Y Gwyliedydd

YR YMGYRCH DIBWESTOL YN NHAL- AETH GOGLEDD CYME 0". Foneddigion,- Y mae'r adeg eleni etc wedi dod i wneyd ymoaodiad eyffredinol trwy y Dalaetb, ar feddwdod, so ymyfed. Y mae'a hyabya j'oh dftrlleo- wyr fod y Sabboth diweddaf o Tachwedd yn oael ei Heilldno yn flynyadol yn ol penodiad y Gynadledd i roddi amlygrwydd arbenig i', aohoa dirwestolj a ohredaf fod y gwahanol leoedd, y blynyddoedd diweddaf yn dra ffyddlon i'r penodi&d. Erfynia y Pwyllgor Dirwestol yn y moad Diwyaf difrifol a thaer ar i'r mator pwysig hwn gael sylw dyladwy eleni eto. Erfynir ar i bob pregethwr trwy y dal- Beth roddi lie amlwg i'r mater, so hefyd ar i bob yagol Sal roddi ryw gymaint o amser, caiil ai i dra- ddodi anerohiadau ar y pwno, neu i weddio ar ran yr aohoa dirwestol. Hyderwn yn fawr na bydd i'r nn lie yn y dalaeth adael i'r Sabboth neaaf fyned heibio heb i rywbeth gael ei wneyd, mewn rhyw wedd neu gilydd er ceiaio hyrwyddo y symudiad teilwng hwn. Map genyf hefyd i alw aylw y Dalaeth at y trefniant neilldacl arall sydd yn ein plith er'r rhai blycyddae bellaob, aef oael gan frodyr i roddi en gwaaanaeth yn rhad ao am ddim, oddigerth talu y cludiad, am ddwy noson yn y gwahanol gylohdeithiau. Y roae y oynllun hwa wedi profi yn llwyddiatms iawn mewn ami i ardal. Bhoododd gyohwyn effiaithiol i ym- drech ao egni o blaid dirweat mewn llaaws o gyloh- deithiau. Diegwylir i'r oylohdeithiauoll roddi cefn. ogaeth calonog i'r trefniant, ao hefyd i'r gweinidog- ion benodir i'w gwaaanaethu, barban eleni eta yn ei llafur oariad. Y mae y Parch J. Felix yu garedig wedi trefnu y gweinidogion l'r gwahanol gylohdeith- iau. Oeir y trefniant yn dilyn y Dodyn hwn. Er- tYJair ar i'r arolygwyr ohebu gyda'r gweinidogion penodedigi'r gwahanol gylohdeithiau, a hyny ar fyrder, er mwya siorhau oyd-ddeall llawn yn nghyleh amser cynaliad y oyfarfodydd, fel na bydd yr un gylohdaith yn oael ei hamddifadu o honynt. Hefyd dymnnir ar i'r arolygwyr ofaln fod trefniadan llawn ao meithiol yn oael en gwneyd ar an oyfer. Rhoddir pob oyhoeddnsrwydd posibl iddynt. A fyddai yn ormcd imi tybed ofyn i ysgrifenydd dirwestol pob j oylohdaith anfon adroddiad byr imi o'r oyfarfodydd gynelir yn en cylohdaithian-nifer amryw syniad o'a heffeithiolrwydd, falygallwyf gyflwyno adrodd- iad o'r gwaith a wneir trwy y oynilan hwn i'r Oy- farfod Talsethol nesaf. YmdaSwn o ddifrif oalon i'r gwaith hwn yn yetod yr wythnosaa sydd o'n blaen. Y mae 11a o facidwoo eiaian en 80bri, a thyrfa ar y ffordd i fyned yn feddwon eisiau a a harwaia oddiar y llithrigfa, a'r plant oil eiaian ea dyogein. Da genyf feddwl nad ydym fe) Cyfaadebynaili ucrhyw gyfundob yn y Dy^ysogaetb, yn