Y Dydd

NetopfcTuon €gmmg* Y GOGLEDD. Cynaliwyd cyfarfod cyhoeddus yn Nghaergybi dan nawdd Oymdeithas Ddirwestol Unedig Eglwys Loegr, yn mha un y cafwyd anerchiad galluog gan iJy Gwir Barch. Ddeon Bangor. Cymhellai un o'n haelodau Cymreig i dd'od a mesur i mewn i gau y Tafarndai yn Nghymru ar y Sabbath, fel y mae yn yr Iwerddon. Teimlai yn argyhoeddiadol fod y mwyafrif o etholwyr y gwahanol siroedd a'r bwrdeisdrefi yn ffafriol i hyny. Prydnawn dydd Iau, rhoddoddMaer Dinbych (Mr. Gee), yn ol ei haelioni arferol, de blasus i fwy na thfi chant o breawylwyr hynaf y dref. Anfonwyd gwahoddiad i dros bedwar cant o rai dros driugain oed ac uchod. Y mae masnach llechi sir Gaernarfon, yr ydym yn gobeithio yn fawr, wedi cyrhaedd ei man gwanaf, o herwydd marweidd-dra. y fasnach. Y mae rhybudd wedi ei roddi yn chwarelau Llanberis mai pedwar diwrnod a weithir o hyn allan yn lie chwech. Mae llawer o'r chwarelau amgylchynol naill ai wedi eu cau i fyny neu yn gweithio gyda haner y nifer arferol o weithwyr. Da genym ddeall fod pwyllgor wedi ei ffurfio yn y Wyddgrug i gario allan fesurau er mwyn cynorthwyo y tlodion sydd yn dyoddef yno o herwydd y wasgfa bresenol sydd ar fasnach yn y dref. Cafodd William Williams, masnachydd, Stryt Mostyn, Llandudno, ei ddirwyo i ugain swllt a'r costau ddydd Llun, am ymosod ar un o'r hedd- geidwaid yno. Y mae Mr. Pochin o Bwdnant Hall, Llan- dudno, wedi ei ddewis gan Ryddfrydwyr Stafford fel ymgeisydd am yr eisteddle yn yr etholiad eyffredinol nesaf. Drwg genym ddeall fod gweithwyr chwarel Ty'nycoed, Arthog, ger Dolgellau, wedi cael gorchymyn i ymadael (yr hyn a wnaethant ddydd Sadwrn dWeddaf) o herwydd marweidd- dra y fasnach. Gwastraff Bwrdd Ym- ddengys fod costau y cynghaws a gododd Bwrdd Gwarckeidiol Caernarfon yn erbyn Mr. Aasheton Smith, mewn perthynas i'r chwarelau, yn agos i bymtheg cant o bunau!! Well done, Bwrdd Gwareheidwaid Caernarfon, ydwyt frawd mewn gwirionedd i'r bwrdd yn Undeb Dolgell- au. Yr ydym yn deall fod Mr. Watkin Williams, yr aelod seneddol dros fwrdeisdrefi Dinbych, ar 01 ygtyriaeth bwyllog, wedi datgan ei benderfyn- iad yn unol & chais y blaid Ryddfrydig yn ninas Southwark, i ymgais am yr eisteddle yn ;yr etholiad nesaf. Oynwysa ddwy fil arhugain o etholwyr, ac yn cael ei chynrychiol gan Dori penboeth, y Milwriad Baresford, a chan Rydd- frydwr mewn enw yn unig, sef Mr. Locke, eisteddle yr hwn yn Nhy y Oyffredin a ddylai fod wrth ochr Mr. Roebuck, o herwydd mae y ddau o'r un stamp. Drwg genym gofnodi marwolaeth Mr. Ellis James o Ty'nyllwyn, Llanddeiniolen. Cymer- wyd ef yn glaf ddydd Mawrth, a bu farw ddydd Iau gan ymosodiad o'r apoplexy. Perchid Mr. James gan bawb a'i hadwaenai. Bu am ddeugain mlynedd yu ysgrifenydd Cyfarfod Misol Arfon, yr hon swydd a lanwodd gyda medr a gallu anghyffredin. Gadawodd weddw a dau o blant i alaru eu colled