Y Dydd

EISTEDDFOD GENUoLAETH- OL CAERNARFON. DYDD MAWRTH. Aajorwyd yr orsedd am 9 o'r gloch y boreu yn Nghastell Caernarfon, ar ddiwedd yr hon y ffurfiwyd gorymdaith ardderchog, yn cael ef blaenori gan Seindorf Bres y Clio, yn nghyda'i Bechgyn, pryd y gorymdeithiwyd i'r Pavilion. Dechreuai y cyfarfod cyntaf am haner awr wedi 10 y boreu. Llywydd-Syr W. W. Wynn, Barwnjg, A.S. Arweinydd~ Llew Llwyfo. Ar ol araeth y Llywydd, cafwyd Can yr Eisteddfod, gan Llew Llwyfo, 'Hen Wlad fy Nbadau,' a'r gynulleidfa yn uno yn y cvdgan. Ni chafwyd anerchiad gan gymaint ag un bardd. Beirniadaeth Dewt Wyn o Essyllt, Glan- mor, a Hwfa Mon ar y Cywydd, 'Iechyd.' Gwobr 5p. a thlw->. 16 o ymgeiswyr. Goreu, Hugh Tudwal Davies. Cystadleaaeth ar y Delyn Deir-rhes, sefyr hen Delyn Gymreig, 'Sweet Richard.' Gwobr, Tri Gini. Daetb dau wr ieuanc yn mlaen i gyatadlu-un yn ddall. Cafwyd beirniadaeth 1 fanwl gan Pencerdd Gwalia ar y ddau. Rhoddwyd y woin: i'r Bachgen dall, sef Mr. Owen Jones, Arthog, ger Dolgellau. Beirniadaeth Gwilym Hiraethog a Tudur ar yr IJ-Iir a Thoddaid,' neu Dri Englyn Unodl-union goreu a uswyat cyfaddas i'w I cerfio ar ietldfaen ydiweddarMr. W. Tegerin Hughes. Gwobr un gini a thlws arian. Buddugol, Tudno Jones. Y gwaith nesaf oedd cyflwyno anrheg y Mri. Nichols & Owen, Caernarfon, Enamelled Works, Caernarfon, o twrdd bycban i gadben, swyddogion, a phlant y Clio, er cof am eu I hymweliad yn mis Ebrill diweddaf. Oystadleuaeth mevrn Canu Penillion gyda'r Delyn; Tri yn ymdrechu. Goreu, Eos Mon, sef Mr. John Williams, Llanerchymedd. Tuchangerdd, 'Y Dyn Ymyrgar.' Gwobr, Tair Gini. Beirniaid, Llawdden, Vulcan, a Tafolog. Neb yn deilwng. Yn nesaf, cyflwynwyd Tyst-ysgrifau i nifer mawr o ymgeiswyr llwyddianus am urddau. Beirdd, Ofyddion, a Cherddorion i fyned trwy yr arholiadau. Gwnaed y gwaith hwn gan Canon Evans, vicar Caernarfoo. Cystadleuaeth mewn canu y Solo Bass, 'It is enough' (Mendelssohn's 'Elijah'). Gwobr, Tri Gini. Bu deuddeg yn cystadlu o'r neilldu. O'u mysg dewiewyd dau i ymgeisio yn gyhoeddus. Traethwyd y feirniadaeth gan Dr. Stainer. Goreu, Mr. Tafne', Kent. Dyfarniad y wobr o 5 punt a thlws arian am y Ganig oreu ar eiriau Cymraeg, dethol- edig gan y cyfansoddwr, gyda chyfeiliant. Goreu, Mr. Charles Lewis, Kenshare; ond awgrymai y beirniad fod y tlws yn cael ei roddi i'r ail. Ni wnaeth hwnw ei ymddang. osiad. Can, 'Banel' Rhyddid' (Pencerdd Gwyn- edd), gan Eos Morlais. viynai y gynulleidfa iddo ail ganu, ond dymunai yr arweinydd iddynt gydymdeimlo ag ef, gan ei fod yn teimlo yn flinedig. Dyfarnu gwobr o ddwy bunt a thlws arian am y llythyranau addurniadol goreu mewn maen. Arwyddair—'Y Gwir yn erbyn y Byd.' Beirniaid, Mr. H. Kennedy, a Mr. R. G. Thomas. Goreu, Mr. Edward Jones, Mason, Bangor. Dyfarnu gwobr o ddeg punt a thlws arian am 'Y Gadair Farddol' oreu. Beirniaid, Mr. R. G. Thomas a Mr. Kennedy. Goreu, Mr. Kenry Hughes, Conwy. Beirniadaeth y Parch. D. Silvan Evans, B.D., ar y Cyfieithiad goreu i Ryddiaeth Seisonig o Ddeuddeg Pryddest Gwalchmai (A.D. 1100). Gwobr, deg punt a thlws arian. Goreu, < ■, sef mab Nathan Dyfed, Merthyr. Anerchiad gan y Proffeswr Rhys ar Brif- ysgol Rhydychain; 0 herwydd y trwst a gedwid gan ryw anwybodusion, gorfu arno gwtogi ei sylwadau. Cân, 'When the heart is young,' gan Miss Mary Davies. Beirniadaeth y Parch. W. Pritchard, Pen- traeth, ar y Rhamant, 'Llew Llawgyffes.' Gwobr, wytk bunt a thlws. Un cyfansodd- iad a ddaeth i law, a hwnw heb fod yn deilwng. Beirniadaeth Mr. W. L. Banks, Talgwyn- edd, a Mr. J. Leon, Caernarfon, ar y darlun goreu mewn Oil Painting ar Hanes- yddol a Chymreig. Gwobr, pymtheg punt a c thlws. Ond nis gallai y beirniaid roddi inwy na deg punt a'r wobr i'r goreu, sef Mr. Peter Wyn, Bangor. c Yn nesaf, cafwyd beirniadaeth y Parch. D. Griffith, Dolgellau, ar y traethawd, 'Y Cy- meriad Cyflawn" (cyfyngedig i rai dan 20 oed). Gwobr, dwy gini i'r goreu, a gini i'r ail. Goreu, Mr. Richard Bevan, Tonypan- dy, Morganwg; ail Mr. R. T. Williams, Llanwnog. Cyatadleuaeth ar y berdoneg i rai dan again oed, ac yn byw yn Nghymru. Bu pymtbeg yn cystadlu; gwobr, perdoneg gwertb .£21. Goreu, Miss Griffith, Bodafon, Caernarfon,

