Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
10 articles on this Page
-,-.-........,.--..-------HANESION…
HANESION CYFFREDINOL. GWYRTH PABAIDD ARALL.—Yr hanes canlynol a ymddangosa yn Newyddiaduron coelgrefyddol yr Iwerddon, dan y pen "GWVUTH:"—" Cymmerodd dygwyddiadieyn Nghapel Nenagh, ar nos Fawrth diweddaf, am yr hwn y mae llawer o son, a chyfaddefa Pawb ei fod yn bcrfldWi wir. Ileti wraig dlawd, yr hon oedd yn hynod o grefyddol, a'r hon oedd wedi bod yn liollol dclall er ys chwech mlynedd yn ol, a gafodd ei golwg wedi adferu iddi, yn mhresennoldeb llawer o dystion, yn y Capel hwnw, ar yr liwyr cry- hwylledig. Yr oedd darlun hardd o'r Wyryf Fendig- aid yn y Capel, yr hwn oedd i gael ei werthu er cyn- novthwyo y tlodion dan ofal y Chwiorydd Trugaredd yn Birr, a'r hen wraig grybwylleùig; enw yr hon yw Margaret Clifford, a geiaiodd gan ei chydymmaith i'w harwain hi at y darlun. Yna hi a ymgrymodd ger- bron y darlun, ac a gusanodd wyneb y Wyryf mewn modd parchus iawn dros ainryw fynydan; ac wedi gorphen, hi a godcdd i fyny, ac a waeddodd allan fod Duw, trwy gyfryngdod ci lendigedig Fam, wedi gwel- ed yn dda mewn n)od<! grasol i adferu iddi ei golwg. Mae hyn ynymddaugos yn hynod, ond y mae pawh yn cydnabod gwirionedd y wyrth, gan eu bod yn ei hadnabod er ys blynyddoedd, ac yn arfer ei gweled yn dyfod i'r Capel yn ddali bob dydd. Pan y mae yr hen wraig yn awr yn myned aJlan, y mae yn cael ei haingyichynu gan liaws o bobl, i ba rai y mae yn ad- rodd y modd gwyrthiol y mae Duw wedi adferu ei golwg iddi." Dyma yr banes a rodda y Pabyddion i ni am gyfiawniad yr hyn a alwant yn wyrth; ond y mae lie i gredu fod y bobl cfergoelus hyn yn llawer mwy dall nag y bu yr hen wraig crioed, gan fod yn hawdd canfod mai twyll yw y cwbl oil, wedi cael ei ddyfeisio a'i osod mewn gweithrediad gan yr Offeir- iaid Pabaidd a'r hen wraig. BRWYDH Y GWENYN.—Amgylchiad hynod lawn a gymmerodd le yn ddiweddar yn Guillcville, Eure-et- Loire, yn Ffrainc. Yr oedd gan ffermwr bychan, mewn cae vn ymyl ei dy, tua 250 o lestri o wenyn, y rhai a gynnwysent nifer afrifed o'r creaduriaid def- nyddiol a diwyd hyny. Ar un diwrnod tesog, efe a anfonodd ei ddyn, gyda chart, a phutn ceffyl, i gywain pridd oddiwrth y mur yn gyfagos i'r gwenyn; ond wedi mynsd yno, goffu iddo ddychwelyd yn ol i'r tyi ,.p' gyrchu rhyw offeryn, a cbylymodd y ceffylau wrth goeden yn y clawdd. Yn ddioed lluoedd o'r gwenyn a ruthrasant allan o'u cychau, wedi eu cynhyrfu trwy symud y pridd, neu gan y trydan oedd ynllanwyr awyr ar y pryd, ac a ymosodasant ar y ceffylau yn y modd mwyaf ffyrnig. Mewn mynydyn gorchuddiwyd y ceffylau yn hollol a gwenyn o'u penau i'w traed, ac hyd y nod eu ffroenau a lanwyd a hwynt; a phan ddychwelodd y cartwr yn ol, cafodd un ceffyl yn gor- wedd yn farw ar yJlawr, a'r rhai ereill yn ymdreiglo oddiamgylch yn y poenau mwyaf. Bloeddiodd y dyn allan, a daeth amryw i'w gynnorthwyo gwnaeth un o honynt gynnyg i yru y gwenyn ymaith, ond liwy a ymosodasant a mo yntau hefyd, a gorfu arno ffoi i lyn cyfagos, ac hyd