yn ein dysgu fod Duw j Nefoedd, y gwir Dduw, am newynu y gau-dduw- iau. Y mae genym ninau eisiau nid yn unig gyfarfod a'r Fasnach feddwol trwy ddeddfau Seneddol hyd y gellir, ond gyda hyny i'w nhe- wynu. Gwyddom gystal a phawb arall nas gell- ir sobri dyn trwy ddeddf Seneddol, ond gwydd- om fod modd symud y temtasiynau i ymyfed a meddwi o'i ffordd i fesur pell trwy ddeddfau Seneddol rhesymol a chayfiawn. Ond trwy xwyr-ymataliad y dyn yn bersonol y gwneir ef yn gryf-y bydd ganddo netrh yn ei gymeriad, a sicrwydd dyogelwch. Darllener ysgrif Mr. Jones a'i ysgrif arall sydd yn cynwys Pender- fyniad Cymanfa Gwynedd parth Cyfraith new. ydd y Plant a'r Ddiod fydd yn dyfod i rym wythnos i heddyw. Bu y dysgedigion yn Nghymru yn siarad cryn dipyn ar yr Ysgolion, ac ar Addysg, yn uystod yr wythnos ddiweddarai. Yr achlysur oedd toriad yr Ysgolion dros Wyliau y Nadolig; a dywedwyd llawer o bethau o bwys i'r ysgolor- ion, ac yn wir, i'r athrawon a'r arweddwyr, yn y fargen. Rhoddai y Proffeswr Ellis Edwards, yn Nolgellau, le i addysg goruwch moddion en. ill bywioliaeth yn unig. Wrth gwrs, y mae addysg yn. gymwysder arbenig i enill bywiol. -aethj oblegyd y mae addysg briodol yn ddad. blygu dynoliaeth, a pha fwyaf o ddyn a fyddo dyn-a dynes hefyd, h.y., pa fwyaf fyddo eu dynoliaeth wedi ei dadblygu a'i chryfhau, gallu- ocaf yn y byd y byddant i :enwi pa gylch byni-g y gesyd Rhagluniaeth hwynt ynddo mewn bywyd gydag effeithiolrwydd a llwyddiant. Credwn fod eisiau argracu syniad y Proffeswr Edwards yn ddyfnach, ac yn fwy cyffredinol, ar feddwl y wlad. Tybir yn gyffredin na bydd addysg yn werth dim oni bydd hi yn foddion uniongyrch- iol i. eniJ arian. Y mae ffurfio arferiad o fedd- wl, eangu cylch gwybodaeth, dyrchafu syniad- au, a choethi a phuro chwaeth yn enill mawr i'r dyn unigol, ac i'r genedl y perthyna iddi Ni raid i ni ddyweyd yn y colofnau hyn nad ydym yn dal, ar un cyfrif, fod addysg, yr addysg oreu, hyd yn nod, yn ddigon i ddyn. Y mae ganddo eisiau ei ddysgu gan yr Athraw Mawr, a'i wneyd yn ysgolhaig i Deyrnas Nefoedd, cyn y gall efe wneyd y goreu o'i addysg yn y byd hwn i ddy- benion goreu cymdeithas yma, ar wahan i'r cymwysder a roddir gan y ddysgeidiaeth hono yn unig i fyw mewn byd uwch a gwell. Ond y mae dysgybliaeth addysg yn ysgolion y wlad yn fantais annrhaethadwy i wneyd y goreu o grefydd. RHOES araeth Arglwydd Rosebery yn Ches. terfield gymelliad feddwl, ac i siarad ar ys. grifau nid ychydig. Yn wir gellid dyweyd fod pawb a'i stori ganto ar ol y nos Lun y bu efp yn ei thraddodi. Rhyw feddwl yr oeddym ni mwy na pheidio fod pawb yn cael ynddi yr hyn a fynent: rhai i ganmol, a rhai i gondemnio. Dywedai Mr. Asquith ei fod ef yn ddibetrus yn glynu wrth bolisi Arg:wydd Rosebery, yn f-irn iadol a chyfosodol heb wahaniaethu mewn dim o bwys. Dymunai Mr. Asquith wasgu ar :i gyd-Ryddfrydwyr fod llinell. o bolisi ddeffiniol, ymarferol yn bod, yr hon na thramgwydda un. rhyw egwyddor y mae pob Rhyddfrydwr yn rhwym o'i phroffesu, a'r hon a foddha hawliad- au y buddiant a'r anrhydedd cenedlaethol. Purion, bydded i ni oil gytuno i fyned ar hyd y Linell honoc-wedi gwneyd yn sicr yn gyntaf ein bod ami. Condemniai Mr. Asquith y terfysg a fu yn Mirmingham yn ddi arbed. Ond y mae Mr. Asquith, fel Syr Henry Fowler, yn Ymerod- rolwr cadarn, ac am gadw Arglwydd Milner yn Neheudir Affrica. BYDDy Senedd-dymor yn agor ar yr 16eg o'r mis nesaf. Y mae yr amser yn ymyl, ac y mae yn dda genym hyny. Nid ydym yn dyweyd felly am ein bod yn dysgwyl, nac yn gallu go- beithio., am ddeddfwriaeth werthfawr i'r wlad. Byddai dysgwyl hyny oddiw.rth y Llywodraeth bresenol yn ynfydrwydd y gwell genym ymgroesi rhagddo. Ond pan fyddo y Senedd yn eistedd y mae gobaith yr arefir rhyw gymaint ar rysedl y Llywodraeth. Gwir fod rhai o'r gweinidogion yn addaw deddfwriaeth. Addawodd Mr. Ritchie yr ymddengys rhai o'r hen wynebau eto, megys Mesur ar gyfer Meddwon gwastadol a dau neu dri o'r un dosparth. Gwyddys fod sibrwd fod yn mryd y Llywodraeth i ddwyn Mesur Addysg yn mlaen. Ond rhaid i'r wlad wylio rhag iddo fod yn Fesur Gwaddoli Eglwys Loegr yn He hyny. Y mae gan, y Llywodraeth lawer mwy o ofal am yr Eglwys nag am yr Ysgol, am y Per- son nag am y Plentyn. -Nis gellir bod yn rhy ddrwgdybys o'r Llywodraeth bresenol ar y ewes. tiwn, nac ond ychydig iawn o gwestiynau eraill. CYFEIRIASOJI mewn colofn arall at yr helynt 1(" a fu yn Birmingham. Gwelsom yn argraffedig ddarfod i Mr. Chamberlain dctyweyd wrth oheb- ydd a fu yn tynu allan o hono y dydd canlyno7 nad oedd efe mewn un modd yn beio y dinaswyr am wrthdystio yn erbyn Mr. Lloyd-George; ond efe a fawr ofidiai am y niwaid a gafodd y 'Grand old Town Hal.' Dyna YsgrifenyM Tre-feaigaethau Prydain Fawr.