Y BRIF GYSTADLEUAETH GOR- AWL, Sef yr un oedd yn agored i bawb, am y wobr o Y,150 a thlws aur i gorau heb fod dan gant, nac uwchlaw 150 o leisiau. Y darnau i'w canu oeddynt, 'See from his Post* (Handel's Belshazzar); 2. 'While everlasting ages roll' (Rossini's 'Stabat Mater.'J. Y beirniaid oeddynt. Dr. John Stainer, Pencerdd Gwalia, a Mr. John Thomas, Llanwrtyd. Daeth pedwar cor i'r gystadleuaeth, sef Acrfair, Caergybi, Llangollen, a Birkenhead. Rhoddodd Dr. Stainer y feirniadaeth allan, a dyfarnodd gor Birkenhead yn oreu, a rhodd- odd uchel gymeradwyaeth i gorau Acrfair a Llangollen. Terfynodd hyn weithrediadal1 y diwrnod cyntaf.

Jt U Larddonol yn unig y nifer mawr o 304; kjddiaeth, 52; cyfieitbiadau, 38; cystadleu- aetb gerddorol, 36; Cerfio, &c., 4, yn gwneud Ir holl nifer yn 444, yr hyn sydd yn gynydd ^4wr ar gynyrchioa Eisteddfod Abertawe. "wysa yr holl gyfansoddiadau 90 o bwysau, ?c y mae 16 o gyfansoddiadau barddonol eu £ unain yn pwyso 14 pwya; ac y mae naw o yn cynwys 27,000 o linellau. Testun y Gadair ydyw 'Athrylith,' a chawn fod naw, 0 leiaf, yn ymgais am fod yn fwyaf athrylith- 8*1"- Heblaw y gwobrwyon a rydd y pwyll- gOr am y cyfansoddiadau ar wahanol destynau, foneddigioa eraill yn rhoddi gwobrau Yn eu mysg, y mae Mr. Williams, ^loss Bank, Liverpool, yn addaw £ 50 am draethawd Seisonig ar 'Sefyllfa bresenol y §eGedl Gymreig, yn fwyaf neillduol ei sefyllfa *a8Qachol, lenyddol, a moesol, yn nghyda'r tlloddion goreu i'w llwyddo yn y pethau byn.' Oeir boneddigion eraill yn barod i roddi X30 o Wobr am y traethawd goreu ar 'Feteloedd ■"twnawl siroedd Dinbych a Fflint, yn fwyaf Neillduol plwm, yn nghyda'r deddfausydd yn fheoli eu gwelyau. Heblaw hyn, ceir gwobr Neillduol, drwy offerynoliaeth y Parch. E. ^oyd Jones, am y papyr goreu yn trin y Oweaciwn, 'A ydyw y brwdfrydedd cysyllt- ledig â. chanu yn y Dywysogaeth yn tueddu L gynydd meddyliol y'.genedW Rhydd y. 5wyllgor ugain punt o wubr am y cyfansodd- l»d goreu i 'Fuddugoliaeth y Grose.' Cymer- odd y brif gystadleuaetb gcrawl le ddiwrnod cyotaf yr Eisteddfod (gwelir yr hanes mewn colofn arall), am yr hon y rhoddir y wobr 4rdderchog o X150 i'r cor goreu. Clywsom fOd saith Dell wyth o gorau yn penderfynu Ytngystadlu ar y darnau detboledig. I geisio gWngud yr atdynfa yn fwy. i'r Eisteddfod, Ceisiodd y Pwyllgor ar i foneddigion dylan- Wadbi i geisio cael presenoldeb Tywysog Cymru neu y Tywysog Leopold yr Eisteddfod, ond yg aflwyddianus.