ar ei ol. Cynaliwyd cyfarfod llenyddol llewyrchus yn Brynrodyn dydd Nadolig, dan lywyddiaeth y Parch. John Jones, Groeslon. Cymerwyd rhan ynddo gan g6r Brynrodyn, dan arweiniad Mr. G. W. Hughes, Bryngwynedd. Gwasanaethid fel beirniad gan y Parch. D. Roberts, Ffestin- iog. Da genym ddeall fod y rheilffoHd a fwriedir ei gwneud o Ruthyn i Cerygydrudion i gael ei chychwyn yn ddioed. Y mae y 'contract' wedi ei lawnodi o bob ochr. Bydd yn gaffaeliad •aawr i Ruthyn a Cherygydrudion. Bu Llanrwst mewn helbul yr wythnos diwedd- af, o herwydd nad oedd dim nwy i'w gael, a'r dref o ganlyniad yn dywyllwch; ac oni I fod yno gyflenwad go dda o oil a chanwyllau, buasai 'w gystadlu a'r tywyllwch Aifftaidd. Da genym ddeall fod Maer Conwy (Mr. Albert Wood), a Mr. Llewelyn Mostyn, Gloddaeth, wedi rhanu, drwy y Vicar, ugain tunell o lo i dlodion y plwyf. Yr oedd pob un o honynt yn derbyn pum' cant Llawenyehwyd calonau oddeutu cant a thri ugain o honynt drwy y rhodd hon.

LLWYNGWRIL. Cyfarfod Cystadleuol.-Nos Fawrth, y 24&in cyf., cynaliwyd cyfarfod cystadleuol yn Ysgol y Bwrdd, dan lywyddiaeth Mr Lewis Rees. Gwobrwywyd y rhai canlynol: — Am dlatganu, 'Y Glowr a'r Chwarelwr,' Mri Lewis Gabtie), a Wm. Owens. 'Glan Rhondda,' Mr R. Owens a'i barti. 'Wele storm J n codi draw,' Mr Lewis Lloyd a'i barti. 'Mor hawdigar yw dy bebyll,' cdr Llwyngwril, dan arweiniad Mr J. Lewis. Am y penillion coffadwr- iaethol i'r diweddar Barch. 0. Roberts, a Mr Hugh Thomas, Shop, Lewis Rees. Am yr Hosanau goreu, Mrs 0. Williams. Y Crys goreu, Miss Jane Lewis. Areithio difyfyr, H. Jones. Adrodd 'Cywydd y Darau,' J. Metcalfe a Wm. Lloyd yn gyfartal. Y llythyr goreu, a'r llawySgrifen oreu 0 Salm xv., Mr vVm. Lloyd. Am y ffon oreu, Mr David Jones. Neb yn deilwng o'r wobr am draethawd ar Amaethydd- iaeth. Hefyd, cynygiwyd gwobr am draethawd ar 'Ohwarelyddiaetb,' neb yn cystadlu. CSwasanaeth- wyd fel beirniaid gan y rh ti canlynol:— Mts, 0. Lewis, a Mrs M. Lloyd, Gwilym Ardudwy, Mr G. Evans, Cynfal; a Mr 0. 0. Roberts, B. S., Dolgell- au.-Ap MEREPYDD.

TROEDYRHIW, MERTHYR. Cynaliwyd cyfarfodydd neillduol, dan nawdd y Congregational Special Mission, ar hyd yr wythnoa ddiweddaf, yn yr addoldv Cynulleidfaol Seisonig yn y He ucbod, dan lywyddiaeth y Parch J. Thomas, Abertawe. Cynaliwyd daa gyfarfod yn ddyddiol, am 12 a 7.30 o'r gloch. Yr oedd yr ymweliadau teuluaidd, feallai, mor ffrwythlawn o ddaioni a'r cyflawniadaucyhoeadus. Fe lafuriodd Mr Thomas yn galed tra yn eio plith. Anogodd lawer o honom. yn ffyddlon a serchog, i fyw yn sobr, yn gyfiawn ac yn dduwiol, yo y byd sydd yr awr hon. Daagos- odd enwadau traill yn y gymydogaeth, eu cydym- deimlad a'r symudiad, trwy ymbre3enoli a chynorth- wyo yn y eyfarfodydd. Yr oeid y cynulliadau yn aaogatthol, a chafwyd digonesld o brawfiadau na fu y 'llaijjir yn ofer yn yr Arglwydd.'—W. SHARP.