y nod gosod ei ben dan y dwfr cyn cael gwarcd o honynt. Offeiriad y plwyf a ddaeth i'r He, ond gorfu arno yntau ffoi, a lliaws o golynau o amgylch ei glustiau. Yna dygwyd dau ddwfr beiriant i'r lie, a tbaflwyd y dwfr yn gawodydd ar draws y ceffylau, y gwenyn a'r cychod, ac felly y cafwyd y fuddugoliaeth ar y creaduriaid bychain. Pa fodd bynag, yr oedd y ceffylau wedi cael eu niweidio gym- maint, fel y trigasant cyn pen awr. Cyfrifid fod y gwenyn a ddyfethwyd yn werth 1,500 o ffranciau, a'r ceffylau yn werth 2,500 o ffranciair Ychydig ddydd- iau yn flaenorol, yr oedd yr un gwenyn wedi lladd 17 o wyddau ieuainc, y rhai a aethant i bori yn rhy acoa atynt. FFRAETHINEB GWYHDEL.—Pan gynnygiwyd bon- eddig yn aelod Seneddol dros swydd Somerset, yr oedd terfysg a bloeddio mawr yn mhlith y lliaws ag oedd yn bresennol, ac yn en pJith yr oedd Gwydd- el, newydd gael ei drosglwyddo o'r Iwerddon, yrhwn a gymmerai ran helaeth yn y bloeddio a'r terfysg. Rhyw foneddig ag oedd yn y lie, gan feddwl gosod taw ar y Gwyddel, a fioeddiodd allan gan graffu ar y Gwyddel, Dos at y diafol, Pat." Pat a edrychodd ar y boneddig yn dra Hawen, ac yn ddioed a atebodd, Diolch yn fawr i'ch anrhydedd, yr wyf wedi bod yn y wlad hon dros chwech mis, a chwi yw y boneddig cyntaf a'm gwahoddodd i weled ei dad." EFFAITII Y LLEUAD AR BLAHIGION.—Gohebvdd yn y Gardener's Chronicle a rodda i ni vr hanes hyn- od a ganlyna:—Yn y flwyddyn 1736, Antonio de Ulloa, boneddig Yspaenaidd, a anfonwyd i Ddeheu- barth America ar genadwri gelfyddydol. Pan gyr- haeddodd Quito, yn mhlith llawer o gywrein-bethau ereill, daeth dnn ei sylw fath o gorsen, yr hon sydd yn tyfu hyd 50 troedfedd o uchder, ac y mae yn 6 modfedd o dryfesur; a dyweda fod y gorsen hon, yr holl amser y mae yn tyfu, yn cynnwys mwy neu lai o ddwfr, yn ol fel y byddo oed y Lleuad. Pan fyddo y Lleuad yn Hawn, mae y gorsen hefyd yn llawn o ddwfr, ac fel y byddo y Lleuad yn cilio y mae y dwfr yn disgyn yn y gorsen, hyd oni fyddo yn agos yn wag ar y newid yna y mae y dwfr yn cynnyddu ac yn es- gyn gyda chynnydd y Lleuad, hyd oni fyddo y gorsen yn llawn ar y llawn Lleuad. Ac heblaw hyny, pan fyddo y dwfr ar ei godiad ac hefyd yn llawn, y mae inor lleidiog a phlwca fel nad yw dda at ddim. Yr oedd y teithiwr wedi tori y corseni hyn ar bob amser o oed y lleuad, ac wedi cael prawf perffaith o'r effaitii hwn o eiddo y Lleuad. Nid oes ammheuaeth nad yw y Lleuad yn cael cryn effaitii ar lysiau a phlanig- ion yn ein gwlad oin hunain hefyd, a byddai yn werth i naturiaethwyr wneyd mwy o ymchwiliad' i'r peth hwn. GWALL ninniF WRTH BRIODI Ychydig ddydd- iau yn ol, enghraifft hynod o absennoldeb meddwl a dflygwyddodd mewn Eglwys nid can milltir o Stoke Damerel. Yr oedd offeiriad y phvyfwedi myned trwy y seremoni o uno par dedwydd mewn glan briodas, a phan acthallt i'r wisg-gcll i law-nodi y llyfr, daeth y lawforwyn yn mlaen, ac er eu syndod oil, dywed odd, Syr, nid ydynt etto wedi priodi." "0, ydynt," ebai yr offeiriad, "y mae pob peth wedi ei gyflawni," Nac ydvw, yn wir, dywedotld y lawforwyn, "yr yd- yeh wedi angliofio y fodrwy." Daeth yr offeiriad i'w gofyn awr, a dcchreuodd eu dwrdio ani beidio dy- wedyd wrtho yn gynt; yna efe a aetli yn ol i'r Eglwys, a chyflawnwyd y seremoni drachefn, a gosodwyd y fodrwy ar fys y tro hwn, er boddhad mawr i'r pleidiau oil. CAUIAD MAM AT EI PULENTYN.