Y Dydd

Y OYNWYSIAD. Yr Wythnos .n i Mab yr Arlunydd 2 Sefydliadau Eglwysig .< 3 Nodion o Lundain 4 Eisteddfod Meirion 5 Newyddion Cymreig 6 7 Y Meistri &'r Gweithwyr 8 Esgobion a Rhyfel 10 Gohebiaethau 10,11 Marchnadoedd. 12 Hysbysiadau — 13 16

Mae ymddadleu nid bychan wedi cyfodi yn ddiweddar gyda golwg ar bwy wnaeth fwyaf o arglwyddi, y diwedda' Brifwenidog, ai yr un presenol. Mae y cyfrifiad a wnaed hyd ddiwedd y flwyddyn vn troi'r glorian o ft, du Mr. Gladstone, trwy fwyafrif o dri. Yr o oedd Mr. Disraeli, yn 1868, yn euog o grëu. naw arglwydd. Yn ystod ei dymhor swydd- ogol presenol, y mae wedi ychwanegu atynt chwech ar hugain eraill, yn gwneud y cyfan- N swm yn bymtheg ar hugain. Gwnaeth Mr. Gladstone ddeunaw ar hugain o 1868 i 1874. Ond mewn graddau, y mae'r fantol o ochr Arglwydd Beaeonsfield. Mae tri o dduciaid, un ardalydd, saith o iarllod, a dau is-ardalydd, yn ddyledus am eu teitlau iddo ef, tra nad yw Mr. Gladstone yn dad ond i un due, un ardalydd, dau iarlJ, ac un is-ardalydd. Ond rhaid i ni gofio fod Ardalydd Beaeonsfield yn cyfrif rhywbeth am Fesur y Teitlau Breninol, yr hwn sydd yn eiddo diamwys iddo ei hun. Gwnaeth ef y Frenhines yn Ymerodies, yr hyn sydd yn curo. y cyfan a wnaeth Mr. Gladstone yn dipiau man.

Mae mab Mr. Gladstone, yr hwn sydd glerigwr, wedi etifeddu talent ei dad am ysgrifenu llythyrau. Mae wedi gweled yn ysgrifenedig yn rhywle fod gweinidogion Anghydfturfiol, na wyddent ond y nesaf peth i ddim am Roeg, yn cael eu parotoi i basio yr arholiad esgobyddol cyntaf fydd yn eu cymhwyso i Eglwys Loegr yn mhen y chwe' mis, a hyny heb ymyryd dim &'u galwedig- aethau dyddiol. Am hyny, ysgrifena y Parch, Stephen Gladstone i ofyn pa esgobion a feiddia hasio dynion felly ar gefn cymhwysder mor annigonol. Nid Esgob Caer, nac Esgob Exeter, nac Esgob Manceinion, nac Esgob Llanelwy; nac Esgob, Caerludd yohwaifcb, oblegid y mae peryglor Pen ar lag wedi gofyn iddo. Pwy ynte? Hwyrach y gellir ateb y cwestiwn yna. Yn ystod y prinder mawr diweddar ar grwydriaid yn Nghymru, ni buasai gan fwy nac un esgob y petrusder lleiaf i weinyddu ordinhad i weinidog Ym- neillduol, neu ei drwyddedu i freintiau y "Fam" Eglwys, pe cawsai ei foddloni yn ngallu y gweinidog hwnw i ddarllen ei Dest- ament Groes yn ddigon da i ganfod ei ystyr trwy gymhorth geiriadur, ac yn gwybod ei fod yn ddyn uniongred yn ei syniadau. O'r hyn Ileiaf, gvryddom am un engraifft yn mha un y gwuaed y cynygiad hwn i bregethwr teithiol efengylaidd a difrifol yn Neheudir Cymrll-nid gan yr esgob, ond yn tinian- gyrchol ar ei ran; ac, ar ryw olwg, 'does dim lie i dybied fody cynygiad yn afresymol.

