Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
14 articles on this Page
CYMRU, CYMRO, a CHYMRAEG.
CYMRU, CYMRO, a CHYMRAEG. ELEN RHYS. Án fore Sul yn fawr fy serch, Meddyliaf am y fwynaf ferch Yr awen a'i dychymyg chwardd, Gan feddwl am yr eneth hardd. 0 tyred adref gyda brys- Ni charaf neb fel Elen Rhys. Ei llaw a'i chalon hi a ges, Carasom mewn angerddol wres Ond fe ddaeth gelyn ffals, difri, A llwyddodd i'n gwahanu ni. Ond doed rhyw angen gyda brys I'm huno gydag Elen Rhys. Yn fynyoh iawn mae dynion call Yn fy nghynghori yn ddiball, Yn cynyg i mi hon a hon, Fel geneth ddenol, hardd a lion Pe cawn i un o'r breiniol lys, Mil gwell f'ai genyf Elen Rhys. Er gwg ei thenlu yn barhaus, A chael celwyddau tra sarhaus, Ac er im' gael rhybuddion ffol I beidio dilyn ar eu hoi Ac er im' gael cyfreithiol wys, Yr wyf yn caru Elen Rhys. Pa beth i mi yw golud byd ? Cael cysur yw fy mhwnc o hyd Os ydyw Elen yn dylawd, A llu yn gwneud ohoni wawd- Pe byddai rhaid, mi brynwn grys A phob peth rown i Elen Rhys. Mor unig yw yn gweini'ii awr, Heb ganddi le i roi' phen i lawr, Tra minau mewn digonedd gwych, A moddion bydol, hardd fy nrych. Pan ddaw hi'n ol, modrwyaf fvs A charaf fyw ag Elen Rhys. Bu'n ngwlad v Sais, bu'n gweini'n ffol, Ond wedi hyny dod yn ol A myn'd i Fon a'i hawyr glir, Ond methu aros yno'n hir; Nid oes gorphwysdra mewn un Ilys Nes deui attaf, Elen Rhys. Yr wyf yn edrych heibio'r coed, Rwy'n disgwyl elywed swn dy droed, Dy wel'd fel buost, ensth dlos, Yn dod i'm bwthyn gyda'r nos. Tyr'd eto ataf gyda brys, Cydfyw hyd angau, Elen Rhys.
» LLANGOLLEN.
» LLANGOLLEN. CYFARFOD PREGETHU REHOBOTH. Cytnmerodd y cyfarfodydd hyn, ynglyn a Chyfar- Misol Methodisfciaid Sir Flint, le y Sabboth, nos ac ar hyd ddydd Mawrth, pryd y cafwyd Pregethau amserol a nerthol, a chynnulliadau lied dda ar y eyfan, y capel yn orlawn nos Fawrth. Ceir ^•ylion am y Cyfarfod Misol mewa colofn »«isneg. Yn dilyn, wele drefn yr oedfaon a'u telltynau :-Y Sul, am ddeg, Parch. J. P. Davies, jj-A- Caer, loan iii, 7 am ddau, Pareh. J. Moelwyn pBghes, Aberteifi, Psalm cxix. 54; am chwech, archn. J. Moelwyn Hughes, Ps. cxxxix. 2 (" Dealli ru o bell"), a J. P. Davies, loan xiv. 24 t>' £ Tad a'm hanfonodd i ") ac loan xv. 26 (" Y ^Wdanydd, yr hwn a anfonaf i chwi"). Nos Lun, aV 0u" -^oisas Williams, Caergybi, II Cor. iii. 18, vr Smallwood. Cymman, Matt. xxi. 37. Dydd am a'r pwngc oedd, Y yJeds-vrydd deuluaidd," a siaradwyd yn dda arno Jon Parchn. T. J. Rees (A.), Llangollen, Evan V Adwy'rclawdd, Moelwyn Hughes, Aberteifi,, y Williams, Aberteifi, y Parch. W. Foulbea JollWeinidog, yn llywyddu. Am 10, Parchn. Evan Luc xxiv. 30, 31, a J. Moelwyn Hughes, Xcvii. 11 am 2, Parchn. Thomas Williams, ac*° i- 22. a Robert Jones, Rhos, Matt. xi. 28—30 (lift13* 6 30. Parchn. Thomas Williams, I Cor. xi. 26 • J i? £ °awck farwolaeth yr Arglwydd oni ddelo"), fy j" ^°elwyn Hughes, Psalm cxix, 37 (" Tro heibio Vffaid, rhag edrych ar wagedd ").
■—+ CEFN A'R CYMMYDOGAETHAU.
—+ CEFN A'R CYMMYDOGAETHAU. GARTH A DIRWEST. ov. rn- cjfarfed olaf y tymor mewn Nn!. a r dydd Iau, Bbrill 25ain, yn lli? B'TBhyfryd. Yq y prydnawn eisteddodd ban T"B °> a chefnogwyr yr aahoa i fwyn- Yj. v a'r ^anteithion arferol yn yr ysgoldy, ac yn cjaaaliwyd cyfarfod i fwynhau trefnlen j yn y capel, o dan lywyddiaeth y Parch, W LeWlli, blllgail eglwys y Methodistiaid Calfinaidd. T,,81e restr o'r cynnyrchion a'r gwaithredwyr:— Bft Gadlef Ddirwestol," gan Gor y Band of iaflP8< ^rweiQydd, Mr. Arthur Williams); adrodd- "a't>rT ar ^an>" E. T. Owens; deuawd, « J- Roberts a Katie Roberts adroddiad, <i y Sath a'r llygoden," Sarah A. Williams dadl ar <*8*°ci° ;» ton gan y cor, "Fight tke drink" V r^einydd, T. C. Eaton); unawd ar yr harmonium, *tt l Iioberts > cystadleuaeth, darllen darn heb ei IloK (PumP y° ymgeisio), goreu, Mr. David p deuaw(*> Y ddau wladgarwr," Arthur a ■ Eatoa adroddiad, Cartref di-gartref," Mrs. fynnygiwyd diolchgarwch gan Mr. R. PtavTk 1 r £ w*sanaethyddion wrbh y te-fyrddau a c«fn 0e^ we*li oy»im«ryd rhan yn y gwaith, a fryd°^yd gan Mr. Wm. Ellis, a phasiwyd yn un- eaetv" San y °or! Datod mae rhwyaaau .?l'd," o dan arweiniad Mr. Arthur Williams, C^Pwyd a'r gweithrediadau dyddorol i beni y te-fyrddau, &c., gan y rhai JoZn°^-Mrs. Roberts, Bryn-y-grces, Mrs. M. J0n s* Mrs. Lewis, Tan-y-capel, Misses Attsf8' ^^ngoleu, Evans, Prisga Cottage, Jones, Oa-. M. W. Jones, Jones, Bryn-yr- Wmf' ^atie Roberts, S. Anna Williams, Nelly ^i]i.aiB8> Anne Clutton, L. J. Roberts, Mrs. Grace IWwr' ^r8- E'-lea Ellis, a Mri. Enoch Jones, Jolin t^1. ams» Edward Williams, Garth Ganol, a ElhS) Ty'n-y-groes.