-YChydig ddydd- iac yn ol, cynnaliwyd trengholiad yn Marylebone, Llundain, argorffMary Mead, gwraig i bobydd cyf- rifol o'r lie hwnw. Oddeutu chwech mis yn ol, y wraig hon a gladdodd blentyn, yr hwn oedd yn anwyl iawn ganddi, ac ni fyuai ei chysuro ar ei ol. Yr oedd yn myned bob dydd i Giaddle Kensal Green, yn taflu ei hunan ar fedd ei phleutvn, lley wylai dros oriau. Yna hi a gasglai y blod'au a dyfent ar y bedd aca'udyg. ai adref yn ofalus, ac a'n gosodai mewn llestr a dwfr ac wedi iddynt wywo, hi a'u bwytai. Un diwrnod' wedi bod yn ymweled a bedd ei phlentyn, fel arferol] hi a ddywedodd wrth ei gwr, ei phlant, a'i chyfeiUion, Had oedd ganddi ond ychydig iawn o ddyddiau i fyw gorchymynodd i'r galar-wisgoedd gael eu gwneyd i'r plant, y rhai oeddynt i wisgo ar ei hoi hi, ac wedi cy- larwyddo ei gwr i fynu cnulio y gloch ar ci hoi, hi a wrthododd gymmeryd cynnorthwy meddygol, nacym- borth, na chysur; ac wedi eistedd yn ei chadairo ddydd Mawrth hyd ddydd Gwener, hi a syrthiodd i'r llawr yn gorff marw. Barnodd y meddyg ei bod wedi marw o anechyd y galon, yr hwn a ddvgodd yn mlaen gan ornicd galar a'r rheithwyr a ddygasant y rheith- farn yn gyfatebol. Coi/FCIAD IhwYD TUWV FOODT.—Ar hwyr dydd Sabboth wythnos i'r diweddaf, oddeutu naw o'r gloch, cymmerodd dygwyddiad le ar afon Llundain, yn a^os' i Bont Blackfriars, trwy yr hyn y collodd tri o ber- sonau eu bywydau yn ngolwg eu cyd-ddvnion, pa rai ni alient estyn un cynnorthwy iddynt. Mae yn deb- yg i naw o bersonau fyned ar yr afon yn y boreu er difyru eu hunain mewn bad cil. Acthant gydalr llaiiiv, mor bell a Greenwich, ac wedi avos ychvdig oriau yno, dychwelasant drachefn gyda'r llanw. Wedi idd. ynt gyrhaedd Pont Blackfriars, a phan oeddynt oddeutu banner y pedwerydd bwa, daeth ager-fad i fYI1Y, gan gyfeirio atynt. Gwaeddodd y dynfon yn y bad ar y cad ben i droi llyiv yr ager-fad, yr hyn a wnaeth ond yn anffodus, cododd y menywod yn y bad bach i fyny yn eu dychryn, yr hyn, ynghyd a'r ymchwydd a achoswyd gan yr nger-fad, a ddyinchwel- odd y bad bychan. Taflwyd y dynion a'r menywod yn y bad i'r afon, ac am ychvdig amser, gwelwyd hwynt yn ymdrabaeddu ac yn gafaelyd un yn y Hall yn y dwfr, pan yr oedd ysgrechfeydd yr edrvchwyryn. tori yr awyr. Anfonwyd bywyd-fad allan yn ddioed, er eu cynnorthwvo. Wedi dyfod wrth ochr yr ager- fad, cafwyd dau ddyn yn gafaelyd wrth ran o hono, ae ereill yn gafaelyd wrth ddillad y cyfryw. Trwy ym- drech caled, llwyddwyd i achub chwech o honynt. Cafodd un o'r dynion, o'r enw George Williams, ei niweidio yn fawr trwy fyned mewn cyssylltiad 'a'r ager-fad. Collodd ei wraig ei bywyd. Enwau y rhai a foddasant oedd Ann Willinms, Thomas Weston ac Emma Bates. Ni achubwyd ond on fenyw,
FFRAINC.
