Y Dydd

1 UaiJiJfajfatbbol. mi v. :> • .'■>«> d\18lihw hrí.¡,¡ Derwenog>.—Ni& oes achos ysgrifenu nemor am yr englyn, fel pob peth o'i eiddo, mae'n awenyddol. Ofnusrwydd, gan B. F. Caiff y ddau englyn blaenaf- eu trwyddedn i mewn, a CH^nt oleuni y PYDD y flwyddyn newydd, isloir allan yr ol^f; nid oes modd caniatau y gair 'erehyllus' mewn rhyddiaeth nabarddon- iaeth.. 'Martha.' Nis gelllr goddef rhai o'r geiriau cysylltiol, ond gorfcwysa y rhagorolion y diffygion. Ar fyrder. 'Heb le i roi ei ben i larvr.' Da fachgen; -mae'n hyfryd canfod bardd ieuane yn rhoddi ei awen ar waith i fyfyrio ar hunanymwadiad, ac adfydt Awdwr y bywyd yn nyddiau ei gnawd. Nid pob un a saif nwohben cynull- eidfa a ddywed oreu am y dyn Crist lesu. Nid oes perygl canu na dweyd gormed am y fath Berson urddasol a chyfiawn. Y Pry dydd yn priodi. Gwych- iawn G. V ycban, cenwch yn serchog am eich brawd barddol, yr bwn y cawsom y cyfle o weled ei gynryebioli ddwywaith ar ddarnau barJdoivol yr an dydd agr yr arweinid ef atallor Hymen. Y gwabanol ddaraati a ymddangosodd o eidde Caeronwy, a'r dernyn tra dyddorol a ymddengys eto, a gydnabyddwn ynddiolch- gar. Wele ni ar drpthwy Blwyddyn Newydd, a bydd wedi fflaohio arnom cyn y gwel y nodion byn eu lie yn y Wasg, aawyl frodyr barddol. Tybiwn ein bod wedi bod yn nghwmni ein gilydd ar ddalenau y DYDD yn eitbaf didratnawydd ac addysgiadol; a bu hyny o wasanaeth armheilwng, ond cyd- wybodol a wnaethom, hyderwn y fuddiol. Blwyddyn Newydd Dda i chwi. lEU AN IONAWB.

MmTT l f! AR Y DAHH. Ni fydd yn rhy ddiweddar, Mr. Golygydd, a darllenwyr oil, i minau ddymuno

BLWYDDYN NEWYDD DDEDWYDD DDA I ni oil gyda'r rhifyn nesaf o'r DYDD. Er na raid i lawer o honom gwyno yn ofnadwy am ddrygedd yr amserau yn ystod yr hen flwyddyn ffyddlawn 1878, yr hon a fydd yn buno yn dawel gyda'i mamau-cyn y gwel y llinellaa hyn oleu DYDD; eto, gadawodd hi ei chreitbiaa yn ddyfnion ar lawer un ac ar lawer teulu o'ch cyfeillion chwi a minau. Bu afiechyd, a nychdod, ac anafau, ac angau ei hun, yn troi y melus win yn ddyfroedd Marah mewn llawer man a adwaenem Y9 ystod y flwyddyn sydd newydd drengu. Creaduriaid amgylcbiadau ydym oil, ac er ein honiadau gwybodus, hyd at haerllugrwydd yn ami, 'Ni wyddom beth a fydd yfory!' A da byny yn ddigon ami, gan ein bod, lawer o bonom, yn hynod o ddigalon i wynebu y croesau a'r blinderau y gwyddom nas gellir eu hosgoi. Diau fod yna dorf luosog o'n hanwyl ddarllenwyr wedi eu hebrwng i 'dy eu hir gartref yn ystod y flwyddyn ddiwedd- af, gan adael adwyall llydain on hoi, pa tai ni cheuir byth yn y cylcboedd lie troent hwy. Hyfryd genym feddwl er hyny, fod coffadwriaeth ami un o honynt yn fendigedig yn y nef ac ar y cliaear. Hyd y gwn, y mae staff y DYDD wedi ei chadw yn