.. ^— J. RHOS A'R CYFFINIAU.
— J. RHOS A'R CYFFINIAU. yn gosod y clebran ar railffordd newydd 1Iecsam a. Rhos. (Igp- oblofiraeth~i»i™yf or 9 414 ynedd dlweddaf 2,352. Y rhif presennol yw Mail' yv 01 7 cyfrifiad swyddogol a waaed fis yn ol. o hya tai yu barhaU8» ftC eto galw am dai sydd Y GLOWYR. ^yr vr uf^nTryd' drwy fwyafrif pleidleisiau glo- tlioddi v '-v- Vauxhiall> a Glanyrafon, en bod yn ^ysorf yr un<ieb lleol, ac yn rhanu y m 0 bunau, rhwng yr aelodau. 0 i# » flB,naCnwyr mewn Sl0 yQ «odi ya erbyn toll ^•fyd • V* dylai 7 Prynwyr oil godi gyda hwy jn ei erbya. Cyjj CLYBIAU YFED. lydi Ta,„ yd ynadol arbenig yn Rhiwabon. Lawton Roberta ar y faingc. gaB yr Heddgeidwad W. Harris JonSg 'yvi Rhos, gyhuddiad yn erbyn Daniel °^r» Heol-y-Farchnad, Rhos, o fod yn »'i fod JL j y Sul cynt, yn Hill-afreet, Rhos, to*a. p yfl d o glwb yfed gynhelir yn Johns- t>s r°iwyd D. Jones yn euog, a dirwywyd 8>&«Vd ^costau- Cwynir fod y clybian yfed yn ^yri, L ddrwg yn yr ardaloedd poblogaidd ttyadlondeb yr heddgeidwaid i sobrwydd. Siat lletydai twyllodrus. f0r] lr arn bobl yn cadw lie i letua gweithwyr, han»ettau ^:u1iu0ed;i yn cymmeryd chwarter l r UetyWTer 0 gwrw i'w tai, yn ei ollwng *anddy»t? 1 SJd-jfed yn eu llety, ac yn derbyn tal 0 fWr\r i'tJ^.dano >' ac bod yn cael llawer felly Eiyned 1^)ywedir hefyd fod dynion eraill \r teuin a r^ai yny ao yn cyd-yfed a'r lletywyr ydynt yn dai oyhoeddus, ni "«th sy'n'fp, J'g't'idwaid fyned i mewn i weled yn mlaen- Adroddir ?,ff^WA1D HEB SWYDDWISG. I,1 SJ^llya 5 j j ? mewa ryw faaau wedi dechreu ^tydai twirl y teuluoedd sydd ya eadw yllodrus, drwy anfon heddgeidwaid mewn gwisg gweithwyr i weibhio yn y gweith- feydd, a'n bod yn ymofyn am lety yn y tai a amheuir felly, a thrwy hyny y maent ya cael allan wirionedd am yr hya a wneir gyda'r owrw a geisia y penau teuluoedd i'w tai. Ar ol bod yno fel gweithwyr yn lletya am amser, er mwyn gweled ffeithiau digonol i gael gafael cyfriethiol, y maent yn dangos ea hawdurdod swyddogol. TENNYSON SMITH. Mae yr arwr araethyddol dirwestol uchod, o Birmingham, ar ymweliad a Rhos, ac yn cynnal cyfarfodydd o Ebrill 27ain hyd Mai 7fed, dan nawdd pwyllgor y Genhadaeth Neilltuol. Pryd- nawn dydd Sadwrn, cynnaliwyd tê parti caoesawol i dderbyn yr araethiwr enwog, ae ar ol hyny gwnaed gorymdaith o'r cymdeithasau dirwestol—^y Temlwyr Da, y Reohabiaid, a'r Gobeithluoedd. 'Roedd yr orymdaith wedi ei haddurno ag arwyddwisgoedd a rubanau, rhosynau a blodau ar ffyn, ae yn cael eu blaeneri ar hyd y prifheolydd gan Seindorf Arian y Rhos. Am 7 o'r gloch yn yr hwyr, traddododd Mr. Tennyson Smith araeth ar y testyn Codiad y lien," i ddangoa drygedd y ddiod. Prydnawn Sul, cyfar- fod undebol o'r yagolion Sabbathol, pryd y traddod- wyd araeth i'r plant a'r bobl ieuainc ar Y sarff farwol." Cadeirydd, Mr. Kenrick Wynn. Am 8, nos Sul, araeth ar Yn nhywyllweh yfedta, a'r ffordd allan." Traddododd areithiau rhyfedd ac effeithiol nos Lun, nos Fawrth, prydnawn a nos Forcher, a nos Iau.
♦ AMRYWIAETH.