ol ein rhif a'n north, yn ein hytaroddiad a'a hegni gyda'r ay- inndiad dirwestol. Paidiwn a llaesa dwylaw yn nghsnol y rhyfei, ond d, blwo ain diwydrwydd yn y dyfodol. Yr eglwya a Iwydda fwyaf yo y blynyddau nesaf yma fydd yr eglwya a we thia fwyaf egniol yn orbyn meddwdod an ymyfed, MO bhid aobrwydd- a llwyrymwrthodiad. Rhoddwn gefnogaeih i ddir- weet ya mhob agwedd ami. Dafnyddiwn y Bands of Hope i blanu egwyddorion li^yrymwrthodiad yn meddyliau a chalonau y to sydd yn oodi. Peidiwn gadael i'r aefydliad gwerthfawr hwn fyned yn rhyw g!wb dillad yn unig. Defnyddiwn bob cyflensdra ddaw i'n gafael i anog ein pobl ieasico i ymwrthod ya hollol a'r diodydd meddwo!, a gwnawn ymdrecfa deg a gonest i ddylemwadn ar ein holi swyddogion eglwyaig, ao athrawon ein hyagolion Sal i ddod drosodd i bleidio yr aabos dirwestol. Byddai cael dylanwad y ddaa ddosbarth yma yn gaffaaliad annes- grjfiol i'r aohoa hwn. Gwn am rai eglwysi ag y mae yr oil awyddogion yn llwyrymwrthodwyr. Y oaniyniad o hyny ydyw fod yr aelodan yn prysnr ddylyn ei heaiampl, Gwawriod y dydd yn faan y byddo pob awyddog eglwysig a phob sthraw yagul Sal trwy y dalaeth yn ddh-weatiwyr selog a gwaith- gar. Dywedir mewn rhai oylchoodd, ao y mae y ayniad yn ymleda y dyUaai llwyrymwrthodiad fod yn amod aeiodaeth eglwyaig. Nil wyf ana ddadgaa barn ar y cweatiwn, ond dywedaf ya ddibetras fy mod yn llwyr argyhoeddedig bod y dydd wedi dod i Iwyrymwrthodiad fod yn atnoa swyddogaeth eglwys- ig. Wel, y mae genyf cyn tarfyna, ar ran Pwyllgor Dirwestol y Dalaetb, i erfyn ar i bob medr a dyfais gyfreithlon fod ar unwaith i wneyd y Sabboth nesaf a'r oyfarfodydd aeilldticl y eyfeiriwyd atynt ya foddion effeitbiol, yn mhob ojlahdaith, o blaid aob- rwydd a rhinwedd. Gweddiwa ar i fendith Daw osphwya mewn modd arbenig ar yr yiagyroh elani. -Ydwyf, dros y Pwyllgor, Abergele. R. BOWLANDS.

Y^CYLCHDEITHIAU A'R SIARADWYR. Dinbych, Ishmael Evans; Rhyl, D. Gwynfryn Jones; Rhnthyn, J.Wesley Hughes; Corwen, R. Mon Hughes Llangollen, John Felix; Cefnmawr, J. R. Ellis; Coedpoeth, T. J. Humphreys; Llanrwst, T. O. Jones; Abergele, D. Jones (D); Conwy, R. Row- lands; Llandudno, Philip Price Shaw Street, J. O. Parry Mynydd Seion, T. Hughes (B); Cenhadaeth Lancashire, John Kelly; TYeffynnon, R. Morgan (A); Llanasa, D. Thomas; Bagillt, T Hughes; Wyddgrug, Robert Lewis; Beaumaris, P. Jones (C); Amlwch, J. Cadvan Davies; Caergybi, T. N. Hob- erts; Caernarfon, W. 0. Evans; Bangor, W. Caenog Jones; Tregarth, R. Lloyd Jones; Pwjlheli, Hugh Evans; Portmadoc, J. P. Roberts; Dolgelly a Towyn, Owen Evans; Llanfyllin, O. Madoc Roberts; Llanrhaiadr, R. Morgan (B); Llanfair, John Evans.