ddifwlch, a'r un sydd ,yn eistedd ar orsedd y bydysawd wedi bod yn dirion iawn wrthym oil gan mwyaf. Er y damweiniau ofnadwy yn suddiad y 'Princess Alice' ar y Tafwys, a'r llosgiad yn y lofa yn Abercarn ar ein cydwladwyr, a'r gwrthdarawiadau ar y rheil- ffyrdd yma a thraw, eto fe ddiangodd Gogledd Cymru yn hynod o ddiogel o ffordd yr angel dinystriol yn ystod y flwyddyn 1878. Nid wyf yn cofie, ar hyn o bryd, am neb o 'fawrion' gwirioneddol y Gogledd yma, a syrthiasant i'r 'pentwr' mawr.yn ystod y flwyddyn hon, oddigerth ein hanwyl ac aweagar gyfaill loan Madog, a'r hen dduwin- ydd ffyddlawn Jones y Bermo. Cafodd y De ei hanrheithio yn waeth, ya aafoniad yr enwog a'r an jryl-fardd Islwyn i'w fedd, yn nghanol ei nerth ac anterth ei ddefnyddioldeb. A'r duwinydd enwog a llafuroH Mathetes a aeth ymaith o ganol ei ddefnyddioldeb 1 lac bar. A D. Price, Siloah, Aberdare, a gwympwyd yn ddiweddar er galar i luoedd o'r rhai a'i hadwaenent. Er nad ydoedd yo troi yn yr ur. cylchoedd a'r rhai a enwyd, eto, hyderaf yr esgusodir fi am ddwyn un arall o'm cyfeilleeau personof, a cbyfeilles o galon i'r DYDD a'i Swyddfa, i sylw yn y Uith hon, fel un a gymerwyd ymaith yn ddi- symwth gan angeu yn necbreu y gauaf hwn. Hono ydoedd Mrs. Williems, Dolymynach, Trawsfynydd; anwyl a hawddgar briod y blaenor, a'r bardd, a'r amaethydd galluog Mr. W. Williams (Gwilym Eden). Y mae arabell i un falbon yn cael eu hanghofio yn fynycb, wrth symio i fyny laddedigion angeu yn ystod y blynyddau; ac eraill trwy eu cysylltiadan mwy cybeeddus yn cael eu dwyn i'r front yn yr adgofion a wneir am danynt gan wahanel yegrifenwyr. Und, gwn yn Jda, nad oedd gan y DYDD yn un man, 'vy'n credu, yr un ffyddlonach cyfeillas iddo na'r chwaer a enwaip. Er fod ei gofal- on tealnaidd, mewc man,hynod o anghyfleus -yn ngheseiliau mynyddoedd Meirion, yn lleng, a'i gweithgarwch yn y ty, a'r tai allanol, a'r meusydd, yn ddibafal o'r bron, eto, er hyny i gyd, medrai fwynhau ei hanaa yn noble gyda llenyddiaeth ei gwlad, a Beibl ei Duw. Dygedd dyaii llawn- o hlant boffus i fyny yn yr un cbwaetb hapus a defnyddiol a'u rbieni anwylaidd; a bunodd yn yr leau yn 44 nclwydd oed. Wel, nid oes genyf ddim i'w ddweyd ar hyn cystal ag englyn y prif fardd Caledfryn'ar ol ei gyfeillipn.-— Hunwch, fy mrodyr aawyl I—yn araf o t Gwna eraill eich gorchwyl; i Agorir bedd rhyw egwyl, :')1 b Cewch godi i gyd, cewch gadw gwyl. Dyna eto ferch anwyl i'n Brenhines wedi ei symud yn gynar oddiar y chwareufwrdd, cyn cyrhaedd ei deugain oed, y Dywysogea Alice, er galar i lu mawr yn ddiamheu. As yn olaf, dyna ein hen gydnabod y MUwriad Tottenham o Bias Berwyn, ger Llangollen, a'r Iwerddon, 'wedi myn'd na cha'i wel'd mwy,' a hyny wedi iddo gyrbaedd ei uchel- gais o fyn'd yn aelod seneddell ond ow, druan o bono, stripiodd angeu ef o'r 'anrhydedd' hwnw yn mhen y pedair awr ar hugain! 