♦ AMRYWIAETH. Barna yr Archddiacon Thomas fod gormod o duedd yn yr Eglwys Sefydledig i ddisgwyl i glerig- wyr eyfoethog dalu at gynai eu curadiaid. Rhaid i'r lleygwyr fod yn barotach i fyned i'w llogellau, a rhaid, hefyd, i'r clerigwyr fod yn barod i roddi rhaa helaethach yn nhrefniadau yr Eglwya i'r lleygwyr. Bwriada Mr. Ebenezer Bithel, Leeswood, ofyn i Gyngor Trefol yr Wyddgrug basio penderfyniad yn eu cyfarfod nes&f yn gofyn am i'r ynadon geisio perswadio y tafarnwyr i gymmeryd trwydded oh we' diwrnod. Blinir y rhan hono o'r wlad, fel llawer rhan arall, gan feddwon ar y Sul, a gwaith Iled anhawdd yw dwyn adref y eyfrifoldeb am hyn. Bu Mr. John Corbett o Ynys y Maengwyn, farw yr wythnos ddiweddaf. Cychwynodd ei yrfa yn dlawd, ond daeth yn anarferol o gyfoethog, a. gwnaeth ddefnydd da o'i gyfoeth. Efe oedd per- chenog ystad Yriys Maengwyn, a gwariodd lawer o arian yn Nhowyn Meirionydd drwy godi tai a gwneyd heolydd. Heblaw hyny yr oedd yn gyfaill caloa i'r Ysgol Ganolraddol yno. Nos Sul, torodd tan allan yn ystafell goed y Mri. Lever Brothers, Port Sunlight. Aucangyfrifir y golled yn rhai miloedd o bunnaa. Yr un diwrnod, dinysferiwyd ffactri frethyn yn Crewe gaa daa. Dydd Sul, torodd tan allan mewn ffierm ger Caer, perthynol i Dduc Westminster. Lladdwydd un dyn a rhostiwyd ugain o wartheg i farwolaeth. Amcan- gyfrifir y golled o £ 800 i £ 1000. Dydd Mawrth, bumesur Rhailffordd Porthmadog a Beddgelert gerbron Pwyllgor o Dy'r Arglwyddi, ond gan nad oedd deisebwyr Cwmni Rheillffordd y Cambrian, a Chwmni Rheillfyrdd Ffestiniog yno, a bod Mrs. Roche wedi tynn yn ol, a iteb yno dros Gynaijaorau Dinesig Porthmadoo a Chriceieth, rhoddwyd y mesur ar restr y mesurau nad oes wrthwynebiad iddynt. Cynnrychiolid cefnogwyr y meser gan eu cyfreithiwr, Mr. E. R. Davies, Pwllheli, a Mr. Rhys Roberts, y goruchwyliwr Seneddol. Y dydd o'r blaea, ymddangosodd adroddiad yn y newyddiaduron i'r perwyl fod Iorwerth Freahin wedi prynu Palas Glynllifon, ger Caernarfon. Fe gofir i'r Dywysoges Victoria dreulio ychydig ddyddiau yno yn ddiweddar. Bu Mr. F. C. Wynn a'i oruchwyliwr, Mr. W. B. C. Jones, yn brysur drwy ddydd Mawrfch yn gwadu'r steri, Dychymyg rhyw wr castiog i dwyllo'r papurau oedd y cyfan Taenwyd stori rai dyddiau yn ol fod Arglwydd Roberts yn dyfod i'r Glyn am dro. Sail hono eedd fod hwsman Bodfean wedi prynu tarw o'r enw Lord Bobs." COFFA LLEW LLWYFO. Dymuna Mrs. Sauvage, merch Llew Llwyfo, arnom ddatgan diolch y teulu i bobl Cymru, yn enwedig trefwyr Caernarfon (gyda chyfeiriad at Mr. T. M. Morris) am eu caredigrwydd taagat y diweddar fardd ya ei waeledd; ac am y parch mawr a ddangosid yn ao ar olyrangladd. Deallwa fod Mr. T. M. Morris, yr ysgrifenydd, a Mr. Thomas Hughes, trysorydd trysorfa Llew Llwyfo, wedi cael ateb da. i'w hapel am roddion fel y gellid dodi careg ar fedd Llew Llwyfo. Y mae hafyd son am gyhoeddi ei weithiau er cof am dano.
. GOHEBIAETH.