Y DIWEDDAR EGLWYSBAOBv Foneddigion,—Mae fy nheiaiiadau yn gyfryw nas gallaf yagrifann llawer yn awr, ond gadewoh i mi ofod feohan i ddatgan ar ran fy hrnazi a Mrs Mor- gan ein oydymdeitalad llwyraf gyda Mra Evana a'r plant, y Genadaeth a'r ddwy Dalaeth yn ngwynab y trallod a'r galar mawr y maent ynddynt ya berwydd marwolaeth sydyn ac anisijwyliadwy y gwr anwyl uchod. 0 I y fath golled i'r taala trail- odne, yr aohosion Conhadol, a Chyrara i gyd. Mae y lly thyrau a'r Uuaw3 newyddiadsron wyf wedi ea derbyn wedi fy ayfrdanu. Ow I ow! Eglwyabach yn ei fadd Brenin y Pulpad Cymreig wedi marw Talyn awynolaf Cymru wedi tawi am byth yr ochr hyn i'r bedd Clywaia ef yn siarad llawer aaa ei ddiwedd, cpd pwy eriioad ii feddyliodd fod hyny mor agos ? Diwrnod neu ddau cyn ei farwolaeth yr oeddwn yn derbyn llythyr maith a oharedig oddiwrtho yn llawn o gyngorion a obyfarwyddiadau buddiol. Yr oeddwn wedi yagrifena atto ynghyloh rbyw fater neiilduol, ao nid oeddwn yn disgvqyl atebiad mor faan, ond dywedai ar ol ail feddwl y peth gwell i ni yagrifenu yn awr rhag ofn i ryw- beth ddigwydd," ao felly y gwnaeth. Ie" rhag- ofn i rywbeth ddigwydd Ao yn fuan ar ol dan- fon attaf, fe ddigwyddodd y "rhywbeth" hwnw. Wel! wel i mae y syniad fod yr Eglwysbaoh yn ei, fsdd yn ddigoa i rwygo oalon Cymro yn mha 19 bynag y bo, &o yn Beitidnol felly pob oalon ag oedd wedi ymaerchu ynddo. Dyddaned yr Arglwydd y tenia, y genadaeth, yr eawad i gyd, a'r holl wlad. Mewn oydymdeimlad a galar, ao heb allu yagrifena mwy.—Yr eiddooh, yc gywir, H. P. MOHQAN. Wilkes Barre, Pa., Taoh. 9fed, 1897.

"TROION YR YRFA." LLYTHYRAU AT GWYLLT Y MYNYDD J" GAN YR HYBABCH HENRY PARRY.] Fy Anwyl Frawd,-Bu cylchdaith Gymreig Caerfyrddin unwaith yn sefyll yn uchel, a chynulleidfa Cymreig Caerfyrddin yn un o'r rhai parchusaf yn y dref, ac yr oedd cynull- iadau da yn Cydweli, Penbre, &c.; ond erbyn byn yr oedd dadfeiliad mawr wedi cymeryd 11e- teuluoedd parchus cryfion wedi eu symud gan angau ae amgylchiadau, megis Mr a Mrs Alfred Thomas, y Wiltons, Istances, Llewelyns, y Parcbn Hugh Hughes, John Williams, Spring Gardens, awdwr yr "Egwyddorydd," ac yn awr yn lIe cynulleidfa gref, capel da mae'n wir, ond haner gwag, ac felly y manan eraill, oddigerth Penbre. Yr oedd yr haf wedi darfod a'r cynauaf wedi myn'd heibio, a golwg oer, suafaidd ar bethau fel ty a theulu wedi gweled amser gwel), ac wedi colli en cyfoeth fi'O bonedd yr Ysgolion Sabbothol yn isel, dim ond un pregethwr cynorthwyol; ond cawsom gydlafarwr cryf a ffyddlon yn y Parch Hugh Carry, gwr ienanc o Amlwcb, ac ar ei ol ef y Parch Robert Roberts, brodor o Helygaiu. Hwy a weithiasant yn dda am )chydig gyflog. Yr oedd y teithiau yn feithion, a phregethu dair gwaith. Arferai Mr Howells o'r Pant, ger St. Clears, ers blycyddau roi bentbyg