FFRAINC. Y newydd mwyaf pwysig a dderbvniasom o'r wlad hon wedi ein cyhoeddiad diweddaf, yw dad- guddiad bratlwriaeth yn erbyn y Llywvdd. Caf- odd tri ar ddeg o ddynion en dal yn y Rue Reine Blanche, yn y weithred o ddarparn "peiriant uffernol," i'w ddefnyddio i gymmeryd ymaith fyw- vd y Llywydd, fel y meddylid. Ar y fynvd y dal- jwyd liwynt, vr oedd y cydfradwyr yn tori mvy- bibelli, (gas-pipes,) at yr un hyd, ac yn can un pen iddynt; acyr oedd deg o'r cyfryvv yn barod i'w gosod yn eu lie, a chynnwysent nifer mawr o be!- eai a darnau o haiarn. Cafwyd yn meddiant y eyd- fradwyr lawer o bapyrau a llytliyrau, v rhai a eg- Ittrent eu bwriad, a dywedid hefyd eu bod mewn gohebiaeth a'r yinnoddwyr yn Llundain; ond nid oes un prawf o hyny, a meddylir mai dyfais y Llvw- odraeth a'r Llywydd yw y chwedl hono, er mwyn treu y dybiaeth yn Ffrainc yn erbyn esgeulusdod Llywodraeth Llaegr i edrych yn ddigon gofalus ar ol vr vmnoddwyr Ffrengig yn Llundain. Hanesion diweddarach a'n hysbysant folly gyd- fradwriaeth hon yn fwy pwysfawr nag y meddylicl ar y cyntaf; ac mai bwriad y cydfradwyr oedd llof- ruddio y Llywydd, a dymchwelyd y Llywodraeth. Mewn cyfeiriad at y gydfradwriaeth, dy weda y Pa- trie fel y canlyna — Yr hysbysiacth a dderbyniasom heddyw, a'n galluoga i gadarnhau yr hysbysiaeth a gyhoeddas- om eisoes mewn perthynas i'r gydfradwiiaeth yn Mharis. Yr oedd y gydfradwriaeth ynrhy wirion- eddol, ac nidyw wedi ein synu ni mewn un modd. Er yr holl ddiogelwch ag ydym yn fwynhau, ac er cydsyniad cyffredinol Ffrainc i'r Llywydd, ac er yr holl gydymdeimlad bywiog agsydd yn amgylchynu ac yn cefnogi y Llywodraeth,ctto y mae dynion i'w cael yn ddigon drygionas i freuddwydio am ddym- chwelyd ein sefydliadau trwy drais, ac nillywhyn yn unachos os* ndod pan ystyriom yr amgylcbiadau. Pa fodd bynag, yr ydym yn bresennol wedi cael em gwaredu rhag pob dycbryn, canys er y dichon i r cydfradwriaethatihyn gael eu cynllnnio, nis gallant fyth achosi gwrthryfel. Trwy ofal a bywiogrwydd y Llywodraeth, cant yn wastad eu dadguddio a'n gosod i lawr cyri tori allan mewn terfysg. Mae amryw wedi cael eu cymmeryd mewn dalfa o'r new- ydd heddyw, ac yn cu plith y mae Dadleuwr cyhoeddus, Meddyg, Ysgolfeistr, hen Swyddog Mil- wraidd, amryw o'r hen Werimvyr, a rhai carchar- orion ag oeddynt wedi cael eu rhyddliau o Belle- Isle." Nifer y personau yn awr mewn dalfa yw 37, ac yn euplith ymae saiih o wragedd a merch ieusme. Y rhan fwyaf o honynt ydynt ddynion o'r graddau gweithgar; ond v mae rhai o honynt wedi bod mewn sefyllfaoedil uwch na hvny; megys M. Pel- letier, ysgolfeistr; Dr. Farre M. Corbet, dadleu- wr; M, Martin, ysgrifenydd mewn swyddfa gy- lioeddus; M. Nouvel, un o'r heddgeidwaid dan Caussidiere; a phnmpo bersonau ag oeddynt wedi cael eu lialltudio am gymmeryd rhan yn y terfysg yn Mehefin. Yr oedd y cydfradwyr wedi ffurfio eu tMnain yn Gymdeithas, aehnfwyd gafael yn eu rheolau, yn gystal a'u holl bapyrau ereill. Yr oedd pob aelodi ddarparu dryll iddo ei liun, o'r fathag- oedd ganddvnt- pan ddaliwyd liwynt; ond rhnid nddef na fyddai y cyfryw yn werth* dim i saethu a hwynt, gan y byddent mor debyg i ladd y saethwr a'r hwn y saethul ato. Tebyg fod y gydfradwriaeth hon yn fwv helaeth nag y nivna y Llywodraeth