GOHEBIAETH. CYMDEITHAS LENYDDOL LLANGOLLEN A'R IAETH GYMRAEG. At Olygydd y Llangollen Advertiser." Anwyl Syr,-A mi yn rhodio ya nyffryn pryd- ferth Llangollen a hi yn hwyrhau un diwrnod yn Ebrill, daeth i'm clustiau, o goedwig gerllaw, swn ochenaidio a gruddfanu megya ua ar drengu. Aethum ar frys i'r man o'r lie y daethai y delefain, a gwelais yn gorwedd megys mewn poen foneddiges hardd a lluniaidd. Ei gwallt oedd can wyaed a'r eira ei gwyneb oedd fel gwyneb angel. Sylwais fod dag-raii torcalonus yn treiglo i lawr eigraddian. Gafaelais ya ei Haw. syHaia i'w g'wyneb—gwelwais, aethum yn fud. AdwaenWn hi yn dda. Ei henw oedd "Yr Iaeth Gymraeg." A mi eto heb lefaru gan syndod ac of a, cododd i fyny a gwen nefolaidd yn disglaerio ei gwynebryd, hi a ddywededd wrthyf,"Fyngb-vfaill,n,tcofna,mi byddaf marw. Benditfiiwyd fi a hirhoedl. Ganwyd fi mewn cyfnod henafaidd ac anadnabyddus. Mae dyddiau fy nghenedigaetb. yn guddiedig yn nyfnderoedd yr oesau pell yn ol. Byddaf fyw, byddaf, am genedlaethau etc; yr wyf heddyw mor iaoh ag y bum erioed." "Ond" meddwn wrthi, "fy anwyl foneddiges, aid ydych yn holliach; yn sicr y mae ifrj-vr jrWor tiki m/cir j" out chwi tq gruddfanu megys mewn poen ? Oni welais ddagrau "Na" meddai, "mae fy nghyfansoddiad yn iach, ond fy nheimlad aydd wedi ei archolli, a daethum i'r unigle hwn i arllwys fy nheimlad allan." "Drwg genyf fod neb wedi clwyfo teimladau bon"ddiges mor dda, a brenhines naor enwog," meddwn wrthi. "Fel hyn y ba," ebai wrthyf, mai genyf ofal mawr dros y rhai sydd yn proffesu teyrngarwch i mi, a deallais fod rhai ohonynt yn mynychu Ysgol y Bwrdd bob nos Fercher i dalu gwarogaeth i frenines estrsnol, enw yr hon yw Yr Iaith Saesonaeg.' Tybiais eu bod, wrth hanner addoli brenines estronoJ, a fy anwybyddu i. eu priedol freahines, yn gosod sarhad arnaf. Aethum yno ua noaon i ofyn iddynt fy nghydnabod. Ond codasaat yn wrthryfelwyr i'm herbya. Ciciwyd fi allaa e'r ystafell, a eauasant y drws arnaf allaa. A hyn barodd i mi Aylo, sef bod fy mhlant fy hua YII. trsi yn rhagrithwyr. Ar uchelwyliau cenedlaethol bloeddiant, Hir oes i'r Iaith Gymraeg,' ac mewn cyrddau gwladgarol, caaant O, bydded i'r Hen laeth barhan,' ond pan aethym i'w owrdd y noson hone yn Yogol y Bwrdd yr oeddynt am fy Iladd." "0, fy mrenines, pa beth allaf fi ei wneydf" gofynaia iddi. Ebai wrthyf At dy safa a'r udgorn. Mae yn y dref hon la mawr o Gymry gwir deyrngarol i mi. Galw hwynt ynghyd, a dywed wrthynt fod Yr Iaifch Gymraeg yn dymuno arnynt godi i Uurfio Cymdeithas Lenyddol Gymreig ya y dref. Hyn yw dy neges." Yna hi a'm bendithiodd. Caaiatewch i mi, Mr. Gol., osod adgorn eich aewyddiadur wrth fy safn, ac i alw drwyddo ar ysgrifenyddion a llywyddion y Cym- deithasau Llenyddol (ac y mae Cymdeithas Llenyddol yn perthyn i bob enwad) at eu gilydd i banderfynu galw en pwyllgoran yng-hyd i ystyried y priedoldeb o ffurfio Oymdeithas Lenyddol Gymreig perthynol i'r dref. Gwnant hya a beadith yr Hen laith fydd ar eu punau. -OELT.
Sisial Godreu'r Ferwyn.!
Sisial Godreu'r Ferwyn. Wrth ddychwel tuag adref Mi glywais gwcw Ion, Oedd newydd groesi'r moroedd I'r ynys fechan hon. A chwow gynta'r tymor A ganai yn y coed, 'R un fath a'r gwcw gyntaf A ganodd gynta' 'rioed. Mi drois yn ol i chwilio Y glasgoed yn y llwyn, I edrych rhwng y brigau Ple'r oedd y deryn mwyn. Mi gerddais nes dychwelais 0 dan fy medw bren: Ac yno'r oedd y gwcw, Yn canu wrth fy mhen. O diolch iti, gwcw, Ein bod ni yma'n cwrdd— Mi sychais i fy llygad, A'r gwcw aeth i ffwrdd." Mor sumul a. phrydferth ymae "AlanMabon" Ceiriog Huws yn hysbysu dyfodiad y gwcw i fynyddodd y Berwyn, mor naturiol bron a phe bai y ddau sain ryden ni mor hoff o'u cly wed yn sisial yn ein clust fod yr haf yn nen wedi dwad. Ie, adeg hyfrud ydi'r amser pan y mae yr adar bach yn dychwelyd i'n hysbysu fod y geua yn wir wedi mund heibio ac fod tywudd gwahanol iawn o'n blaen ni. Fel pab Ebrill o'i flaen, y mae Ebrill cynta yr ugeinfed ganrif i'w restru yn musg y pethau a fu, ae. fel y rhai a'i rhagflaenodd, rhoddodd yntø ei shar i ni o oerni Chwefror a gwres yr ha, o heulwen a gwlaw; ac,mor arwuddocaol,os bu ya dyner wrth ac yn adloniant i'r rhan fwua o honom, taflodd amriw i ddyfroedd dyfaion ar hud a lied y godre yma. « Gwawriodd Mai arnom dan wenu, fel y gwna yn wastad, y mis y mae y gerddi a'r maesudd, y gwrychodd a'r coedudd yn ymwisgo am danunt o ddifri. a'r mis y dychwel y wenol fach fwun i neud ei nuth tlws o dan y bondo-y prafiaf a'r mwua difyrus o holl fisodd y fiwuddun, pe crede pobol. Erbun hun yr yden ni wedi mund yn ddigon hedicated i wbod prud ma.'r ha yn dwad i mewn heb i'r downsiwrs ha rheini o'r Cefn ddwad yma i ddeud wthon ni. Er fod yr hen Gaergybi yndal mae ar y dudd hwua, Mehefin 21ain, y dechrena yr ha, fedra i mo'i lyngca o, a dim iws i chi goelio hud nod yr hen Robet Robietsh ei hun bob amser, wuddoch, pob parch iddo hefud. Rhw greaduried rhyfedd odd y downsiwrs ha rkaini hefud. Un a caij mawr o friyie a. dail am dano, a'r lleill, yn lancie a merched, wedi parddao