ei geffyl trwy y dydd i'r neb a fyddai ar daith St. Clears, Llanstephan, a'r dref, heblaw anfon ei was cea ei fab tua'r hwyr yn agos i'r dref i ddyfod a'r ceffyl adref. Gwnai byn oil yn erbyn ewyllys ficer ei blwyf, yr hwn a ddywedai wrtho weithiau, Howells, pa'm y rhowch chwi eich ceffyl i bregethwyr y Wesley yea? Maent yn sicr o'i ladd e' "Wei," meddai Mr Howells, os gwnant, mae gen i un arail i'w roi yo ei le fe." Yr ail flwyddyn daeth y Parch Robert Roberts yn lie y Parch Hugh Curry-gwr oada'rp, Hydan oedd ef, ond ba egos iawn iddo fe a minau un hwyr gael ein claddu yn nyfnder yr afon Towy wrth ei chroesi o Ferry dide i Lanstephan. Mae yr afon yn liydan iawn pan y bydd y llanw yn rhedeg yn gryf i'w herbyn. Yr oedd arnom nicau ein dan eisien ei chroesi i gynal ein Cyfarfod Cenadol yn Llanstephan. Edrychem ar yr afon fawr donog yn dra ofnus, ond ceisiai Mr Roberts ganu— 0 na bae modd i mi Ysgoi ei hymchwydd hi, A rbedeg uwch ei lli I'r Ganaan hyfryd!" Ni a fentrasom i'r cwoh; ond fel yr hen bregethwrlhwnw a groesai v Fenai gynt, Nid yn ei hen gweh ef yr oedd ein ffydd." Golcbai y tonau i mewn atom-taflem ninau y dwfr allan-gwlychwyd ni at ein crwyn—ond trwy ymdreehu, a cliwmpaso, cyraeddasom y lan, a chawsom ymgeledd da yn nhy Mr a Mrs Thomas Evans, adeiladydd, gynt o Gaerdydd. Mae y rhai sydd wedi darllen Wesley's Journals a'i deithiau yn Ngbymra yn cofio iddo yntaa fod mewn helbul a pheryglon ar draetbydd Llanstephan, Cydweli, a Laoharn. Y dyn amlycaf yn y gylchdaith oedd Alexander Davies, Ysw., Penbie, ao a adnabyddid yn mhlith y brodyr fel Alexander Fawr, ar gyfrif ei dewdra a'i drymder. Bq yn oruchwyliwr y gylchdaith am lawer o flynyddau, ao yr oedd ef yn fanwl a chywir gyda chyfrifoldeb; ac yr oedd ef a llawer eraill am i ni aros y drydedd flwyddyn ond yr oedd deall rhwng Dr Jones a cbyfeillion Tyddewi i ni fyned yno, ae yno yr aethom. Nid oedd anhawsdra gyda'r symud nes cyraedd Hwlffordd. Wedi hyny tua dwy-ar-bymtheg o filltiroedd, a thua hyny o riwiau, a rhai o honynt yn serth a meithion ond oyraeddasom yn ddiogel, a chawsom ein cistiau a'n paciau cyn hir, ond nid llawer cyn i'n hamynedd gael ei berffaith waith. Yr wyf wedi clywed llawer o holi am oin capel yn Nghaerfyrddin, a'r fynwent, lie y gorphwys llwch llawer o enwogion gwerthfawr, ao am y pwyllgor a apwyntiwyd ar y mater, ac am ei waith. A ydyw yr amser nodedig i gofio Caerfyrddin ddim wedi d'od ? canys y mae llawer yn heffi ei meini, ac yn tosturio wrth ei llwch hi. Er mwyn coffadwriaeth John Williams cyntaf a'r ail, Hugh Hughes hybarch, Dr John Hughes (ond gwelaf ei fod newydd farw yn Barry, yn 80ain oed), a'i fab, y Parch H. Price Hughes, a'r diweddar Baroh James Hughes, Alfred Thomas a Mrs Thomas, a llaaws o bobl dda. 0 cofier am gapel, mynwent, ec aohos y