inigvcdu. Chwiliwyd tri thy' mewn pentref vn nhalaeth y Seine-et-Marne, a chafwvd yrio ddoguau mawrion o bylor, yr hwn oedd wedi cad ciwneyll mewn tnodd dirgei, Dy- wedid hefyd fodc.vdfradwriueth mihvraidd wedi cael ei ddadguddio yn'St. Omer, ond y mae Newyddiad- uron y Llywodraeth yn gwadu hyn. Mewn canlyniad i'r annealldwriaeth rhwng y Llvwvdd a'r Corff Deddfwriaethol, fel y erybwyH- nsom vn ein Rhifyn olaf, v mae y Senedd yn awr wedi cael ei diddymu, ac nid yw yn debyg o gael ei galw ynghyd yn fuan etto. Maey Llywydd wedi myned ar daith ymweljadol trwy v taleitliiau; ond y mae wedi gwrtliod cymineryd ei wlcdda gan v tricolion. Tebvg ei fod yn ofni, neu yn hytrach yn^gwybod, nnd. yw y rhai hyny yn rliy flyddlawu lddo. Mae prawf v dynion am.lofruddio aphoenydiotri milwr yn Ilerault. yn awr ar ben. Cafodd chwech ei dedfiydu i farwolaetli yn eu habsennoldeb. O'r naw ar lnigain ag oeddynt yn bresenuol, v mae un ar ddeg wedi cael eu dfedfrydu i farwolaeth, pump i > galedwaith dros en bywyd; triigaledwaith drosryw nifer o Hynvddoedd, pedwar i alltudiaeth mewn amddiffynfa gaerog, pedwar i alltudiaeth gyflredin, a rhyddhawyd y gwedddl. Nid yw y rhai a dded- frydwyd yn debyg o.gaelnemawr o drugaredd. "Y Journal dels. JJehdts a -gynnvysa rai syhvadau rhasorol ar yr Etholiauau yn. Lloegr. LlaitetiH'cba fod pobl Lloegrlyn cadarnhau ymddygiad Syr Ro- bert Peel yn rboUdi barfl rhad, lieddwcli, ac ewyll- ys da i'w gydwladwyr: ac yn awr, wedi amryw flvnyddoedd o brawf, fod y bobl yn dangos eu pen- derfvniftd eu bod: yn cymmeradwyo y mesurau Rhyddfasgnacbol a vvhaed yn 1846, a'u bod yn cy- hoeddi nad oedd v mesurau hyny yu ddinystviol nac yn niweicliollr wlad, er fod y tir-berchenogion pendefigaidd yn Baeru hyny, ac ei- fod y cyfryw yn awr ag awenau y Llywodraetli yn eu Haw. Y Newyddiaduron Ffrengig a roddant v gan- moliaeth uchaf i Araeth Brenines Lloegr wrth ddi- ddymu y Senedd, am y cyfeillgarwch, y caredig- rwydd, a'r ewyllys da a ddangosa tuag at Ffrainc a'i Llywodraeth.
----. YR YSPAEN.
YR YSPAEN. Nid oes un newydd o bwys wedi ciii cyrhaedd o'r wlad hon wedi ein cyhoeddiad diweddaf. Yr hvn a ddaeth drosodd sydd fel y canlyna:— Yr Ardalvdd Sforza a gafodd dderbyniad cyfrin- achol gan ei Mawrliydi, yn mha un y cyfiwynodd ei htbYrttU, y rhai oeddynt vn ei awdurdodi iweith- vedii vn Lip'yr V«p»en, fed Ccnadwr Brenia y Ddwy Sisdy. Mae yr henFrenines, ynghyd a'igwr, y Dug Ri- anzares, a'i chwech plentyn, wedi ymadael tua'r Asturias, He mae ei meddygon wedi ei chynghori i Y9 Z, fyned, er mwyn cael y lles o ymolchi yn nwfr y mor. Hyzbysir ni hefyd, fod vdynion ag oeddynt wedi cytuno i ffurfio trefedigaethau a phoblogi glanau yr afon Ebro, wedi blaeu-dalu naw miliwn o reals i'r Trysordy, a bod y gweithiau aughenrheidiol i fyned yn mlaen yn ddioed. Nid yw y parthau hyn wedi cael eu preswylio erpan yrwyd y Mooriaid allan o'r Yspaen, er fod amryw gynnygion wedi cael eu gwneyd i'r Gwyddelod ddyfod drosodd yno; ond y mae yn well gan y rhai hyny ryddid America na thraws-arglwyddiaeth yr Yspaen. Mae llawer o p chwarae teg yn cael ei addaw i'r rhai aymaefydlant yma; ond pwy a all osod un ymddiried mewn Llyw- odraeth sydd yn tori ei haddewidion a'i hyrarwym- iadau yn ol ei mympwy ei liuu 7
YR ALMAEN A'R EIDAL.