eu gwumede a'u dwulo, a. phatane clogs ne glocs am eu traed, a conserteina hwurach gien un, sgael a choes bren hir iddi gan arall, eawgien bren gan y trydudd, a dau geuad sospuas gien y Ilall-rkwbeth i gadw twrw—ae yn gneud dim ar wumed y ddaear blaw cadw swn, downsio yn glymsi bricsiwn, begian pres, ac yfed diod nes y bydde nhw yn rholio. Y mae y bud yn mund yn 'i flaen yn gyflum yn aiwr i chi, tase ni yn ei wel'd o. Rhwbeth yn perthun i'r oesoedd tywull oedd y downsiwrs ene. Dase'r ddiod yn fflorio rhwun rwan, ydech ehi'n meddwl y cai o lonudd i rolio yn mhellach ? Na, choelia i fawr, mi fase Mr. P.Si. Pic-mi-yp yno yn handi iawn hof o'r'biwlans, i'w f wndlo fo yu ddiseremoni i'r rowadwrs, base neno'r taid. Mis y mudo hefud ydi'r mis hwn, "er grwell ne er gwaeth,fel y deudes i wrth ffasno Ned yma,-yn ol yr amgylch- iade, wth gwrs. Peth digon anhapus ydi symud cartre ar y gore, ond druan o rheini su'n gorfod owtogi yr ohydig gysuron bu ynglun a rhai tai ar hud y godre yma, ac yn gorfod cymud i fynu a llawer o annghysuron er mwun ca'l to uwch eu pane. Deallaf fod y Folyntiars ath i ymladd drosom ni i Ddeheudir Affrica oddeutu pedwar mis ar ddeg yn ol, yn dyohwelud i fynwes eu teuluoedd tua chanol yr wsnos nesa, yr oil yn fuw ac iach hud y gwuddus, oddigerth Jon Hwmffre, usab Hwmffre Jons, Croes-strut :gunt. yr hwn a fu farw yno o ffefar. Er fod y rhyfel yn groes i'n teimlade a'n egwuddorion ni fel Cymru, rhown groeso calon i'r hogie. Y Llywodraeth dynodd y rhyfel yn eu pene, a gan fod y llangcie yn teimlo ac yn pryderu dros enw da Prydain fel gallu milwrol, ddarun benderfynu mund allan yn wirfoddol i geisio rhoi terfan ami. Cawsaat fisoedd o ymladd, a profasant eu hunea yn feibisn glewion, ac ni budd raid i neb gywilidd eu harddel. Erbun hun y maent yn ageshau at yr hen wlad, a bydded "i bawb roddi croeso ealoD. iddun nhw. Wele un o wulie Seion, gwul gynta y fiwuddun' wedi muad heibio—Sasiwn Methodists Llangollen- Fel arfer, yr oedd ene nifer o gethwrs ardderchog' yn hen ac ieuangc, yn traethu "gair y gwirionedd," a gwrandawiad asfeud, ac yn musg y gwrandawrs weiaidogion enwade erill y Llan mor hapas a phe bai nhw yn eu cynefin gartrefi. Ceir manylion pellaoh, mae'n ddiame, mewn colofa arall, ond gallaf ychwanega hun, fod grun sisial yaghulch Moelwyn Huws, fod dyfodol disglaer yn ei aros, ac y bndd o'n ddun mawr ei ddylanwadyn Nghymra, os nil ddaw rhiwanffawd na waddis am dani yn awr i'w lesteirio ar y ffordd. Yn hytrach, boed pob bendith ar ben y lleagcun donilo Y mae Angeu yn dal i'n brawycha, gan mor sydun a mynuch ei ymweliade a'r godre. Er pan ysgrifenes ddwutha y Mae cynifer wedi glanie 'rochor draw i'r Iorddenea ddofn ao yn eu musg Margied, priod ddichlunaidd a charedig Robet Jons y telyniwr. Claddwyd hi yn Llanfor ddydd Sadwrn. Cafodd priod ieuangc a thri o blant, cydmarol ddieithr i'r ardal, ea bamddifadu o wr a thad tirion ddydd Gwener, yn mherson un Fou, eru.dd a Lanrwst, yn gweithio yn siop Dieks. Ni chafodd ond ychydig o saldra. Dyna wedua Jen, gwaddw Huw Jons, Tu'ncelun gunt, yr hwn a'i rhagflaenodd oddeutu pedwar mis yn ol (bw. farw ar y dudd cynta o'r gaarif). Dynes ddiataw a hynaws oedd hi, a cafodd ei gweddillion eu priddo yn Mynwent Capel Cynwyd, heddiw, yn yr oedran teg o naw a tbrigien. Yn ddiweddaf oil, dyma'r hen chwaer, Hariat Jons, wedi mund. Bu farw yn gyaar bore heddiw, ya mhen ond ychydig o orie ar ol i Hwfa MÔll ddiolch, ar 'i weddi yn Sasiwn y Methodists, fod einioes rhai o honom yn tyau at y terfun, a diolch fod gobeth am ga'l bod mewn cyflwr i beidio peohu. Y mae hi wedi'n rhagflaenu ni i'r wlad ddedwudd hono. 'Doedd mo duwiolaeh Hariat o fewn y wlad. Pethe crefudd oedd ei holl bathe hi; ac yr oedd ei bywud sumul a suth a'i ffyddloneb i foddioa gras yn ddiarhebol. Fe deisala y Wesleans golled ddofn ar ei hoi. Cadd oes faith, yohwaaeg na'r addewid o agos i ddeng mlynedd, ao o herwydd hyaa teimlir chwithdod mawr ar ei hoi. Wrth wll'd yr hen gydnabyddion fel hun ya 'n gadel ni o un i un, teimli'r unigedd taith yr anialwch yn fwu-fwu, gan yr oedranus ac yn eu musg. JINI JONS. Dydd Mercher,
[No title]
Tarawyd Syr Watkin Williams-Wynn yn wael tra yn hele ceirw yn ei bare yn Wynnstay, ddydd Gwener. Dydd Iau, ffrwydredd berwwdydd enfawr mewa gweithfa fferyllol ger Greisheim, yn yr Almaen. Lladdwyd haaner cant o bersoaaa, a ehlwyfwyd oant a deugain. Hysbysir fod 38 o blwyfi yn Mon yn oynwys 9414 o drigolion, heb yr un dafarn, a 13 o blwyfi a dim ond un dafarn, gyda phoblogaath o 7603. Nifer yr holl blwyfi yn yr ynys yw 77. Dywedir fod Mr. Brya Roberts, A.S., wedi gwrthod gweithredu ar y pwyllgor a benododd y Sasiwn i ymwneyd sg achos Mr. W. 0. Jones, a bod yn debyg y dewisir Mr. O. Robyes Owen, Pwllheli, ya ei Ie. Hysbyair caalyaiad y cyfrif yn Undeb Llanelwy. Dengyg y ffigyrau fod y cyaydd yn 2068. Yn Rhyl a Phrestatyn y bu'r eynydd mwyaf, set 1970 yn Rhyl, a 641 yn yr ail. Yn Abergele, mae'r cynydd yn 102. Ya y rhanbarthau gwledig, bu lleihad. Dengys Dinbych gynydd o drol gaat.