Wesleyaid Cymreig yn ISghaerfyffddin 2 Wrth derfyno y tro hwn, goddefer i mi nodi y cefais y p!eBer o fod gyda'r hen dad hybarch John Williams cyntaf yn ei dy (awdwr un o'r llyfrau goreu i'w ddysgn mewn ao i holi ysgolion ar y oyfan y gwn am dano). Cyfansoddai Mr Williams emynau mwynion ao yn ddiweddar tarawais ar beniliion o'i eiddo mewn hen Eurgrawn ar Gariad Duw, a gwelwn oddi- wrthynt fod i'r hen dad gymundeb gwahan- iaethol a'r tri Pherson Dwyfol, yr hyn sydd ragorfraint pob sant Mae genyf gariad at y Tad, Am Geidwad mawr a roea 'Rwy'n caru'r hwn a'm cofiodd i Wrth farw ar y groes. 'Rwy'n caru'r Yspryd am ei waith Ar gyflwr dynolryw; Tueddodd, cynorthwywyd fi I alia troi a byw. 'Rwy'n caru eglwys Dduw'n ddiau, A chynulleidfa'r saint; A'r ordinhadau sy'n ei dy, Sydd yn oruchel fraint. 'Rwy'n caru'r Gair a roddes Duw, A'i weinidogion Ef; 'Ewy'fi caru son am lesu Grist, A gwynfyd mawr y nef. Dymunwn fod trwy Ddwyfol ddawn, Yn llawn o gariad Duw; Rho i mi brawf o'r nefoedd fry, A chysur mawr i fyw. Ond wrth gymharu nghariad i A dirfawr gariad lor,) 'Dyw nghariad i ond megis dim, Neu ddefnyn wrth y mor. 'Rwy'n dysgwyl eyfnewidiad mawr, Pan ddelo'r awr i ben Cymerir i'ysbryd gyda brys I'r llys tufewn i'r lien. Bydd ffydd a gobaith yn y nef, Heb gyflawn angenrhaid Ond Dwyfol gariad a barha Am byth, ae yn ddibaid. Boed mawl i'r Tad am gariad gwiw, I'r Mab bo'r unrhyw glod; I'r Ysbryd Glan boed mawl dilys, A hyny byth yn bod." Y dydd o'r blaen dygwyddais weled mewn hen Eurgrawn" bregeth gan y diweddar John Morris, CaerDarfon. Efe a'i traddododd yno yn Nghapel Ebenezer ar fore Sul. Yn ngbyfarfod y hlaenoriaid y nos Lun ganlynol oynygiodd y Parch Richard Bonner, a chefnogodd Mr Hugh Humphreys a'r brodyr, fod i'w sylwedd gael ei anfon i'r "Eorgrawn," a chytunodd y cyfarfod, Daeth allan yn Ebrill, 1866. Yr oedd Mr Morris yn bre- gethwr da, a chefais y frainli o'i glywed unwaith yn Abercegir, o flaen un Mr Michael, hen wr o air Gaernarfon tybiaf. Yr oeddwn yn rhy ieuanc i wybod fawr am y bregeth. Testyn y bregeth yn "Eurgrawn Ebrill, 1866, ydyw Esau xxxii. 15 Hyd oni thywallter arnom yr Ysbryd o'r uchelder." Mae ynadi sylwadau pwrpasol i'r dyddiau hyn; a chan mai cymharol ychydig o Wesleyaid yr oes hon a wyddant am dani, dymunwn alw sylw at ei tbestyn pwysig. Cawsom adfywiad mawr yn 1859 a '60; ond marweidd-dra sydd yn ffynu o hyd yn dra ohyffredinol. Ychydig sydd o son am achub a throi pechaduriaid y dyddiau hyn. Gwnaeth y FwyeU" yn lIaw-galarns ysgrifenu-y diweddar Barch John Evans waith da trwy gadw diwygiad crefyddol o flaen sylw y wlad. Dangosir yn y bregeth hon mai trwy ddylacwad yr Ysbryd Glan a chydweithrediad yr eglwys y dygir oddi. amgylch iachawdwriaeth y byd; ac mai gweinidogaeth yr Ysbryd yw prif wrthryeh dysgwyhad dan yr