YR ALMAEN A'R EIDAL. Newyddion o Berlin, dyddiedig y 9fed o'r mis presennol, a'n hysbysant fod Ainherawdwr Rwssia yn cael ei ddysgwyl i'r ddinas liono ar y lOfed. Mae yr ymweliadan mynych hyn rhwng Penadur- iaid y Cyfandir, yn arddangos i ni fod rhyw gyn- lluniau yn cael eu dyfeisio etto yn erbyn rhyddid dynolryw. Dyvvedir fod Pnvssia yn myned i brynu rhan o'r llynges Almaenaidd, ac wedi iddi hi wneyd ei dew- isiad o'r llongau goreu, bydd i'r gweddill gael eu gwerthu wrth arwerthiad cyhoedd. Yr ydym yn clywed o'r Eidal, fod carehariad Mr. Murray, yn Ancona, wedi cael ei wneyd yn fwy ys- gafn, trwy gyfryngwriaeth y Cenadwr Prydein- iaidd; ond ni chaniateir i neb ymddyddan ag ef, ond yn yr iaith Eidalaeg, ac yn mhresennoldeb y ceidwad. Murray a wada yn liollol y cyhuddiad yn ei erbyn, ac a hona brawf cyfiawn a chyhoedd- us. Meddylir yn gyffredin mar ei rhyddhau a gaiff yn y diwedd; ond er mwyn gwneyd golwg gwellar bethau, fe ddichon y caiff brawf newydd, pryd y gofelir ei ddwyn i mewn yn ddieuog. Diau nad yw y dystiolaeth a ddygwyd yn ei erbyn yn ddigon i'w euogbrofi mewn llvs cyfiawn ac agored, lie ycania- teir i'r carcharor ddwyn tystion o'i blaid, ac am- ddiffyn ei hun trwy Ddadleuwr, yr hyn na chafodd yn y prawf blaenorol. Mynegiad swyddol o sefyllfa Dysgeidiaeth yn Pr wssia, hyd derfyn y flwyddyn ddiweddaf, a ad- rodda i ni y ffeitliiau canlynol:—Yr oedd yr am- ser hwnw 24,201 o ysgolion o'r dosparth isaf, gyda 30,805 o ddysgawdwyr, a 2,453,062 o blant; 505 o ysgolion o'r ail ddosparth yn cynnwys 2,269 o ddysgawdwyr, a 69,302 o blant; 385 o ysgolion merched, yn cynnwys 1,918 oathrawesau, a 53,570 o blant; 117 o ysgolion ymarferiadau corfforol, yn cynnwys 1,664 o ddysgawdwyr, a 22,474 o ymar- fervvyr. Yr oedd 46 o athrofeydd lle11 ysgolion hyfforddiadol i ddysgu athrawon, yn cynnwys 2,411 o ysgolheigion. Yn y saith Prif-ysgol, yr oedd 4,306 o fyfyrwyr; ac mewn chwech athrofa offeir- iadol, yr oedd 240 o fyfyrwyr. Gellid meddwl, oddiwrth hwn, fod sefyllfa Dysgeidiaeth yn uchel iawn yn Mhrwssia.
,RWSSIA.
RWSSIA. Newyddiaduron Ffraine a'n hysbysant fod y Llywodraeth Rwssiaidd wedi hysbysll trwy ci Dir- prwywyr, y gail peb cenedl aufon eu nwyddau a'u cynnyrch i'r Arddangcsiatl Mawr, yr hwn y bwr- ir ei gytmal yn Moscow tua diwedd y flwyddyn bre- sennol; ond rhaid i bawb ymostwng i gyfreithiau yr Amherodraeth, ac i'r rheolau penodol sydd wedi cytuno arnynt. Nid yw yn debyg y bydd i lawer o gelfyddydwyr Lloegr na Ffrainc anion en nwyddau i'r Avddangosiad hwn; canys, yn un peth, mae yn cael ei gynrial yn nyfnder y gauaf, pryd v bydd yn anmhosibl i neb ond Rwssiaid fyned allan o dy, \lC hehlaw hyny, mne yn ddigon tebyg fod cyfreith- iau Rwssia, a'r rheolau a benodwyd, mor gaeth a gorthrymus, fel na ddiehon trigolion gwledydd rhydd gydsynio a hwynt.