THE REV. W. 0. JONES'S CASE.
THE REV. W. 0. JONES'S CASE. A correspondent writes to the Manchester Guardian :-The decision of the Quarterly Association at Colwyn Bay has given unqualified satisfaction in North Wales, and ic is generally felt that a stronger committee of inquiry could not have been appointed. The Commit tee at their first meeting will, it is said, elect Mr. J. Bryn Roberts, M.P., as their chairman, and with a trained lawyer of his standing and reputation in the chair the Committee are hardly likely to go wrong in the matter of procedure. The conditions demanded by the Rev. W. O. Jones having practically been coaeeded, there should now be no difficulty in arriving at a decision acceptable te all parties, and thus ending one of the most painful and trouble- some matters ever brought before the Conaexion. The only adverse criticism yet heard in regard to the Committee is that it consists of six members, instead of five or seven. In the event of the Committee, after hearing the evidence, being equally divided, the chairman would be placed in the undesirable position of having to give a casting vote. In addition to Mr. Bryn Roberts another member of the Committee, Mr. Richard Williams, Newtown, is a lawyer.of wide experieaee and many years' standing.
.— MARRIAGE OF THE VICAR OF…
— MARRIAGE OF THE VICAR OF LLANRHOS. At Llanrhos Church, near Llandudno, on Tuesday afternoon, the marriage took place of the Rev. Francis G. Jones, vicar of Llanrhos, and Miss Jeannetfca Rose Walker, third dughtH of Mr. John Walker, of Llandudno and Liverpool. The bride- groom is the son of the late Mr. J. Jones, of Angh- arad Hall, Corwen. The church was charmingly decorated. The ceremony was performed by the Rev. Llewellyn Pugh-Thomas, cousin of the bride- groom, assisted by the Ven. David Evans, archdeacon of St. Asaph. The bride, who wss given away by her father, was attired in ivory white satin, trimmed with Brussels iace and chiffon, a chatelaine of orange blossom, and a tulle veil, festooned with a coronet of orange blossom. She carried a bouquet of roses, the gift of the bridegroom. The brides- maids were the Misses May Walker (sister of the bride), Gwen Owen (niece of the bridegroom), Marjorie Broome and Ellie Plat, and two little nieces of the bride, Elsie Tolson and Doris Leigh. Their costumes consisted of cloth, with guipure collars and embroidered lawn vests, and they wore cream crinsline hats, trimmed with pink and white roses. They wore also pearl and turquoise brooches and carried bouquets of pink roses the gift of the bridegroom. The best man was the Rev. G. Hart- well Jones, reetor of Nutfield. After the ceremony a reception was held at the Imperial Hotel, Llan- dudno, attended by about 150 guests. Later in the afternoon the happy pair left for Paris and Italy, where the honeymoon will be spent. Many valuable and useful presents were received. A solid silver tea and coffee service and an illuminated address were presented to the bridegroom by the parishioners worshipping at St. Mary's, Llanrhos All Saints', Dagaawy and St. Paul's Craigydoa, Llandudno.
A THE ARCHDEACON OF ST. ASAPH'S…
A THE ARCHDEACON OF ST. ASAPH'S VISITATION. THE BANE OF THE WELSH CHURCH." On Friday Archdeacon Evans delivered his annual charge to the clergy and churchwardens of the Rural Deaneries ef Rhos, St. Asaph, and Denbigh, in the Parish Church, St. Asaph. There was a large attendance of clergy and laity. The Archdeacon, in the course of his charge, re- ferred to the question of ritual. He said that extreme Ritualism ia the St. Asaph diocese was conspiouous by its absence. If the rubrics were broken, it was more by being disregarded than by excess. As the Bishop of St. Asaph said in his last charge, the Church must not be called upoa to court-martial the few who stepped out too fast and too wildly, and to leave unnoticed those who stepped out too slowly or scarcely at all." He advised the clergy to keep their churches open and as free as possible. Personally, he liked free and open churches, but all the elergy were evidently not of the same opinion, from the fact that many of the churches were always carefully looked up, and opened for burials, weddings, aad baptisms. In most villages houses, especially pablic-houses, would be lighted up, but the Church would be dark and grim. The consequence was that many sheep strayed from the pasture, because there was no light in the church. He unhesitatingly declared that the bane of the Welsh Church was stagnation and not Ritualism. The national schools were still on their trial. Church people had to support their own sehools voluntarily and Board Schools involuntarily, and he contended that Church people who contributed largely to the rate-aided schools were justly entitled to a fair share of those rates in aid of their schools. The demands of the Education Department in regard to the equipment and maiateaance of schools were perhaps some- what excessive, but they must remember that upon the efficiency of their schools depended the welfare of the nation. Let, as far as possible, the secular instruction in the national schools be oa a par with that in the Board schools, but on no account must they allow the religious instruetion to be neglected or forgotten. The Archdeacon advocated a close study of the provisions of the Burial Act 1900, which simplified