oruchwyliaeth bresenol. Efe a sylwa fod genym sail i ddysgwyl am adfywiadau a chynydd mawr, ond na cheir hyoy "hyd oni thywaIlter yr Ysbryd o'r uchelder." Efe a sylwa hefyd mai Cristioaog- seth yn nnig sydd yn addas i'r byd, so mai ganddi hi y mae yr uoig falm a'i gwella; ao na ellir cael dim a leinw le yr efengyl; ac felly y mae cyfrifoldeb yr eglwys y dyddiau hyn yn ddifrifol yn wir. Mae yr Ysbryd yn barod, ond dyled yr eglwys ydyw braenaru y y tir a hau yr had; agor deall yr anwybodus darpar i'r Arglwydd bobl barod agor y pyrth o flaen y genedl gyfiawn, a digaregu y ffordd. Ni wna Efe hyn, ei gwaith hi ydyw. Ac os esgeulusir hyn, ofer disgwyl cynydd, ao ofnadwy y canlvniad. Fel y gwyliedydd a esgeulnsodd rybuddio'r ddinas, fe ofynir gwaed rhywrai ar ei liaw hi. Cofied holJ raddau amrywiol yr eglwys] fod gan bob un ei waith er enill eneidiau, ao fod mantais pob un yn ohwyddo ei gyfrifoldeb erbyn y dydd hwnw. Terfyna y pregethwr gyda gweddi ddifrifol, a boed i ninau uno ynddi—" 0 Ddaw, gwna yr ysgrifenydd a'r darllenydd yn ffyddlon i'r rhagorfreintiau a roddwyd i ni. Amen ac Amen."

-= I "EURGRAWN COFFADWRIAETHOL" Y PARCH. J. EVANS (EGLWYSBACH). Foneddigion,—Cyhoeddir rhifyn arbenig o'r "Enrgrawn," pris cbwe'cheiniog, Rhag. 15fed, yn" Eurgrawn Coffadwriaethol yr Eglwyabacb." Bydd y cynwysiad debyg i hyn :-Darlnn di- weddar rhagorol gan Mr Slater, Llandudno; "Rhagarweiniad," gan y Golygydd Adgof am deulu y Goleugell a mabord Mr Evans," gan y Parch. O. Lloyd Davies "BrsalinelJiad o'i Fywyd Gweinidogaethol," gan y Pareb. Ed. Humphreys; "Ei Weinidogaeth yn Llundain," gan Mr J. Griffith; Ei Ymweliadau a Thre- ffynnon," gan D. ap Gwilym a Mr J. Marsden Cenadaeth Pontypridd," gan y Farcb. Thomas Manuel; Ei ddau fie olaf a'i gynlluniau gyda golwg ar y Genadaeth," gan y Parch. Em. Roberts; Ei oriau olaf," gan Gwaenys Ei Angladd," gan y Parch. T. Hughes, Bootle "John Evans fel Efrydydd a Llenor," gan y Parch. T. Jones-Humphreys Fel Pregethwr," gan y Parch. D. 0. Jones Fel Areithiwr," gan y Parch. Hugh Hughes Odfaon Hwyl- log," gan y Parch. J. Prioe. Roberts; "Cerdd Allwyn," gan Cadvan ao eraill; Pregeth Angladdol," gan y Paroh. R. Lloyd Jones; "Tystiolaeth y Wasg," gan Mr W. 0. Jones, &c. Bydd yr erthyglan oil yn fyr ac yn fyw. Mae'n debyg y bydd y gwahanol ysgrifenwyr yn geirio y penawdau yn ol eu cbwaeth en hunain. Yr oil a fwriedir wneyd yma ydyw rhoddi amcan gweddol gywir o gynwnsiad yr "Eurgrawn Coffadwriaethol." Anfonir ef i'n doeparthwyi arferol ar yr un teleran a'r rhif- ynau eraill ond y bydd ei bris yn chwe'cheiniog. Anfonir nn nen yohwaneg yn ddidraul ar dder- byniad eu gwerth mewn stamps neu postal order, Dylai yr archebion fod mewn lIaw erbyn Rhag. lOfed y fan bellaf, Pob archeb i'w hanfon i J. HUGHES, Wesleyan Bookroom, Bangor.