RHUF AIN.
RHUF AIN. Yr unig newydd o bwys, pe bai hwnw o bwys hefyd, ag sydd wedi ein cyrhaedd yn ddiweddar o llufain yw, fod ei Santeiddrwydd y Pab mewncyf- Iwr gwael iawn c ran ci ieehyd. Mae yu debyg fod y dyfrglvvyf wedi gafaelu yn en gyfansoddiad, ac er holl ymdrcch ei feddygon, y macnt yn metlm rlioddi un ymwarediddo. Cadwyd ypeth yn ddir- gel cyhyd ag y gellid, ond y mae ei sefyllfa berygl- us yn ddigou adnabyddus i bawb yn bresennol. Yn ol yr arwyddion presennol, bydd i'r Cardivial- iaid gael eu galw yn fuan i ddewis canlyniedydd i'w Santeiddrwydd. Ni fydd i'w farwolaetb, pryd byn- ag y dygwydda, wncyd un cyfnevvidiad yn mesur- au gwladol na ehrefyddol yrEghvys Babaidd.
ALGERIA.
ALGERIA. Llythyrau o Algeria a'n hysbysant fod llynges Ffrainc yn Mur v Canoldir wedi ymadael a phorth- ladd Algiers ar y 24ain o'r mis diweddaf, i ddych- welyd i Toulon. Achoswyd hyn trwy fod Gwein- idog y Llynges yn myned ar vmweliad i Toulon, Z, a'i fod am gael y llynges yno erbyn ei ddyfodiad. y Yr hanesion a gyrhaeddasant Algiers yn union- gyrchol cyn hwyliad y llvthyr-long ar y 25ain, a ddywedent fod y gwrthryfel wedi cael ei ostegu, a'r gwrthryfelwyr wedi cael eu llwyr ddymchwelyd yn mhob lie. Yr oedd y Uywodraethwr wedi bwr- iadu cyrnmeryd taith i'r parthau aflonydd, ond yr oedd yr hanesion a dderbyniwyd wedi gwneyd hyny yn afreidiol, ae yr oedd wedi rhoddi heibio ei fwr- iad,
AMERICA,
AMERICA, Un o'r hanesion mwyaf pwysfawr a dderbyniasom o'r Unol Daleithiau yn ystod y pythefnos diweddaf, yw fod Mr. Henry Clay wedi marw yn Washington ar foreu yr 20fed o'r mis diweddaf, ar ol cystudd hirfaith. Er fod y dygwyddiad galarus hwn yn cael ei ddys- gwyl a'i ragweled er ys llawer o amser yn ol, ac nad oedd un gobaitb yn cael ei goleddu gan neb am ei Welili&a; etto yr oedd taimlad dwys o'r herwydd, pan I gymmerodd le, yn cael ei ddangos yn mhob parth o'r Taleithiau Americanaidd. Cyn pen awr wedi ei far- wolaeth, yr oedd y newydd galarus yn hysbys yn y parthau tnwyaf pellenig o'r wlad helaeth lion acyn mhob He dangosid y parch mwyaf i goffadwriaeth y dyn enwog hwn. Y banierau gwladol a dinasyddo! a ddangosid banner eu htichder arferol, ar Neuadd y Ddiuas, y Gwestdai mawrion, a'i- holl hrif adeiladau YI1 y ddiuas, y llongau, a gorsafoedd y Llywodraeth yn y ddinas a'r porthladd. Dau Dy y Senedd, ynghyd a'r holl Lysoedd cyfreithiol, a addoedasantyn ddioed, o barch i goffadwriaeth y llywodvddwr enwog ag oedd wedi ymadael. Yr oedd yr holl Newyddiaduron Ame- ricanaidd yn dangos yr arwyddion arferol o alar ar ei ol. Newyddion o Mecsico a'n hysbysant fod y Llywydd Arista yn bwriadu gwneyd cynnyg i gael awdurdod cvflawn yn ei law ei hun; ac yr oedd y Cenadwr Prydeiuiaidd wedi ymadael tnag adref, o herwydd fod camddealltwriaeth wedi codi rhyngddo ef a'r Llyw- ydd. Yr oedd Senedd Mecsico wedi cael ei haddotdi ar yr 21ain o Fai. Dinasyddion Vera Crug, trwy gyhoeddiad yr hwn a anfonwyd allan o waethaf yr awdurdodau, a fynasant ganiatad i dair mil o farilau o heilliaid gael eu dwyn i mewn yno, am doll gyiiimedrol; ac yr oedd ainryw o drefi ereill yn ymbarotoi i wneyd yr un peth. Y fath ffolineb yw sefyll yn erhyn Rhyddfasgnach Os yw Rhagluniaeth yn bendiUiio un wlad a llawnder, onid yw yn hechod ofnadwy i amddifadu gwlad sydd yn dyoddef trwy newyn, rhag cael cynnorthwy o'r wlad hono? Nid antllria larll Derby wneyd y fath gain- wri a hyn fyth inwyach ac hyderwn y daw pob jjwlad dan haul i newid eu nwyddau a'u gilydd ar ammodau Rhyddfasgnachol teg. Onid brodyr o un gwaed ydym oil ?