'Siomedig yw ffafr,' &c. Y mae y Meirionwyr yn cofto yn dda am dano mi wn, fel un a fynyebai y llysoadd chwarterol, &c., ond yn benaf fel un a wrthwynebodd yn egniol ddychweliad ein hoffus hen aelod seneddol i gadair ei fri ar ol marwolaeth ein hen 'Frenin Dafydd' o'r Castell Deudraetb. Fe gofir i Mr. Holland gael tua $00, onidol o fwyafrif ar y Milwriad, serch i'r olaf gael amryw votes, hyd yn ead yn Ffestiniog Ryddfrydig, gan fod ganddo feddianao yno, megys ffermydd Bronymanod, Ac., &c. WeJ, wel, y mae y cyfan drosodd gyda fe yr ochr yma i'r afon, fodd bynag; a sicr ydym na chydnabyddir mo hono yr 'ochr draw' fel nac astus heddweb, na milwriad a'r fyddin Brydeinig, nae aelod o'r senedd ychwaith! Priodol iawn y gellir dweyd am nwyddau felIy tel y dywedai yr archenglynydd dihafal Tre'bor Mai ar iater arall— 'E doddir dy aur didduw, ^1; Ant ar d&n wrth gownter Duw.' Yr lor a ganiatao i ni ell, DDYDDwyr anwyl, i gael BLWYDDYN NBWYDD DDA mewn gwirionedd yn ysbod '79. Byddwob wycb, medd eich cyfaill, TOMOS OWAJT.U f

Y GOLOFN DDU. Yn uniongyrchol ar ol marwolaeth alarus y Dywysoges Alice, yn wir yn yr un wytb- nos, darfu i ewyllys da ein tirionaf Frenhines gael ei estyn i ddynes o'r enw Alice Wilson, yr hon am y pedair blynedd ar ddeg di- weddaf, oedd wedi ei oharcbaru yn ngharehar -York, am lofruddiaetb. Cafodd Wilson ei pbrawf yn y flwyddyn 1864, pryd y oyhuddid hi o lofruddio ei phlentyn naw mis oed. Yr oedd y pryd hwnw yn 25 oed, ac y. briod er's tair blynedd, ac yr oedd era dwy flynedd wedi ei gadael gan ei gwr. Yn amser y llofruddiaeth yr oedd newydd adael Tylotdy Warerley, a chyda'r baban crybwyll- edig, ac un arall hyn, gwelwyd hi ar ei ffordd tua'i chartref, yn Booth, yn agos 1 Howden. Pan gyrhaeddodd gartref yr oedd y baban yn eisieu, a'i mam a ofynodd am y plentyn. Dywedodd—Alice, nid ydych wedi gwneud dim i'r plentyn gobeitbio, i'r hyn yr atebodd y ferch, Waeth i mi ddweyd y gwir na pheidio, y mae yn gorwedd yn nghut mochyn Sarah Leng; ar yr un pryd gofynodd i'w mam am beidio crjbwyll wrth neb am y peth. Hysbyswyd y peth er hyny i'r heddgeidwad, a chafwyd hyd 1 gorff y plentyn yn y fan lie dododd ei fam ef, a chaed allan ei fod wedi marw trwy fygiad. Y rheithwyt a'i cawsant yn euog o lofruddiaeth wirfoddol, ond a'i cymhellasant i drugaredd. Barnwr (Keating), ar ol pasio dedfryd marwolaeth arni, a symiodd i fyny gyda geiriau hyny, 'A chymered yr Arglwydd drugaredd ar eich enaid' i ba eiriau, o herwydd amgylchiadau pruddaidd yr achos, yn cyfodi oddiwrth helbulon y carcharor, y dywedodd llawer yn glywadwy yn y llys, 'Amen.' Cafodd y ddedfryd ei newid drachefn i fod yn garchar-