PWYLLGOR CENADAETH PONTZ- FRIDD. Oyfarfn y pwjllgor uohod yn Lectnre Hall, Capel Boath Road, Caordydd, noa Waner, Taoh. 12fed. Cytnerwyd y gadair gan y Parch J. Rhodes, eadeirydd Talseth Caordydd. Ar ol darllen a ohadarnhaa y oofnodion, pasiwyd pleidlais o gyd- ymdeimlad a Mrs Evans a'r tenia yn ea trallod. Siaradywd yn uohel am gymeriad y diwaddar Barch Jehn Evans gan Mr Rhpdes, Mr Lewis Williams, aa eraill. Yr oedd ysgrifenydd y pwyIl. gor, Mr Bowden, a'r ysgrifenydd cyffredinol, y Parch G. T. Newton, yn broeenol. Gc7edi i Mr Newton gyflwyno bras adroddiad o sefyllfa presanol pethaa, cafwyd fod £330 yn arcs yn ddyled ar ddiwedd Medi diweddaf. Pan y cofir fod y dranl o gynal y gwaith leydd yn rhedeg i'w ychwanegu at hyn, gwelir na fydd y gofynion o bob oyfeiriad yn niwedd Awst, 18S8, yn fawr llai na £1,000. Golyga hyny fod gan y pwyllgor i wyneba ar tllà JBSOO o leiaf at yr hyn sydd mown golwg ganddynt yn bresenol! Pe y oenadwr anwyl yo fyw, galleaid fforddio edryoh yn gydmarol dawel ar y fath ofyniad, gan y byddai iddo, trwy lafar diflin, ddiogela cyfran dda o'r Bohod trwy gyfarfodydd oyhoeddnB, &e. Ao ofnwn yn wir fod ai lafur eiaoes, &'i bryder am yr hyn a wyddai, wedi bod yn gymorth i losgi ei ganwyll i'r gwaelod yu nghynt. Paaiwyd penderfyniad fod y pwyllgor ya gwnsyd apel difrifol at gyfeillion y Genad&ath yn Nghymrn a iLlcegr ar unwaith am gynorthwy i glirio pob dimau o'r uobod. Oeir hyabysrwydd awdnrdodol eto ar y mater yn ddiau. Hyderwn na fydd yr apel hwn droa y marw yn anoSeithiot.—T.J.P.

o APEL COFF ADWEI AETHOL Y DI- WEDDAR BARCH. JOHN EVANS, EGLWirsBAUH. Cyfarfu pwyllgor oryf o wyr Hen a lleyg talaeth Deheudir Cymru yn Pontypridd, dydd Mercher y 17eg, pryd y daeth y mater uohod dan ystyriaeth. Daethpwyd i benderfyniad unfrydol a brwdfrydig ein bod i symud tuag at gael capel cofladwriaethol teilwng o'n hanwyl frawd ymadawedig, yn Mhont- ypridd. Llawenydd oedd gan y Pwyllgor ddeall fod yr un brwdfrydedd yn y Gogledd, a phender- fynwyd cael cyd-ddeall ar y mater. Hyd hyny priodol yw nodi ddarfod i'r pwyllgor benderfyna fod apeliad yn cael ei wneyd yn ddioedi i'r perwyl a nodwyd. Ystyrid y dylai y funds fod mewn llaw erbyn diwedd Ionawr, 1898, fel y gellid dechreu yn ddiatreg, a gwneyd pob ymdrech fel na lesteirier y gwaith mawr o herwydd hwyrfrydigrwydd. Penod- wyd y Parch John Jones, Penygraig nr. Pontypridd, a Mr T. Bevan, Ferndale, yn Drysorwyr, a'r Parch T, J. Pritchard, 21, Woodville Road, Cardiff, yn ysgrifenydd trwy law yr hwn, rhag na byddo am- "ryfusedd, y dy lid anfon pob eyfraniadau ilr Trysor wyr. Ceir hysbysrwydd pellach pan. y cair cyd- ddeall, a phob manylion ond ymofyn a'r ysgrifenydd. T. J.&PMTCHABD 111