LERPWL. Darperir digonedd o bob math o ddifyrwch ymaly tymhor hwn o'r flwyddyn. Eisteddfod y Gordofig- ion ydyw dewis ddifyrwch Sion Puw, beth bynag fydd ar droed mewn manau eraill; ond rywsut, waeth beth ydyw sel caredigion yr Eisteddfod, a'u dymnniad da. iddi, tra y pery ) pwyllgor i'w chynal dranoeth dydd Nadolig. l'n sicr iddynt hwy, mae hyn yn atal canoedd i roddi eu presenoldeb ynddi, a fyddent yn falch ogael ei mwynhau, pe y cynelid hi ar ddydd Nadolig. Ychydig iav,n, mewn cy- mhar aeth, o weitlawyr Le'rpwl sydd yn cael tM am ddydd Nadolig, 08 na byddant yn gweithio; felly, mae colli dau ddiwrnod o gylfog yn ormod j'r rhaa laosoeaf o honom. Ond beth bynag, mynodd Sion Puw, a Mrs Puw, a'r Puwiaid bach, eu mwynhau eleni. Ond wn i ddim, os estynir ein bywyd i weUd Nadolig, et., a fydd i'r Pawiaid roddi eu preseooldeb ynddi, os cynelir hi dranoeth y Naiolig. Ychydig cyn dau o'r gloch ddydd Iau, cyrhaeddasom y Concert Hall; yn mhen ychydig, daeth amser dech- reu, taflem ein golwg oldiamgylch-teneu iawa oedd y cynulliad. Nid ydym yn cofio i ni weled Eisteddfod y Gordofigion erioed yn edryeh mor welw. Dylaswn ddweyd fod Concert mewn cy- sylltiad &'r Eisteddfod, wedi cael ei gynal nos Fercher. Ni fedraf ddweyd dim am dano, am nad oeddwn yn bresenol. Ond dydd Iau, yn brydlofl, cymerwyd y gadair gan T. B. Royden, Ysw., Maer, Le'rpwl, a llaawodd hi yn drii deheuig. Nid rhyw ddewisiad hapus fydda i yn gweled dewis Sais i lywyddu cyfarfod hollol Gymreig. Anmho3ibI» feddyliwn i, ydyw iddo fwynhau nemawr o ddim a gymer le yn y cyfarfod, tra y'mae yn gweled eraill o'i amgylch yn mwynhau eu hunain, Heb fanylu, ar bobpeth a gymerodd le yn cyfarfod, awn beibio, gyda nodi ychydig o'r petbau* pwysicaf. Eniilwyd y gadair gan Gwilym Berw, llanc ieuanc 21 oed; cynrychiolwyd ef gan 1010 Trefaldwyn. En- illwyd ar Toddaid Beddargraff i W. Owen, gan Ieuan Ionawr. Cafodd ganmoliaeth uchel gan y Beirniaid. Enillodd Iolo Trefaldwyn ar yr englyn, 'Goreu arf, arf dysg. Y prif draethawd, un ym- geisydd, dim yn deilwng. Traethawd arall, aeb yn deilwng. Enillwyd amryw wobrwyon erai/1, pa rai nid oes genyf hamdden i'w croniclo yma. Dylaswn ddweyd i gor Anfield enill y wobr o 7 gini am ganu 'Gwyn ei fyd a ystyria wrth y tjitwd-I Am chwech yn yr hwyr, cynaliwyd cyngherdd. Gan nad oeddem yno, gwell genym ymatal, rhag gwneud camgymeriad. Gwelsom rsi olr great guns yno yn y cyfarfod, megys Miss Marian Williams, a Miss Martha Harris. Dussai yn dda genym allu bod yn bresenol i glywed y ddwy gantores byd-glodus UCro» cyffrous*—Nos Wener, ychydig cyn wytho'jp