and condensed previous Acts, and which he did net think, on the whole, iaflioted a great hardship upoa the Church. The Act was inserted in the" Diocesan Calendar" He welcomed the Church Army van into the diocese, and said that the movement was worthy of every encouragemsnt, many of the clergy having availed them of its support. After referring to the Diocesan Conference to be held at Colwyn Bay, the Archdeacon dealt with the temperance question, which he described as one of the most burning questions of the day. During 1900 upwards of 161 millions were spent on alcoholic drink, which amounted to P,3 18s. 6d. per head of the population. There were now three bills dealing directly with the matter before Parliament, and he hoped they would be passed. The Archdeaooa spoke strongly on the question of visiting, and said that elergymen were supposed to visit every house. Some clergy avoided a cerain class of their parishioners, and it was not a healthy sign when people were heard to say that their vicar never called unless he wanted money. He was glad to cite one instance in which a vicar and his curates paid a visit to every house in the parish, 1,400 in number, and they were kindly received everywhere. If there was a worse character than the visitor who only called to beg, it was he who never called on the poor without giving money. Great harm had been done to religion and to the Church by injudicious alms- giviag. Such clergy were simply looked upon as relieving officers. Dealing with the duties of churchwardens, he said that, although their duty was more that of observation thau control, it was an important one. They must report to the bishop all offences against the law, whether committed by clergy or laity. He was sorry to say that presentments were often returned withoat reference to the articles of inquiry, and sometimes they were answered by the vicar instead of the churchwardens which was very improper. It was their duty to see that the registers were properly kept. On the whole, they were well kept, but they had recently found in one parish that the entries of burials and baptisms had been scandalously neglected, no proper entries of burials having been made for over nine months, and the register of payments neglect- ed for twenty-one years. He could not impress too strongly upon clergymen the necessity of being careful in keeping their registers up to date, as any one of them was liable te a penalty of j650 for not doing so.
CORWEN BOARD OF GUARDIANS.
CORWEN BOARD OF GUARDIANS. The first meeting of the newly-elected Board was held at the Workhouse. Corwen, on Friday last, when the following- members wore present:—Mr. John Thomas, Betiws Messrs. R. R. Roberts, Godfrey Parry. Johu Lloyd, H. Rees, Hugh Hughes, and Dr. Jou^s, Corwen John Hughes, Robert Wynn, and R. O. Roberts, Gwyddelwern Hon. Mrs. Eden, Rev. I. T. Davies and Mr. Henry Davies, Llaadrillo; Messrs. W. E. Williams, and Thos. Owen, Llangar Mr. E. P. Jones, Llansaatffraid Messrs. W. H. Jones and John Roberts, Csrygy- druidion Mr. John Roberts, Llanfihaagel; Messrs. Thos. Ellis and Simon Jones. Llangwm Mi. John Williams, Bryneglwys Messrs. R. M. Davies, John Williams, David Jones, and John Williams, Llaa- gollen Rural; Rev. J. S. Jones and Messrs. D. W. Roberts and Robert Ellis, Llantysilio Miss Barker, Mrs. Richards, Mrs. Roberts, Mr. J. Nanson, and Mr. W. Pencerdd Williams. Llangollen Urbaa Messrs. Samuel Davies and Thos. Jones, Llansant- ffraid Mr. Evan Morris, Llanarmon with the clerk (Mr. Thos. Hughes) and the relieving officers (Mr. E. Derbyshire and Mr. E. Foulkes). ELECTION OF CHAIRMAN. The first business was the election of a chairman for the ensaing period of office and, in proposing the re-election of Dr. Jones to the position Mr. W. E. Williams, Gwerclas, paid a high tribute to the able and impartial manner which had characterised his conduct in the chair. Mr. J. Williams, in seconding, bore similar testimony to Dr. Jones's ability and impartiality and, upon the motion being- put to the meeting, it was carried without a diiisatieat. Dr. Jones then took the chair, and, acknowledged the compliment once more paid to him. in a lengthy speech, in the course of waich he dealt with the outstanding items in the policy pursued by the Board during the put twelve months and claimed that, as an authority, they had in their administration, invariably combined efficiency with economy. Certainly thsy might claim to have safeguarded and considered to a very special extent the interests of the poor committed to their care. Their proceedings, throaghout, had been marked by thorough harmony-there had been no discordant note-and in many rtfspects the Corwen Board of Guardians might claim to rank as a model Board amongst the poor-law authorities of the kingdom.