INDIA DDWYREINIOL.
INDIA DDWYREINIOL. Yr unig newydd o bwys ag sydd wedi ein cyrhaedd o'r wlad hon, wedi ein cyhoeddiad diweddaf, yw fod y Cadfridog Goodwin, a'r Uuoedd Prydeiniaidd yn Bur- mah, wedi cymmeryd meddianto Bassein. 'Nid yw yr amgylchiad yn cael eu hysbysu.
!RHYFEL CAFFRARIA.
RHYFEL CAFFRARIA. Yr ydym wedi derbyn newyddion o'r parthau hyn o Affrica hyd y 25ain o Fai. Yr oedd y Cadfridog Cathcart wedi sefydlu ci ben-lluestdai yn Amddiffyn- fa Beaufort, ac yn ffurfio gwersylloedd ar hyd yr lioll gyffiniau; ond nid oedd un argoelion i'w canfod fod y Caffrariaid yn bwiiadu ymostwng. Yn gynnar yn Mai, cafodd dau frawd, meibion i ffermwr o'r enw Clayton, a'u gwas, eu llofruddio gan y Caffririaid wrth Alon y Pysg; ac ar y 15fed, yn agos i Amddiffynfa Cox, cafodd milwr diarfog o'r ail Gatrawd ei lofruddio tra yr oedd yn tori coed. Andries Botha, swyddog Hottentotiaidd ag oedd yn ngwasanaeth Lloegr a ddygwyd i'w brawf yn Nliref y Penryn am uchel 1'radwriaeth, a chafwyd ef yn euog. Dedfrydwyd ef i'w grogi. ond nid yw yn debyg y caiff y ddedfryd ei chario allan, gan fod y dystiolaeth yn ei erbyn yn lied anfoddhaol. Maey Caffrariaid a'r Hottentotiaid yn parhau i ymddwyn yn y modd mwyaf haerllug, ac nid oes neb yn ddiogel o'i fywyd os anturia i'r wlad wrtho ci hun. Dywedir wrthym fod eu creulondeb a'u hystyfnig- rwyddyncynnyddu fel y maent yn myned i fwy o galedi. Tebyg cu bod wedi saethu eu boll beleni, gan mai darnau o haiarn a cheryg y maent wedi saethu at y Sacs"l1 yn eu hymosodiadau diweddar; ond y maent o hyd yn goclielyd dyfod i fruydr a'r inilwyr bob tro v gallant, eithr y maent yu cael eu dal o'u lianfodd weithiau, a llawer o honynt yn cael eu lladd. Ymddengys fod y rhyfel anfad hwn yn cael ei gario vn tniaen trwy lofruddiaethau ac yspeiliadau yn bar- hans. Pan laddwyd dau fab Clayton, diosgwyd Mr. a Mrs. Clayton, a'u dwy ferch, yn noethion, yspeiliwyd hwynt o'u holl ddillad a'u dodrefn ty, 200 o anifeil- iaid, 15 o geffylau, ac ainryw o drirylliau; ac wedi ymddwyn yn dra chreulawn at y tad a'r fain a'r ddwy ferch ieuauc, a chyflawni llawer o sarhad arnynt, y gelynion a adawsant iddynt cu bywydau, a dim arali. Yr ocdd marchogion arfog yn cael eu danfon i'r psrth- au hyny, i wylio y ffermwyr, y rhai ydynt yn byvv yn tnhell oddiwrth eu gilydd; ond fe allai y bydd i'r creulondeb nesaf gael ei gyuawni 200 o fillliroedd cddiyno; a chan fod y fyntai a yspeiliasant Clayton yn cynnwys dros 100 o wyr, pwy oud byddin reolaidd a ailasai eu gwrthwynebu ?