Yr oedd Mr. Henry Carbet, diweddar ol- ygydd y Mark Lane Express, a marfrolaeth yr hwn gymerodd Ie yn rohlith dygwyddiadau yr wythnos, yn ddyn oedd yn meddu hynod- ion lawer iawn yn ei gymeriad; ond, er y cwbl, a lwyddai i anwylo ei hun yn marri a theimlad pawb y deuai i gyffyrddiad åg ef, pa un bynag ai yn ei gymeriad fel golygydd y prif newyddiadur amaethvddol, ai fel ysgrif- enydd i Gymdeithas y Ffermwyr. Gwenai pobl yn ami uwchben ei ystyfnigrwydd, ond ni fcu yn fodd'on i ddigio neb erioed, a pban y gorfodwyd ef ychydig amser yn ol gan afiechyd i ymneillduo t/i 'ywyd cyhoeddus, cychwynwyd tysteb ar ei ran ar unwaith. Yailaddodd Mr. Corbet lawer brwydr dros y ffermwyr, a gwnaeth lawer o gamgymeriadau mewn adegau pan yr oedd bod yn "gyfaill y ffarmwr" yn gwneud dyn yn elyn i bob desbar,tharall mewn cymdeithas. Cofleldiai syniadau hyned ar rai petbau, a gyfrifid gan ambell un yn heresi o'r fath waethaf. Ond yr oedd el deyrngarwch uwchlaw amheuaeth, a'i nerth ewyllys wedi cael ei deimlo pan oedd eraill yn ciho yn ol. Mae y flFermwyr yn ddyledus i Mr, Henry Corbet atn lawer o welliantao; safai ar eu deheulaw drwy barch ac anmharch, clod ac anghlod, hyd y diwedd

Dyna frawd i fane Bristol wedi dilyn yr TvbidW'f a h ariandy Cornwall (Cernyw). dintllf a yU ytl on °'r d^ogelaf yn y deyrnas. Trwy ei fod wedi t f (^ S,eTn r5anharth o'r wlad sydd, i f 2°, fawr oddiwrth fethiantau mwnaw!, eto wedi dianc rhag cael ei gyffwrdd gan y marweidd-dra presenol yn Lloegr gy- SSf a/5annarfchad erai,,» coleddidy dyb- vmn^ f0rdd sydd yn arQ sefydliadau eraill Uai ffafriol eu lleeliad. Safai ei feddianwyryn uchel yn 8 7 J 7 wenn. Cwaceriaid ydyw y Mri Tweedie, ac edrychid arnynt fel dynion LSS a ^helgar. Ni ynganwyd gair erioed yn erbyn Syr Frederick Williams, y diweddar aelod dros Truro, er ei fod yn sefyll yn rydydd ar restr y meddianwyr. Mae ei sydynrwydd yn mwyhau y drychineb alaeth- buna. Eff ifb-1 dd/leld/°a dros &llwn 0 a bvdrl ™ J* !l fethlant ar fanciau eraill, a i n J ergyd drotn i gynydd masnachol ardal Gerny w. Yn wir, gellir dweyd nad oes aa ° gr yn rbydd oddiwrth ddyoddefiadau yr amser presenol, er fod awdurdodau gorucbel y llywodreeth yn haeru fod y dyeddefainc yn cael ei wneud yn fwy nag ydyw mewn gwirionedd. Y mae yn otynol gweithredu oryn lawer o gynildeb a doethineb i atal y dirwasgiad rhag dyfod yn drychineb cyffredinol.

Mewn adeg o gyfyngder, mae cyfyngderau yn lluosogi. O'r holl adegau yn nghorff y flwyddyn, dyma yr awr sydd wedi cael ei dewis gan rai gweithwyr i "sefyll allan." Y maegweision y Midland Railway wedi gweled yn dda ddacgos eu hanghymeradwyaeth o gynygiad eu meistri i astwng- eu cyffogau, ac estyn eu horiae, drwy daflu eu barfau o'r neillda, a dechreu byw ar eu bloneg; ond yn nghanol y caddug, y mae yn ddymunol clywed nad yw hyn wedi achosi i weithrediadau cy- ffredin y llinell gael eu hatal; ac fod y tren nwyddau yn parhau i redeg fel arferol. Ychydig yn ychwaneg o strikes, ac ni g*wn ychydig yn ychwanegfo fethiantau, ac yna, a defnyddio iaith sathredig, fe syrth y brasder i gyd i'r tan. Nid ydym arn i'n darllenwyr ddeall ein bod yn cymeryd golwg rhy dywyll ar bethau. Yr ydym yn credu ein bod wedi cyrbaedd y pwynt hwnw y gellir, gyda goffil mawr, a hunan-ymwadiad mwy, osgoi y perygl sydd o'n blaen; ond os mai suddo yn is-isa wnawn, Duw yn unig a wyr betb fydd y diwedd.

Tra y mae y Rhyddfrydwyr e'r bron yn mhob parth arall o'r deyrnas yn gloewi eu harfau, ac yn gosod eu byddlnoedd. mewn trefn cad, nid ydym yn clywed fod dim yn cael ei wneudyn sir Gaernarfon,