-(Hear, hear.) Though he missed one or two faces it gave him great pleasure to welcome so many of the old members back to the Board, aad this welcome he none the less heartily extended to the new comers. ELECTION OF VICE-CHAIRMAN. The Rev. Ivan T. Davies then proposed the re- election of Mr. J. Nanson as vice-chairman of the Board. He alluded to the ability with which he had filled the office on such occasions as Dr. Jones was compelled to be absent. The motion was seconded by Mr. J. Williams and carried nem. con., and, Mr. Nanson having acknowledgen the expres- sion of confidence given by the Boaid. the question of the election of CO-OPTATIVE GUARDIANS came up for consideration. Mies Hughes, Corwen, and Mr. John Rowlands. Llangollen, being unani- mously chosen. ELECTION OF COMMITTEES. The aext business of the Board was the election of committees for the ensuing twelve months. They were appointed all follows :—Assessment Com- mittee-Col. Lynes, Llangwm Dr. Jones, Corwen Rev. 1. T. Davies, Llandrillo Mr. J. Lloyd, Corwen Col. Maiawariag, Cerygydraidion Mr. D. W. Roberts, Llantysilio Mr. Joha Hughes, Gwydd- elwern; Mr. W. Pencerdd Williams, Llangollea (Urban); Mr. J. Williams, Llaagollea (Ruralf; Mr. J. Nansoa, Llangollen (Urban) Mr. S. Davies, Llansantffraifi G.C., and Mr. W. E. Williams, Llan- gar. Finance ComJlltittee :-Mr. R. R. Roberts, Corwen Mr. H. Rees, Corwen Mr. R. Ellis, Llan- tysilia; Mr. H. Davies, Llandrillo Mr. John Thomas, Bettws Mr. R. M. Davies, Llangollen (Rural) Mrs. Richards, Llangollen (Urban) Mr. E. P. Jones, Llansantffraid G.D.; Mr. W. A. Jones, Cerygydruidion Mr. Simon Jones, Llangwm Mr. W. E. Williams, Llaagar and Mr. John Roberts Llaagollen (Rural). Workhouse Visiting Com, mittee:—Mrs. Richards, Miss Barker, Mrs. Roberts. Hon. Mrs. Eden, Miss Hughes, Dr. Jones, Mr. R. R, Roberts, Mr. J. Nanson, Mr. W. E. Williams. Rev. I. T. Daviee, Col. Lynes, Mr. H. Davies. Mr. J. Williaou Llangwllen (Rural), Mr. W. Pencerdd Williams, and Col. Main waring. Contract Committee :-Hrl. Richards, Miss Barker, Mrs. Roberts, Hoa. Mrs. Eden, Miss Haghei, Dr. Jones, Mr. John Thomas, Bettws Mr. Hugh Hughes, Corwen Mr. John Roberts, Llaagollea (Rural) Mr. R. M. Davies Llangollen (Raral): Mr. John Rowlands, Llan- gollen Mr. R. R. Roberts; Mr. W. E. Williams and Mr. John Williams, Bryaeglwys. School Attendance Oommittee :-R.v. J. S. Jones, Llaa- tysilio Mr. D W. Roberts, Llantysilio; Mr. Robt. Ellis, Llantysilio Mr. John Williams, Bryneglwys Mr. David Hughes, Bryneglwys Mr. E. P. Jones, Llansantffraid Mr. John Roberts, Llanfihangel G.M., and Mr. Thomas Jones, Llanfihangel G.M. There was no other business of pablic interest, and the Board adjourned.
» CHURCH AND CHAPEL.
» CHURCH AND CHAPEL. The order of services and preachers for the various places of worship of Llangollen and neigh- bourhood for next Sunday are a,s follows :— The Established Church English services are held in the Parish Ohurch as follows:—Holy communion every Sunday and Saint's Day at 8 a.m. Matins and holy communion (full choral on first) on the first and third Sundays ia the month at 11 a.m.; matins and litany on the second and fourth Sundays in the month; matins only on the fifth Sunday. Sunday school at 2 30; children's service and catechising at 3 30 )' and also baptisms Of any). Evensong and sermon at 6 p.m. Daily prayers, at 8 a.m. and 1 p.in.—St. John's (Welsh) Church: Matins and sermon at 10 30 a.m evensong and sermon at 6 p.m. Holy Communion and sermon, the 2nd Sunday in the month at 10 30 3,.111,. and 4th Sunday in the month Holy Coram union at 8 a.m. Weekday services on Thursdays at 7 p.m.—St. Daoid'* Chapel, Vron Sunday: matins and sermon at 11 a.m., Sunday schooi ai; 2 p.m. and evensong and sermon at 6 p.m. Holy communion on the second Sunday in the month.-8t. Mary's Chapel, Eglwvseg: Sunday School at 10 30 a.m., evan-vong a^d sermon (English) at 2 30o.m., except the last Sunday in. the month when it is in Welsh evensong and sermon (Welsh) at 6 p.m. holy communion: English on the 2nd Sunday, and Welsh on the last Sunday in the month.— Vicar Archdeacon Wynn Jones; curates, Revs. John Edwards, E. Roberts and Gilbert Heaton (Vron). Llantysilio Church: English services every Sunday at 11 15 a.m.; also during August and September at 3 15 p.m. Holy Communion on 1st Sunday iT, the momth Welsh service at EI p.m. Holy Ooaxari-i«,». o-t 3rd San day in the month. Røv. J. S..Tones, B.A. f <■ viear. Glyndyfrdwy St. Thomas's Churon Welsh service at 10 a.m. in summer, and 19 30 in winter, and evensong at6p m. Holy Communion. 1-t Sunday in the month at 10 or 10 80 a.m. and at 8 a.m. on third Sunday. School at 2 p.m. English service during summer at 11 am litany and short address at 3 15 p.m. Holy Com- munion second Sunday in the month at 8 a.m. and (in summer) lasi Sunday at!! a. Rev. T. H. Vaughan, B.A. English Baptist Chapel (Abbey-road): sermons at 11a.m. and 6 p.m. by the Rev. Henry Rees, pastor. English Wesleyan Chapel (Market-street): sermon ac 11 a.in, and 6 p.m. Wels^ Baptists (Assembly Raoms): sermons at 10 a.m. and 6 n.rn. by the Rev. David Williams, pastor. Welsh Wesleyan Chapel: sermon at 10 <.m. by Mr. Robert Jones, Llangollen, and 6 p.m. by the Rev. W. O. Jones, Äber. Welsh Congregational Chapel (Church-street): sermons at 10 a.m. and 6 p.m. by the Rev. T. J. Rees, pastor. Rehoboth Oalvinistic Methodist Chapel: sermons at 10 a.m. and 6 p. ii. by the Rev. William Foulkes, paster. Mission Boom (Brook-atieer: sermons at 10 a.m. and 6 p.m by the Rev. T. E. Williams, B.D., pastor. Rhosymedre Congregational Chapel: at 10 80 a.m. prayer meeting, and 6 p.m. sermon by the Rev. Huw Parri. Vroncyssylltau (Sion) Congregational Chapel: at 10 a.m. sermon by the Rev. Huw Parri, and 6 p.m. prayer meeting.
Advertising
"If you want perfect rest and quiet," said Sir George Newnes, at the Advertisers' Exhibition luncheon, go into the shop of a man who does not advertise."